పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/57

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

చింతించుట, ఉపాయములను వెతకుట, ఉత్సాహము, వ్యవసాయము మొదలయినవి గలుగును.

అవహిత్థాలక్షణం

అవహిత్థాకారగుప్తిః ధైర్యప్రాభవనీతిభిః.

207


లజ్జాసాధ్వసదాక్షిణ్యప్రాగల్భ్యాపజయాదిభిః,
అన్యథాపాదనం మిత్థ్యాధైర్యమన్యత్రవీక్షణం.

208


కథాభంగాదయో౽ప్యస్యా అనుభావా భవంత్యమీ,

ధైర్యము, ప్రాభవము, నీతి, సిగ్గు, సాధ్వసము, దాక్షిణ్యము, ప్రాగల్ఫ్యము, అపజయము ఇవి మొదలయినవానిచేఁ గలుగు ఆకారగుప్తి అవహిత్థ యనఁబడును. ఇందు వేరుగఁ జెప్పుట, అబద్ధపుధైర్యము, మఱియొకప్రక్క చూచుట, కథాభంగము మొదలయినవి గలుగును.

ఉగ్రతాలక్షణం

అపరాధాపమానాభ్యాం చౌర్యనిగ్రహణాదిభిః.

209


అసత్ప్రలాపనాద్యైశ్చ కృతం తూర్ణత్వముగ్రతా,
క్రియాస్తత్రాస్య నయనరాగో బంధనతాడనే.

210


శిరసః కంపనం స్వేదవర్ధనం భర్త్సనాదయః,

అపరాధము, అవమానము, దొంగతనము, నిగ్రహము, అసత్ప్రలాపము మొదలయినవానిచేఁ జేయఁబడినత్వర ఉగ్రత యనఁబడును. అందు కన్నులు ముఖము ఎఱ్ఱనౌట, బంధించుట, కొట్టుట, తలయాడించుట, చెమట పోయుట, బెదరించుట మొదలయినవి కలుగును.

మతిలక్షణం

నానాశాస్త్రార్థకథనాదర్థనిర్ధారణం మతిః.

211


అత్ర చేష్టాస్తు కర్తవ్యకరణం సంశయక్షిపా,
శిష్యోపదేశో భ్రూక్షేప ఊహాపోహాదయో౽పి చ.

212