3
విజయదశమి
కాలము.
“తే. కాలచక్రంబు నిరవధి కంబు దీన 'సర్గములుఁ బ్రళయంబులుఁ జనుచునుండు ప్రళయమునఁ బరమాత్ముండు ప్రకృతిబొంది యఖిలమును సృజియించు గల్పాదియందు. అని భీష్మాచార్యుని నిర్వచనము. కాలమునకు ఆద్యం తములు లేవు, వృద్ధిక్షయములు లేవు. ప్రాత క్రొత్తలు లేవు. అనంతమయిన కాలస్వభావము కేవలభావనీయమనివ్యాస మహర్షి మతము; కాని ఈ కాలస్వభావస్వరూపములన స్వే షించుటకు బొత్తుగా అవకాశములు లేకపోలేదు. కాల ము నెవ్వరో సనాతన కవులు చక్రమునకుఁ బోల్చిరి. ఇందుగంభీర మైనధ్వనిక లదు. చక్రస్వరూపమున ఆద్యంత’ నిరూపణము దుర్లభము. చక్రస్వభావమున 'భ్రమణము' నైజవిలాసము. కాల మెప్పుడును స్థావరము కాదు. కా వున చాలనీయమనుట క్రమాగత సిద్ధాంతము. ఇంక నీ కాలచక్రమందు అవయవప్రకార మెట్లు నిరూపింపబడి నదో చూతము. కాలమందు దీఘణమయిన అ అగ్రభాగ మునకు యుగమని పేరు. హ్రస్వమయిన ఆది భాగము నకు నిమేషమని పేరు. ఇట్టి నిమేషములు ూ ఒక కాష్ట. 30 కాష్ట లోక కళ. 320 కళ లోక ము హూతము. 30 ముహూతణము లోక దినము. 30 దినము లోక మాసము. 9 మాసము లోక ఋతువు. 3 ఋతువు లొక అయనము. ౨ ఆయనము లొక వత్సర ము. ఇట్టి వత్సరములు ౧౭,20,000 కృతయుగమున గడచినవి. ౧౯౬,000త్రేతాయుగమందు తరించినవి. ౮,౬ర,000 ద్వాపరమునదాటిపోయినవి. 8,30,000 కలియుగమును ముగింపనున్నవి. ఇండో సరికి జిం౧౭ మానుషాబ్దములు నడచినవి. సృష్టి ఆదినుండియును ఈ నల సంవత్సరముతో ౧౯౫, గిలా, రాజి, ౦౧౭ యేండ్లు గతిం చినవని గణకులు సిద్ధాంతీకరించుచున్నారు. ఈ సృష్టి ఏసృష్టియో' చెప్పలేము. ఇన్ని సంవత్సరములనుండియు ను విజయదశమి మహోత్సవ మారాధనయం దున్న దో లేదో చెప్పలేము. కాని ఒక మాట నిజము. వత్సరము "ను మానవుడెపుడు కాలనూనముగా నంగీకరించెనో అప్ప టినుండియు ఋతువిభాగము వచ్చుచున్నదనుట కేవల మూహాసిద్ధాంతము కాదు. ఆరు ఋతువులలో శరదృతువు న కొక విలక్షణత్వ మున్నదనక తప్పదు. వాషి౯కంసంజహా రేంద్రో ధను క్షెత్రం రఘుర్దధా | ప్రజార్ధసాధ నేతౌహి పర్యాయోద్యత కార్ముకా. రఘువంశము, అని మహాకవి శరదాగమమును సూచించెను- వాన ' కొఱకై వహించిన ధనువును ఇంద్రుఁ డుపసంహరిం చెను. విజయప్రియుడై రఘుమహారాజు చాపమును లేవ నెత్తెను. శరదృతు వనేక విధముల పూజాఋతువనుటకు సంశ యము లేదు. వానలు వెనుకపడును. పృధివియంతయు క్షాళితమయిన తేజస్సుతో పచ్చబడును. ప్రవాహముల యం దుదకములు ముక్తకాలుష్యములై స్నానీయము ల గును. కావురుగమ్మిన దిశాచక్రములు సహజ సౌందర్య ములతో వెలుఁగును. పొలమంతయు మొలక పైరుతో మోహనముగా నవనవలాడును. ఆకురాలిన మోడడవు లు నల్లబెట్టిన యాకు జొంపములతో సాంద్రములగు ను. దుద్దిన పీడితములయిన తామరకొలకులు మరల సం పూణ౯శోభలతోఁ బ్రఫలములగును. పగలు ప్రసన్న వాతములతో సూర్యుఁడును, రాత్రులు కర్పూరాతపము లతోఁ జంద్రుడును లోకముయొక్క ఉత్సవ ప్రసక్తినిఁ బ్రే రేపింతురు. అందువలన నే కర్మానుష్ఠానయోగ్యమగు నీ ఋతువును ఆర్యులు పూజాపురస్సరముగ నామతించి రి. మొదటినుండియును శరదృతువు నందు విజయదశమి ప్రథానోత్సవదివసము గాఁ బరిగణింపఁబడినదని వాదిం చుట ప్రమాదము. విజయుఁడు స్వకీయవిజయోత్సవము చే అమృతముగా జేసిన యుత్తమదివసమగుటవలన విజ యదశమియని పేరెక్కినది. విజయుఁడు కుంతీపుత్రుఁడు. పాండవమధ్యముఁడు. వీరు ద్వాపరాంతమందున్న మ హావీరులు. అప్పటినుండియు నీదినమందు వీరారాధన జరుగుచున్నదని చెప్పిన యుక్తముగ నుండును. కాని
