పుట:ఆనందరంగరాట్ఛందము (కస్తూరి రంగయ).pdf/49

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


ణము వెనుక తగణనగణ రగణసగణము లుండనగును. ఇవన్నియు నుత్తమములు.
యగణమువెనుక రగణతగణజగణభగణము లుండరాదు. రగణము వెనుక సగణమ
గణము లుండరాదు. భగణమువెనుక మగణయగణము లుండరాదు. తగణమువెనుక
మగణయగణము లుండరాదు. మగణమువెనుకఁ దగణజగణభగణరగణము లుండ
రాదు. సగణమువెనుక జగణరగణము లుండరాదు. జగణమువెనుక సగణము
కానేకారాదు. నగణముతో నేగణములు గూడినను నిర్దోషము లగును.

116

అక్షరసంఖ్యాప్రకరణము

కవిసర్పగారుడమున
క.

శివుసద్యోజాతాది, ప్రవిమలముఖపంచకమునఁ గ్రమమునను సము
ద్భవమై అ ఇ ఉ ఏ ఓ, లావిష్కృతి నవియు నేఁబదై వర్తిల్లున్.

117


వ.

ఈయేఁబదక్షరములలో నాదులు 16. కాదులు 25. యాదులు 9. మొత్త మేఁ
బదియక్షరములని యందురు. కొందఱు “ఆం. అః.”లకు అధిదేవత రుద్రుఁ డే
గావున “అః” అను అక్షరమును నిలిపి, ఆదులు 15. కాదులు 25. యాదులు
ళతోడ 10. మొత్తము 50 అక్షరము లందురు. కావునఁ దద్విధం బెఱిఁగించెద.

118


క.

ఈ యేఁబది వర్ణములకు, బాయక కులములు గ్రహములు ఫలబీజములున్
నాయకులు తెలియగావలె, శ్రీయుత యానందరంగ నృపసారంగా!

119

అక్షరగ్రహనిర్ణయము

సులక్షణసారమున
గీ.

ఆదులకు రవి కాదుల కవనిజుండు, చాదులకు బుధుఁడును గవిటాదులకును
దాదులకు బృహస్పతి శని పాదులకును, యాదులకు నెల్ల శశియు గ్రహంబు కృష్ణ.

120


వ.

అమొదలు అంవఱకుఁ గల 15 అక్షరములకు గ్రహము సూర్యుఁడు. కవర్గము 5
కి గ్రహము అంగారకుఁడు; చవర్గము 5కి బుధుఁడు; టవర్గము 5కి శుక్రుడు;
తవర్గము 5కి బృహస్పతి; పవర్గము 5కి శని; యాదులు 10కి చంద్రుడు; ఇది
అక్షరగ్రహనిర్ణయము.

121

అక్షరములజాతులు, వానిశుభాశుభఫలములు

సీ.

అచ్చులలో ఌౡ అం ఋౠల్ దక్కఁగఁ, దక్కినయక్షరదశకమును గ
వర్గునఁ గలయైదువర్ణముల్ ఝడణతల్, క్షధదపబభయవశషహ లెన్న
ముప్పదియక్షరంబులు శుభంబు లొసంగు గొదువయిర్వది లిపుల్ కొదువపఱుచు
నాద్యక్షరములు పదైదును గచటవ, ర్గాక్షరసమితి పదైదు గూడ