పుట:భాస్కరరామాయణము.pdf/171

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


వ.

[1]ఇట్లు కవిసిన.

212


శా.

జ్యానాదంబు చెలంగఁ జిత్రతర వేగాలక్షితాధానసం
ధానాకర్షణమోక్షితుం డగుచు గంధర్వాస్త్రపూర్వంబుగా
నానాబాణము లేసె నవ్వసుమతీనాథుండు దద్బాణసం
తానం బుద్ధతిఁ బర్వె నెల్లెడ మహాధ్వానంబుతో నత్తఱిన్.

213


క.

శరములు బలువిడి నిగుడుచుఁ, బరువడి నయ్యాతుధానభటముక్తశిలా
తరుశస్త్రపరంపర లెడఁ, దొరఁగించుచు వారిఁ దోన తునుమాడునెడన్.

214


చ.

వికటవిభూషణావలులు విస్ఫురితాంగదబాహుఖండముల్
శకలితసాధనంబులు విశంకటకంకటకాంశుకంబులు
న్ముకుటవికీర్ణరత్నములు నూతనకుండలచారుమస్తక
ప్రకరములున్ విచిత్రతరభంగి వెలింగె రణాంగణంబునన్.

215

దూషణాదులు రామునితోఁ బోరి చచ్చుట

వ.

అప్పుడు రఘువరువివిధవిశిఖంబుల బడలువడం బడిననిశాచరకళేబరంబులం
గనుంగొని ఖరుండు రెట్టించినకోపంబునం గదలి రామున కభిముఖంబుగా నర
దంబు పోని మ్మనుచు సారథి నియోగించి శింజిని మ్రోయించుచు సేనాపురస్స
రంబుగాఁ దఱిమి కేతుమధ్యంబున వెలుంగు సైంహికేయుండునుంబోలె ఘోర
రాక్షసపరివృతుం డై వెలుంగుచుఁ బోరికిఁ గడంగునెడ నెడసొచ్చి తలకడచి
సమస్తపౌలస్త్యులు గర్జిల్లుచుం బెల్లు గురియునీలమేఘంబుల విడంబించుచు సాయ
కాసారంబు ఘోరంబుగాఁ గురిసి యవ్వీరుపై ఖడ్గముద్గరశూలపరశుచక్రాదిసా
ధనంబులు వైవ వాని కతం డొక్కింతయుం దలంకక తదీయాస్త్రవేగంబులు
సముద్రంబుం జొచ్చిననదీప్రవాహంబులకరణిం దనశరపరంపరల నడంగ మండ

  1. ఈవచనము మొదలు 244 పద్యమువఱకు వ్రాఁతప్రతులయందుఁ గనఁబడుపాఠము.
    మ. కదియం జూచి మహీవిభుండు నగుచున్ గాంధర్వబాణంబు బె
          ట్టిదుఁ డై యేసిన నంపవెల్లువలమాడ్కిం బొంగి పైఁ బేర్చినం
          జదిసెన్ నారణపంక్తి కూలె రథముల్ సర్వంబుఁ జచ్చెన్ హరుల్
          పొదు లై కూలిరి దైత్యవీరులు సమిద్భూభాగ మల్లాడఁగన్.
    మ. బల మెల్లం దుము రైన దూషణుఁడు కోపంబున్ సమాటోపముం
         జలమున్ శోకముఁ గప్ప నవ్విభునిపైఁ జండాశుగంబుల్ వెసం
         గలయన్ నాటిన నొచ్చి వాని విరథుం గాఁ జేసె రా జుగ్రతన్
         విలసద్బాణపరంపరాప్రతితిచే విస్ఫారదోశ్శక్తిమై.
    మ. విరథుం డయ్యను బీఱువోక ఘనదోర్విన్యాస మొప్పారఁగాఁ
          బరిఘం బుద్ధతిఁ బుచ్చుకొంచుఁ గదయం బాఱంగ వే త్రుంచెఁ ద
          త్కరయుగ్మంబును బాణయుగ్మమున నల్కన్ వ్రచ్చెఁ దద్వక్ష ము
          ద్ధురబాణంబునఁ గూలె వాఁడు భువనోద్బోధంబుగా రోఁజుచున్.
    చ. మఱియు మహాకపాలుఁడుఁ బ్రమాథియుఁ బంచసహస్రయోధులుం
         దఱిమి నరేంద్రు నుగ్రశరధారల ముంచిన వారి నందఱం
         బఱియలు నుగ్గునూచములు భాగశతంబులు నై ధరిత్రిఁ బె
         ల్లొఱలుచుఁ గూలి క్రందుగను నొక్కటఁ బ్రోవులు గట్ట నేసినన్.
    క. స్థూలాక్షుఁ డార్చి కదిసిన, వాలమ్ములు నిగుడఁ జేసి వచ్చెను వడి భూ
         పాలుం డర్కరథాంగ, స్థూలం బగువానికన్నుదో యుగ్రగతిన్.
    ఉ. వ్రచ్చిన నమ్మహాసురుఁడు వాలినవేదన గూరి ఱోలుచుం
         జచ్చిన శ్యేనగామి యనుసైనికుఁ డాదిగ నాప్తకోటితో
         వచ్చి ఖరుండు దాఁకె నవివారణ మైఁ ద్రిశిరుండు దాను గా
         ర్చిచ్చున కగ్గమై యుఱుకుసింగమున ట్లతిరౌద్రభంగిగన్.
    ఉ. తాఁకినఁ బేర్చి యేసె వసుధావరుఁ డార్చి శరాలి నుగ్గుగా
         దాఁకఁగఁ జండదీప్తి దివి దాఁకెడునమ్ముల గుండె వ్రయ్యఁ గాఁ
         దాఁకినఁ గూలుదానవులు దందడి కొండొరుతోడ వీడ్వడం
         దాఁకఁగ దత్కబంధములతాఁకున ధాత్రికి వ్రేగు దాఁకఁగన్.
    క. ఖరుఁడును ద్రిశిరుఁడు జక్కఁగ, నొరలును సైన్యంబు నపుడు ద్రుంగిన వెస నా
        ఖరుతోఁ ద్రిశిరుఁడు నన్నుం, దిరమై యిటు సూడు మనుచుఁ దీవ్రస్ఫురణన్.
    ఉ. లావు దలిర్ప మూఁడుతలలం ద్రిజగంబు చలింప నార్చుచున్
        వావిరిఁ దేరు దోలుకొని వచ్చి రఘూద్వహుఁ దాఁకి యేసె నా
        నావిధచండకాండగమనస్ఫుటజాతసమీరకంపితా
        శావలయక్షమావలయసామజభూధరభూరుహంబుగన్.
    వ. ఇ ట్లేసిన.
    మ. కని యత్యుద్ధతి రాముఁ డవ్విశిఖముల్ ఖండించి తత్సూతుఁడుం
         దునియన్ వాజులు గూల వాఁ డవశుఁడె తూఁగాడి వ్రాలంగ నే
         సిన నాలోనన మూర్ఛదేఱి యలుకన్ శీఘ్రంబుమై ఖడ్గముం
         గొని యంకించుచుఁ బెల్చఁ బై నడరినం గోపించి భూపాలుఁడున్.
    మ. తల లోలిం దెగ నొక్కయేటునను దోర్దర్పంబుమై నేసినం
         గులిశాఘాతవిభిన్నపక్షవిపులక్షోణీధ్రముంబోలె భూ
         స్థలిఁ గూలెం దనుజేంద్రుమొండెము వడిం దత్పాతముం జూచియుం
         దలఁ కొక్కించుక లేక పేర్చి నృపతిం దాఁకెన్ ఖరుం డుద్ధతిన్.
    వ. ఇట్లు దలపడి.
    మ. ఖరదైత్యాధిపుఁ డేయుబాణములు నాకాకుత్స్థుబాణౌఘముల్
         సరి నాకాశము నిండి తాఁకుదలలం జండాగ్నికీలాసము
         త్కర ముగ్రంబుగఁ జేయఁ దద్గతఘనధ్వానంబు బ్రహ్మాండక
         ర్పరముం దాఁకి తెరల్చి రాల్చె నూరుతారామాక్తిక శ్రేణులన్.
    క. సేనలతోఁ బెనఁగుట ని, మ్మానవపతి డస్సె నింక మర్దితుఁ డగు నా
         చే నని ఖరుఁ డాసాసల, నానరపతితోడఁ బెనఁగె నాగ్రహభంగిన్.
    క. ఖరుఁ డించుక యెడ గని యా, ధరణీశ్వరువిల్లు దునుమ దందడి నృపశే
        ఖరుఁడును గుంభజుఁ డిచ్చిన, వరచాపం బెత్తి యేసె వడి నాఖరునిన్.
    చ. అలయక పోరుదానవుసమగ్రత సైఁపక సూతు నేసి వా
         జులఁ బటుచాపముం దునిమి శోణితపూరితగాత్రుఁ జేసినం
         బ్రలయవిజృంభమాణయ మభాతి దలిర్పఁగ విస్ఫురద్గదా
         కలితకఠోరబాహుబలగర్వ మెలర్ప నెదిర్చి యార్చుచున్.
    క. ఓరాఘవ యిప్పాటునఁ, జేరుదు జము నంచు ఘోరశీఘ్రసమగ్రో
       దారత వైచిన మంటలు, పూరించుచు నడరె నది నభోభాగమునన్.
    చ. అడరిన నుజ్జ్వలాస్త్రనిచయంబు రయంబున నేయ నంత బ
        ల్పిడుగును బోలు చుల్కలను బెల్లుగ రాల్చుచుఁ బేర్చుమంట న
        య్యడవి ననేకభూరుహచయంబులఁ గాల్చుచుఁ దూలి మేదినిం
        బడియె మహోగ్రమంత్రబలభగ్నభుజంగమపుంగవాకృతిన్.
    మ. గద ను గ్గై పడినం గడంక నొకవృక్షం బుద్ధతం గొంచు వే
         కదియన్ వచ్చిన మ్రాను ద్రుంచి పటుదోర్గర్వంబుమై నొంచినన్
         మది శంకింపక చొచ్చి పట్టుకొన నాత్మం గోరి డాయంగ వే
         పదినూఱుల్ శరముల్ నిగిడ్చె ఖరుశుంభద్దేహముం దూఱఁగన్.
    క. ఉరుశరము లవయవమ్ముల, సరభసముగ నాటి యుచ్చి చన గైరికభూ
        ధర మట్టు లెదురుసను నా, ఖరుతో నరపాలుఁ డనియెఁ గలుషం బెసఁగన్.
    తే. ఇంచుకేనియు దయలేక యేపు రేఁగి, మునులఁ బెక్కండ్ర నమలి తివ్వనమునందు
        నేఁడు జముఁ గూడఁ బుచ్చెద నీచకష్ట, చరిత నిలు మని రోషసంభరితుఁ డగుచు.
    క. పలికి యమోఘాస్త్రం బు, జ్జ్వలతేజం బెసఁగ వింట సంధించుటయుం
         గలఁగె మహీవలయనభో, వలయంబులఁ గలుగుభూతవర్గం బెల్లన్.
    మ. అతిఘోరాస్త్రము నిమ్మెయిం దొడిగి గాఢాకర్షణాపూర్ణసం
         గతి గావించి నరేంద్రుఁ డేయ నది వీఁకం దాకి కూలన్ సము
         ద్ధతిమైఁ బేర్చి ఖరాసురాంగము మహేంద్రక్రూరబాహావిని
         ర్గతవజ్రచ్యుతపక్షతిక్షతకులక్ష్మాధ్రంబుచందంబునన్.
    వ. ఇ ట్లారాక్షసవీరు వధించి వృత్రాసురవధం బొనరించిన నాఁటిసురేంద్రుండునుంబోలె నన్నరేం
         ద్రుండు దేజరిల్లె నాసమయంబున.