టీక. దక్ష = దక్షప్రజాపతియొక్క, మఖ = జన్నమును, ధ్వంసునకు = చెఱిపినవానికి, చక్షూభవత్ = నేత్రము లగుచున్న, అనల = అగ్నిదేవుఁడును, కుముదసఖ = కలువఱేఁడును, హంసునకున్ = సూర్యుఁడు గలవానికి, భిక్షా = బిచ్చమందు, సరిరంసునకున్ = క్రీడించునిచ్ఛతోఁ గూడుకొన్నవానికి - భిక్షాటనమూర్తి కనుట, వీక్షా = చూపుచేత, సఫలిత = నెఱవేర్పఁబడిన, మనోజ = మన్మథునియొక్క, విజిఘాంసునకున్ = చంప నిచ్ఛ గలవానికి - మూఁడవకంట మన్మథు నేర్చినవాని కనుట.
| క. | పశ్యత్ఫాలున కతిదృ, గ్దృశ్యద్రష్టాదిభేదధీజాలునకున్ | 46 |
టీక. పశ్యత్ = జూచుచున్న, ఫాలునకు = నుదురు కలవాని కనుట - నుదుటఁ గన్ను గలవాని కనుట, అతిదృక్ = చూడనతిక్రమించినవాఁడు, దృశ్య = చూడఁదగినవాఁడు, ద్రష్ట = చూచువాఁడును, ఆది = ఇవి మొదలుగాఁ గల, భేద = భిన్న మొందిన, బుద్ధి = బుద్ధులయొక్క, జాలునకున్ = సమూహము గలవానికి, ధీమంతులును దమతమబుద్ధిబలంబునఁ దన్నుఁ జూడరానివాఁ డనియుఁ జూడఁదగినవాఁ డనియుఁ దా నొరులఁ జూచువాఁ డనియు నిట్లు భిన్నభావంబులు నిరూపణము చేయుదురని భావము, వశ్య = లోకువ చేసికొనఁదగిన, అవిద్యునకున్ = మాయ గలవానికి - మాయ దా నందఱ మోహింపఁజేసినను నీశ్వరుఁ డట్టిమాయకుఁ దా మోహ మడరించునని భావము, శమ = ఓర్పుచేత - ఇది దమాదుల కుపలక్షణము, అవశ్య = ముఖ్యముగ, ఆసాద్యునకున్ = పొందఁదగినవానికి - శమదమాదిగుణములు గలవారికే లభ్యుండని భావము, నిత్య = నిత్యమైన, వైశద్యునకున్ = నిర్మలత్వము గలవానికి - నిష్కళంకుఁ డనుట.
| క. | దేవాసురనరతిర్యక్, స్థావరబహుజంతుపూర్ణసంఖ్యాతిగరా | 47 |
టిక. దేవ = వేలుపులు, అసుర = రక్కసులు, నర = మానుసులు, తిర్యక్ = పసిపులుంగులు లోనగునవి, స్థావర = నిలువరములు ననెడు, బహు = పెక్కులైన, జంతు = మేతాల్పులచేత, పూర్ణ = నిండిన, సంఖ్యాతిగ = ఎన్నికకు మీఱిన, రాజీవభవాండ = తమ్మిచూలిగ్రుడ్డు లనెడి, ఫల = మఱ ఱిపండ్లయొక్క, ఆవిర్భావ = పుట్టుకకు, ఆకర = ఇరవయిన, వపుః = మే ననెడి, ఉదుంబరక్ష్మాజునకున్ = మఱ్ఱిమ్రాను గలవానికి - అనఁగా నసంఖ్యాతచరాచరజంతుసంఘాతసంయుతబ్రహ్మాండభాండసహస్రంబులు వటఫలంబులు వటకుటంబునం బోలెఁ దనగాత్రంబున నతిమాత్రంబుగ నుప్పతిల నొప్పువాఁడని భావము.
| క. | దీపితరాగశివాత, న్వీపుండ్రేక్షునకు నాకువీటిపురాంక | 48 |
