దశావతారచరిత్రము/7. శ్రీరామావతారకథ
7. శ్రీరామావతారకథ
సప్తమాశ్వాసము
| 1 |
తే. | అవధరింపుము జనమేజయక్షితీశ, శేఖరున కిట్టులను వ్యాసశిష్యమౌని | 2 |
సీ. | హారిబింబరమావిహారకేళీశ్రాంతి హారికేతనమనోహారిరథము | |
తే. | ధర్మపరధర్మసాధర్మ్యభర్మవిశ్వ, కర్మనిర్మితశర్మదనర్మహర్మ్య | 3 |
క. | ఆపుర మేలున్ దశరథ, భూపాలకుఁ డాజివిజయభుజభుజగమహా | 4 |
చ. | అతఁ డొకనాఁడు నిండుకొలువై చెలువై బలవైరి కెంతయుం | 5 |
సీ. | విశ్వంభరాభారవిధురకుంభీనసప్రతిసృష్టి యెవ్వాని బ్రహ్మయష్టి | |
తే. | కమలసంభవ కమలేశ కమలభృత్క, లాకలాపాది సురలోకలోకభయద | 6 |
క. | చనుదెంచిన నెదురుగఁ జని, వినయంబునఁ దోడి తెచ్చి విభుఁడు సువర్ణా | 7 |
మ. | అనఘాత్మా యనపత్యతాదురిత మత్తాళీంద్ర మస్మన్మనో | 8 |
తే. | అనిన సమ్మతి ఋశ్యశృంగాదిమౌని, పతులఁ గూడి యరుంధతీప్రాణనాథుఁ | 9 |
సీ. | శచిముద్దుమోమునఁ జక్కగాఁ దిలకంబు దిద్దిదిద్దక వచ్చె దేవభర్త | |
తే. | డన్యదివిజులు దామున్నయట్లు వచ్చి, రింతయును దామసములేక ఋశ్యశృంగ | 10 |
మ. | హవిరర్థాగతదేవతావిరహరుష్యన్నిర్జరీభేదన | 11 |
క. | ఆయెడ శిఖిభవపురుషుఁడు, పాయసభాజన మొసంగె బహువిధమంత్రో | 12 |
సీ. | దశరథమేదినీధవుఁడు పాయస మగ్రసతికిఁ గౌసల్యకు సగ మొసంగి | |
తే. | మరలి యెల్ల సుమిత్రకె మమత నొసఁగె, మునుపుఁ గొంచెమె యిచ్చితి ననుచు నెంచి | 13 |
సీ. | హరువుగా మృగనాభి యలఁదితే కుచచూచుకంబుల నైల్యంబు గదియనేల | |
| కటికుచంబుల నీర్ష్య గాంచెనే నేఁడైన బలువుఁజూపె నదేమొ యలఁతినడుము | |
తే. | పనులు దఱచయ్యెనే యింత బడలనేల, రేలు వేఁగింతురే పగలేల నిద్ర | 14 |
ఉ. | మేటిగఁ జైత్రశుద్ధనవమీబుధవారపునర్వసూడుక | 15 |
తే. | అచ్యుతాంశార్ధమున రాముఁ డవతరింప, హరిచతుర్థాంశమునఁ గైక భరతుఁ గనియె | 16 |
క. | గుణవతి సుమిత్ర సుజన, ప్రణతుల హరి పరకపరకపా లొసఁగఁగ ల | 17 |
సీ. | దివి పిక్కటిల మ్రోయు దివ్యదుందుభుల సంరావంబు లభ్రగర్జనలు గాఁగ | |
తే. | జనముదశ్రుప్రవాహము ల్సందడింప, మునిజనానందకందము ల్మొలకలొత్త | 18 |
వ. | అంత. | 19 |
క. | సరభసగమనఝళంఝళ, చరణమణీనూపురములు సగ మెఱిఁగింపం | 20 |
మ. | ఘనసంతోషము మీఱఁగా దశరథక్ష్మాపాలచంద్రుండు వే | 21 |
తే. | దశరథుఁడు రాముఁడై పుట్టె ధరణిలోన, నాత్మయే పుత్రుఁడై పుట్టు ననఁగ వినమె | 22 |
క. | పుత్రోత్సవ మొనరించెన్, ధాత్రీపతి రత్నధాన్యధనముల విశ్వా | 23 |
తే. | నామకరణాదికము లుపనయన మవని, రమణుఁ డొనరింపఁ గ్రమమున రాముఁ డనుజ | |
క. | అట నొక్కనాఁడు కౌశిక, జటివరుఁ డరుదెంచి సవనసంరక్షణమున్ | 25 |
సీ. | ధరణి నేకాతపత్రంబుగాఁ బాలించె బ్రహ్మఋషీ, శ్వరపదముఁ గాంచె | |
తే. | వేదమాతను గాయత్రి వెలయఁజేసె, వివిధశస్త్రాస్త్రము లెఱింగె విశదముగను | 26 |
క. | సుతుఁ బంపు మితనివెంటం, గ్రతురక్షణమునకు శుభము గలుగు నటన్నన్ | 27 |
సీ. | సిగకు నందక వెన్కఁ జెరలాడుకురులతో లాగియౌ మట్టికుళ్లాయి దనరఁ | |
తే. | సంజకెంజాయ దగునీలజలద మనఁగ, మెఱుఁగు టెఱమట్టిజిగితోడి మేను మెఱయఁ | 28 |
చ. | వినయము మీఱఁ జేరి రఘువీర పరాకు నృపాలమౌళి చ | 29 |
సీ. | శిర సెత్త మునివ్రేలివరుస గన్పులుగల్గు బలుకొమ్ముమగఱాల పనులపైఁడి | |
తే. | కుట్టుతాపెతబటువులు కొద్దిసులువు, పట్టయొరఁగును గుంకుమపఱపుచలువ | 30 |
క. | అడుగుందమ్ముల రజముం, దుడిచె న్శిబికావహుండు తోడనె యొకడ | 31 |
సీ. | నగరువాకిటనె యందలము డిగ్గి బుజాన వలెవాటు వైచిన జిలుగుఁజేల | |
తే. | అనుచు రాముని దీవించి మునివరేణ్యుఁ, డెత్తి యక్కునఁ జేర్చుక యేకపీఠ | 32 |
తే. | మునులపాలిటివాఁడె రాముఁడు నృపాల, నిజమె పల్కితి వనుచు భూభుజుఁడు వనుప | 33 |
మ. | తల హొంబట్టుకులాయలుం దళుకునిద్దాయొంట్లుఁ గస్తూరిప | 34 |
సీ. | అటు నిక్కి చూచిన నమరావతీపురి వీథివారలు వెఱ వేఁకిపడఁగ | |
తే. | గఱకుఁగోఱలు మిడిగ్రుడ్లుఁ జుఱుకుఁజూపు, వ్రేలుఁజన్నులుఁ దెఱనోరు వికృతముగను | 35 |
వ. | ఇవ్విధంబున. | 36 |
ఉ. | తావచియించుమాట జవదాఁటక తాటక నొక్కకోలచే | 37 |
ఉ. | కాచె రఘుప్రవీరుఁ డటఁ గౌశికయాగము సత్క్రియాగము | 38 |
తే. | గాధిసుతుఁ డంత శ్రీరాముఁ గౌఁగిలించి, యాది నమరుల కొసఁగితి వమృత మిప్పు | 39 |
చ. | క్రతుఫలదాయి నీ కిఁక ధరాతనయామధురాధరాధరా | 40 |
మ. | పువునవ్వు న్మెయితావి విచ్చుసుధచేఁ బొంగారుబంగారుక | 41 |
క. | వెన్నెలవన్నెలకు న్నెల, వన్నెలతదరస్మితంబు లందము జేజే | 42 |
క. | అని వర్ణించుచు మిథిలకుఁ, జనుచో బహువిధకథాప్రసంగంబులచే | 43 |
సీ. | వికచపద్మకుడుంగవిహరమాణరథాంగసహచరచ్చక్రాంగచటులభృంగ | |
తే. | నురగశయనపదాంగజార్యుత్తమాంగ, జీవితోత్తుంగ జననస్థితిప్రసంగ | 44 |
మ. | కని శ్రీరామవిభుండు కౌశికునిచే గంగామహత్త్వంబు విం | 45 |
క. | విమలాత్మక యేమునియా, శ్రమ మిది వికచప్రసూనసత్ఫలపాళీ | 46 |
క. | అన విని రామునిఁ గని రా, ముని యిట్లను రామ గౌతమునియాశ్రమ మి | 47 |
చ. | మునుపు రమామనోహరుఁడు మోహినియై భ్రమయింపఁగాఁ ద్రిలో | |
| ల్గినమధురాధరామణులఁ గేవల మే నిక నంతకన్నఁ జ | 48 |
సీ. | జలజవికాసంబుఁ జంద్రరమ్యత్వంబు ముకురంబుతేట నెమ్మొగము సేసి | |
తే. | మించుమించును సంపెంగమించుతావి, తరుణశైరీషకుసుమమార్దవము భాసు | 49 |
సీ. | లక్ష్య్యాదికులసతు ల్పతులఁ బాయ రొకప్పు డలకాంతఁ జూతురో యనుభయమున | |
తే. | గరుడగంధర్వసాధ్యాదిఖచరు లైన, దినముఁ బదిమార్లు వత్తు రవ్వనితఁ జూడ | 50 |
క. | అఁట నొకనాఁడు సుధాశన, కటకేంద్రుఁడు బ్రహ్మఁ గొల్వఁగాఁ జని యచటం | 51 |
సీ. | కిసలయాధర కప్పుగీల్గొప్పుఁ బరికింప మోహాంధకారంబు ముంచుకొనియెఁ | |
తే. | యర్హ మనవచ్చు నొకదారి నది బలారి, కువిదలావణ్యవారాశి నోలలాడ | 52 |
సీ. | కలికిగుబ్బలఁ బోలఁగా నిమ్మపండులు దొరలకుఁ జేకాన్కతరము లయ్యెఁ | |
తే. | మగువ నిఁకఁ బెండ్లియాడఁగాఁ దగినధన్యుఁ, డఖిలలోకైకమూర్ధన్యుఁ డగుట యరుదె | 53 |
ఉ. | గుండియ జల్లనంగ నెదగుందుచుఁ గొండొకధైర్య మూది యా | 54 |
తే. | నైష్ఠికబ్రహ్మచర్యంబునను దవంబు, సలుపు గౌతమునకుఁ బరిచర్య సేయ | 55 |
మ. | కులుకుంగుబ్బలు మోవితేనె జిలుక న్గ్రొందళ్కు మేన్మించులం | 56 |
క. | శతధృతి యట గౌతమముని, పతియతిధృతిగతికి లేదు ప్రతి యని సతిఁగా | 57 |
క. | పడఁతుక మునిఁ జేరుటఁ గని, జడిసి మనోజాతవిశిఖజాలమునకు లో | 58 |
చ. | ముదమున నేను వేఁడుకొన మోహ మెఱింగి యొసంగ కయ్యయో | 59 |
సీ. | కలవారి కొసఁగడు వలయుకుమారుల నతిరిక్తునకుఁ బెక్కుసుతులఁ గూర్చు | |
తే. | నజున కెయ్యది సువివేక మటులుగాన, నాకు నొసఁగక కానలో నాకునలము | 60 |
క. | నేలామంచముఁ బట్టక, చాలా జాలిం దపించె శతమఖుఁడు నిజ | 61 |
వ. | అనిన మందహాసకందళితవదనారవిందుం డగుచు సుమిత్రానందనుం డిట్లనియె. | 62 |
క. | ఏమో యని యుంటిమి సు, త్రాముని గుట్టెల్లఁ దెలిసెఁ గ్రతుభుజులకుఁ | 63 |
తే. | అనిన లక్ష్మణ వారి నే మనఁగవచ్చు | |
| యనుచు శ్రీరామచంద్రుఁ డోమునివరేణ్య, యవలికథ యానతిమ్మన్న నతఁడు పలికె. | 64 |
క. | పరుల కొకనిందఁ గల్గినఁ, బరికింపవు గుణమెకాని పాటింపఁగ నీ | 65 |
తే. | నీగుణంబులు పొగడ నేనెంతవాఁడ, వినుము మీఁదటికథ యిట్లు విబుధవర్యుఁ | 66 |
చ. | పొరుగిరు గాశ్రమంబులకుఁ బోవ నొకానొకవేళ వచ్చు దృ | 67 |
క. | సురవరుఁ డందఱముందఱఁ, దరుణీమణి నట్టె చూచుఁ దప్పక కామా | 68 |
మ. | ఎలనాఁగా శుభమౌనె ముజ్జగము మీ రేలంగ మావంటివా | 69 |
శా. | దేవాధీశ్వురుఁ డాశ్రమంబునకు నేతేరంగ నాతిథ్యముం | 70 |
చ. | సురపతి నట్టె చూచుఁ దను జూచినయంతనె చూపు ద్రిప్పు వే | 71 |
వ. | ఇవ్విధంబున విబుధనాథుం డహల్యావిలాసవిభ్రమంబులఁ దగిలి తదాశ్రమంబు | 72 |
సీ. | మట్టెఱుంగక యాకు మడుపు లొందుట యొద్దఁ బవళింపఁ బ్రక్కకుఁ దివియకుంట | |
తే. | బలిమి దానయి పైకొన్న పారవశ్య, మొంది చొక్కమిఁ గనుగొని యుస్సు ఱనుచు | 73 |
మ. | కొలువౌ డిగ్గున గద్దె డిగ్గు వని కేఁగు న్మర్లు గేహంబులోఁ | 74 |
చ. | వనితరొ నేటికైన దయవచ్చెనె యెంతటి నిర్దయాత్మవే | 75 |
వ. | ఇవ్విధంబున కంతుదురంతలతాంతకుంతతంతన్యమానసంతాపసంతప్తస్వాంతుఁ డ | 76 |
చ. | అలికులవేణి వెవ్వతె వహల్యవొ కావలె కాకయున్న నీ | 77 |
వ. | అని పలికిన చిలుకలకొలికి సారస్యంబు గలిగినట్లైనం జెలంగి యచ్చెలువ యిట్లనియె. | 78 |
ఉ. | ఇంతిరొ నీదుభాగ్య మిపు డెంతని సన్నుతి సేయుదాన వి | 79 |
చ. | రమణిరొ యద్రిపత్త్రములు రాలఁగజేసిన దూఱువోవ నీ | 80 |
వ. | అనిన లజ్జావనతముఖియై శశిముఖి సఖీమణి కిట్లనియె. | 81 |
శా. | ఔనౌనే వెలయాలనా యిటులు నీవాడన్ బలా చాలుఁ బో | |
| నానాథుం డిది విన్న యంతఁ దనకు న్నాకు న్మహాహాని రా | 82 |
మ. | తగవౌనే తనవంటివాఁడు పరకాంతంగార సామాన్యుఁడే | 83 |
వ. | అనిన విని నవ్వి యవ్విలాసిని యిట్లనియె. | 84 |
చ. | వయసునఁ గంటి కింపయినవాని రమించుట ధర్మ మింతి క | 85 |
ఉ. | వేడుక లెస్సఁగా ననుభవించుట యొక్కటి తక్కెఁగానియం | 86 |
ఉ. | వింతలె నిన్నువంటి యవివేకిను లెందఱు లేరు వారినే | 87 |
చ. | అలుగుటొ యల్గినప్పుడె భయంబున నంఘ్రుల వ్రాలి వేఁడుటో | 88 |
తే. | ఉవిద నినుఁ జూచినప్పటినుండి నా కి, దియె విచారంబు కటకటా దేవుఁ డిట్టి | 89 |
శా. | దోషారంభము సంభ్రమం బొసఁగ నాథున్ సాధుమేషాసము | 90 |
సీ. | అంగన పతిఁగాని యన్యపురుషుఁ జెంద ధర్మువు గాదని తలఁచితేని ' | |
తే. | వనరుహాక్షులు పరమపావనులు వారి, కెడయు వ్యభిచారదోషంబు ఋతువువలన | 91 |
క. | అది యటు లుండె న్వినుమా, మదవతి నీమీఁదఁ గలుగు మక్కువ వలన | 92 |
సీ. | కలకంఠకంఠి నీగబ్బిగుబ్బ లటంచు మేలిపూబంతులు కేల నలముఁ | |
తే. | నందనవిహారవేళ సంక్రందనుండు, మదనకనకాస్త్రవిస్మృతోన్మాదుఁ డగుచుఁ | 93 |
సీ. | నునుబాలకాయయొంటులు జాతినిద్దంపునీలంపుఁబోగులు నీటుసూప | |
తే. | నిగ్గులీనెడు తలఁపు మానికపుగద్దెఁ, దొగలపగదాయ ఱాలీల రగులుకొనఁగ | 94 |
తే. | ఇంతమన్మథసంతాప మేల వచ్చె, శక్రుఁ డెక్కడఁ జూచె నాచక్కఁదనము | 95 |
సీ. | కమలసంభవువీటఁ గాంచె ని న్వేడుక నది మొద ల్మనసు నీయందె తగిలె | |
తే. | గాకవసగాక పడు బయ ల్గౌఁగిలించు, మూర్ఛపాలగు నీమీఁదిమోహమున సు | 96 |
తే. | అనినఁ జిఱునవ్వు నవ్వి యయ్యంబుజాక్షి, వేల్పురాయఁడు నీవల వెఱ్ఱివాఁడు | 97 |
సీ. | మంచిపున్నమచందమామఁ జూడనె కాని వేడుకతోడ ముద్దాడవశమె | |
| తళుకుతళ్కని మించుతొలుకారుమించుఁ గాంచనెకాని కౌఁగిలించంగవశమె | |
తే. | యటులు పరకాంత నగుమొగం బధరబింబ, మంగవల్లియుఁ జనుదోయి యలరుఁబోఁడి | 98 |
ఉ. | చీమ చిటుక్కుమన్న వెతఁ జెందెడిచిత్తముతోడ జారతో | 99 |
తే. | అమ్మనేఁ జెల్ల యెంతప్రొద్దాయెఁ జూడు, మగువ మాటలసందడి మఱచియుంటిఁ | 100 |
క. | అనిమిషపతి దూతికయును, దనరాకల కెదురుచూచు ధరణీధరభే | 101 |
శా. | నీరేజానన పోయివచ్పితివె కంటే పూర్ణచంద్రాననం | 102 |
చ. | తెలియఁగలేకయున్న భవదీయవచోరచనాచమత్కృతిం | 103 |
తే. | వనిత చక్కనివాని నెవ్వానిఁ గనినఁ, జెమ్మగిలకుండ దాచోటు చెప్పనేల | 104 |
చ. | అనుటయు నుస్సురంచు విబుధాధిపుఁ డింకిట నేమి సేయుదు | 105 |
తే. | అకట కలనైన నప్పొలంతుకఁ గలయుదుఁ, గాకయని యెంచ నిద్దుర లేకయుండఁ | 106 |
వ. | అని చింతించుచు నిలింపపాలకుండు శంపాలతాంగిం బంపి నిరనుకంపంచంపక | 107 |
సీ. | గౌతముం డఱకాలఁ గన్ను చూపె నటంచు హరిపదంబునఁ జూపు నక్షు లనఁగ | |
తే. | బూర్వపశ్చిమపర్వతంబుల దనర్చె, శశిదివాకరబింబము ల్సాయమునను | 108 |
క. | తెరువరి యెండకు నోర్వక, సరగున నొకయెడను జేరఁ జనఁదవవైశ్వా | 109 |
తే. | ఒకయుపాయంబు చింతించి యుత్సహించి, యాశ్రమంబున కేతెంచి యక్షపాదు | 110 |
క. | ఆనాఁటినిశి నహల్యా, మానిని పతిపదము లొత్తి మక్కువమీఱం | 111 |
శా. | ఇంతీ పర్వము నేఁ డటన్న నవులే యేమైనఁ దా నేమి పో | 112 |
ఉ. | మాఱుమొగంబు పెట్టుకొని మారునివేదన తాళలేక వే | 113 |
ఉ. | ఆయెడ కోడియై మఘవుఁ డంబుజబాణున కోడి కొక్కరొ | 114 |
తే. | వెలదిచూపులు దేవతావిభునిమీఁద, నెరసి నీలోత్పలంబులనీటు సూపి | 115 |
వ. | అంత. | 116 |
ఉ. | వల్లభ యింతలో మరలివచ్చితి రేమని విస్మయంబుతోఁ | 117 |
ఉ. | ప్రేమయు గద్గదస్వరము భీతియుఁ గంపముఁ దొట్రుపాటు నా | 118 |
ఉ. | మేనకనో తిలోత్తమనొ మెచ్చగ రంభనొ చంద్రరేఖనో | 119 |
వ. | అని చాతుర్యంబుగాఁ బల్కు జలజాతముఖికిఁ గైతవ గౌతమముని పురు | 120 |
సీ. | రంభ నీమృదులోరుజృంభణం బొకయింతఁ గనుఁగొన్న లో మెత్త గాకయున్నె | |
తే. | యితరకాంతల నెన్నఁగా నేల వారి, రోసియేకాదె నినుఁ గోరె వాసవుండు | 121 |
ఉ. | మాటల జాగుసేయకుము మన్మథవేదనఁ దాళఁజాల నో | 122 |
చ. | నిలువునకుం జెమర్చె రమణీమణి మోహమొ కాక భీతియో | 123 |
క. | ఇటులు బలాత్కారంబునఁ, దటుకునఁ బైఁబడిన దేవతాపతి కెడగా | 124 |
చ. | ఇదె తెలవాఱవచ్చెఁ గదవే యిదె సంధ్యకు వేళగాదె స | 125 |
చ. | వెంటనె యంటి పద్మముఖివేణి కరంబున నంటి నిల్పి నీ | |
| వంటి కులాంగనామణికి వర్తనమే యిది యేమి చేయునో | 126 |
క. | అన విని నవ్వుచు జవ్వని, విను నాయక నూతినీళ్లు వెల్లువఁబోనే | 127 |
చ. | పెనఁగి లతాంగివేణి విడిపించుక జంకెన వాఁడిచూపుతోఁ | 128 |
క. | గడగడ యొడలు వడంక, న్బడఁతుకయడుగులను వ్రాలి పడఁతీ నే నిం | 129 |
చ. | అనవుఁడు నింద్రుఁ డంతఘనుఁ డంఘ్రులపైఁ బడి యింత వేఁడఁగా | 130 |
చ. | గమకపుగుబ్బచన్ను లెదఁ గాడఁగ నింద్రునిఁ గౌఁగిలించుచోఁ | 131 |
ఉ. | కామినిగౌఁగిటం దగిలి కాయము గీయ మెఱుంగఁ డయ్యె సు | 132 |
క. | ఔరా మోహ మటంచును, నారీమణి మోము ద్రిప్పి నాకాధీశు | 133 |
సీ. | పంట నొక్కనటంచు బాస చేసినఁగాని తేనెలూరెడి మోవి యాననీయ | |
తే. | వినుము నెఱజాణ నీచక్కదనము సూచి, వలచి యొప్పినయప్పుడే వారవనిత | 134 |
తే. | అనుచు నొడఁబాటు గావించె నాది నింద్రుఁ, డింతియే కాని వెనుక యథేప్సితముగ | 135 |
మ. | అసకృచ్చుంబనము ల్ముహుర్ముహుదుదారాశ్లేషము ల్శశ్వదు | 136 |
సీ. | మోవి యానుచుఁ బంటమొన నొక్కి విడుమంచు సీత్కృతితోఁ గోటఁ జెక్కు మీటు | |
తే. | జెవిని జిఱుబూతు లాడవచ్చిన నదల్చు, వలదు మెల్లన యని రతి త్వర నడంచు | 137 |
తే. | ఎంత కామాతురుఁడొ కాని యింద్రుఁ డహహ, యలసి తొయ్యలిగబ్బిగుబ్బలను వ్రాలి | 138 |
చ. | చెలువ రతాంతవేళ బలుసిగ్గున నంగము దాఁచికొంచు దు | 139 |
ఉ. | పొంకమె యిట్టులైన నటు పొమ్మను లజ్జ నదేల యంటివా | 140 |
తే. | చెల్ల పనులకుఁ బోవలెఁ జేల విడువు, మతఁడు రావేళ యయ్యె నటంచుఁ బెనఁగఁ | 141 |
క. | అనవుడు నేటికి బ్రమసెదు, విన వృద్ధశ్రవుఁడ వౌట వినవో యేలా | 142 |
ఉ. | నావుడు నవ్వి యవ్విబుధనాథుఁడు నే భ్రమఁ జెంద నొక్కనాఁ | 143 |
క. | అన వెఱఁగందుచు నింద్రునిఁ, గనుఁగొని నాతోడు నీకుఁ గల్లయొ నిజమో | 144 |
తే. | అనిన నిజమౌను నీయాన హంసయాన, కల్లగా దన వల్లభుఁ గాంచి యలరి | 145 |
ఉ. | ఇంతిరొ వట్టిమెచ్చు లివి యేటికి నీవి యొసంగు మంచుఁ దా | 146 |
తే. | అంత నరవిరిమజ్జనం బాచరించి, నవముగా మేన హరిచందనం బలంది | 147 |
సీ. | పతి కప్పురపుఁదావి బాగాలు గైకొన్న మదిరాక్షి సగమాకుమడుపు లొసఁగె | |
తే. | మోహనాంగుఁడు నునుపోఁకముడి సడల్పఁ, దరుణి జతయయ్యెఁ జిత్రబంధంబులకునుఁ | 148 |
ఉ. | ఎన్నఁడు నేర్చెనో తెలియదే జగదేకమనోహరాంగి యా | 149 |
తే. | అతివ యీగతి నుపరతి నలసి సొలసి, యప్పళించుక వ్రాలె నాయకుని యెదను | 150 |
చ. | అరవిరికల్వక్రొవ్విరులయందము నొందిన కన్నులు న్సుధా | 151 |
చ. | ఎదపయి వ్రాలియున్న తరళేక్షణ నిధ్దపునిండుకౌఁగిటం | 152 |
వ. | అంత. | 153 |
చ. | కమలదళాక్షి దువ్వలువఁ గైకొని లేచి కటీతటంబునం | 154 |
మ. | ప్రమదా నే నిఁకఁ బోయివచ్చెదను నాపై నీకృపావేశ ముం | 155 |
ఉ. | నీపయి నాకు నాపయిని నీకును గూరిమి గల్గఁ జూచియుం | 156 |
తే. | అనిన నామీఁద నింతమోహంబు గలిగె, నేని నావెంట రమ్ము మత్తేభగమన | 157 |
ఉ. | నావుడు నింత యేల సురనాయక నన్నిటఁ దక్కనిచ్చునే | 158 |
సీ. | దేవపూజకు విరు ల్దెచ్చెదనంచును వనికాంతరములకు వచ్చునపుడు | |
తే. | వచ్చి నాముచ్చట ల్దీర్చు మెచ్చుగాను, నిచ్చ తచ్చనగాదు వియచ్చరేంద్ర | 159 |
ఉ. | అంపినయప్పు డమ్మఘవుఁ డవ్వలఁ బోవఁగలేక ప్రేమతోఁ | 160 |
చ. | ముని యెదురౌనొ యంచు సురముఖ్యుఁడు భీతిని బోవునంతలో | |
| ద్రునిగ నెఱింగి యిట్టులను రోషసముజ్జ్వలితాత్ముఁ డౌటఁ జెం | 161 |
క. | ముష్కరహితవృత్తినిఁ బర, పుష్కరపత్త్రాక్షిఁ బట్టి భోగించుటచే | 162 |
తే. | తరుణి దా నేమి యెఱుఁగనిదానిరీతి, నేతఁ గనుగొని కాళ్ళకు నీళ్లు దేఁగ | 163 |
ఉ. | కల్లరివేష మూని యతికాముకుఁడై సురరాజు వేఁడుచో | 164 |
క. | అని శపియించి హిమాద్రికి, జనియెన్ గౌతముఁడు జంభశాసను మేషాం | 165 |
భుజంగప్రయాతము. | బలారాతిరూపంబు భావించె గానం, బలా రాతిరూపంబెఁ బ్రాపించెఁ గానం | 166 |
క. | అని ముని భవతారకనా, ముని రాముని నల్లగౌతమునివనికిం దో | 167 |
క. | వనరాశి జనించిన శ్రీ, వనజాక్షియొ యెదురుకొనిన వనదేవతయో | 168 |
సీ. | మును దలమున్కయౌ మోహాంధకారంబు వెనుకదీసినరీతి వేణిఁ దనర | |
తే. | క్షితిని లోహంబులను బైఁడిసేయు స్పర్శ, వేదివలె రామపాదారవిందరజము | 169 |
క. | తనమునుపటివృత్తాంతము, మునిపతి వీరలకుఁ దెల్పుమునుపే యనుచున్ | 170 |
తే. | పెండ్లికొడుకవు గమ్మని ప్రేమ మౌని, రామ దీవించి శ్రీరఘురామవిభుని | 171 |
ఖడ్గబంధము
క. | సౌరధరధీర రఘువర, పారదదరనీరజారిభవకీర్తిరమా | 172 |
ఉ. | శ్రీరఘురామ నిన్ను నుతి సేయఁగ నెంతటివాఁడ నేను నీ | 173 |
మ. | దివి వర్షించెఁ బ్రసూనవర్ష మపు డందె ల్మ్రోయ నాడె న్సువా | 174 |
తే. | అంత సంతుష్టచిత్తుఁడై యక్షపాదుఁ, డధిప మాకందమయ్యె నీయంఘ్రిపద్మ | 175 |
మ. | కనుఁగొంటే మిథిలాపురంబు ధరణీకన్యాపదాంభోజమో | 176 |
తే. | అస్తమయవేళఁ బురమున కరుగనేల, నేటి కీకేళివనిలోన నిల్చి ఱేపు | 177 |
సీ. | గుబ్బకస్తూరికుంకుమ యంటినది కొమ్మ గోరంట కౌఁగిట గ్రుచ్చెనేమొ | |
తే. | రామ కనుఁగొంటె కేళికారామసీమ, సహజవాత్సల్యమున భూమిజాతసీత | 178 |
క. | అని సీతాకేళీవనిఁ, గనుగొని మువ్వురును సాంధ్యకరణీయంబుల్ | 179 |
సీ. | శ్రీరామునకుఁ బెండ్లి ఱేపని వరుణున కెఱుఁగింపఁ జనుమాడ్కి నినుఁడు గ్రుంకె | |
తే. | తెరమఱుఁగు వాసి యీలీలఁదీరు సూపు, సీతమొగ మను క్రమమున శీతకరుఁడు | 180 |
క. | అని పలికి ప్రొద్దువోయెన్, జనవర నిద్రింపు మనుచు సంయమివర్యుం | 181 |
ఉ. | కన్నులఁ జూడకున్న మహికన్యక తాదృశకౌశికోక్తులం | 182 |
ఉ. | ఎప్పుడు తెల్లవాఱు నిఁక నెప్పుడు మైథిలిరాజుఁ గాంతు నే | 183 |
వ. | ఇత్తెఱంగున సీతాకాంతనుం దలంచి యంతయు నంతరంగంబునఁ జింతించు రఘు | 184 |
మ. | అదె కన్గొంటివె వజ్రసాల మదె ఖేయవ్యాజపాథోధి య | 185 |
సీ. | ఆరెకట్టికవార లందంద కుంతము ల్గొని ముందుగాఁగ ఢీకొల్పుచుండ | |
తే. | జాల మదమున మావంతు గాలుమీఱి, వచ్చుదంతావళముఁ గంటె వసుమతీశ | 186 |
క. | అని దాని కోసరిల్లుచు, మనుజేంద్రకుమారుతీరు మౌనుల మేమౌ | 187 |
సీ. | నగరివిద్వాంసు లందలములు డిగ నూరకందలం బెక్కి పొం డని నుడువుచు | |
తే. | వేడ్క గాధేయుఁ డేతేర విని విధేయుఁ, డగుచు మిథిలాధినాథుండు నగరు వెడలి | 188 |
మ. | జనకక్ష్మాపతి కొల్వుకూటమున విశ్వామిత్రు శ్రీరామచం | 189 |
తే. | జనకచిత్తంబు శ్రీరామచంద్రుఁ దగిలి, కనియె బ్రహ్మానుసంధానమునను గాంచఁ | 190 |
వ. | ఈచందంబున రఘునందను శతకోటికందర్పసౌందర్యుని దర్శించి యమందానం | 191 |
సీ. | సృష్టికిం బ్రతిసృష్టి చేసెనంచును వింటి మీమునీంద్రునిఁ దొల్లి యిపుడు నిచట | |
తే. | యందు నీయగ్రజుని చెల్వ మరిఁది పొగడ, నితనికిఁ గుమారి నొసఁగి నాయింట నుంచి | 192 |
శా. | ఏలా చేసితి దుష్ప్రతిజ్ఞ యిఁకఁ జండీశానకోదండ మీ | 193 |
తే. | అని మహాహ్లాదమున విదేహాధినేత, వీర లెవ్వారలో సుకుమారమూర్తు | 194 |
క. | అనవుఁడు పరమాద్భుతమున, జనకుఁడు దశరథున కిట్టిసంతానము గ | 195 |
ఉ. | శ్రీశుఁడు క్షీరవార్ధి వసియించుట మాని మహిన్ మహీశుఁడై | 196 |
చ. | అనవుడు నిక్కమౌను మనుజాధిప నీవనుమాట యైన యీ | 197 |
చ. | మమత సురాసురు ల్దొలుత మందరభూమిధరంబుఁ దెచ్చుచం | 198 |
సీ. | తనవిల్లునమ్ములుఁ దమ్మునిచే నిచ్చి మేరుగిరీంద్రంబుమీఁదనుండి | |
తే. | దివ్యభూషణకాంతులు తేజరిల్ల, సీత నెచ్చెలు లాడాడఁ జేరిచూడ | 199 |
తే. | సకలలోకైకమోహనచారురూప, సంపద లెసంగ శ్రీరామచంద్రుఁ డపుడు | 200 |
క. | మందసముత్సాహుల కిఁక, మందుసుమీ యసమసంగ మనుజులు హరువి | 201 |
సీ. | ప్రత్యక్షమై మించుభర్మశైలముఁ బోలి బహునుపర్వాఢ్యమై పరిఢవిలుచు | |
తే. | గనకమయచిత్రకాండప్రకాండ మగుచు, బద్ధమణిఘంటికాకోటిభాగ మగుచు | 202 |
క. | కనుఁగొని శ్రీరఘువీరుఁడు, వినతానందనుఁడు సర్పవిభుఁ బట్టెడుమా | 203 |
సీ. | లీలఁ గెంగేలఁ గీలించి లేనగవుతో ధరణీశ తాతలతరమునాఁటి | |
తే. | ఠీవిఁ గళ్యాణవార్తఁ జాటించు ఠేవ, నారి మొఱయించి తెగనిండ నారి దిగిచి | 204 |
సీ. | ఎదఁజొక్కి నిదురవోయెడికుంభకర్ణుండు బబ్బరింపుచు లేచి ప్రాకులాడెఁ | |
తే. | జనకకౌశికరామలక్ష్మణులు దక్క, దక్కుగలవారు మూర్ఛిల్లి తగఁ దెలిసిరి | 205 |
క. | ఒకరిని బట్టం బదుగురు, సకు లాశుభవార్తఁ దెల్ప జానకి లజ్జన్ | 206 |
తే. | అంత జనకానుమతిని స్వయంవరోత్స, వమునకై నెచ్చెలులు పంటవలఁతిపట్టిఁ | 207 |
సీ. | కడువేడ్క నుబ్బు జక్కవగుబ్బచనుదోయి బిగిజంటఱవికెలోఁ బిక్కటిల్ల | |
తే. | గేలఁ జెంగల్వపూదండ గీలుకొల్పి, సిగ్గు నొయ్యారమును మీఱఁ జెలులు వేన | 208 |
ఉ. | ఆజనకేంద్రకన్యరుచిరాంగవిలాసముఁ జూచునంతలో | 209 |
తే. | కంటిమో వింటిమో యిటువంటివాలుఁ, గంటి ధరయందె కాదు వేఁగంటి నగరి | 210 |
ఉ. | పూపమిటారిచన్నుఁగవ పోఁకల వీకలఁ జౌక సేయు నౌ | 211 |
క. | కన్నె రతనంపుమిన్నా, మిన్నా నడు మనఁటియాకు మేకొను వెన్నా | 212 |
సీ. | వనజాక్షి కటితటం బనుమహీభాగంబు బటువుగుబ్బలపేరి పర్వతములు | |
| సఖియమో మనుపూర్ణచంద్రమండలమును రదపఙ్క్తిపేరి తారాగణంబు | |
తే. | సృష్టి చేసెనొ యజునిపై నీర్ష్య మరుఁడు, దాను పద్మోద్భవుఁడు గానఁ గానిచోట | 213 |
మ. | అలకవ్యాజముచేతఁ బైకొనెడి నౌరౌరా కురు ల్చీఁకటు | 214 |
శా. | నాసామౌక్తికరోహిణీరమణి కాంతావక్త్రచంద్రాధరం | 215 |
తే. | కమ్మవిలుచెంచుఱేనిచిక్కమునఁ దగులు, కొదమజక్కవపిట్టల యుదుటుఁ దెగడి | 216 |
చ. | అని తనుఁ జూచుచున్న జనకాత్మజ నెమ్మది లజ్జ ప్రేమయుం | 217 |
తే. | శ్రీరఘూత్తముఁ డిత్తఱిసీతకేలు, పట్టి తొడమీఁదఁ గూర్చుండఁబెట్టుకొనెడి | 218 |
చ. | ఇతఁడు మనుష్యమాత్రుఁడని యెంచితిఁ గాని యెఱుంగనైతి శ్రీ | 219 |
తే. | అని జనకనేత దశరథజనవరేణ్య, రాఘవులపెండ్లికిని సాగి రమ్మటంచు | 220 |
తే. | అవసరంబులవారిచే నధిపునకును, దనదురాక నెఱింగించి మునుపుగాను | 221 |
క. | జనకనృపు నుత్తరం బని, జనపతికిం దెల్పి రాయసము వ్రాయు నియో | 222 |
సీ. | శ్రీమతుజనకధాత్రీతలనాథుండు దశరథమేదినీధవసురేంద్రు | |
| రఘువీరుఁ డిలఁగల్గు రాజన్యు లెవ్వరు నెక్కిడనోపని యీశుచాప | |
తే. | తనయులును దాము రావలెననుచుఁ జాలు, మానుసులు దశరథరాజమౌళితోడ | 223 |
తే. | తనదు సారిగఁ దెల్పు ప్రధానమణికిఁ, గనకపటభూషణము లిచ్చి గౌరవమున | 224 |
సీ. | గోరథంబుల నెక్కి కులగురుఁ డాదియౌ తాపసోత్తములు నందంద నడువ | |
తే. | జిమటపని మీసముల కప్పుఁ జెంపకురులు, నెదను గస్తూరిపట్టెలు నుదుటితిలక | 225 |
తే. | ఎదురుగా వచ్చి జనకనరేంద్రు డంత, యేనుఁగులమీఁద సంధించి మానవేంద్రుఁ | 226 |
తే. | కౌశికుఁడు రేయి రామలక్ష్మణులఁ దోడి, కొనుచు వచ్చిన హర్షించి కుశికసుతునిఁ | 227 |
సీ. | మఱునాఁడు జనకునిమంత్రులు పిలువరాఁ గొలువు సింగారమై కలిమి మెఱయ | |
తే. | ములను వసియింపఁ దదుభయకులనృపాల, కులవసిష్ఠశతానందకులు గణింప | 228 |
తే. | మనుకులోత్తమ సీత రామున కొసంగి, లక్ష్మణకుమారకున కూర్మిళాకుమారి | 229 |
తే. | తోడుతోడుత భరతశత్రుఘ్నులకును, నీకుశధ్వజతనయల నిమ్మటంచుఁ | 230 |
వ. | ఇవ్విధంబున రామలక్ష్మణభరతశత్రుఘ్నులకుం గ్రమంబునఁ సీతోర్మిళామాళవీ | 231 |
సీ. | పట్టెవర్ధనములపైఁ బట్టెఁడక్షత ల్బంగారుప్రోఁగులు నుంగరములుఁ | |
తే. | మంతయును వచ్చుఁ దారతమ్యంబుఁ దెలిపి, యధిపుచే దాన మిప్పింపుఁ డనుచు నృపతి | 232 |
తే. | ధీరు లయ్యు స్వతస్సిద్ధదీనవృత్తి, వేఁడి రింతయెకాని యవ్విభుఁడు దాన | 233 |
సీ. | ఏమిదానంబు మీ కిచ్చిరో జాబాలి స్వర్ణధేనువు గాదె వామదేవ | |
తే. | లెఱుఁగ కంటిమి లేదంచు నీర్ష్య దోఁపఁ, బలికికొంచును దానము ల్పట్టినట్టి | 234 |
తే. | అంత నిక్కడ జనకజనాధినాథు, పంపునను సీత మొదలైన పద్మముఖుల | 235 |
తే. | అల యరుంధతి దీవించి యక్షతములు, నుదుటఁ బెట్టినఁ గనుపట్టె సుదతిమోము | 236 |
క. | తలయంటె నొకతె సీతా, కలకంఠికిఁ గలితరత్నకంకణరణనా | 237 |
క. | కమలాస్త్రుఁడు కెంజిగురుం, జముదాళిని కమ్మతేనె చమిరెడిభంగిన్ | 238 |
క. | జలరుహగంధికిఁ గుంకుమ, నలుఁగిడియెన్ బోటియొకతె నఖముల సోఁక | 239 |
తే. | తళుకుతళుకన మించు కుందనపుబొమ్మఁ, బటిక నార్చువిధంబునఁ బ్రౌఢ యొకతె | 240 |
తే. | సరసి నడయాడు రాజహంసంబుపక్ష, వలసమునఁ గప్పుకైవాలవల్లి యనఁగఁ | |
తే. | వలిపెపైఠాణిచలువదువ్వలువలోన, సరిగెచెంగావిపావడ సగ్గు లీనెఁ | |
తే. | మేదినీసుత చెవిసొర మిగిలియున్న, దశరథకుమారగుణసముదాయ మనఁగఁ | 243 |
క. | నవమణిమయభూషణముల, నవనిజఁ గైచేసి రప్పు డతివలు మిగులం | 244 |
తే. | జగము గెలువఁగ నొకయమ్మె చాలుననుచుఁ, గడమనాల్గమ్ములను రాజకన్యలుగను | 245 |
సీ. | వలకారియంచ గావలెఁ గాకయున్నచో నధరంబు చరణంబు లరుణ మగునె | |
తే. | కంతుబాణంబు గావలెఁ గాకయున్న, భువనమోహనశృంగారపూజ్య యగునె | 246 |
వ. | అంత జనకమహీకాంతానుమతంబున వివాహముహూర్తంబు సమీపంబయ్యె | 247 |
సీ. | ఒరపుగా విరజాజిసరులతో సిగవైచి లాగియా బురుసాకులాయి బెట్టి | |
తే. | పెద్దపీతాంబరము గండపెండరంపు, కటకకటిసూత్రకేయూరకంకణాది | 248 |
తే. | చెలులు గైచేసి రటువలెఁ జెలువుమీఱఁ, దోనలక్ష్మణభరతశత్రుఘ్నులకును | 249 |
వ. | ఇత్తెఱంగున రఘుపుంగవుండు దమ్ములుం దానును గల్యాణోచితకల్యాణమణి | 250 |
సీ. | పార్శ్వభాగంబులఁ బట్టిన పదివేలపగలువత్తులుఁ బట్టపగలు సేయఁ | |
| దురుసుగా వెడలెడి బిఱుసులపూవులు భూనభోంతరములఁ బొదివికొనఁగ | |
తే. | నదరువ్రేటులరొదల బ్రహ్మాండ మగల, నెందుఁ జూచిన దివ్వెటీలే వెలుంగ | 251 |
తే. | పదియునాఱేండ్లప్రాయంపుపద్మముఖులు, కాసె గట్టుక మిగులశృంగారముగను | 252 |
సీ. | “జయజీవ వర్ధస్వజగతాంపతే" యంచుఁ జేరి మౌనీంద్రు లాశీర్వదింపఁ | |
తే. | ముగురుతమ్ములు సరిగ నేనుఁగుల నెక్కి, వెంట నేతేరఁగా రాజవీథి వేడ్క | 253 |
ఉ. | కాంతరొ వీరునల్వురును గంతుజయంతవసంతరోహిణీ | 254 |
చ. | వనితరొ వీరిలో మనసువచ్చిన రాజకుమారుఁ డెవ్వఁడే | 255 |
మ. | వనజాతాయతపత్రలోచనలు భావం బిట్లు రంజిల్లఁగాఁ | 256 |
మ. | జనకక్ష్మావిభువెంబడి న్నడచి చంచద్దివ్యమాణిక్యదీ | 257 |
క. | ఆసీనులైన యత్తఱి, శ్రీసీతాకన్యకాదిసీమంతినులన్ | 258 |
వ. | అంత వసిష్ఠవిశ్వామిత్రశతానందాదిముదితవిప్రప్రవరసముదితమంత్రపూర్వకం | 259 |
శా. | ఏపట్ల న్సహధర్మచారిణిగ నీ కిసీత నాకన్య ధా | 260 |
తే. | ఊర్మిళను లక్ష్మణునకు మహోత్పలాక్షి, యైనమాళవి భరతున కనుపమాన | 261 |
క. | అప్పుడు పువ్వులవానలు, దెప్పలుగాఁ గురిసె మొరసె దివిదుందుభులున్ | 262 |
శా. | ఉర్వీదేవులు మంగళాష్టకము లత్యుత్సాహసమ్మోదము | 263 |
క. | మంగళసూత్రము శ్రీసీ, తాంగనగళమునను రాఘవాధీశుఁడు గ | 264 |
సీ. | కళుకుముత్యపుకమ్మ కమ్మపూబంతులఁ గలితకటాక్షభృంగములు గదియఁ | |
తే. | భక్తజనులకుఁ గామితఫలము లొసఁగు, మమత ముంగిటియాలవాలమునఁ దనరు | 265 |
చ. | నిజభుజమూలకాంతులకు నివ్వెరగందుచు నున్న రామభూ | 266 |
క. | ముడిపడె నని యెడఁదం జిడి, ముడివడకుఁడు మీకుఁ గొంగుముడిఫల మనుచున్ | 267 |
క. | నునుసిగ్గుఁ బ్రేమ బెనఁగొన, నొనరించె నిలాజ లాజహోమము రఘువ | 268 |
ఉ. | కొంచక పాదపల్లవముఁ గొంచుఁ గఠోరపుసన్నెకల్లుఁ దాఁ | 269 |
తే. | కేలఁ గీలించి జానకీనీలవేణి, చరణకమలంబు కెంపురాసన్నెకంటఁ | 270 |
క. | వలగొనిరి శిఖికి వేడుక, వెలయఁగ ఫలకాంక్ష పల్లవితచూతంబుల్ | 271 |
తే. | చూపి ధ్రువు నూరకయ వసిష్ఠుండు నిలువ, నగుచుఁ గౌశికముని యరుంధతినిఁ జూపె | 272 |
సీ. | మంగళం బంభోజ మంజుళేక్షణునకు మంగళం బంగనామన్మథునకు | |
తే. | ననుచుఁ బాటలు పాడుచు నతులగతుల,సతులు కంకణఝణఝణత్కృతులు శ్రుతుల | 273 |
మ. | తలుపు ల్వట్టుక పేర్లు సెప్పు మని కాంతారత్నము ల్వల్క మె | 274 |
తే. | నిఖిలబంధులతోడ మాణిక్యదీప, జాలము వెలుంగు పెండిలిచవికలోనఁ | 275 |
సీ. | నడిచక్కిఁ జేరోజనపుఁజెక్కడపుపైఁడిపళ్లెంబు ముక్కాలిపై ఘటించి | |
తే. | సఖులు వడ్డించు వింతకజ్ఞముల మర్మ, మెఱిఁగి త్రోయుచుఁ గైకొంచు నిష్టములను | 276 |
సీ. | ప్రొద్దుపోయెనటన్న భూపాల యిటువలెఁ బ్రొద్దుపోవలె నంచుఁ బొగడికొనుచు | |
| గలిగినయపచారములు క్షమింపు మటన్న నిఁట వింతసేయ నేమిటి కటంచు | |
తే. | జనకనృపమౌళి దశరథజనవిభుండుఁ, గూర్మి నుపచారములు వల్కికొనుచు సకల | 277 |
మ. | కలయం జేతులు వార్చి యున్నయెడ బాగాలిచ్చి వే వియ్యపుం | 278 |
ఉ. | చక్కనిపైఁటలోన జలజాతముమాడ్కి యిదేమి తెల్పుమా | 279 |
మ. | విరికెందామరలోని మిద్దియ కడున్ విన్నాణమయ్యె న్మరం | 280 |
వ. | అంత. | 281 |
సీ. | కమ్మక్రొవ్విరి మేలుకట్ల ఘుమ్మనిమించు జాళువానాటకశాలలోనఁ | |
తే. | జనకనృపమౌళి గొలువున్న సవిధమునను, రాఘవాదికుమారవర్గంబు మునులు | 282 |
ఉ. | అట ధిమ్మంచు మృదంగతాళములు మ్రోయన్ ఖంగునన్ ఠాయిగా | 283 |
క. | నెలకొని చక్కఁగఁ బుష్పాం, జలి యిచ్చి నటించి రంత సఖియలు బహుభం | 284 |
సీ. | నెలకొని చక్కఁగా నిలిచిన నిలుకడ మిహికుందనపుబొమ్మ మహిని నిలుపఁ | |
తే. | గొసరుచూపుల బెళుకు బేడిసలునిగుడ, సొగసు ముత్యాలచనుకట్టు బిగువు సూపఁ | 285 |
తే. | దురుపదంబులు సొక్కు మైసిరులు వొసఁగ, సరిగ నిరుగెల గుంచియ లవదరించి | 286 |
క. | ఎఱుకో యెఱుక యటంచుం, గొరవంజి నటించె నొక్కగురుకుచ చంకన్ | 287 |
క. | తరకటబురకట గాదే, తరుణీ నామాట నీకుఁ దార్కాణగు నే | 288 |
తే. | ఇంతి యొక్కతె యర్ధనారీశవేష, మూని సాక్షాత్కరించిన మౌనిజనులు | 289 |
క. | చెలి తకతోం తకతోం ద, త్తళంగతోంధిక్దుతోంత తధిగిణతో మం | 290 |
తే. | తరుణవిటులు నటించిన దశరథుఁడును, జెలఁగి రత్నాభిషేకంబు చేసి యంత | 291 |
తే. | కలయఁ గుంకుమ కస్తురి కప్పురంపు, వీడెము లొసంగి దశరథు విడిది కంపి | 292 |
వ. | ఇవ్విధంబున సకలసంభ్రమంబులు గలిగి లక్ష్మీనారాయణుల కల్యాణంబునుం | 293 |
క. | కవిగాయకాదియాచక, నివహములకుఁ ద్యాగ మొసఁగి నృపతులకుం బం | 294 |
సీ. | మదమేనుఁగులు మంచిమాపుతేజీలు మేలాయుధంబులజోళ్లు నరదములను | |
తే. | నన్యకన్యాజనకగర్వహరణముగను, హరణముగ నిచ్చె నల్లుండ్ర కాఁడుబిడ్డ | 295 |
చ. | దశరథదారుణీధవసుధాకరుఁ డెంతయు భక్తి మీఱ న | |
| శశిముఖు లేఁగుదేర నిజసైన్యముతో బహుతూర్యఘోషముల్ | 296 |
సీ. | రాజహంసాళి దుర్ధర్షకామర్షవర్షతటిచ్ఛటులునా జడలు దనర | |
తే. | బాదఘట్టన మేదినీభాగ మగల, గండ్రగొడ్డలి భుజమునఁ గ్రాల వేఁడి | 297 |
సీ. | ఇక నేమి సేయుద మెందు డాఁగుద మంచు దశరథేశ్వరుఁ డెదఁ దల్లడిల్ల | |
తే. | నల వసిష్టాదు లర్ఘ్యపాద్యములు గొనుచు, నలికి చేరక యూరక నిలిచియుండఁ | 298 |
సీ. | ఖండించె నేవీరకార్తవీర్యావార్యఘనభుజాకదలికాకాననంబుఁ | |
తే. | యహహ సామాన్యుఁడనె యెంచ నశ్వమేధ, సవనదీక్షాంతకశ్యపసంయమీంద్ర | 299 |
తే. | బాపురే నన్ను బీదబాఁపనివిధంబు, నను గనుంగొని యర్ఘ్యదానం బొసంగ | 300 |
శా. | ఓరీ రాజకులాధమా తెలిసె నోహో నీదుబ్రహ్మణ్య మీ | 301 |
మ. | అనుచున్ భార్గవరోషపోషణపటువ్యాహారము ల్మీఱఁ ద | 302 |
తే. | భార్గవుఁడు పెక్కునాళ్లు తపంబువలనఁ గూర్చు స్వర్ణోకములనెల్ల గూల్చె నొక్క | 303 |
తే. | జామదగ్న్యుండు విష్ణుతేజంబు సనిన, రామచంద్రనృపాల మార్తాండు దండఁ | 304 |
తే. | సకలజనము సెలఁగె జానకీకల్యాణ, వేళకన్న రామవిజయలక్ష్మి | 305 |
వ. | అంత. | 306 |
మ. | జనకుండు జనను ల్సహోదరులుఁ దజ్జాయ ల్మునిజ్యాయలున్ | 307 |
సీ. | అకలంకమణికంకణకళంకరహితేందుమహితాస్య లుభయచామరలు వీవ | |
తే. | బౌరవారిజముఖులు సొం పౌర యనుచు, సేసకొప్పులు గదలంగ సేసఁ జల్ల | 308 |
వ. | అంత. | 309 |
సీ. | చికిలికెమ్మోవికెంజిగురు మిటారింప దంతకోరకము లందంబు గాఁగ | |
తే. | బ్రథమఋతుమతి యయ్యె ధరాతనూజ, శుభదినంబున నంతట శోభనంబు | 310 |
చ. | పగడపుఁగోళ్లుఁ గుందనపుఁబట్టెలు గుజ్జరినేఁతపట్టెయం | 311 |
సీ. | తళుకుముత్యపుకొప్పు వలనిగ్గు మదబంభరాళికి విరిగుత్తియాసఁ గొలువఁ | |
| గడకంటికెంజాయ గర్ణాంతరంబుల వలగొని మేనిజవ్వాది యుంచఁ | |
తే. | జెలులు గైసేసి జానకిఁ జెలువు మీఱ, నల్లనల్లన దోఁదెచ్చి యధిపుచెంత | 312 |
ఉ. | బాలిక వీడె మిమ్మనుచు బాహువు సాచిన మాట దాటఁగాఁ | 313 |
ఉ. | రమ్మని రామచంద్రుఁ డనురాగము మీఱ ధరాకుమారి నం | 314 |
సీ. | చవిచూడనీయవే చంద్రబింబాస్య నీకండచక్కెరమోవి గరఁగిపోదు | |
తే. | తెఱవతల యెత్తి చూడవే దృష్టి దాఁక, దిందుముఖ పల్కవే తేనె చిందిపోవ | 315 |
ఉ. | కంచుక మేటికే చెమట గ్రమ్మెడి నంచు సడల్పఁబూని యు | 316 |
తే. | వజ్రసంపర్కమున కోర్చి వరవిచిత్ర, పత్రవైఖరిఁ బొల్చు నీబటువుగబ్బి | 317 |
క. | అని సయ్యాటంబునఁ జ, న్మొన లలముచు మోవియాన ముద్దియ నొక్కెన్ | 318 |
చ. | తరుణిరొ వాఁడిగోరు గలదాన వటంచును జెక్కు నించి నీ | 319 |
క. | అలరున్ శయ్యకుఁ దారిచి, జలజానన చిత్త మెఱిఁగి సమరతికలనన్ | 320 |
సీ. | ఒకసాలభంజిక యొయ్యనఁ గమ్మదెమ్మెరలు రాఁ గపురంపుసురటి విసరె | |
తే. | నొక్కమణిపుత్రి వాసనపక్క లొసఁగె, మడిచియుండిన తెలనాకుమడుపు లొసఁగె | 321 |
క. | మతి దెలియ నవ్వుచుఁ బునా, రతులం దేలించి యంత బ్రౌఢను జేసెన్ | 322 |
క. | ఈగతి రఘుకులపతి యను, రాగమతి ధరాసుతావరారోహాసం | 323 |
క. | అని శ్రీవైశంపాయన, మునిముఖ్యుఁడు దెల్ప విని ప్రమోదాన్వితుఁడై | 324 |
క. | ప్రౌఢ్యసితద్రాక్షారస, లేఢ్యసమవచోవిలాస లేఖాచార్యా | 325 |
మ. | రమణీకీర్తితకీర్తితప్తహిమతారాకాశ రాకాశశాం | 326 |
ఉత్సాహ. | అమృతధామ గిరిశధామ హరసుధామరాశికా | 327 |
క. | శ్రీరమ్య మగదలాన్వయ, సారసనవహంసయోగ సారసమేతా | 1 |
తే. | అవధరింపుము జనమేజయక్షితీశ, శేఖరున కిట్టులను వ్యాసశిష్యమౌని | 2 |
సీ. | శ్రీరామచంద్రునిఁ జికరాయపట్టంబు గట్టగా దశరథక్ష్మావిభుండు | |
తే. | రాముఁ బట్టము గట్టఁగా రాజు పూనె, భరతుఁ డింకిట రఘుపతిబంటువాఁడు | 3 |
తే. | అటులు గాదేని రాముపట్టాభిషేక, విఘ్న మొనరింపఁగా నొకవింతయుపమ | 4 |
క. | తలపట్టు బెట్టి కోపపు, టిలు సొచ్చెం గైక దశరథేశుఁడు వచ్చెన్ | 5 |
ఉ. | [2]ఎందుకుఁ బల్కవే తరుణి యేమిటి కల్గితివే మిటారి నా | 6 |
సీ. | తరుణి నీయధరామృతం బొసంగఁగఁ గాదె యవనిలో నాకు దీర్ఘాయు వొదవె | |
తే. | నిట్టి నినుఁ బాయజాల నీకేల యలుక, యనుచుఁ గైకను దశరఁథుఁడ నునయించి | 7 |
క. | జనపతి యిటువలె వేఁడుచు, వనితామణి యలుకలేల వలసిన విత్తు | 8 |
ఉ. | భూవర పూర్వదత్తవరము ల్దయచేయుము నేఁడు నీకు నేఁ | 9 |
మ. | జననీ భూపతి పల్కఁ డే లని వచింపం గైక సీతాధిపా | 10 |
క. | అమ్మా యింతేగద కా, నిమ్మని యోతండ్రి యడలనేటికి నీవా | 11 |
సీ. | కైక యొసంగువల్కలములు దాఁగట్టి కట్టనేరక సీత గాంచునపుడు | |
తే. | మది చుఱక్కనకుండునే మహితధైర్య, శాలి గావున శ్రీరామచంద్రమూర్తి | 12 |
సీ. | మహితనితంబబింబంబు జాంబూనదమయమహారథవిభ్రమంబుఁ జూప | |
తే. | సీత వెనుకొన రాజ్యలక్ష్మియును బోలి, తాను దమ్ముఁడు దశరథదత్తయైన | 13 |
మ. | కులుకుంగుబ్బలపైఁట జాఱఁ జిగిచెక్కుల్ చెమ్మగిల్లంగ మై | 14 |
వ. | అంత. | 15 |
తే. | శబరిపతిపూజలకు మెచ్చి జడలు వూని, దశరథనృపాలుని మనోరథంబుతోడ | 16 |
సీ. | కమనీయపద్మరాగకిరీటతులితమై పల్లవారుణజటాభరము దనర | |
తే. | మినుకుదంతంబుపావలు మెట్టి గట్టి, విల్లునమ్ములు చేపట్టి వెంట ముద్దుఁ | 17 |
మ. | ఎలనాఁగా తల యెత్తి చూడఁగదె వీ రెవ్వారు వీ రేమి గా | 18 |
సీ. | వడి గాఁగ నాలుగైదడుగులు ముందయి వెనుకఁ జిక్కితి వేమి యనుచుఁ బిలుచుఁ | |
తే. | జెట్టు జెట్టు గనుంగొను జెలమ చెలమఁ, జల్లనీరాను బొదపొద మొల్లవిరుల | 19 |
మ. | అదె కన్గొంటి విచిత్రకూటము ప్రఫుల్లాంభోజపత్త్రాక్షిపై | 20 |
చ. | రజనిచరాంతకుండు రఘురాముఁడు వేడుకమీఱ జానకీ | 21 |
వ. | అంత నక్కడ. | 22 |
ఉ. | శత్రుల రావణాదులను జంపు మటంచును రామచంద్రు నా | 23 |
ఉ. | అంత వసిష్ఠుఁ డంపఁగ రయంబునఁ జారులు వోయి పిల్చినన్ | 24 |
తే. | నగరు సొచ్చిన యంతలో నిగుడు వేడ్క, నెదురుగా వచ్చి కైకేయి యిదిగొ నీకుఁ | 25 |
చ. | అడవుల కేఁగె రాముఁడు సహానుజుఁడై యనుమాట వీనులం | 26 |
సీ. | నినుఁ జూడ కుండఁజాలను రార నారామచంద్ర యటంచుఁ గౌసల్య పిలువ | |
తే. | భరతశత్రుఘ్ను లిరువురు పాదయుగముఁ, బట్టుకొని రాక విడుమంచు నెట్టుకొనఁగ | 27 |
వ. | ఇవ్విధంబున. | 28 |
ఉ. | పట్టము గట్టుకొమ్మనుచుఁ బల్మఱు ప్రార్థన సేయ రాముఁ డే | 29 |
మహాస్రగ్ధర. | జనియించెన్ గ్రీష్మ మంత న్సమధికరవిరుగ్జాలజాజ్వల్యమానా | 30 |
తే. | అట్టివేళను జిత్రకూటాద్రి డిగ్గి, జానకీలక్ష్మణులతోడ భానుకులుఁడు | 31 |
సీ. | సురటివిధంబున సరిగపయ్యెదచేల చెఱగు మో మెండకు మఱుఁగుఁజేయు | |
తే. | సీత ఱేపటివేళ నాప్రీతిఁ జూచి, చెలువ మా కుపచారంబుఁ జేసినటులు | 32 |
మ. | కనుఁగొంటే కలకంఠకంఠి మగసింగం బట్టె పైకొంచు హ | 33 |
సీ. | స్తనభార మొక్కింత సరసుక వచ్చెద నను గబ్బిచనుగుబ్బ లంటునెనరు | |
తే. | మది గరంగింప గమనశ్రమం బెఱుఁగక, ఠీవి శృంగారవనులఁ గ్రీడించునటుల | 34 |
వ. | అంత. | 35 |
సీ. | మదకలప్రతిమల్లమల్లసంగరభిల్లభిల్లసన్నఘభల్లభల్లతతము | |
తే. | గండలసమానకుండల కంపమాన, మస్తకాఖణ్డలముఖారిమండలాగ్ర | 36 |
క. | చొచ్చి చని విశిఖయతికిం, జెచ్చర నటఁ బ్రథమభిక్ష చేసెన్ దివిజుల్ | 37 |
తే. | అంత శరభంగమునికి బ్రహ్మపద మొసఁగి, యత్రిసుచరిత్రు సేవించి యతనిపత్ని | 38 |
సీ. | భామి నీకుచవిజృంభణము వీక్షించెనో భద్రకుంభీంద్రము ల్బఱవఁదొడఁగె | |
తే. | ననుచు లక్ష్మణధనుగుణధ్వనులవలనఁ, దలఁకి పరువిడు వన్యసత్త్వములఁ జూచి | 39 |
తే. | జాతివైరగుణం బొకచైతృనందె, కాని సత్త్వంబులం దెందుఁ గలుగనీక | 40 |
సీ. | అలిగి 'సర్పోభవ' యనినంత నహుషభూధవుఁడు గాఁడే పెద్దత్రాచుపాము | |
తే. | విజయ మొందుమటంచు దీవించుమాట, చాలదే మాకు శస్త్రంబు లేల ననుచుఁ | 41 |
క. | అంభోజనయనుఁ డసురా, లంభమునకుఁ బ్రతిన సేసె లక్ష్మణయుతుఁడై | 42 |
సీ. | గొనబైన తట్టువున్గునను గోడలువైచి మంచిగందంపుఁ గంబములు నిల్పి | |
తే. | పంచవటిలోన సౌమిత్రి యంచితముగఁ, జాలనేరుపుతోఁ బర్ణశాల గట్ట | 43 |
మ. | వనరాశిన్ వటపత్రశాయి వయి మున్ వర్తింతువంచుం జెవిన్ | 44 |
సీ. | అట నొకనాఁడు మోహమున శూర్పణఖ రా నిటునటు ద్రిప్పి హాస్యంబు చేసి | |
| గటకటా యికనైనఁ గరఁగెఁగా మనసంచు మురియుచుఁ జేరరా ముక్కు వట్టి | |
తే. | జాణవయ్యును మాసీమసరస మనుచు, మొలకరాచూరిఁ బెదవితో ముక్కు జవిరి | 45 |
తే. | అరిగి ఖరదూషణాది దైత్యాధిపతులు, దర్పబలసంయుతులఁ జతుర్దశసహస్ర | 46 |
ఉ. | ఆహరివంశమౌళి ప్రథమాహుతి చేసె ఖరుం బ్రభాతవే | 47 |
వ. | అప్పుడు. | 48 |
సీ. | అరవీడుకొప్పుతో నపరంజిచాయచెక్కులధళాలను కమ్మతళుకుతోడ | |
తే. | జిఱునగవుమోముతోడను సిగ్గుతోడ, సొలపుఁజూపులతోడ పైవలపుతోడ | 49 |
చ. | ఖరకరకాండకాండ మెద గాఁడిన యప్పుడు పారవశ్యముం | 50 |
తే. | శూర్పణఖ యంతఁ దననేర్పు శోభిలంగ, రామకర్పూరగంధిని బ్రణుతి సేయఁ | 51 |
మ. | అల మారీచుఁడు నంతఁ గాంచనమృగంబై పర్ణశాలాగ్రత | 52 |
శా. | స్త్రీచాపల్యముచేతఁ దెమ్మనియెఁ బో సీతాలతాతన్వి తా | 53 |
తే. | అధిపుఁ డీరీతి లేడి వెన్నాడి పోయి, సీతకన్నులముందఱ చెలువుఁ గులుకు | 54 |
సీ. | శ్రీరామశరమున క్షితిఁగూలుదైత్యుండు హాసీత హాలక్ష్మణా యటంచు | |
తే. | వలదు వైరం బటంచు నీవలన వచ్చె, దానవిని ముక్కు గోసిన దాన నలిగి | 55 |
క. | ఈయెడఁ దామస మేటికి, నీయన్నను జూచి రమ్ము నీవనిలోనిం | 56 |
చ. | ఎఱుఁగవె యన్యదుర్దమగిరీశశరాసనఖండఖండనం | 57 |
చ. | దనుజుఁడు నేఁడు నిన్నిట వెతం బొగిలింపఁగఁ గూసెఁ గాని య | 58 |
ఉ. | వంచన చేసెదే తగినవాఁడని రాముఁడు నమ్మి యీడ ని | 59 |
ఉ. | కలకన్ లక్ష్మణుఁ డింత యేల జననీ కాఁగానిదోసాన నీ | 60 |
క. | అని యంపించుక చనుచుం, జనఁ గాళ్లాడక మహీజజాలములో ని | 61 |
చ. | అతనుగదార్తుఁ డౌట దశ లారును మూఁడును జెంది యంతనే | 62 |
సీ. | ఘననీలవేణి నీకచపాళిమత్తాళి పక్షంబునకు నైల్యభిక్ష యొసఁగు | |
తే. | రామ యటుగాన నీయధరామృతంబు, భిక్ష యొసఁగవె తృషితుండఁ బ్రేమ ననిన | 64 |
ఉ. | అమ్మకచెల్ల యెవ్వడొ నిశాటుఁడు భిక్షుకవేష మూని మో | 65 |
చ. | పరవశ భూసుతన్ రథముపై నిడి లంకకుఁ బోవువేళ న | 65 |
క. | ధరణిజను దెచ్చి లంకా, పురవనమున నిలువఁ దనుజపుంగవసామ్రా | 66 |
తే. | మరలి రాముఁడు ద్రోవ లక్ష్మణునిఁ గాంచి, తమ్ముఁడా యేల వచ్చితి తప్పెఁ కార్య | 67 |
శా. | ఏరా తమ్ముడ పర్ణశాల తెరువేదీ తాళవే చూపుమా | 68 |
మ. | అవురా లక్ష్మణ యెందుఁ బోయితిమి యన్నా వేఁటకై కాదె యే | 69 |
మ. | కటిభూమండలము న్వలగ్నతలనాకంబున్ లసన్నాభివి | 70 |
సీ. | వెలఁది నీకుచపాళి విహరించు నప్పుడు కృతకమహీధరక్రీడ మఱతు | |
| నెలఁత నీనూగారు నిమిరెడువేళలఁ గేలీవనాంతరక్రీడ మఱతు | |
తే. | గౌఁగిలింపఁగ రాజ్యభోగంబు మఱతు, మఱతు సకలంబు నినుఁ గూడి మలయువేళ | 71 |
సీ. | ఇది పంచవటి యంచు నిపు డెఱింగితిఁ గాని మును భూతలస్వర్గ మనుచునుంటి | |
తే. | నిది వనావాస మని తోఁచె నిపుడు గాని, మును వనవిహార మనియుంటి మోద మలర | 72 |
సీ. | తెలినవ్వు మొగమునఁ దిలకంబు దీర్తుగా యిఁక నెందుఁ దీర్తునే యిందువదన | |
తే. | జలరుహము పువ్వుగొత్తులు షట్పదాళి, లవళిదళములఁ జూపితో యవి సహింప | 73 |
సీ. | పటుసింహగర్జల భయముఁ జెందనినన్నుఁ బికనాదములు భయపెట్టదొణఁగె | |
తే. | అకట వీనిని సైరింప నలవిగానఁ, గలదె నినుఁ బాసినను దృణాగ్రంబునైనఁ | 74 |
సీ. | చల్లనిదరహాసచంద్రిక ల్పైఁజల్ల జాబిల్లి వేఁడిమి చల్లఁజేసి | |
తే. | నన్నుఁ బోషించితివి కాననంబులోన, నీ విపుడు లేమి నివియెల్ల నిజముఁ బూనె | 75 |
సీ. | అని విలపించుచు నందంద జానకి వెదకుచు నఁట గృధ్రవిభునిఁ గాంచి | |
తే. | యడుగుబొటవ్రేల దుందుభియొడలు మీటి, సప్తసాలంబు లొక్కయస్త్రమునఁ గూల్చి | 76 |
సీ. | రవి కర్కటముఁ జేర రాజసింహము రాముఁ డట మాల్యవద్గిరికటకమునను | |
తే. | మమతతోఁ గూడి మరకతమందిరములఁ, గల్పకారామతులితశృంగారవనుల | 77 |
వ. | అంత. | 78 |
తే. | గ్రీష్మభీష్మశిఖండినర్తితశిఖండి, కాననహుతాశిఖండిమేఘప్రతాన | 79 |
సీ. | నృపవరాస్థానమండపసరోవరము హసంతికాహల్లకోజ్జ్వలిత మయ్యె | |
తే. | విపణి కమలాక్షి యాపణవీక్షణముల, దడికెఁ గనుఱెప్ప వాల్చె మోదమునఁ బొదలి | 80 |
మ. | గొనబుంగింటెపుజంటగొంగడి ముసుంగుల్ వెట్టి సంకేతతా | 81 |
ఉ. | ఈమెయిఁ గ్రొమ్మెఱుంగులు పయింబయి మించుపయోధరంబులున్ | 82 |
చ. | వడఁకెద వేటికే తడిసివచ్చితి వల్లభ వానలోపలం | 83 |
సీ. | అమరేంద్రముక్తమేఘములఁ దెచ్చుక్రమంబు రవణించ మించువాయువులు విసరె | |
తే. | జలదకరిశంక గర్జించు సమయసింహ, గర్జ లన గర్జితము లొప్పె గగనకరటి | 84 |
శా. | తే తే లక్ష్మణ విల్లునమ్ములును దేతే తామసం బేటికిం | 85 |
మ. | మనపై మూఁకలు గూడివచ్చె దితిజన్మస్తోమము ల్గంటె భ | 86 |
మ. | అదె గర్జించుచుఁ జిత్రవర్ణసుమబాణాసంబు భాసిల్లఁగా | 87 |
సీ. | ఘనగర్జవిని యుల్కి ననుఁ గౌగిలించిన వెఱవకుమనినచో వింతసొలపు | |
తే. | మఱవరా దిఁక మున్నిటిమమత లివిగొ, చెల్ల యిప్పటి కిటువలెఁ జేసె దైవ | 88 |
మ. | అని చింతిల్లఁగఁ లక్ష్మణుం డనియె నన్నా కంటివే మేఘముం | 89 |
సీ. | క్రశిమానరావణ రాజ్యలక్ష్మియుఁబోలె నెందెందు నిమ్నగ లింకఁబాఱ | |
తే. | నాశరస్ఫూర్తి నారీతి నతిశయిల్ల, నింక నీదుశరస్ఫూర్తి హెచ్చఁజేయ | 90 |
మ. | అని సౌమిత్రి తదాజ్ఞఁ దోడుకొనిరా నంభోజినీబంధునం | 91 |
క. | ఏతెంచి నాల్గుదిక్కుల, సీతాసతి వెదకఁ బ్లవగసేనఁ బనుపుచో | 92 |
మ. | అతఁ డుప్పొంగుచు నంగదాదిపిసారంగాచ్ఛభల్లేంద్రసం | 93 |
సీ. | నిలిచి యంఘ్రులఁ దన్ని నిగుడుచో గిరి ఘటోద్భవపదన్యాసవింధ్యాద్రిఁ బోల | |
తే. | రాముచే దైత్యుఁ డీల్గు కార్యంబు దెత్తు, విశ్వసింపుడు నామాట వేల్పులార | 94 |
ఉ. | ఏపున నాసువేలగిరి యెక్కి యట న్శతయోజనోన్నతం | 95 |
మ. | రవి యస్తంగతుఁడైన సూక్ష్మతనుఁడై రక్షోధిరాట్పట్టణం | 96 |
శ. | కనుఁగొని లెస్సగ గుఱుతులు, కనుఁగొని యట వచ్చి పఙ్క్తికంధరుఁ డని పో | 97 |
తే. | తల్లి జానకి నీ ప్రాణవల్లభుండు, శ్రీరఘూద్వహుఁ డనుజసుగ్రీవముఖ్య | 98 |
క. | కైకొని కన్నుల నొత్తుచు, హాకాంత రఘూద్వహా యటంచును బ్రణయ | 99 |
శా. | అన్నా యేగతి దాఁటివచ్చితివి నీ వంభోధి సేమంబుతో | 100 |
మ. | తనవృత్తంబును రామలక్ష్మణుల యందంబు న్వివస్వత్కుమా | 101 |
తే. | వెడలి యవ్వనిలోపల వృక్షవితతి, విఱిచి కుప్పలు వేసె నవ్వీరవరుఁడు | 102 |
తే. | అంత వనపాలపంచసేనాధినాథ, సప్తమంత్రి సుతాక్షశిక్షాప్రవీణుఁ | 103 |
తే. | తండ్రిముందఱఁ బెట్టి యోదానవేంద్ర, కోఁతిఁ దెచ్చితి ననఁబోయి కొఱవి దెచ్చి | 104 |
క. | కరువలిసుతుఁ డిట్లనియెం, గొఱవి నగుదు నీపలాశకులము దహింపన్ | 105 |
ఉ. | శ్రీరఘువీరచంద్రునకు సీత నొసంగి యభంగవైభవో | 106 |
ఉ. | శ్రీజనకేంద్రనందనకుఁ జిత్తము రంజిలఁ గంజరాగవి | 107 |
మ. | దనుజాధీశపురంబుఁ గాల్చి మహిజాతం గాంచి వాలాగ్ని వా | 108 |
క. | ఇచ్చినఁ గైకొని మారుతి, మెచ్చినఁ గౌఁగిటను గ్రుచ్చి మిహిరకులీనుం | 109 |
క. | శరణాగతు దశకంధర, శరణాగతుఁ డనక యనఘసద్గుణమణిసం | 110 |
ఉ. | కట్టఁడు వారివాశి లయకాలధురంధరుఁ బఙ్క్తికంధరుం | 111 |
ఉ. | అంత విభీషణోక్తగతి నంబుధిచెంత దినత్రయంబు తా | 112 |
సీ. | కుంభకర్ణస్ఫూర్తితి కొమరొంద నందంద జలకుంభంభము ల్సందడింప | |
తే. | బ్రతిఘటించిన రావణుబలముఁ బోలి, యెదుటఁ గనుపట్టెఁ గంటివె యీపయోధిఁ | 113 |
వ. | అని హంసడోలికాయమానకల్లోలపాలికాశాలిశాలికావాలరింఛోళికాసము | |
| జొరవంజొచ్చి చనువిశిఖంబులును జలపాయితోదయంబుల వారించునాశు | 114 |
సీ. | జలనీలికాశిరోజశ్రేణి బెదరించి చంకనత్సంకజాస్యంబు దూఱి | |
తే. | మనుకులశరంబు లాపాదమస్తకంబు, ముంచి భువనైకమోహనమూర్తిఁ గలఁప | 115 |
ఉ. | ఇటు లుప్పొంగ నభంగభంగజలధిన్ వీక్షించి రూక్షేక్షణా | 116 |
తే. | చకితుఁడై యంత గంగాదిసతులతోడ, నబ్ధి యేతెంచి రత్నోపహార మొసఁగి | 117 |
సీ. | శ్రీజానకీమనోరాజీవసారంగ రంగదభంగశౌర్యప్రచండ | |
తే. | మానవాశనగర్వశిక్షానిదాన, దానజలవాహినీపూర్ణతమనదీన | 118 |
సీ. | తనసహోదరున కిత్తఱి నెద్దిగతి యంచుఁ దల్లడించుచు గౌరి ధవుని వేఁడెఁ | |
తే. | నీశరాగ్నులు నానీరు నీఱుఁ జేసి, మీఱి పాతాళలోకము ల్దూఱునవుడు | 119 |
తే. | అని నుతులు చేసి మరుభూమి నజునియాశు, గంబుఁ బఱపించి సేతుబంధంబునకును | 120 |
మ. | ఒకచేఁ బట్టెఁడు నెంతగట్టు నితఁడం చుగ్రాత్ముఁడై గంధవా | 121 |
మ. | మును సుగ్రీవునకు న్విభీషణునకున్ మోదంబుతోఁ బట్టముం | 122 |
మ. | హరిసంఘంబులు గొల్చిరా సరసవాతాపత్యసంరూఢుడై | 123 |
వ. | ఇవ్విధంబున రఘునాథుండు పాథోనిధానంబుం దాఁటి యనేకబలజాలంబులతో | 124 |
చ. | ఇనకులుఁ డాసువేలగిరి నెక్కి కనుంగొనఁ బైఁడిమేడపైఁ | |
| వ్వను లిరుగ్రేవలం గొలువ వన్నెయుఁగాఁ గొలువున్న రావణుం | 125 |
క. | పడమట ననిలజుఁ దూరుపు, కడ నీలుని దక్షిణమునఁ గపిరాజసుతున్ | 126 |
ఉ. | అంగదుఁ బంప నాతఁడు రయంబున లంకకుఁబోయి పఙ్క్తికం | 127 |
లయగ్రాహి. | సంగరము గల్గెనని యంగములు మిక్కిలియుఁ | 128 |
వ. | అంత. | 129 |
సీ. | స్మరహరాదికసురాసురదురాసదధరాధరవరాతిగరథోత్కరముతోడ | |
తే. | నసురనాయకు లెదిరి శస్త్రాస్త్రవృష్టి, గురియ నగధారులై యెదుర్కొనిరి కపులు | 130 |
క. | భవపాశనోదనుల రా, ఘవులన్ దశకంఠసుతుఁడు గట్టెం గద్రూ | 131 |
తే. | అంత హనుమంతుచేత ధూమ్రాక్షుఁ డీల్గె, ననిన కంపనుఁ డతనిచేతనే యడంగె | 132 |
వ. | అప్పుడు. | 133 |
మ. | రణనిస్సాణధణంధణధ్వనులచే బ్రహ్మాండము ల్వీలరా | 134 |
మ. | అలుకన్ రామనృపాలశేఖరుఁ డధిజ్యంబైన వింటన్ శరం | 135 |
చ. | ఇటువలె లంకఁ జేరి దనుజేశ్వరుఁ డంతటఁ గుంభకర్ణుఁ బం | 136 |
తే. | నెనరు గల్గిన యన్నయ నిదురలేపి, పనుప వచ్చినకుంభకర్ణునకు దీర్ఘ | 137 |
తే. | అంత దేవాంతకుండు నరాంతకుండు, ద్రిశిరుఁ డతికాయుఁడును వింశతిభుజసుతులు | 138 |
సీ. | రంగదభంగశౌర్యమున నంగదుఁ డప్పు డంగదుం డయ్యె నరాంతకునకు | |
తే. | సంగరము చేసి యతిఘోరసంగరమున, గపులఁ బెక్కండ్రఁ జంపి నాకపులు వొగడ | 139 |
ఉ. | అంతట నింద్రజిత్తు సమరాంగణహోమము చేసి నీతిహో | 140 |
చ. | గెలిచితి రామలక్ష్మణులఁ గీశులనంచు మహాట్టహాసము | 141 |
వ. | అంత. | 142 |
మ. | ఖలుఁ డారావణుఁ జేరియుండెనని యింకం దీనిఁ గైకోఁడు ని | 143 |
క. | కుంభుఁడు సంస్ఫాలితభుజ, కుంభుఁడు పురి వెడలె మఱి నికుంభునితోఁ ద | 144 |
తే. | తోడఁబుట్టిన కుంభునిఁ జాడనేఁగె, నల నికుంభుండు నంతట ననిలసుతుని | 145 |
క. | మకరాలయబంధనరా, మకరాళశరాస్త్రశస్త్రమహిమ రుషోద్దా | 146 |
వ. | అంత. | 147 |
ఉ. | జంభవిదారి వైరికృతసంగరుఁడై రఘువీరరోషసం | 148 |
మ. | హనుమంతుం డట పోయి యశ్రువులతో హారామ హారామ యం | 149 |
ఉ. | అక్కట నేఁడు నీదగుననర్థము దెల్పెను నిట్టులైన నే | 150 |
చ. | ఇనకుల యాంజనేయు భ్రమయించి నికుంభిలహోమదీక్ష గై | 151 |
మ. | కనకస్యందన మెక్కి బిట్టెగయ నుగ్రంపశ్యనేత్రాబ్జుఁడై | 152 |
వ. | అంత. | 153 |
శా. | సౌమిత్రేయుఁడు శక్రజిజ్జయరమాచంచన్నఖశ్రేణికా | 154 |
మ. | హతశేషత్రిదశాహితుల్ బలవిపక్షారాతియాయోధన | 155 |
మ. | అని శోకించి సరోషుఁడై జనకకన్యం జంపఁగాఁ బోయి మం | 156 |
చ. | అనుజునిఁ జూడ శోకము దశాననుఁ జూడఁగ వచ్చురోషముం | 157 |
సీ. | అంతట హనుమంతుఁ డౌషధు ల్గొనితేరఁ గదలుచు మునివేషుఁ గాలనేమిఁ | |
తే. | వానిఁ బరిమార్చి ద్రోణపర్వతముఁ జేరి, యచట కాపున్న గంధర్వనిచయములను | 158 |
క. | తెచ్చిన యంతనె ప్రాణము, వచ్చె న్సౌమిత్రి కఖిలవానరబలము | 159 |
సీ. | అసురేంద్రుఁ డంత శుక్రాదిష్టమగునియమమునఁ బాతాళహోమంబు సేయ | |
తే. | నిలుప నాకంజవదన కన్నీరు దొరుగ, నాయకునిఁ జూచి వెస రోయఁబోయె వాఁడు | 160 |
సీ. | దశమస్తకాధగద్ధగితరత్నకిరీటకాంతి భాస్కరుఁ గచాకచికిఁ గవయ | |
తే. | వెడలె సంగ్రామమునకుఁ బృథ్వీధరేంద్ర, సహజగౌరవవైభవాసహశతాంగ | 161 |
చ. | మనుకులచంద్రుఁ డట్టియెడ మాతలి దెచ్చిన వాసవీయకాం | 162 |
సీ. | పల్లవారుణజటాపటలంబు ముడిగొన ముడిగొనుబొమల నెమ్మొగము వెలుఁగ | |
తే. | మలరహిని బోల్చు రావణు మర్మ మంట, మంటలన్నియుఁ దనకదంబముల మాటి | 163 |
మ. | పరుషాన్యోన్యవికత్థనంబు విహితప్రత్యస్త్రశశ్వన్మిథ | 164 |
మ. | గుణజాతంబులొ యంగుళీభవములో కోదండకౢప్తంబులో | 165 |
మ. | శరవేగప్లవమానగండక సమంచద్భంగలీలాప్తిసా | 166 |
వ. | అంత. | 167 |
ఉ. | రామవిభుండు నిస్తులశరంబుల రావణుహస్తమస్తక | 168 |
శా. | బ్రహ్మణ్యంబయి మించు రాఘవపరబ్రహ్మంబు ధన్వంబునన్ | 169 |
తే. | విజయకమలాభిరాముఁడై వీరరాముఁ, డనుజకరమున కొసఁగి బాణాసనంబు | 170 |
మ. | పరితఃకీర్ణకచావృతాంసము గళద్భాష్పంబు సిక్తస్తనాం | 171 |
క. | అరుదెంచి వరునిపైఁ బడి, పొరల విభీషణుఁడు వారి బోధించి ధరా | 172 |
శా. | యావత్కాలము భూమి రాముకథ సూర్యాచంద్రముల్ వారిధుల్ | |
మ. | తళుకున్నిద్దపుఁబైఁడిబొమ్మవలె సీతాకాంత పెంజిచ్చుని | |
వ. | అంత. | 175 |
తే. | దశరథుని గాంచి మ్రొక్కి యింద్రవరమునను, బలము బ్రతికించి పురి కేఁగఁదలచురాము | 176 |
క. | రతివలెఁ గామగమనమయి, వితతంబగుపుష్పకము బ్రవేశించి చమూ | 177 |
సీ. | అదె చిత్రమకరాంకహయవిచిత్రవిటంకవసతిలగ్నశశాంక యసురలంక | |
తే. | సేతు వదె యంచుఁ దెల్పుచు సీతతోడ, రామచంద్రుఁడు రామేశ్వరంబు చేరి | 178 |
వ్యోష్ఠ్యాచలజిహ్వాద్వ్యక్షరీకందము
| భవభావిభవవిభావా, భవభావభవాభిభావభావీభూభా | 179 |
మ. | అని వర్ణించి విభుండు సేతువు శరాసాగ్రంబునం ద్రుంచె శే | |
| న్గొనినంతం జను బ్రహ్మహత్య మొదలౌ క్రూరాఘసంఘంబు మ | 180 |
తే. | అంత రఘువల్లభుఁడు పుష్పకాధిరూఢుఁ, డగుచుఁ గిష్కింధత్రోవఁగా నరిగి రవిజ | 181 |
సీ. | పంపానదినిఁ గంటె శంపాలతాతన్వి ఋశ్యమూకముఁ గంటె ఋష్యనయన | |
తే. | యనుచుఁ దెల్పుచు వచ్చి యయ్యనిలసుతుని, బిలిచి తమరాక భరతుతోఁ దెలుపఁబంచి | 182 |
వ. | ప్రభాతసమయంబునఁ బ్రభావతీప్రభాతరంగితపుష్పకాభిరాముండై భరద్వాజ | 183 |
సీ. | అల మేరువును బోలి యందంద నందమై కురుజులు మేరువు ల్గొమరుమిగుల | |
తే. | రహి వహించు నయోధ్యాపురంబు సొచ్చి, తననగర లక్ష్మణునియింటఁ దపనసుతవి | 184 |
ఉ. | ఆమఱునాఁడు మారుతసుతాదికపీంద్రులు వారిరాశి గం | 185 |
సీ. | భరతుండు ముక్తాతపత్త్రంబు ధరియించి యిందుబింబంబు కొల్వెక్కఁజేయ | |
తే. | సీతప్రతిబింబ మన సురస్త్రీప్రదీప, మర్కసంకాశరత్నసింహాసనమునఁ | 186 |
తే. | అపుడు బ్రహ్మాదిదేవత లఖిలమునులు, వచ్చి కృతపూజు లగుచు రావణుని ద్రుంచి | 187 |
పుష్పమాలికాబంధము
చ. | ఖరకరఘోరతేజ కవికల్పక బంధనదీనజానకీ | 188 |
గోమూత్రికాబంధము
చ. | రఘువరధీరతా విమలరామ దయాపర దివ్యమూర్తిమా | 189 |
ఛత్రబంధము
క. | సురవరదరకరఖరకర, కరఖరశరవారవీరఖరహరహార | 190 |
నాగబంధము
స్రగ్ధర. | భవ్యారామక్షితీశా భవనజలజప్రాయవైశద్యకీర్తీ | 191 |
పాదగోపనము
చ. | నరవరధీరగుప్తకృపణావరభూధవమన్యువేగజే | 192 |
అనులోమవిలోమము
క. | మానవపాయజనుతశివ, మానధనాసారభవనమదసదననదా | 193 |
అష్టదళపద్మబంధము
స్రగ్ధర. | హారీనిత్యాసనర్మాహరవినుతనయాత్యాయసత్రావిరాధీ | 194 |
క. | అని బ్రహ్మాదులు వొగడఁగ, విని సంతస మొందు రామవిభునకు భక్తిన్ | 195 |
ఉత్పలమాలికలో మంజుభాషిణియను వృత్తము
ఉ. | భ్రాజితవిక్రమా వికచపంకజపత్త్రవిలోచనా రణ | 196 |
క. | అని హనుమంతుఁడు పొగడఁగ, విని వేడుక మీఱ రామవిభుఁడు ధరిత్రీ | 197 |
మంజుభాషిణి. | వికచపంకజపత్త్రవిలోచనా, విమలకార్తికచంద్రనిభాననా | 198 |
మ. | అని నాస్తోత్రము మంజుభాషిణి త్వదీయస్తోత్రము న్గర్భితం | 199 |
వ. | అంత. | 200 |
తే. | వారివారి యథోచితవైఖరులను, బనిచి కృతయుగధర్మంబు ప్రబల సకల | 201 |
క. | ఈరామాయణకథ యె, వ్వారు పఠించినను వినిన వ్రాసిన సౌభా | 202 |
క. | అని శ్రీవైశంపాయన, మునిముఖ్యుఁడు దెలుప విని ప్రమోదాన్వితుఁడై | 203 |
శా. | శ్రీరాగోజ్జ్వలగేహ తోయజదళాక్షీమోహనాదానవ | 204 |
క. | పూర్వోత్తరమీమాంసా, పూర్వోత్తరవినుతసమరభూసాహసితా | 205 |
స్రగ్విణీ. | చంద్రకాంతోన్నమత్సౌధయూథక్రమా | 206 |
గద్య. | ఇది శ్రీరామభద్రదయాభిరామభద్రకరుణాకటాక్షవీక్షాపరిప్రాప్తదీప్తతరాష్ట | |
7. శ్రీరామావతారకథ సమాప్తము.