కిష్కింధకాండము - సర్గము 10
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే కిష్కింధాకాండే దశమః సర్గః |౪-౧౦|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
తతః క్రోధ సమావిష్టం సమ్రబ్ధం తం ఉపాగతం |
అహం ప్రసాదయాన్ చక్రే భ్రాతరం హిత కామ్యయా |౪-౧౦-౧|
దిష్ట్యా అసి కుశలీ ప్రాప్తో నిహతః చ త్వయా రిపుః |
అనాథస్య హి మే నాథః త్వం ఏకో అనాథ నందనః |౪-౧౦-౨|
ఇదం బహు శలాకం తే పూర్ణ చంద్రం ఇవ ఉదితం |
ఛత్రం స వాల వ్యజనం ప్రతీచ్ఛస్వ మయా ధృతం |౪-౧౦-౩|
ఆర్తస్య అథ బిలా ద్వారి స్థితః సంవత్సరం నృప |
దృష్ట్వా చ శోణితం ద్వారి బిలాత్ చ అపి సముత్థితం |౪-౧౦-౪|
శోక సంవిగ్న హృదయో భృశం వ్యాకులిత ఇంద్రియః |
అపిధాయ బిల ద్వారం శైల శృఙ్గేణ తత్ తదా |౪-౧౦-౫|
తస్మాత్ దేశాత్ అపాక్రమ్య కిష్కింధాం ప్రావిశం పునః |
విషాదాత్ ఇహ మాం దృష్ట్వా పోఉరైః మంత్రిభిర్ ఏవ చ |౪-౧౦-౬|
అభిషిక్తో న కామేన తన్మే క్షంతుం త్వం అర్హసి |
త్వం ఏవ రాజా మానార్హః సదా చ అహం యథా పురా |౪-౧౦-౭|
రాజభావే నియోగః అయం మమ త్వత్ విరహాత్ కృతః |
స అమాత్య పౌర నగరం స్థితం నిహత కణ్టకం |౪-౧౦-౮|
న్యాస భూతం ఇదం రాజ్యం తవ నిర్యాతయామి అహం |
మా చ రోషం కృథాః సౌమ్య మమ శత్రు నిషూదన|౪-౧౦-౯|
యాచే త్వాం శిరసా రాజన్ మయా బద్ధో అయం అంజలిః |
బలాత్ అస్మిన్ సమాగమ్య మంత్రిభిః పుర వాసిభిః |౪-౧౦-౧౦|
రాజభావే నియుక్తో అహం శూన్య దేశ జిగీషయా |
స్నిగ్ధం ఏవం బ్రువాణం మాం స వినిర్భర్త్స్య వానరః |౪-౧౦-౧౧|
ధిక్ త్వాం ఇతి చ మాం ఉక్త్వా బహు తత్ తత్ ఉవాచ హ |
ప్రకృతీః చ సమానీయ మంత్రిణః చైవ సమ్మతాన్ |౪-౧౦-౧౨|
మాం ఆహ సుహృదాం మధ్యే వాక్యం పరమ గర్హితం |
విదితం వో మయా రాత్రౌ మాయావీ స మహాసురః |౪-౧౦-౧౩|
మాం సమాహ్వయత క్రుద్ధో యుద్ధ కాంక్షీ తదా పురా |
తస్య తద్ భాషితం శ్రుత్వా నిఃసృతః అహం నృపాలయాత్ |౪-౧౦-౧౪|
అనుయాతః చ మాం తూర్ణం అయం భ్రాతా సుదారుణః |
స తు దృష్ట్వా ఏవ మాం రాత్రౌ స ద్వితీయం మహాబలః |౪-౧౦-౧౫|
ప్రాద్రవత్ భయ సంత్రస్తో వీక్ష్య ఆవాం సముపాగతౌ |
అభిద్రుతః తు వేగేన వివేశ స మహాబిలం |౪-౧౦-౧౬|
తం ప్రవిష్టం విదిత్వా తు సుఘోరం సుమహద్ బిలం |
అయం ఉక్తో అథ మే భ్రాతా మయా తు క్రూర దర్శనః |౪-౧౦-౧౭|
అహత్వా న అస్తి మే శక్తిః ప్రతి గంతుం ఇతః పురీం |
బిల ద్వారి ప్రతీక్ష త్వం యావత్ ఏనం నిహన్మి అహం |౪-౧౦-౧౮|
స్థితోఽయం ఇతి మత్వా అహం ప్రవిష్టః తు దురాసదం |
తం మే మార్గయతః తత్ర గతః సంవత్సరః తదా |౪-౧౦-౧౯|
స తు దృష్టో మయా శత్రుః అనిర్వేదాత్ భయావహః |
నిహతః చ మయా సద్యః సః సర్వైః సహ బంధుభిః |౪-౧౦-౨౦|
తస్య ఆస్యాత్ తు ప్రవృత్తేన రుధిరౌఘేణ తద్ బిలం |
పూర్ణం ఆసీత్ దురాక్రామం స్వనతః తస్య భూతలే |౪-౧౦-౨౧|
సూదయిత్వా తు తం శత్రుం విక్రాంతం తం అహం సుఖం |
నిష్క్రామం న ఏవ పశ్యామి బిలస్య పిహితం ముఖం |౪-౧౦-౨౨|
విక్రోశమానస్య తు మే సుగ్రీవ ఇతి పునః పునః |
యతః ప్రతివచో నాస్తి తతః అహం భృశ దుఃఖితః |౪-౧౦-౨౩|
పాద ప్రహారైః తు మయా బహుభిః పరిపాతితం |
తతః అహం తేన నిష్క్రమ్య పథా పురం ఉపాగతః |౪-౧౦-౨౪|
తత్ర అనేన అస్మి సమ్రుద్ధః రాజ్యం మృగయత ఆత్మనః |
సుగ్రీవేణ నృశంసేన విస్మృత్య భ్రాతృ సౌహృదం |౪-౧౦-౨౫|
ఏవం ఉక్త్వా తు మాం తత్ర వస్త్రేణ ఏకేన వానరః |
తదా నిర్వాసయామాస వాలీ విగత సాధ్వసః |౪-౧౦-౨౬|
తేన అహం అపవిద్ధః చ హృత దారః చ రాఘవ |
తత్ భయాత్ చ మహీం సర్వాన్ క్రాంతవాన్ స వన అర్ణవాం |౪-౧౦-౨౭|
ఋశ్యమూకం గిరి వరం భార్యా హరణ దుఃఖితః |
ప్రవిష్టో అస్మి దురాధర్షం వాలినః కారణాంతరే |౪-౧౦-౨౮|
ఏతత్ తే సర్వం ఆఖ్యాతం వైర అనుకథనం మహత్ |
అనాగసా మయా ప్రాప్తం వ్యసనం పశ్య రాఘవ |౪-౧౦-౨౯|
వాలినః చ భయాత్ తస్య సర్వలోక భయాపహ |
కర్తుం అర్హసి మే వీర ప్రసాదం తస్య నిగ్రహాత్ |౪-౧౦-౩౦|
ఏవం ఉక్తః స తేజస్వీ ధర్మజ్ఞో ధర్మ సంహితం |
వచనం వక్తుం ఆరేభే సుగ్రీవం ప్రహసన్ ఇవ |౪-౧౦-౩౧|
అమోఘాః సూర్య సంకాశా నిశితా మే శరా ఇమే |
తస్మిన్ వాలిని దుర్వృత్తే పతిష్యంతి రుష అన్వితాః |౪-౧౦-౩౨|
యావత్ తం న హి పశ్యేయం తవ భార్య అపహారిణం |
తావత్ స జీవేత్ పాపాత్మా వాలీ చారిత్ర దూషకః |౪-౧౦-౩౩|
ఆత్మ అనుమానాత్ పశ్యామి మగ్నః త్వాం శోక సాగరే |
త్వాం అహం తారయిష్యామి బాఢం ప్రాప్స్యసి పుష్కలం |౪-౧౦-౩౪|
తస్య తత్ వచనం శ్రుత్వా హర్ష పౌరుష వర్ధనం |
సుగ్రీవః పరమ ప్రీతః సు మహత్ వాక్యం అబ్రవీత్ |౪-౧౦-౩౫|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే దశమః సర్గః |౪-౧౦|