తెలుగువారి జానపద కళారూపాలు/పీర్ల పండుగలో పేరెన్నికగన్న ధులా
పీర్ల పండుగలో పేరెన్నికగన్న ధులా
ధులా అనే కళారూపం, సర్కారు ఆంధ్రదేశంలో కానీ, రాయలసీమ ప్రాంతంలో కాని ఎక్కడా కనిపించకపోయినా, తెలంగాణా ప్రాంతంలో మాత్రం అధిక ప్రచారంలో వుంది.
ఇది ముఖ్యంగా శ్రమ జీవుల కళారూపమనీ, అంతకంటే ముఖ్యంగా ముస్లింలు జరుపుకునే పీర్ల పండగకు సంబంధించిందనీ, జయధీర్ తిరుమల రావు గారు ప్రజా కళారూపాలు అనే తమ గ్రంథంలో వివరించారు.
ఇది శ్రమజీవుల కళారూపమైనా శ్రమజీవులందరూ ఈ కళారూపంలో పాల్గొన్నట్లు మనకు పెద్ద అధారాలు లేవు. ఇది అందరూ కలిసి సామూహిక నృత్యం చేస్తారు. పాటకు, పాటకు సంబంధించిన ఆటకూ సంబంధించిన జానపద కళారూపం.
ధులా కళారూపానికి సంబంధించిన పాటల్లో గానీ, పదాల్లో గానీ అవి అతి చిన్నవిగానూ, అంత కంటే కథావస్తువు అతి చిన్నదిగానూ వుంటుంది.
ముఖ్యంగా మొహరం పండుగల్లో జరిగే పీర్ల పండుగల్లో ధులా ఎక్కువ ప్రచారమైనా, ఆ కళారూపాన్ని తెలంగాణా పోరాట సమయంలో సాయుధ దళాల్లో వున్న ముస్లిం సహోదరులూ, ఇతర శ్రమజీవులూ కూడా ఈ కళారూపాన్ని బాగా
వుపయోగించుకున్నారు. దళాలకు సంబంధించిన క్యాంపులలో
వున్న వారందరూ వలయాకారంగా నిలబడి, ఒకరు పాటను ప్రారంభించి, ఆ పాటను సామూహికంగా అందరూ అందుకుని ఆ పాటకు తగిన అడుగులను అందరూ ఒకే రీతిగా క్రమశిక్షణతో లయబద్ధంగా ధులా పాటను పాడుకునే వారు. ధులా కళారూపంలో పాడుకునే పాటలు అనేకం వున్నా ఈ క్రింద వుదహరించిన పాట ఎంతో ప్రచారంలో వుంది.
- లంబాడి గన్నె గాడు:
వాని పేరు గన్నె గాడు, లంబాడోడు గన్నెగాడు
వాడిపల్లె దోచినాడు, ఓడపైన ఎక్కినాడు
కొండపోల్లో కొని నాడు - కొండలాగ ఎదిగి నాడు
మీర్సాలం చూసినాడు - మీసామె దువ్వినాడు
గూడెంలో పేల్చినాడు - గుండేంతో చేసినాడు ॥వాని॥
రామ్మడు గూరేసినాడూ - రాళ్ళ గుట్ట కెక్కినాడు
పిట్టల్ గూడెం కొట్టినాడు - పిట్టల్లే ఎగిరినాడు
నల్లగొండ తిరిగినాడు - నలుగురితో మెలిగినాడు
పల్లెల్లో తిరిగి నాదు - ప్రజల బాధ తెలిసినోడు ॥వాని॥
బుగతాలా చూసినాడు బలుపంతా తీస్తాడాడు
దళాన్ని నడిపినాడు -దొరలనంతా దోస్తాడాడు ॥వాని॥
బందూకూ పట్టినాడూ - బరిగీసి నిల్చినాడు
పోకిళ్ళకు ఓర్చాడాడు - పోలీసోళ్ళ మింగుతాడు ॥వాని॥
రైతుల్లో రాజు వాడూ - రాజ్యమే తెస్తాడాడు
కమ్మినిస్టూ కత్తి వాడు - కలలన్ని పండిస్తాడు ॥వాని॥
మరుసటేడు వస్తాడాడు - మా యిండ్లకే వస్తాడాడు ॥వాని॥
ధులా కళారూపంలోని పాటలు ఈ విధంగా సాగుతాయి. ప్రజా పోరాటంలో ప్రజా కళాకారులు ఈ పాటలను ప్రజల్లో ప్రచారానికి బాగా ఉపయోగించారు.