స్త. 1.
ఇంద్రాణీ సప్తశతీ
183
13. ప్రచండచండిని క్లుప్తముగా కొందఱు 'చండిక' యని వచించిరి. ఆ శ్రేష్ఠ తేజోరూపమునే మఱికొందఱు విద్వాంసులు 'మహాలక్ష్మి' అనుచున్నారు.
14. 'లలిత' యను సౌమ్యపదముగలది, ప్రచండచండి యను భీకర నామమును ధరించునది, అత్యంత మనోజ్ఞ ముగానున్నను ఘోరమైనది యగు శ్రేష్ట తేజశ్శక్తియైన దేవి నా హృదయ మందు బ్రకాశించుగాక. (మూలానుభవము నిచ్చుటకు)
15. శరీరధారులయొక్క శరీరములందు యోగముచే శీర్ష కపాలములను భిన్నముగావించి, సుషుమ్నా నాడియందు సంచరించుశక్తిని మునులు 'ఛిన్న మస్త' యనుచున్నారు.
(మస్తకమును ఛేదించునది.)
16. జీవించుచున్న సాధువునకు యోగబలమువలన కపాలభేదన మైనచో, దానినే శరీరమందు భాసించు శక్తియొక్క శీర్ష చ్చేదమైనట్లు చెప్పుచున్నారు.
(నిజమునకు శీర్ష చ్చేదము సాధకునకైనను, శక్తికైనట్లు ధ్వనించు పే రామెకు ఛిన్న మస్తయని పెట్టబడెనని తాత్పర్యము. ఈసిద్ధి బొందిన సాధకుడు చనిపోనక్కరలేదు. ఈ కవి యిట్టి సిద్ధిని బొంది జీవించెను.)
17. ఓ తల్లీ ! నీవు యోగుల (అనగా కపాలసిద్ధిబొంది జీవించియుండు యోగుల) శరీరములందు 'చిన్న మస్త' యని చెప్పబడుచుంటివి. ఏ నీవిజృంభణమువలన శరీర మొకవైద్యుతయంత్రతుల్యమగునో (అట్టి నీవు ఛిన్న మస్తవని లేదా అట్టి యోగుల శరీరములందు నీవి ఛిన్న మస్తవైతివని అన్వయము.)
