Jump to content

పుట:రసార్ణవాలఙ్కారము (ప్రకాశవర్షుఁడు).pdf/51

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

రసార్ణవాలంకారము

ద్వితీయపరిచ్ఛేదము—"గుణోపాదానము.”

నిర్దుష్టమైనను గావ్యము గుణయుక్తము కానిచో సాధువుగా నెంచఁబడదు.

1.

[1]నిర్దుష్టస్యాపి కావ్యస్య గుణోపాదాన మంతరా
శాస్త్రార్థ ++ లాలోకః సాధుత్వం నా నుమన్యతే.


2.

నహి కుష్ఠాదిభి ర్దోషై రహితం కామినీవపుః
నృత్తగీతాదిచాతుర్యగుణాన్ [నాద్రియతే] క్వచిత్.

శబ్దగుణము లిరువదిరెండు. శ్లేష, ప్రసాదము, సమత, మాధుర్యము, సుకుమారత, సౌకుమార్యము.

3.

తేషు శబ్దగుణా స్తావత్ ద్వావింశతి రుదీరితాః
తే చ సాన్వయనామానో నిగద్యన్తే మనీషిభిః.


4.

శ్లేష్య ప్రసాదః సమతా మాధుర్యం సుకుమారతా
అర్థవ్యక్తి స్తథా కాని రుదారత్వ ముదాత్తతా.


5.

ఓజశ్చ పునరౌర్జిత్య మ[థ] ప్రేయః సుశబ్దతా
సమాధిః సౌకర్యగాంభీర్యే [సం]క్షేపో విస్తర స్తథా.


6.

సామ్మిత్యం భావికత్వం చరీతి రుక్తి స్తథైవ చ
ఏష ++ గుణోద్దేశో నిర్దేశో౽త్ర నిగద్యతే.


7.

యత్ర బద్ధో సంక్లిష్టః స శ్లేషః కవిభిః స్మృతః
ప్రసిద్ధార్థపద న్యా[సాత్ ప్ర]సాద ఇతి కీర్తితః.


8.

బన్ధో మృదుస్ఫుటోన్మిశ్రవర్ణజన్మా న సఙ్కరః
భజతే యత్ర సోద్భేదం త త్సమత్వ ముదీర్యతే.


9.

అర్ధోచితవచోబన్ధో మాధుర్య మభిధీయతే
అకఠోరాక్షరన్యాసః సౌకుమార్య ముదాహృతమ్.


10.

ద్వితీయతుల్యా++నాం సర్వే చాసమయోగినః
సౌకుమార్యేణ బాధ్యన్తే ని[?]విన్దు రురుసంయుతః.


11.

రేఫద్వయసమోపేతో నై++క్వచి దిష్యతే
న చైకలక్షణన్యాసో బహుషు స్యా న్నిరంతరః.

  1. పత్రికలో "నిర్దిష్ట " అని కలదు. ఈపాఠము సందర్భోచితముగా లేదు. కావున "నిర్దుష్ట" అని మార్పఁబడినది. [యీ. రా.]