ఆ బ్రహ్మయే సత్యమను ఆస్తికత్వము నిర్ధారించినది. ఇతరములైన నాస్తికమతము లిందు ఖండితములైనవి. వాని వివరములు.
చార్వాకమతము
దీనికి లోకాయతమతమనియు బృహస్పతి లేక వాచస్పతి మతమనియు పేర్లు గలవు. ఈ మతమున భూమి, జలము, అగ్ని, వాయువు అని నాలుగే తత్త్వములు. ఈ మతానుయాయులు ప్రత్యక్షప్రమాణము తప్పతక్కిన వానిని యొప్పుకొనరు. అందువలననే పంచభూతములలో ప్రధానమైన ఆకాశము వీరిమతమున లేదు. భూతముల సంబంధమున - ప్రాణము, శరీరము కలుగుచున్నది. ఇదియే స్వాభావికము. దేహమే సత్యము. ఆత్మ, దేవుడు, మోక్షము అనునవి లేవు. ఇహలోకానుభవమే జీవితపరమార్థము. స్త్రీసంభోగము - సుఖము. ఆదివ్యాధులు దుఃఖము మరణానంతరమున దేహము నాల్గుభూతములలోను అంతర్భూతమగుచున్నదిగాన మరణమే ముక్తి. ఈ మతమున చతుర్విధపురుషార్థములలో లౌకికమగు అర్థకామములే పురుషార్థములు గాన, అలౌకికపురుషార్థమగు మోక్షమును చార్వాకు లంగీకరింపరు. నిరీశ్వరమైనందువలన నీమతము నాస్తికమైనది.
అర్హతమతము లేక జైనమతము
ఈ మతమున జగత్తు కార్యరూపముగా నసత్యము, భిన్నము, అనిత్యము. కారణరూపముగా సత్యము అభిన్నము నిత్యము, ఆత్మ దేహానురూపపరిణామము గలది. ఈ మతస్థులు బ్రాణిహింసనుమాని దిగంబరులై విషయవైరాగ్యము నవలంబించి దేహమునందు మలము బూసికొని పాణిపాత్రభోజనులై కేశఖండనము చేసుకొని మౌనవ్రతులై యుండవలెను. మలధారణాదికమువలనను. ఆత్మజ్ఞానము వలనను ఊర్థ్వగతి బొందుట మోక్షము. ఈ మతము నిరీశ్వరమత మగుటవలన నాస్తికమతము.
జైనమతములోని సన్యాసులను “క్షపణకులు" అని యందురు. నాటకమున క్షపణక ప్రస్తావన యున్నది. (3-26)
