“చేసుకునేవాడనే, ఆ అమ్మాయి వద్దంటే నేను ఏమి చేయను?”
“చేసుకుంటానంటే ఏంచేద్దురు?”
“అనదు! నా ఆశయరూపిణి నాకోసం ఎదురుచూస్తూవుంటే ఎలా ఒప్పు కుంటుంది?” అంటూ కోనంగి ఆమెను హృదయానికి అదుముకొన్నాడు.
తనకో పెద్ద సంసారం సిద్దం అయింది. ఇదివరకు కోనంగి తన ఇష్టం వచ్చిన దారిన తిరిగాడు. తోటదారులలో, సిమెంటురోడ్డులో, కంకర రహదారిలో, పుంతలో, రాధారులో, కాలిబాటలో, అతడు సముద్రం ఎదుట నిలిచాడు. కాని ఆ సముద్రభావం ఏమి తెలిసింది. అతడు వీధులలో నడిచాడు. ఆ వీధుల పొదివికొన్న ప్రజానీకం అనుభవించే బాధలూ, ఆనందాలు ఎంత లోతులలో ప్రారంభం అయ్యాయో, ఎంత పై ఎత్తుకు ఎగిరిపో గలవో, ఎవరు చెబుతారు.?
కోనంగి ఒంటిగానే లోకం మధ్య నిలిచి వున్నట్లే లోకంలో బాధలూ లోకం ఆశయాలు, ఆవేదనలు అతని కేమి తెలియును? ఒకనాడు తాను ఎడారి దారిని నడుస్తున్నాననీ, దానికి అంతులేదనీ, తాను దాహంతో ఏమయిపోవాలో అని వణికి పోయాడు. ఒకనాడు లక్షలకొలది జనం మధ్య వారితోపాటు తోసుకుంటూ వారి చెమటలు, వారు ఒంటికి రాసుకున్న అత్తరువులు, వారి ఊపిరి వెంట గంధాలు, వారి తాంబూలపు సువాసనలు, మాసిన చిరిగిన బట్టలకంపు, చాకలి ఉతికి తెచ్చిన బట్టల పై, వారలలుముకున్న సువాసనల ముంపు ఇవన్నీ అతన్ని పొదివికొన్న మాట నిజమే?
కాని జీవితం యొక్క బాధకు నిజస్వరూపము విశ్వరూపమై అతనికి దూర దూరంగానే వుండిపోయింది. అతని బాధకు అతని నవ్వు విరుగుడు. లోకబాధకు లోకాన్ని నవ్విస్తే నవ్వు చండాగ్నిని ఆర్పగలిగే పాలసముద్రం అవుతుంది.
కోటి కోటి చేతులు చాపి, కోటి కోటి గొంతుకలెత్తి లోకప్రజ యుగాల నుండి హృదయానికీ, దేహానికీ, మనస్సుకూ, ఉత్తమస్థితి, న్యాయంకానిస్థితి, ధర్మమైనస్థితి కోరుతూంది. అందుకై కుములుతూవుంది. అప్పుడప్పుడు ప్రళయ తాండవ మాడింది. కుంగి భూమిపై వాలిపోయింది, ఒక్కొక్కణ్ణి నాయకుణ్ణి చేసుకుంది. ముందుకు సాగింది. మళ్ళీ లేచి చిన్న మార్గాల చూచి ముందుకు సాగింది. ఎడారులు దాటింది. దారిలో నశించింది. ఆవలికి వెళ్ళింది. అక్కడ నందనవనాలు లేవు! అలా నడిచి ముందుకు పోతోవుంది.
కళలో, కవిత్వమో, వేదాంతమో, భక్తి, నమ్మకమో, జ్ఞానమో ఆ ప్రజకు చేతికఱ్ఱలుగా, నడిపించే శక్తిగా, దారిని వెలిగించే వెలుగుగా, దారిగా అయ్యాయి.
ఈ మహాదృశ్యము ఈ అనంత అఖండ విశ్వ ప్రజాజీవితం స్పందించే కోనంగి హృదయాన్ని తలుపు తట్టింది.
వెళ్ళవలసిన దారులనంతం. ఏ దారి అయినా ఒకటే అని కోనంగి అనుకున్నాడు.
మన ప్రాణ స్నేహితులు కాబోయేవారు ముస్లింలీగువారు, కాంగ్రెసువారు, హిందూ మహాసభవారు, ఈలా ఎంతమందో ఉన్నారు.
సినీమా ప్రపంచంలో, నాటక ప్రపంచంలో ఒడుదుడుకుగా స్పందించే జీవితాలు తన జీవితగృహంలో ఆతిథ్యం పుచ్చుకుంటాయి.
జీవితపు మధ్యదారిలో కోనంగి నడవవలసిందే. నడుస్తున్నాడు. పరుగెత్తుతున్నాడు. ఇతరులు కొందరు పడిపోతున్నారు. కొందరు పాటలు, కొందరు ఆటలు, కొందరు
