తా. అయిదు వ్రేళ్ళను చేర్చి పట్టఁబడునది ముకుళహస్త మనఁబడును.
వినియోగము:—
| కుముదే భోజనే పఞ్చబాణే ముద్రాదిధారణే. | 405 |
| నాభౌచ కదలీపుష్పే యుజ్యతే ముకుళఃకరః, | |
తా. కలువపువ్వు, భోజనము చేయుట, మన్మథుఁడు, ముద్రలు ధరించుట, బొడ్డు, అరఁటిపువ్వు వీనియందు ఈహస్తము వినియోగించును.
గ్రంథాంతరస్థముకుళహస్తలక్షణమ్
| క్లిష్టాంగుళిః పద్మకోశో యదిస్యాన్ముకుళఃకరః. | 406 |
| భానుం ప్రగృహ్ణతః పూర్వం బిమ్బమేవేతిశఙ్కయా, | 407 |
| సఙ్కీర్ణజాతిః కపిలవర్ణ శ్చంద్రో౽ధిదేవతా, | |
తా. పద్మకోశహస్తముయొక్క వ్రేళ్ళను చేర్చి పట్టినయెడ ముకుళహస్త మవును. పూర్వము ఆంజనేయుఁడు దొండపండనెడి శంకచేత సూర్యుని పట్టఁబోయినపుడు అతనివలన ఈముకుళహస్తము పుట్టెను. ఇది సంకీర్ణజాతి. దీనికి విశాఖలుఁడు ఋషి. కపిలవర్ణము, చంద్రుఁడు అధిదేవత.
వినియోగము:—
| దానే జపే దీనవాక్యే భోజనే పద్మకోశకే. | 408 |
| ఆత్మనిప్రాణనిర్దేశే పఞ్చసఙ్ఖ్యానిరూపణే, | 409 |
| ఛత్రాదీనాంచ ముకుళే ఫలగ్రహనిరూపణే, | 410 |