యని తిక్కన వర్ణించిన యతనితాత యగుమంత్రిభాస్కరుఁ డఁట. 'సారకవితాభిరాముఁ' డని తిక్కనవంటి మహాకవి యిచ్చిన బిరుదవిశేషణముం బట్టి యామంత్రిభాస్కరుఁడు రామాయణమును రచించియుండె ననియుఁ, గావుననే తాను రామాయణమును రచింపక తక్కినయుత్తరరామాయణమునే రచించె ననియు, మంత్రిభాస్కరునిరామాయణ మేకారణముననో యొకయారణ్యకాండముతక్కఁ దక్కినవెల్ల నుత్సన్నములు కాఁగా హళక్కి భాస్కరాదులు వానిని బూరించి రనియుఁ జెప్పఁబడుచున్నది. ఈయభిప్రాయమున కెల్ల మొదటిమూల మారణ్యయుద్ధకాండగద్యములభేద మనఁబడుచున్నది. కాని యాగద్యములభేదమును జక్కఁ బరామర్శింపఁగా నిందులకు సాక్ష్య మియ్యకున్నది. ఆ రెండుగద్యములలో భాస్కరుఁడు రచించినగద్య, మతఁ డేభాస్కరుఁ డయినను, 'సకలసుకవిజనవినుత యశస్కర భాస్కర' యనెడి యారణ్యకాండపుగద్య మొకటియే. యుద్ధకాండమున భాస్కరునిరచన మున్నను దానితుదిగద్య మందలికడమను బూరించినయయ్యలార్యునిది. కవులభేదముచే గద్యములు భేదించుట సహజము. ఈయుద్ధకాండపుగద్యమునుగూడ భాస్కరుఁడే రచించియుండెనేని యారణ్యకాండగద్యమునకును దీనికిని గలభేదముంబట్టి భాస్కరులు భిన్ను లనవచ్చును. ఈరెండుగద్యములను వరుసగా భాస్కరుండును నయ్యలార్యుండును రచించుటచే వీనిభేదమువలన భాస్కరుఁడు వేఱు అయ్యలార్యుఁడు వే ఱని తెలియుచున్నదే కాని యారణ్యకాండ భాస్కరుఁడు వేఱు యుద్ధకాండ భాస్కరుఁడు వే ఱని తేటపడుట గలుగదు. కాన యీగద్యభేదముంబట్టి భాస్కరులు భిన్ను లనుట కుపపత్తి లేదు. ఇది యటుండ నారణ్యకాండముగద్యమున 'సకలసుకవిజనవినుతి యశస్కర భాస్కర' యని యున్నది. ఇందు భాస్కరశబ్దమున కేయుపపరమును లేదు. ఆకాండమునకు ముందటి బాలకాండముగద్యమునను వెనుకటికిష్కింధాసుందరకాండములగధ్యములను 'అష్టభాషాకవిమిత్ర భాస్కరపుత్ర' యని యున్నది. ఇందలిభాస్కరశబ్దమునకు నేయుపపదమును లేదు. యుద్ధకాండముగద్యమున 'భాస్కరసత్కవిమిత్ర' యని యున్న దండ్రు. అట్లేని యిందలిభాస్కరశబ్దమునకు నుపపదము లేదు. అయ్యలార్యుఁడు చెప్పిన 'హళక్కి భాస్కరమహాకవి' యనుపద్యముం బట్టి 'భాస్కర మిత్రుఁ' డగునతనిని హుళక్కి భాస్కరమిత్రునిఁగాను `భాస్కరపుత్రుఁ' డగుమల్లికార్జునుని హుళక్కి భాస్కరపుత్రునిఁగాను గ్రహించియుండుట చూపట్టుచున్నది. ఇ ట్లారణ్యకాండముచుట్టు నున్ననిరుపపదభాస్కరులెల్ల హళక్కి భాస్కరుఁడే యని చెప్పఁబడునేని, నడుమ వానివలె నిరుపపదముగానే యున్న యారణ్యకాండభాస్కరుండును హళక్కి భాస్కరుఁ డగుట సత్యమున కంతగా దూరము గానేరదు. కనుక నీగద్యములం దఱచి చూడఁగా నాయిరువురుభాస్కరులు భిన్ను లనుటకంటె నొక్కరే యనుట మఱింతయుపపన్నముగా నున్నది.
ఇఁకఁ గాండాదిపద్యములకు వత్తము. ఆరణ్యకాండమున,
