కిష్కింధకాండము - సర్గము 48

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే కిష్కింధాకాండే అష్టచత్వారింశః సర్గః |౪-౪౮|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

సహ తార అంగదాభ్యాం తు సహసా హనుమాన్ కపిః |

సుగ్రీవేణ యథా ఉద్దిష్టం తం దేశం ఉపచక్రమే |౪-౪౮-౧|

స తు దూరం ఉపాగమ్య సర్వైః తైః కపి సత్తమైః |

తతో విచిత్య వింధ్యస్య గుహాః చ గహనాని చ |౪-౪౮-౨|

పర్వతాగ్ర నదీ దుర్గాన్ సరాంసి విపుల ద్రుమాన్ |

వృక్ష ఖణ్డాన్ చ వివిధాన్ పర్వతాన్ వన పాదపాన్ |౪-౪౮-౩|

అన్వేషమాణాః తే సర్వే వానరాః సర్వతో దిశం |

న సీతాం దదృశుర్ వీరా మైథిలీం జనక ఆత్మజాం |౪-౪౮-౪|

తే భక్షయంతో మూలాని ఫలాని వివిధాని అపి |

అన్వేషమాణా దుర్ధర్షా న్యవసన్ తత్ర తత్ర హ |౪-౪౮-౫|

స తు దేశో దుర్అన్వేషో గుహా గహనవాన్ మహాన్ |

నిర్జలం నిర్జనం శూన్యం గహనం ఘోర దర్శనం |౪-౪౮-౬|

తా దృశాని అన్యా అపి అరణ్యాని విచిత్య భృఇశ పీడితాః |

స దేశః చ దుర్అన్వేష్యో గుహా గహనవాన్ మహాన్ |౪-౪౮-౭|

త్యక్త్వా తు తం తతః దేశం సర్వే వై హరి యూథపాః |

దేశం అన్యం దురాధర్షం వివిశుః చ అకుతో భయాః |౪-౪౮-౮|

యత్ర వంధ్య ఫలా వృక్షా విపుష్పాః పర్ణ వర్జితాః |

నిస్తోయాః సరితో యత్ర మూలం యత్ర సుదుర్లభం |౪-౪౮-౯|

న సంతి మహిషా యత్ర న మృగా న చ హస్తినః |

శార్దూలాః పక్షిణో వా అపి యే చ అన్యే వన గోచరాః |౪-౪౮-౧౦|

న చ అత్ర వృక్షా న ఓషధ్యో న వల్ల్యో న అపి వీరుధః |

స్నిగ్ధ పత్రాః స్థలే యత్ర పద్మిన్యః ఫుల్ల పంకజాః |౪-౪౮-౧౧|

ప్రేక్షణీయాః సుగంధాః చ భ్రమరైః చ వర్జితాః |

కణ్డుర్ నామ మహాభాగః సత్య వాదీ తపో ధనః |౪-౪౮-౧౨|

మహర్షిః పరమ అమర్షీ నియమైః దుష్ప్రధర్షణః |

తస్య తస్మిన్ వనే పుత్రో బాలకో దశ వార్షికః |౪-౪౮-౧౩|

ప్రణష్టో జీవిత అంతాయ క్రుద్ధః తేన మహామునిః |

తేన ధర్మాత్మనా శప్తం కృత్స్నం తత్ర మహద్ వనం |౪-౪౮-౧౪|

అశరణ్యం దురాధర్షం మృగ పక్షి వివర్జితం |

తస్య తే కానన అంతాన్ తు గిరీణాం కందరాణి చ |౪-౪౮-౧౫|

ప్రభవాణి నదీనాం చ విచిన్వంతి సమాహితాః |

తత్ర చ అపి మహాత్మానో న అపశ్యన్ జనక ఆత్మజాం |౪-౪౮-౧౬|

హర్తారం రావణం వా అపి సుగ్రీవ ప్రియ కారిణః |

తే ప్రవిశ్య తు తం భీమం లతా గుల్మ సమావృతం |౪-౪౮-౧౭|

దదృశుః భీమ కర్మాణం అసురం సుర నిర్భయం |

తం దృష్ట్వా వనరా ఘోరం స్థితం శైలం ఇవ అసురం |౪-౪౮-౧౮|

గాఢం పరిహితాః సర్వే దృష్ట్వా తం పర్వత ఉపమం |

సో అపి తాన్ వానరాన్ సర్వాన్ నష్టాః స్థ ఇతి అబ్రవీత్ బలీ |౪-౪౮-౧౯|

అభ్యధావత సంక్రుద్ధో ముష్టిం ఉద్యమ్య సంగతం |

తం ఆపతంతం సహసా వాలి పుత్రో అంగదః తదా |౪-౪౮-౨౦|

రావణో అయం ఇతి జ్ఞాత్వా తలేన అభిజఘాన హ |

స వాలి పుత్ర అభిహతో వక్త్రాత్ శోణితం ఉద్వమన్ |౪-౪౮-౨౧|

అసురో న్యపతత్ భూమౌ పర్యస్త ఇవ పర్వతః |

తే తు తస్మిన్ నిర్ ఉచ్ఛ్వాసే వానరా జిత కాశినః |౪-౪౮-౨౨|

వ్యచిన్వన్ ప్రాయశః తత్ర సర్వం తత్ గిరి గహ్వరం |

విచితం తు తతః సర్వం సర్వే తే కానన ఓకసః |౪-౪౮-౨౩|

అన్యత్ ఏవ అపరం ఘోరం వివిశుర్ గిరి గహ్వరం |

తే విచిత్య పునః ఖిన్నా వినిష్పత్య సమాగతాః |

ఏకాంతే వృక్ష మూలే తు నిషేదుర్ దీన మానసాః |౪-౪౮-౨౪|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే అష్టచత్వారింశః సర్గః |౪-౪౮|