శ్రీరస్తు
పాండురంగమాహాత్మ్యము
ప్రథమాశ్వాసము
| శా. |
శ్రీకాంతామణిఁ గన్మొఱంగి మదిధాత్రిన్ మంచినన్ దద్ధృతి
శ్రీకాదంబునిమీఁది కుబ్బెననగా శ్రీవత్సముం దాల్చి ము
ల్లోకంబు ల్పొదలించుకృష్ణుడు దయాళుం డేలు శ్రీవైష్ణవ
స్వీకారార్హు విరూరి పట్టణపతిన్ వేదాద్రిమంత్రీశ్వరున్.
| 1
|
| సీ. |
అవతారమందె నే యఖిలైకజనయిత్రి
కలశరత్నాకరగర్భసీమఁ
దోఁబుట్టు వయ్యె నేతులితకాంచనవర్ణ,
వెలఁది వెన్నెలఁగాయు వేల్పునకును
బాయకయుండు నే పరమపావనమూర్తి
చక్రిబాహామధ్యసౌధవీథి
నభిషేకమాడు నేయభివర్ణితాచార
దిగ్గజానీతమౌ తేటనీట
|
|
| గీ. |
నవనిధానంబు లేదేని బవణిసరకు
లమ్మహాదేవి శ్రీదేవి యాదిలక్ష్మి
సరసశుభదృష్టి రామానుజయ్యసుతుని
నాదరించు విరూరి వేదాద్రినాథు.
| 2
|
| ఉ. |
మాద్రికి మీరు నంచవెలిమావుపయిన్ మురువైనజోదుచే
భద్రమయాత్ముచే భువనపాలనఖేలనుచే సరస్వతీ
|
|
| |
ముద్రితవక్త్రుచేత నలుమోములవేలుపుచే విరూరి వే
దాద్రిచమూవిభుందు గను నాయువు శ్రీయు నిరంతరాయమున్.
| 3
|
| శా. |
కద్రూజాంగదుతోడబుట్టువు శరత్కాదంబినీచంద్రికా
చిద్రూపాంచితపద్మగర్భముఖరాజీవాళిహంసంబు వ
ర్ణద్రాక్షాఫలకీరి శారద కృపన్ రామానుజామాత్యు వే
దాద్రిస్వామికి నిచ్చునిచ్చలును విద్యాబుధ్ధివాక్సిద్ధులన్.
| 4
|
| ఉ. |
ఈచిగురాకు నీప్రసవ మీపువుఁదేనియ యెంతయొప్పెడిన్
జూచితిరే! యటంచుఁ దనచుట్టు శుకాదులు గొల్వఁగాఁ గప
ర్దాచితచంద్రగాంగజల మైనశివాహ్వయకల్పశాఖి వే
దాచలమంత్రికీర్తికలశాబ్ధిని వెన్నెలమాడ్కిఁ జూచుతన్.
| 5
|
| ఉ. |
చిద్రసవేదియౌ కొదమచిల్కకు విష్ణుసహస్రనామముల్
ముద్రతి మోము మోనినిడి మున్కుచు గోరున మేను దువ్వుచున్
భద్రనిధానమై వెలయు పర్వతకన్య వికూడిమంత్రి వే
దాద్రికి విష్ణుభక్తిమహిమాతిశయం బనయంబు నీవుతన్.
| 6
|
| సీ. |
సూత్రవతీ దేవి సొబగుపాలిండ్లపై
మలుపచ్చిగందంపువలపుతోడ
శిరసులువంచు నిర్జరకోటిఁ బనిగొను
తపనీయవేత్రహస్తంబుతోడఁ
బనియేమియని విన్నపమ సేయు సుమనోర
థములైనదివ్యాయుధములతోడ
బ్రహ్మాండకోటుల పారుపత్తెము లెల్లఁ
గనియున్కి నిద్దంపుమనసుతోడ
|
|
| గీ. |
శార్ఙ్గి రెండవమూర్తియై జగము లేలు
మునిమనోహరి శ్రీసేన మొదలియారి
చేయుపనులెల్ల సఫలముల్ సేయుఁగాత
మలరి రామానుజయ్య వేదాద్రిపతికి.
| 7
|
| శా. |
మీఁదం దారధరాధరంబుగల యా మేరున్నగంజాలిత
త్తాదృక్తుండరుచి న్దలిర్చుఖగయూధస్వామి హేమప్రభా
ప్రాదుర్భావశుభప్రభుండుమనుచు న్రామానుజామాత్యు శ్రీ
వేదాద్రీశు విరూరిమందిరు జగద్విఖ్యాతకీర్తీశ్వరున్.
| 8
|
| సీ. |
ధరణీభరముదాల్చు తనచేవయంతయు
భుజపరిఘంబులఁ బొంకపఱిచి
మునుమిన్కుగనియైన తనప్రజ్ఞయంతయు
మతివిశేషమునందు మస్తరించి
దైత్యారివశమైన తనచిత్తమంతయు
నినుచుగౌరవమున నివ్వటించి
తనువు వెన్నెల గాయు తనమూర్తియంతయు
గీర్తివైభవమునఁ గీలుకొలిపి
|
|
| గీ. |
వేషుఁ డఖిలప్రపంచవిశేషశాలి
నిత్యముక్తుల కాద్యుఁడై నిలుచుమేటి
చారుచారిత్రు రామానుజయ్యపుత్రుఁ
గరుణ వేదాద్రిమంత్రిశేఖరుని మనుచు.
| 9
|
| క. |
పుట్టకుఁ బుట్టెడువేళం
దిట్టపు నునుపచ్చి పుట్టతేనియచవితో
బుట్టె ననఁ నమృతముట్టెడు
పుట్టనిసువుసత్కవిత్వములు వర్ణింతున్.
| 10
|
| క. |
ఇట్టాడరానియాగము
ఘట్టమునకునడవ యచ్చు కట్టినమునిరా
ట్పట్టాభిషిక్తుఁ దపముల
పుట్టిననెలవయిన వ్యాసముని వర్ణింతున్.
| 11
|
| తే. |
వ్యాస వాల్మీకి ముఖసూక్తి వైభవముల
నేర్పుమీరంగనిజకావ్యదర్పణముల
|
|
| |
సరసమానసముల నేఱుపఱుచుకీర్తి
ధవుల నన్నయభట్టాది కవులఁ దలఁరు.
| 12
|
| ఉ. |
చాటుక విత్వతత్వరససాగరపారగులయ్యు సత్కవుల్
పాటిగఁబట్టివిందురొకపాటివిగావన కన్యకావ్యముల్
కైటభవైరియౌనతశిఖామణిశ్రీసతిఁ బేరురంబునన్
మాటియు నీటికెంపుబహుమానముగంబదకంబుఁ జేయడే.
| 13
|
| తే. |
తప్పుగలిగినచోటనే యెప్పుఁ గలుగు
నరసి కావలె కవితల యవగుణములు
సరసకవి తావపోక్తుల సరణియందు
నమృతధారాప్రవాహంబు లడరుగాదె.
| 14
|
| తే. |
కానదోషాత్ములైన దుష్కవులకతన
గరిమవహియించుఁ గవిరాజ కావ్యమహిమ
బహుళపక్షంబుచీఁకటి బహుళమగుట
జాయవెన్నెలతరితీపు సేయుకరణి.
| 15
|
| వ. |
అని నిఖిలభవనప్రధానభవ్యంబులగుమాన్యదైవతంబులం గొని
యాడి రూఢి మెలయు కవివృషభుల నభినుతించి యురంచితంబగు
కవిత్వతత్వంబునంగలగరిమంబు బరీశీలించి వంచకులగు కొంచెపుం
గవులరవళి యదలంచి పంచాశత్కోటివిస్తీర్ణం బగునర్ణసమేఖలా
వలయంబునగల పరమవైష్ణవరత్నంబులకుఁ బయత్నపూర్వకంబుగ
నభివందనం బాచరించి.
| 16
|
| క. |
వాక్కాంతాశ్రయభట్టరు
చిక్కాచార్యుల మహాత్ము శ్రీగురుమూర్తిన్
నిక్కపుభక్తి భజించెద
నిక్కావ్యకళాకలాప మీడేఱుటకున్.
| 17
|
| క. |
ఠవణింతు నొక్క శ్రీభా
గవనచరిత్రంబుఁ బరమకల్యాణసము
ద్భవభవనంబుఁ జతుర్దశ
భువనమహారత్న సూత్రముగఁ దగుసరణిన్.
| 18
|
| వ. |
అని యిట్లభినవ ప్రబంధనిర్మాణ కౌతూహలాయత్తచిత్తుండ
నయి యేనున్న సమయంబున.
| 19
|
| సీ. |
తనకులాచారవర్తన వైష్ణవాచార
పర్యాయముల కొజ్జబంతి యనఁగఁ
దనసూనృతము పురాతనసత్యనిధులయు
న్నతికిఁ బునఃప్రతిష్ఠితము గాఁగఁ
దనబుద్ధి నీతీశాస్త్రరహస్యములు తెల్ల
ముగఁ దెల్పువ్యాఖ్యానముద్ర గాఁగఁ
దనవ్రాయు గంటంబు మొనవాఁడి విశ్వంభ
రాప్రజలకుఁ బ్రాణరక్ష గాఁగ
|
|
| తే. |
వెలయు మంగయ గురువభూవిభుని పెద్ద
సంగభూపాలమణి రాయసప్రవృత్తి
సఖయుతుండైన రామానుజయ్యసుతుఁడు
భద్రగుణసీరి విరూరి వేదాద్రిశౌరి.
| 20
|
| మ. |
కవులుం బాదకులున్ బ్రధానులు నలంకారజ్ఞులున్ బ్రాజ్ఞులున్
ధవళాక్షు ల్భజియింప నిండుకొలువై తారేందుతారావళీ
ధవళంబైనసువర్ణకుంభయుతసౌధంబందు నావాసమై
వివిధామ్నాయపురాణగుంభనకథ ల్వించున్ బ్రమోదంబునన్.
| 21
|
| క. |
నను రామకృష్ణకవిఁ గవి
జనసహకారావళీవసంతోత్సవసూ
క్తినిధి బిలిపించి యర్హా
సనమునఁ గూర్చుండఁబనిచి చతురత ననియెన్.
| 22
|
| సీ. |
జగతి సొబగుల నెన్నఁగఁ గావ్యధారల
ఘనుఁడ వాశువునందుఁ గరము మేటి
వఖిలభూమిపాలకాస్థానకమలాక
రోదయతరుణసూర్యోదయుఁడవు
శైవ వైష్ణవ పురాణావళీనానార్థ
రచనాపటిష్ఠైకగమ్యమతిని
లౌకికవైదికలక్షణచాతుర్య
ధైర్యప్రభారూఢకార్యచణుఁడ
|
|
| గీ. |
వరయ భూమికుచాగ్రహారాభమైన
శ్రీతెనాల్యగ్రహారనిర్ణేత వగ్ర
శాఖికాకోకిలమ నీవు సరసకవివి
రమ్యగుణకృష్ణ రామయ రామకృష్ణ.
| 23
|
| క. |
కౌండిన్యసగోత్రుఁడ వా
ఖండలగురునిభుఁడ వఖిలకావ్యరససుధా
మండనకుండలుఁడవు భూ
మండలవినుతుఁడవు లక్ష్మమావరతనయా!
| 24
|
| క. |
యశము గలిగించు నీమృదు
విశదోక్తులఁ బౌండరీక, విభుచరితఁజతు
ర్దశభువనవినుతముగ శుభ
వశమతి నా పేరనుడువు వరతత్వనిధీ.
| 25
|
| ఉ. |
స్కందపురాణనీరనిధి కౌస్తుభమై ప్రభవించు దేవకీ
నందనుసత్కథోద్యమము నవ్యకవిత్వకళాకలాపమన్
కుందనమున్ ఘటించి కడుఁ గ్రొత్తగు సొమ్మొనరించి విష్ణుసే
వందిలకించు నప్పరమవైష్ణవకోటి నలంకరింపుమా.
| 26
|
| మ. |
ఉదయం బస్తనగంబు సేతువు హిమవ్యూహంబునం జుట్టిరా
విదితంబైనమహిన్ మహాంధ్రకవితావిద్యాబలప్రౌఢి నీ
కెదురేరీ? సరసార్థబోధఘటనాహేలాపరిష్కారశా
రద నీరూపము రామకృష్ణ కవిచంద్రా! సాంద్రకీర్తీశ్వరా!
| 27
|
| |
వ. అని సంభావించి కనకాంబరాభరణంబులు బ్రసాదించి
యాప్రధానపంచాననుండు.
| 28
|
| మ. |
పలుకుందొయ్యలి మౌళిగాంతి కెనయౌ బాగాలు నయ్యింతిచె
క్కులఁబోలుం దెలనాకు లయ్యువిదపల్కుల్వంటికప్రంపుఁబ
ల్కులతోఁగూడినవీడియం బొసఁగె నాకుం బద్మనాభార్చనా
కలనాపావసహస్తకంకణఝణత్కారంబు తోరంబుగన్.
| 29
|
| వ. |
ఇట్లు లోకోత్తరగుణోత్తరుండగు నాప్రధానశేఖరుండు పరమపురుష
పరికరచరిత్రంబునకు నధీశ్వరుడగుట తీర్థంబును స్వార్థంబును జాదులుం
దేవరప్రసాదంబును పుణ్యంబునుం బురుషార్థంబును నయ్యె నయ్యభ్యుదయం
బునకుం గల్యాణాచారంబుగాఁ గృతిపతి వంశావతారం బభివర్ణింపంబూని.
| 30
|
| సీ. |
మిగులఁ గన్నొదివిన బిగువ యెక్కుడుగాని
కరుణాకటాక్షవీక్షణమువాఁడు
దంష్ట్రావిటంకవర్ధనమయెక్కుడుగాని
ముద్దుఁజందురునేలు మోమువాఁడు
నరమృగదేహ విస్ఫురణమెక్కుడుగాని
బహుకోటిమదనరూపంబువాఁడు
దైత్యుదండించునుద్ధతియె యెక్కుడుగాని
శ్రితజనావళుల రక్షించువాఁడు
|
|
| గీ. |
నాఁగ గరుడాద్రిసింహాసనముననుండి
యెల్లజగములనేలు లక్ష్మీశ్వరుండు
|
|
| |
శ్రీయహోబలనరసింహ నాయకుండు
శఠమఠనగోత్రమంత్రి రక్షణ మొనర్చు.
| 31
|
| చ. |
జఠర వసత్ప్రపంచసురసత్తమతుల్యుఁ డశేషయోగిరా
ణ్మఠహృదయుండు మునిజనమాన్యుఁడు ధన్యుఁడు ముక్తికామినీ
కఠినకుచద్వయీనిహితకాంచనమాలికహేలికల్పుఁ డా
శఠమఠణర్షి శేఖరుఁ బ్రశంస యొనర్పఁదగుం జగంబులన్.
| 32
|
| శా. |
ఆవాచంయమవంశసాగరమునం దవ్యాహతైశ్వర్యల
క్ష్మీవంతుండు విరూరికర్త సచివశ్రేష్ఠుఁడు విద్యాహయ
గ్రీవుం డన్నయమంత్రి యవ్విభుని సత్కీర్తు ల్విజృంభించు నీ
ద్యావాపృథ్వ్యవకాశపుంఖిత నిజవ్యాపారపారీణతన్.
| 33
|
| ఉ. |
ఆసచివావతంసముకులాంగన చెల్వగు లక్ష్మమాంబ గౌ
రీసతియొ, యరుంధతియొ, రేవతియో యల యాదిలక్ష్మియో
వాసపురాణియో యనఁగ వాసియు వన్నెయుఁ గల్గి కీర్తులన్
జేసినమూర్తివోలెఁ బతిచిత్తము వచ్చిన సచ్చరిత్రలన్.
| 34
|
| ఉ. |
అన్నయ లక్ష్మమాంబ సుతు లర్థివిధానము తిప్పరాజు సం
పన్నుఁడు రంగరాజుఁ బ్రతిభానిధి గుండమరాజుఁ బొల్చి రా
సన్నుతభాగ్యవర్ధనుల సన్మతి శౌర్యము ధైర్యమున్న యా
భ్యున్నతి నీతిరీతి జయ మొప్పును నేర్పును నెన్నశక్యమే!
| 35
|
| క. |
ఆమువ్వురిలో రంగ సు
ధీమణి దీపించె వంశతిలకం బగుచున్
శ్రీమహిత గంగమాంబా
రామా రమణీయరాగరసరంజితుఁడై.
| 36
|
| క. |
ఆరంగరాజు కీర్తులు
శ్రీరంగనివాసహాసశివకరలక్ష్మిం
|
|
| |
జేరంగ దిగుచునహితులఁ
బారంగా నెగుచునతని బాహాసి యనిన్.
| 37
|
| సీ. |
శ్రీమదష్టాక్షరీసేవైకనిపుణుండు
గీతార్థసాగసంకేతవేది
పరిచితదివ్యప్రబంధసంధానుండు
మహితసౌదర్శనమనువిదుండు
వితతప్రభాసితవిజ్ఞానకోవిద
నిజసమయావననిపుణబుద్ధి
సరసరామాయణసప్తకాండజ్ఞాత
యాళువందారుస్తవాభిశోభి
|
|
| గీ. |
సలిలనిధిజాల జంఘాలజలవిశాల
ధూళిఫాళీభవాళీక ధూమభూమ
శంకితాత్మప్రతాపవైశ్వానరుండు
గంగమాప్రాణవిభుఁ డొప్పు రంగరాజు.
| 38
|
| తే. |
దశరథేశ్వరు భార్యయై ధన్యమహిమ
మున్ను కౌసల్య శ్రీరాముఁ గన్నకరణి
రంగయామాత్యు సతియైన గంగమాంబ
మతిమరున్మంత్రి శ్రీరామమంత్రి గనియె.
| 39
|
| క. |
ఆరామరాజువాహిని
వారాన్నిధులేడు దాఁటె వసుమతి మున్నీ
శ్రీరామరాజు వాహిని
వారాన్నిధులేడు దాఁటి వర్ధిలునవలన్.
| 40
|
| సీ. |
పుడమిపై నడనేర్చి యడుగుబెట్టెడునాఁడె
ధర్మంబు నాల్గుపాదముల నిలిపె
జిలిబిలిపలుకులు - పలుకనేర్చిననాఁడె
సత్యభాషాహరిశ్చంద్రుఁ డయ్యె
|
|
| |
వరుసమీదటివ్రాలు వ్రాయనేర్చిననాఁడె
కమిచి దిక్కులజయాంకములు వ్రాసె
ముఖ్యవ్రతస్ఫూర్తి ముంజిఁ గట్టెడునాఁడె
కవులబ్రోచుటకుఁ గంకణము గట్టె
|
|
| గీ. |
నంబయాంబిక గళ్యాణమైననాఁడె
వాసిగలకీర్తి లక్ష్మికి సేస వెట్టె
ధైర్యహేమాద్రిప్రజ్ఞాశాంతనవుమాద్రి
రంగయామాత్యవరుని శ్రీరామమంత్రి.
| 41
|
| సీ. |
సంహృతాంహస్స్ఫూర్తి సింహాసనుండు నృ
సింహవిక్రముఁడు నృసింహశౌరి
త్రయ్యంతవాసనాగ్రహబుద్ధి నొయ్యారి
యొయ్యారి రామానుజయ్యగారు
గంగాతరంగసారంగలాంఛనదీప్తిఁ
బొంగుకీర్తికి రాజు రంగరాజు
శరణాగతత్రాణ కరుణాచరణకేళి
వరదరాజులబోలు వరదరాజు
|
|
| గీ. |
ననఁగ శ్రీరామవిభునికి నంబముకును
గలిగి రాచంద్రతారార్కగతిఁ బ్రశస్తి
నలువురాత్మజు లౌదార్యసలిలనిధులు
భుజగశాయికి నాలుగుభుజములట్లు.
| 42
|
| గీ. |
అందు నగ్రజుఁ డఖలవిద్యావినోది
శ్రీనృసింహాఖ్యసన్మంత్రిసింహ మలరు
లీల లక్ష్మమ్మ తనకు నిల్లాలు గాఁగ
జెలఁగె లక్ష్మీనృసింహవిశేషముద్ర.
| 43
|
| క. |
శ్రీనరసింహుని లక్ష్మీ
మానవతికి వెంగళాఖ్యమంత్రీశ్వరుఁడున్
|
|
| |
గోనప్పయు ననఁదగువి
ద్యానిధు లిరువురును బుత్రులై మని రవనన్.
| 44
|
| క. |
నయవినయంబుల కైవడి
జయతేజము లట్లు విభవశమముల క్రియ స
వ్యయయశులు వెంగళయ కో
నయ లిరువురు వెలసి రవని నాథార్చితులై.
| 45
|
| క. |
ఆవెంగళమంత్రీశ్వరు
దేనికి శ్రీయౌభళాఖ్యతిలకపతికి రా
ధావిభుదేవేరియు నల
కావేరియు నీడుజోడు గౌరవకళలన్.
| 46
|
| క. |
గానకళాతుంబురుఁ డనఁ
గా నయవిద్యావివేకగౌరవలక్ష్మీ
జాని యనంగా నిద్ధర
గోపప్రభుఁ డొప్పు మంత్రికులతిలకంబై.
| 47
|
| తే. |
ఆ విదేహాధిపతిపుత్రి యాత్మభాగ్య
గాఁగ విఖ్యాతిఁ బొందు రాఘవునికరణి
రాఘవాంబాధినాథుఁడై శ్లాఘమీరు
శ్రీనృసింహుని కోనప్ప సిరులకుప్ప.
| 48
|
| ఉ. |
సామదరక్షణుఁ గొలిచి సన్నుతి కెక్కినభాగ్యశాలి శ్రీ
రామచమూపశేఖరుని రంగనమంత్రి ననంతమాంబికా
స్వామి నుతింతు మన్మథభుజానతపుష్పధనుర్మధూళిధా
రామధురోక్తిగుంభసభరస్ఫురణాపరిణాహచాతురిన్.
| 49
|
| చ. |
ఉరుమతి రంగమంత్రి తనయుల్ విలసిల్లిరి పుల్లమల్లికా
హరదరహాసహీరహిమహారపటీరయశోధురంధరుల్
వరదయగల్గువారు గుణవంతులు శాంతులు కాంతిచంద్రముల్
వరదయమంత్రిపుంగవుఁడు వాసవతుల్యుఁడు రాఘవయ్యయున్.
| 50
|
| క. |
రంగయవరదామత్యు వి
హంగమవిభు గమనభజనహంసధ్వజు సా
రంగధరహారనిభవా
గ్గంగాశృంగారితాస్యకమలు నుతింతున్.
| 51
|
| సీ. |
సమకూర్పగా నేర్చు సకలవైష్ణవశాస్త్ర
సిద్ధాంతశుద్ధాంతసిద్ధిగరిమ
హవణింపఁగా నేర్చు నఖిలావనీచక్ర
సామ్రాజ్యపూజ్యవిశాలలక్ష్మి
వలపింపగా నేర్చు వాలారుఁజూపుల
కోపులు చూపు చకోరదృశల
బాలింపగా నేర్చు బాన్థవకవిగాయ
కార్థార్థినివహంబు ననుదినంబు
|
|
| గీ. |
దండనాథునిమాత్రుఁడె దశదిశావ
కాశసంపూర్ణవిజయప్రకాశశాలి
రంగయామాత్యు వరదయ్య ప్రకటశౌర్య
ధారి వాచాధరాధరధారిశయ్య.
| 52
|
| క. |
తిమ్మాంబ యక్కమయు వర
దమ్మయు వరదప్పభార్యలై వెలసిరి తే
జమ్మున శక్తిత్రయమ వి
ధమ్మున సకలోన్నతప్రధాప్రథతమతిన్.
| 53
|
| ఉ. |
మున్నొక రాఘవుండు తలమోచిభజించు విభీషణాదులన్
మన్ననఁబ్రోచె గాఁచెననుమాటలె కాని గుణప్రసన్నతన్
బ్రన్నదనంబుఁ జూపఁగల రంగయరాఘవమంత్రి నిచ్చలున్
వన్నెకుఁ దెచ్చునిచ్చు నభవాంచితవస్తువు లర్థికోటికిన్.
| 54
|
| క. |
తేజమున రాఘవుని యం
భోజేక్షణ తిమ్మమాంబ పోల్పందగునా
|
|
| |
రాజీవవదన శారద
రాజార్ధకిరీటపూర్ణ రాజనిభాస్యన్.
| 55
|
| క. |
శ్రీరామమంత్రివరద సు
ధీరత్నము కులవధూటి దీపించుయశో
దారమణిరమణవిష్ణు
శ్రీరంజితకొండమాంబ చిరపుణ్యమునన్.
| 56
|
| క. |
ఆదంపతులకు గలిగిరి
గాదిలిసత్పుత్రవరులుగను కొండనయున్
శ్రీదనరు నౌబళయ్యయు
వేదస్మృతిజాయమానవినయనయగతిన్.
| 57
|
| క. |
కనుగొండ యితనిధైర్యము
పెనుగొండగు నితనినెదిరి భీతిఁ బగఱ వే
చనుఁగొండల కనఁగాఁ దగుఁ
గనుఁగొండయ నాగమాంబికావల్లభుఁడై.
| 58
|
| ఆ. |
అతనిసోదరుండు మతకళాజంభారి
గురుఁడు బంధులోకసురభి వెలయు
నౌబళాఖ్యమంత్రి యౌ బళా! యీతని
జయము నయమునంచు జనులు బొగడ.
| 59
|
| ఉ. |
ఇమ్మనవద్యహృద్యసముదీర్ణగుణాళికిఁ గల్పవృక్షపుం
గొమ్ము నవీనదానగుణ గుంభనసంభృతిఁ బద్మనాభుఁగ
న్నమ్మవరామరస్తుతజయస్థితి కౌబళమంత్రిభార్యయౌ
నమ్మమ యమ్మదద్విరదయానకు నేసతు లీడు ధారుణిన్.
| 60
|
| వ. |
ఏవంవిధాన్వవాయపయఃపారావారంబునకుఁ దారకాకమనాకృతియగు కృతిపతితెరం గెట్టిదనిన.
| 61
|
| ఉ. |
మానితరాజితద్యుతీసమంచితమోహనమూర్తి వైష్ణవ
జ్ఞానపరాయణుం డమృతసాగరరాజగభీరుఁ డర్థిసం
|
|
| |
తానసురద్రుమం బతడు దానవనానతశాత్రవుండు రా
మానుజమంత్రి వర్ధిలు మహామహుఁడై నిజవంశకర్తయై.
| 62
|
| సీ. |
కతపత్ర మిడవచ్చుఁ గలఁగాంచునపుడైనఁ
గోరికఁ బరకాంత గోరడనుచు
ముడియవైవఁగ వచ్చు మొనదారసించిన
శూరత్వమును వెన్ను చూపఁడనుచు
దిగ్బె మెత్తగఁవచ్చు సుబ్బురంబగుకల్మి
మేరమీరినతి మెలఁగడనుచుఁ
జేసాఁకగావచ్చు శివుమీఁద నేనియు
బూనికతో బల్కి బొంకఁడనుచు
|
|
| గీ. |
జలధివలయితవసుమతీస్థలవతంస
భాసురాంతసమాశ్రితప్రౌఢకీర్తి
శఠమఠనగోత్రభవమంత్రి చక్రవర్తి
యైనరామానుజయ్యకు నై కడంగి.
| 63
|
| శా. |
రాధానాథాపదాబ్జభృంగ మగునా రామానుజామాత్యుతే
జోధారాళి భానుభానునుపమం జూపట్టు మిత్రాంబుజో
ద్బోధంబుం బ్రతిపక్షకైతవనిరుద్బోధంబు నిర్హంక్రియా
సాధుత్వంబు వహింప దుర్దమతపస్సంబాధముల్ జూఱఁగన్.
| 64
|
| క. |
కామగవీ సురతరువులు
వేమాఱునును నిచ్చుఁ దవులు విడిబేరముగా
రామానుజయ్య దాన
ప్రామాణికముద్ర కొంగు బంగారమగున్.
| 65
|
| శా. |
ఆ రామానుజమంత్రిచంద్రుఁడు వివాహంబయ్యె నెయ్యంబుతో
భారద్వాజపవిత్రగోత్రనిధికిన్ బల్పాటి కన్నయ్యకున్
గారామైన కుమారికాతిలకమున్ గౌరీధరాధరాశారదా
మారామపర మప్రసిద్ధమతి నమ్మాజమ్మఁ దేజంబునన్.
| 66
|
| సీ. |
తొడవులు పెక్కులు దొడవియుండెనె కాని
సత్యంబు తనకు నిజాలతొడవు
చుట్టాలసురభియై సొబగు నొందెనెకాని
నెనరైన చుట్టంబు దనకుఁ గీర్తి
కులదైవతం బహో బలనాథుఁ డనె కాని
పతిమూర్తి పరమదైవతము తనకుఁ
జక్కఁదనంబులు సహజంబులని కాని
తనచక్కఁదనము వర్తనమునంద
|
|
| గీ. |
యనఁగ విలసిల్లె నిఖిలవిద్యారహస్య
పరమవిజ్ఞానపాండిత్యభద్రమూర్తి
విప్రసురశాఖి రామానుజప్రధాన
మౌళి యర్ధాంగలక్ష్మి యమ్మాజియమ్మ.
| 67
|
| క. |
ఇమ్మహి రామానుజవిభు
నమ్మాజమ్మకు జనించి రబ్జభవముఖా
బ్జమ్ములఁ బోలిన సుతర
త్నమ్ములు నల్వురు నుదారతాజితరథుల్.
| 68
|
| సీ. |
మద్రేశనిభసమున్నిద్రశౌర్యోద్రేక
విద్రావితారి వేదాద్రిశౌరి
విష్ణుపదధ్యాననిష్టాతవిజ్ఞాన
కృష్ణుండు శ్రీరామకృష్ణమంత్రి
శరశరచ్చంద్రికాహరహారహిమహీర
కరకీర్తివరశయ్య తిరుమలయ్య
పక్ష్మలితత్యాగలక్ష్మీకరోద్యోగ
లక్ష్మలక్షితమూర్తి లక్ష్మఘనుఁడు
|
|
| గీ. |
ననఁగ వెలసిరి రామానుజయ్యసుతులు
దశరథక్షోణిపాలనందనసమృద్ధి
|
|
| |
దైవతేశమదావళదంతరేఖ
నురగపర్యంక నిజచతుర్వ్యూహలక్ష్మి.
| 69
|
| ఉ. |
ముద్రితవైరివక్త్రులగు మువ్వురుతమ్ములుఁ బంపుసేయ వే
దాద్రివిరూరి మందిరుఁ డహర్పతితేజుఁడు రాజిలున్ యశో
భద్రుఁడు రామభద్రుని ప్రభావనయున్ గురుభక్తియున్ బ్రతా
పద్రవిణప్రసిద్ధియును బంధుజనంబు ప్రియంబు సేయగన్.
| 70
|
| సీ. |
పట్టెవట్ట్రువయును బరిపుష్టి తలకట్టు
గుడిసున్నకియ్యయు సుడియుముడియు
నైత్వంబు నెత్వంబు నందమందంబు
గిలకయు బంతులు నిలుపు పొలుపు
జయము నిస్సందేహతయు నొప్పుమురువును
ద్రచ్చివేసినయట్ల తనరుటయును
షడ్వర్గశుద్ధియు జాలి యోగ్యతయును
వృద్ధిప్రియత్వంబు విశదగతియు
|
|
| గీ. |
గీలుకొన వ్రాయసంబులు వ్రాయవ్రాయ
గొంకుకుకొసరును బేతప్పు గొనకయుండు
లలితముక్తాపలాకారవిలసనమున
మతిమరున్మంత్రి వేదాద్రి మంత్రివరుడు.
| 71
|
| తే. |
మాద్రి మీరువిరూరి వేదాద్రిరాజు
దానధారార్థ మఖిలప్రధాననదుల
వెచ్చ పెట్టుటఁ దలఁకియో విబుధతటిని
తరుణశశిమౌళి జడలలో డాగియుండు.
|
|
| ఉ. |
చేతుల ద్రిప్పుచున్ బ్రభులచెంతల నూరక దుర్వినీతులై
యేతులఁబోవుచున్ దిరుగు నిప్పటిమంత్రులు తంత్రు లిందఱున్
భూతలకల్పవృక్షముఁ బ్రభూతగుణాఢ్యుని సర్వలోకవి
ఖ్యాతు వినీతు వేదగిరిఁ గాతరచిత్తులు పోలనేర్తురే.
| 73
|
| సీ. |
కరుణించి చూచెనా కవిగాయకార్థార్థి
నివహగేహంబుల నెరయు సిరులు
కోపించి చూచెనా కొంటతో నెనవచ్చు
ననవచ్చునతఁడైన నవని దూఱు
మెచ్చి మన్నించెనా మెదకపాలసుఁడైన
దొరతనంబున నిల్చి పరిఢవించు
బొందుగావించెనా భువి నెట్టిఖలునకు
నాదట కరుణాప్రసాద మొసఁగు
|
|
| గీ. |
మంత్రిమాత్రుండె దుర్మంత్రిమథనకథన
చారుచర్చాచమత్కారచక్రవర్తి
యద్రి నిభుఁడు విరూరివేదాద్రి రామ
భద్రపాదసరోరుహబంభరంబు.
| 74
|
| మ. |
జలజాక్షాంఘ్రిసరోజషట్పదము విశ్వామిత్రగోత్రోద్భవుం
డలఘుప్రాభవుఁ డర్ధిలోకసులభుండై కీర్తిఁ బెంపొందు నా
కలకాళాస్తితనూభవన్ సుగుణలక్ష్యన్ దిర్మలాంబ న్బ్రభల్
వెలయంగా కులకాంతఁ జేసి వెలసెన్ వేదాద్రి భద్రోన్నతిన్.
| 75
|
| సీ. |
వృషభేంద్రగమనుఁ డీ వేదాద్రినాథుండు
గిరిరాజతనయ యీ తిరుమలాంబ
వేదనిశ్వాసుండు వేదాద్రినాథుండు
ధృతి శారదంబ యీ తిరుమలాంబ
విహగేంద్రగమనుఁడు వేదాద్రినాథుండు
శరధితనూజ యీ తిరుమలాంబ
విబుదాధినాథుఁ డీ వేదాద్రినాథుండు
ధర శచీదేవి యీ తిరుమలాంబ
|
|
| గీ. |
యనఁగ ననుకూలదాంపత్యవినుతమహిమ
హరువుదీపించె నౌర వేదాద్రివిభుఁడు
|
|
| |
హారియశుఁ డైనకలకాళహస్తితనయ
తిరుమలాంబయు నిత్యవర్ధిష్ణులక్ష్మి.
| 76
|
| సీ. |
వేదమార్గప్రతిష్టాదైవతజ్యేష్టుఁ
డభ్యస్తషడ్దర్శనార్థరాశి
యతిరాజరచితభాష్యగ్రంథనిర్ణేత
యఖిలపురాణేతిహాసకర్త
బంధురదివ్యప్రబంధానుసంధాత
పంచసంస్కారప్రపంచచణుఁడు
వాధూలమునిచంద్రవంశవర్ధనమూర్తి
సకలదేశాచార్యనికరగురువు
|
|
| గీ. |
పట్టమేనుంగు శ్రీరంగపతికి నణ్ణ
గారిగర్భాంబురాశినీహారరశ్మి
సారసాహిత్యసర్వస్వసయ్య నేటి
యాళవందారుకంగాళయప్పగారు.
| 77
|
| శా. |
తత్తాదృగ్విభవప్రభావనిధిఁ గందాళప్పగారి న్దయా
యత్తస్వాంతు నితాంతశాంతియుతు లోకాచార్యవర్యు న్సుధీ
చిత్తాంభోరుహభానుఁ గొల్చుచుఁ దదాశీర్వాదలబ్ధోన్నతిన్
హత్తెన్ దాను కరూరిమంత్రిమణి వేదాద్రీశుఁ డుద్యద్రుచిన్.
| 78
|
| వ. |
వెండియు నవ్వేదాద్రి మంత్రీశ్వరుండు రవికులతిలకుఁడును
రణరంగధీరుండును నంబునిధిగంభీరుండును భట్టరభావాంకుండును నక
లంకుండును నవత్తారుమండలీకరగండుండును నుద్దండభుజాదండుండు
నునై పరనారీసహోదరుం డయ్యును నితరసముపార్జితవధూవల్లభుండు
ను గోపికాగోవిందుండయ్యు నీశ్వరలక్షణలక్షితుండును బొన్నాంచా
రుదేవి దివ్యశ్రీపాదపద్మారాధకుండయ్యును బ్రతిష్టాపితపరమవైష్ణవకు
టుంబవిశేషుండును నయిన ఘనుని.
| 79
|
| గీ. |
గుఱుతుగలరాజు మంగయ గురువరాజు
పుత్రు పెదసంగభూపాలు శత్రుజైత్రు
|
|
| |
భానుసమతేజు విద్యాసంధానభోజుఁ
గొల్చి వేదాద్రి నిత్యలక్ష్ములఁ దలిర్చు.
| 80
|
| మ. |
విభవేంద్రుండు విరూరిశాసనమహావిఖ్యాతి రామానుజ
ప్రభువేదాద్రి లిఖించువ్రాయసము లౌరా పెద్దసింగావనీ
విభుచిత్తంబు నెఱింగి గంటమురవల్ విద్యావధూనూపుర
ప్రభవప్రౌఢఝళంఝుళారభటిసౌభాగ్యంబుఁ గల్పింపగన్.
| 81
|
| చ. |
అతని సహోదరు ల్వెలసి రార్యగుణాఢ్యులు రామకృష్ణుఁ డా
యతభుజశౌర్యుఁడెౌ తిరుమలయ్య విచక్షణభవ్యసత్కళా
చతురుఁడు లక్ష్మణయ్యయు రసాతలనూతనకామధేనువుల్
చతురపథావిధాననయసాంద్రులు చంద్రులు కాంతిసంపదన్.
| 82
|
| క. |
ధర్మనిర్ణేత వేదాద్రి కూర్మితమ్ము
డైనశ్రీరామకృష్ణప్రధాని వెలసె
లక్ష్మమాంబాధినాథుఁడై లక్ష్మితోడ
నాదినారాయణునికృప ననుదినంబు.
| 83
|
| క. |
ఇంతిం దిరుమలమంత్రి య
నంతునుఁ గొనియాడవలయు హరిహయనగర
ప్రాంతోపవనలతాంతా
నంతమరందస్రవంతికాంచితసూక్తిన్.
| 84
|
| క. |
ఆ లక్ష్మణమంత్రీశ్వరు
లీలావతి వెంగళాంబ లేఖవిభువధూ
పాలితనానావిధల
క్ష్మీలక్షణశోభి విభవకీర్తుల వెలసెన్.
| 85
|
| క. |
సోదరులు సుతులు సతులును
వేదోదితమార్గచర్య వినయము నయమున్
శ్రీదాంపత్యము నెసఁగఁగ
వేదాద్రి మహాప్రధాని వెలయుం గృతులన్.
| 86
|
షష్ఠ్యంతములు
| క. |
ఏవంవిధగుణమణిఖని
కావిర్భవదురుకృపాకటాక్షజనికి ల
క్ష్మీవల్లభచరణాంబుజ
సేవాహేవాకశీలశీలనమునికిన్.
| 87
|
| క. |
అంధకరిపుగంధద్రుమ
గంధాంధద్విపవిపక్షగరుడత్రోటీ
బాంధవబంధురకీర్తిసు
గంధిలభువనత్రయునకు ఘనవినయునకున్.
| 88
|
| క. |
చతురుదధివలయవలయిత
కుతలభరణకరణభుజునకును సుజనునకున్
నుతిశాలికి జితిశౌరికి
హితకారికి సమదగమనహేలాకరికిన్.
| 89
|
| క. |
వాణీసఖముఖమఖరిత
వీణానిక్వాణపల్లవితనూత్నసుధా
ప్రాణసఖలేఖినీకల
రాణున కాచరితభూసురత్నాణునకున్.
| 90
|
| క. |
సంధారఘుపతికి వృష
స్కంధున కైదంయుగీనకర్ణునకు సమి
న్మాంధాతకు బాంధవశుభ
సంధాతకు ధాతకును వృషభగమనునకున్.
| 91
|
| క. |
భీమక్రోధాంధవిమత
సీమంతవతీలలామ సీమంతమణి
|
|
| |
స్తోమాపాకరణపటు
శ్యామల తరవాలజయసహాయభుజునకున్.
| 92
|
| క. |
రవికిరణరుచికి మతిభా
రరికి విమతసచివగళితరవపదభూషా
రవికి భుజాంతరమణిహా
రవికిని రుచిరాకృతికి ధరాశ్రుతికృతికిన్.
| 93
|
| క. |
రామానుజార్యసుతునకు
శ్రీమంతున కర్థిసార్థజీమూతహయ
స్తోమోన్నతికి విరూరి
శ్రీమద్వేదాద్రి మంత్రిసింహంబునకున్.
| 94
|
కథాప్రారంభము
| వ. |
అభ్యుదయపరంపరాభివృద్ధిగా నాయొనర్పఁబూనిన పౌండరీక
మాహాత్మ్యంబునకుం గథావిధానం బెట్టిదనిన.
| 95
|
| మ. |
తులితోక్షధ్వజసూతుఁడై వెలయుసూతుం గాంచి మున్ శౌనకా
దులు క్షేత్రంబును వేల్పుఁదీర్థము బుధస్తుత్యప్రభావంబులై
దళితైనస్తిమిరంబులై యిహపరార్థప్రాప్తిమూలంబులై
యిలపై నొక్కడఁ గల్గెనే ననఘమూర్తీ తెల్పవే నావుడున్.
| 96
|
| క. |
ఆఋషులప్రశ్న మంగీ
కారం బొనరించి పలుకు గథకుఁడు శ్రీనా
థారాధసహితచర్యున్
బారాశర్యుం దలంచి ప్రాంజలియగుచున్.
| 97
|
పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/23 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/24 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/25 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/26 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/27 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/28 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/29 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/30 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/31 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/32 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/33 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/34 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/35 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/36 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/37 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/38 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/39 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/40 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/41 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/42 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/43 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/44 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/45 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/46 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/47 పుట:పాండురంగమహాత్మ్యము.pdf/48
