అప్పుడు ఆరబ్బులకు బ్రిటన్ వాగ్దానాల మీదనూ, ధర్మబుద్ధి మీదనూ పోయిన విశ్వాసం తిరిగి ఎన్నడూ ఏర్పడలేదు; ఇక ఏర్పడదు కూడా!
7
బ్రిటన్ చేసిన వాగ్దానాల్ని చెల్లించకపోవడం ఒక పాలస్తీనాలోనే కాదు, ఇండియాలో, ఈజిప్టులో, ఇంకా ఎన్నో ఇతరచోట్ల అది ఈలాగే చేసింది. అయితే, పాలస్తీనాలో చేసినంత ఘోరంగా అది ఈ పనిని ఇతర చోట్ల చెయ్యలేదేమో!
పాలస్తీనాను ఆరబ్బు స్వతంత్ర రాజ్యంగా చేస్తానని ముందు మాట ఇచ్చి, ఆ తర్వాత దాన్ని తానే వశపరచుకోవడానికి బ్రిటన్ ఒక సాకు చెబుతుంది. అది ఏమంటే,- సర్ హెన్రీ మాక్-మాహోన్కు హుస్సేన్ సూచించిన ఆరబ్బు స్వతంత్ర రాజ్యం సరిహద్దులలో పాలస్తీనా లేదట. ఇది కేవలం అబద్ధమనే చెప్పాలి. అరేబియా అంతటిలో సారవంతమైన ప్రదేశాలలో ఒకటైన పాలస్తీనాను—తూర్పు మెడిటరేనియన్కు ఆయువుపట్టులలో ఒకటని చెప్పదగిన హైఫా ఓడరేవు ఉన్న పాలస్తీనాను—మూడు ఖండాల రహదార్లకు జంక్షన్గా ఉండి, అరేబియా అంతటికీ ప్రాముఖ్యతను తెచ్చే పాలస్తీనాను—హుస్సేన్ తాను సూచించిన సరిహద్దులలో చేర్చలేదనడం నమ్మదగిన విషయం కాదు.
ఒకవేళ ఈ వాదాన్ని కొట్టివేసినా, ఇంతకంటే బలీయమైన ప్రత్యక్ష సాక్ష్యం ఉంది. ఆరబ్బుల్ని విప్లవం చెయ్యవలసిందిగా ప్రబోధిస్తూ బ్రిటీష్ విమానాలు లక్షలాది కరపత్రాల్ని వెదజల్లాయి. ఈ కరపత్రాలలో అరేబియాను స్వతంత్ర రాజ్యానికి వారు స్వయంగా పేర్కొన్న సరిహద్దులలో పాలస్తీనా ఇమిడిఉంది.
అంచేత, పాలస్తీనా విషయంలో బ్రిటన్ ఆరబ్బుల పట్ల నమ్మకద్రోహం చేసినదనడంలో ఏమీ సందేహం అవసరం లేదు. ఈ విషయాన్ని ఒక బ్రిటీష్ ప్రముఖుడే కింది విధంగా అంగీకరించాడు:
"ఈ ప్రాంతంలో మన మార్గం ఉల్లంఘించిన వాగ్దానంతో నిండివుంది... 1915లో మనం పాలస్తీనాను హెడజాజ్ రాజైన హుస్సేన్కు ఇస్తామన్నాము; 1916లో సైక్స్-పికాట్ ఒడంబడిక కింద దాన్నిమనమే అట్టెపెట్టుకోవాలనుకున్నాము; 1917లో బాల్ఫర్ ప్రకటన ద్వారా యూదులకు వాగ్దానం చేశాము; 1918లో తిరిగి హుస్సేన్ రాజుకు ఆశపెట్టాము; యుద్ధ విరామం జరిగిన రోజులలో స్థానిక ప్రజలకు పట్టం కడతామన్నాము; సంధి సభ (ప్రెస్ కాన్ఫరెన్స్) జరిగిన తర్వాత యూదీయుల వైపు మొగ్గాము".
పాలస్తీనా విషయంలో బ్రిటన్ ఇంత దగాకోరుగా నడచుకోడానికి—ఇంతకు ముందు సందర్భానుసారంగా అక్కడక్కడ సూచించినట్టు—అనేక బలీయమైన కారణాలున్నాయి. అవి ఏమంటే,
