కోనంగి ఉప్పొంగిపోయాడు. అతడు తన గదిలో గోడను గట్టిగా హృదయానికి అదుముకొని శ్రుతా, అపశ్రుతా విశ్వంలో ఎక్కువ బలవత్తరమైనది? 'విశ్వశ్రుతిలో అపశ్రుతి ఇమిడి ఉండాలి. అపశ్రుతిలోని శ్రుతి శక్తివ్యక్తమైన ఈశ్వరునివంటిది.
కోనంగి కటకటాలవద్దకు వచ్చి, ఆ రాత్రిలో ఆ దూరపు నక్షత్ర లోకంలో భారతీయ వేదన దర్శించుకొన్నాడు. సంస్కారంలో ఎంతో తేడా ఉన్న మనుష్యులు, వందలకొలది భాషలు, వందలకొలది మతాలు, ఎన్నో భేదాలున్న ఆశయాలు, రాజకీయభావాలు. ఈ జనం అంతా బానిసత్వంతో ఎక్కడికి పోతున్నారు?
తన దేశము, తన మన్ను, తన నదులు, తన గాలి, తన పొలాలు, తన ప్రజలు తనలోనే ప్రతిఫలిస్తున్నారు. రాజ్యాలు, విదేశీయులు, యుద్దాలు, నాశనాలు, కరువులు, రోగాలు, వివిధమతాలు ఉద్భవించడం, మతయుద్దాలు, బానిసత్వము, బానిసత్వాన్ని నాశనం చేసి స్వేచ్ఛ పొందాలన్న కాంక్ష, అందుకు ప్రయత్నాలు, కుట్ర, రహస్యమార్గాలు, ప్రథమ స్వాతంత్ర్యయుద్దము, ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి, తాంతియాతోపే, కాంగ్రెసు సంస్థ ఉద్భవము, మాధ్యమికవాదులు, కుర్చీవాదులు, అతివాదులు, రాజకీయ హత్యలు, జాతీయ మహాభావోద్భవము, జాతీయ భావ అఖండతాండవము, హింస, అహింసభావోద్భవము, గాంధీ మహాత్ముడు, సత్యాగ్రహం, ఖైదు, పాకిస్తాన్ భావప్రాదుర్భావము - ఓహెూ! తనదేశం ఎన్నాళ్ళవరకు ఈ పంజరంలో ఉండడం?
అతడు క్రుంగిపోయాడు, వణికినాడు, ముడుచుకుపోయినాడు.
నక్షత్రాల వంటి బిందువులు నక్షత్ర కాంతిని ప్రతిబింబిస్తూ అతని కళ్ళల్లో సుడి తిరిగినవి.
తాను కటకటాల వెనుక, తనదేశం కటకటాల వెనుక, అఖిలాశియా కటకటాల వెనుక - ముందు పహరా ఇచ్చే తెల్లవాడు:
* * * *
చూస్తూ చూస్తూ, కటకటాలదగ్గరే, కుంగి జారిపోయే నక్షత్రాలను చూస్తూ కోనంగి.
తన భావాలనూ, జీవితమార్గాన్నీ రియాసత్ మార్చుకోలేడు. తన పట్టుదలను మెహరున్నీసా తగ్గించుకోలేదు. రియాసత్ మేహరున్నిసాను ప్రేమించిన ప్రేమ అతిసనాతనమూ, అతిపవిత్రమూ ఆయినది. మెహర్ తన్ను ప్రేమించినది. అ ప్రేమను ఆమె మరచిపోలేదని అతనికి తెలుసును. మెహర్ అందం అతిలోకమయినది. ఆమె అందాన్నిచూచి బాలికలే ముగ్గులయ్యేవారు.
బాలికల అందం బాలురకోసం. బాలురకు అందం ఉన్నా, లేకపోయినా అందమే. అరేబియన్ కధలలో కమరజ్జమాన్ అందము బాలికల అందమేమో!
అందమునకు, ప్రేమకు, జీవితమునకు, మానవుని ఆశయాలకు, సంకల్పించుకొన్న కర్మలకు ఏమి సంబంధం ఉందో? లోకమంతా బాలికల అందాలను గురించి కావ్యావళి వ్రాస్తుంది. బాలికల అందం లోక వ్యవహారాలలో అర్థం లేనిదా? లోకాద్భుత సౌందర్యమయిన నూర్జహాను మొగలుసామ్రాజ్యం అంతా అవిచ్చిన్నంగా ఏలింది.
లోకంలో ప్రేమలే లేవా? ఈ ప్రేమ లోకానికి అడ్డం తగిలితే నశించిపోవాలా?
సాధారణంగా ముస్లింబాలికలు ప్రేమించుట ఎరుగరు. వారు పరపురుషుల కంట పడనే పడరు. పరపురుషుల చూడవలెనన్న ఆలోచన వారికి కలుగదు.
* * * *
