పంచతంత్రము (బైచరాజు)/పంచమాశ్వాసము
శ్రీరస్తు
పంచతంత్రము
పంచమాశ్వాసము
| 1 |
| వ. | దేవా యసమీక్ష్యకారిత్వాభిధానం బగుపంచమతంత్ర మాకర్ణింపు మధీతనీతిశా | 2 |
| క. | అపరీక్షితం బకార్యము, సుపరీక్షిత మభిమతంబు సురి మ్మెవ్వరి క | 3 |
| క. | నావిని రాజకుమారకు, లావిప్రునిఁ జూచి పలికి రది వీనులవిం | 4 |
| సీ. | గౌడదేశంబునఁ గలఁ డాగమాభ్యాసజడుఁడు విప్రుఁడు దేవశర్మ యనఁగ | |
| తే. | సుతులఁ గనిపెంచుగరితలఁ జూచి యేచి, యిచ్చ ముచ్చట నొఁదుచు నిట్టులుండ | 5 |
| సీ. | ఓఁకర బలిసె జిట్టుములసందడి మించెఁ గలకవాఱెఁ గపోలఫలకయుగళి | |
| తే. | నరుచి యాహారసుఖముల నడ్డగించె, మధురరుచులకు నెదురెక్కుమానసంబు | 6 |
| క. | ఈలక్షణములలీలన్, చూలాలై యున్నజాయ సుగుణనికాయన్ | 7 |
| క. | దైవముకృప గలదానవు, గా వంధ్యాత్వంబు వీడెఁగా నీతికళా | 8 |
| వ. | మనోరథంబునం బొట్టుపొఱలగుమగనిం గని నగుమొగంబున ఘటప్రతిభటస్తని | 9 |
| క. | బహుళమనోరథభీషణ, గహనంబునఁ జిక్కి వెడలఁ గాననినీచో | 10 |
| క. | నావిని దేవికి విపులా, దేవుం డిట్లనియె గుణవతీ యెట్టెట్టూ | 11 |
| సీ. | కలఁడు దాశార్ణభూతలమున నత్యర్థసారశర్ముఁడు సోమశర్మ యనఁగ | |
| తే. | ఘటము గలయంపిగా నీరుగావిపంచెఁ, బఱిచి శయనించి యొఱుగు గాఁ బాణి నిలిపి | 12 |
| సీ. | అదన నీసక్తు నమ్మెద నమ్మి యొకమేఁక గొనియెదఁ గొనకొని కొనిన మంద | |
| తే. | విరివిగా బైరు విత్తింతు వేళ్ళు గొలుచు, గాఁగ మామకసస్యము ల్గడుఫలించు | 13 |
| క. | దొడ్డతన మరసి యీక్రియ, గడ్డాయం బనిన విప్రకన్యకవలనన్ | 14 |
| క. | ఆయర్భకుఁ డూర్జితగతి, హాయనపరిమితవయస్కుఁ డగుఁ బోషింపన్ | 15 |
| క. | కరుణఁ దనచంక నిడుకొని, యరుగక యటువైచి పోవు ననునాలో | 16 |
| క. | ధేనువు లేతెంచిన నటు, లైన న్వడిఁ ద్రొక్కు నాత్మజునిఁ దేవోసీ | 17 |
| క. | అని కలవరించి లగుడముఁ, గొని త్రిప్పుచు నిక్కువంబు కులసతి యనుచున్ | 18 |
| వ. | సక్తుచూర్ణపాండూకృతుండును విషాదవిహ్వలుండును నయ్యె నిది మనోరథరాజ్య | 19 |
| క. | అత్తులలేనికుమారునిఁ, బొత్తులలో మనిచి గూర్మిఁ బురుషుని రక్షా | 20 |
| క. | ఆలోఁ బెంపుడునకులము, బాలునకుం గాపువెట్టి బ్రాహ్మణుఁడు నికే | 21 |
| క. | అలభూమిసురతనూభవు, తలిమంబునఁ బఱవ నూర్జితక్రోధసమా | 22 |
| ఉ. | ఆసమయంబున న్మహిసురాగ్రణి పుత్రుఁ దలంచి గాఢసం | 23 |
| చ. | ప్రకటభుజంగమక్షతజపంకవిలిప్తముఖంబు నమ్మహా | 24 |
| క. | తప్పదు చంపె న్వదనము, చెప్పక చెప్పెడును రక్తసిక్తంబయి నా | 25 |
| క. | సతిమాట మీర కస్మ, త్సుతుదగ్గఱఁ గాచియుండఁజూచిన నీదు | 26 |
| క. | అని కన్నుల జేవుఱుగీ; ల్కొన లగుడం బెత్తి విసరికొట్టిన వెలికిన్ | 27 |
| చ. | నకులముఁ జంపి పోయి సదనంబున భూమిసురుండు గన్గొనం | 28 |
| వ. | అని యుదరతాడనంబుఁ జేసికొనుచు బ్రాహ్మణుం డుచ్చైస్వనంబున రోదనంబు | 29 |
| క. | కడిఖండ లైనపామె, క్కడిది కడుంబ్రేమఁ బెంపఁగా రాజిలుపెం | 30 |
| ఉ. | నావిని బ్రాహ్మణుం డనియె నన్నుఁ బ్రయత్న మెలర్సఁ బట్టికిన్ | 31 |
| క. | ముంగియును మన్నియోగము, నం గదలక కాచియుండ నందుకు నాలో | 32 |
| క. | తలఁ గొఱికి నఱికి భుజగ, జ్వలదస్రరసాతిరక్తవదనముతో ద | 33 |
| తే. | అపుడు పన్నగరక్తసిక్తాననంబు, బభ్రునేత్రంబుఁ గని గుండె పగిలి నొగిలి | 34 |
| క. | ఈయుగ్రాఘం బేమిటఁ, బాయు నిశాచరుడఁ గాక బ్రాహ్మణుఁడనె యం | 35 |
| వ. | మూర్ఛిల్లి యెట్టకేలకుం దేఱి కన్నీరు కరతలంబునం దుడిచికొనుచు సతి పతికి | 36 |
| క. | కుపరీక్షితము కుదృష్టము, కుపరామృష్టంబు మఱియుఁ గుశ్రుతముం గో | 37 |
| క. | అనిన విని భూసురుఁడు సతిఁ, గనుగొని యోవంశపాలికా! మంగలి యే | 38 |
| వ. | యాజ్ఞసేని యిట్లని చెప్పందొణంగె. | 39 |
| చ. | జడమతిభార్య యొక్కసెటిసాని విదర్భునివీటనుండి సొం | 40 |
| క. | చుట్టంబులు పక్కంబులు, కట్టడియై వీఁడు తల్లిగండము తలగా | 41 |
| ఆ. | ఇంట నుండగూడ దిప్పుడు గొని చని, గుంటనైనఁ బెద్దకుంటనైనఁ | 42 |
| క. | ఆయిండ్లఁ గూలి కుప్పట, లాయముగా నిరవధీనయై మనునొకన | 43 |
| ఉత్సాహ. | కన్నవారివంకవారిఁ గానఁ బ్రాణనాథుఁడున్ | 44 |
| మ. | అరసాన్నగ్రహణాస్థిశేషనతదేహన్ సౌఖ్యకృత్తైలసం | 45 |
| క. | వనిత పనిఁబూని వానిన్, దనయునిగా బెనుచుకొనిన దక్సుకృతం బే | 46 |
| క. | అతఁ డొకనాఁడు దారి, ద్ర్యాతురుఁడై ధాత వొలసి యలసి ముహీశ | 47 |
| ఉ. | చేరి తృతీయయామమున సెట్టి గలంగి సదుల్లసన్మరు | 48 |
| చ. | అనియె నహా కిరాటతనయా వినయాదిగుణంబులందు నే | 49 |
| క. | ఆనిధులఁ బుచ్చుకొని ధని, వై నీతిఖ్యాతిరీతు లమరఁగ మనుమం | 50 |
| తే. | మేలుకని భక్తిఁ బ్రణమిల్లి మేననిలిచి, తల్లి యూరుజమహిళామతల్లి కనియె | 51 |
| క. | వలదు విలంబన మన న, ప్పలితగృహం బలికి పూసి పసపొసంగం గు | 52 |
| క. | క్షౌరమునకు సమయంబగు, టారసి నాపితుఁడు వచ్చె నాలో దైవ | 53 |
| వ. | వచ్చిన. | 54 |
| క. | మే నుప్పొంగఁగఁ బెంజెర, కూన న్నగు లగుడ మెత్తికొని ప్రాణంబుల్ | 55 |
| వ. | అయిన. | 56 |
| క. | ఆనిధులఁ బుచ్చుకొని ధని, యై నాపితుఁ జూచి వణిజుఁ దాదృతి మెఱయన్ | 57 |
| చ. | వెఱగు జనింప నత్తెఱఁగు వెంగలిమంగలి సూచి కన్నుమి | 58 |
| క. | ఒకముగురు నిగురుగప్పిన, ప్రకటాంగారము లనంగ భస్మవిలిప్తాం | 59 |
| క. | లగుడంబున మస్తకముల్, పగిలి పడ న్వ్రేయఁ జచ్చిపడి రెన్నఁగ న | 60 |
| వ. | అట్టి యకృత్యంబునకుఁ బౌరు లాహాకారంబు లొనర్చి రాక్షణంబ నగరరక్షకులు. | 61 |
| చ. | పటురభసంబున న్బొదివిపట్టి దురాత్మక యిట్టివారి నేఁ | 62 |
| క. | నిటలలిఖితాక్షరంబులు, కుటిలాత్మా మసలదెసల గొనబగుజటులం | 63 |
| క. | ఆక్షురకుఁ డోడిపడ న, బ్భిక్షులపాదముల సరసఁబెట్టి భుజాహే | 64 |
| చ. | ప్రశమనరేఖఁ బాదమునఁ బ్రామి యహో యవిశేషరోషసం | 65 |
| వ. | కావున నీవును నాపితునకు దోడుబోయినవాడ వఐని ప్రాణేశ్వరుం దూఱె వారు | 66 |
| మ. | సతతశ్రీభృతరాగదేహకృతయోషాభాగరత్నాస్థిదా | 67 |
| క. | హాటకమణినూపురనృక, రోటీకమలాప్తచరణరుచిరాగ్నిశిఖా | 68 |
| మాలిని. | త్రిపురరిపువరస్త్రీతీవ్రమానచ్ఛిదాధీ, నిపుణతరవిహారా నిత్యసంతోషపూరా | 69 |
| గద్య. | ఇది శ్రీవేంకటనాథకరుణాలబ్ధసరససాహిత్యనిత్యకవితావిలాస సకలసుకవి | |