ఉపనిషత్సుధ/ఈశావ్యాసోపనిషత్
| ఈశావ్యాసోపనిత్ ( మూల శ్లోకములు ) | ఈశావ్యాసోపనిషత్తు ( తెలుగు పద్యములు ) | ఈశావ్యాశోపనిషత్తు(తెలుగు తాత్పర్యము) |
|---|---|---|
శాంతి మంత్రః |
శాంతి మంత్రము |
శాంతి మంత్రము
ఆ బ్రహ్మమంతట వ్యాపించినది. నామరూపసహితమైన యీ జగమును అంతట వ్యాపించినదె. ఆ పూర్ణమైన బ్రహ్మమునుండి పూర్ణమైనజగము బయలుదేరుచున్నది. జగమునకు పూర్ణత్వమును గలిగించి యాపూర్ణమైన బ్రహ్మమె మిగిలినది. ఓమ్ శాంతి శ్శాంతి శ్శాంతిః |
ఈశావాస్య మిదంసర్వం |
కం. |
జగతి యందు మార్పుచెందు నిది యంతయుఁ బరమేశ్వరునిచే నిండియుండెను. దానిని త్యాగముచే నిన్ను రక్షించుకొనుము. దేనిని గోరకుము . ఇది యెవరి ధనము ?
సంస్కృతమున "ఈశావాస్య " అని మొదలు పెట్టఁబడుటచే ఈశావాస్యోపనిషత్తు అని పేరు వచ్చెను. అవిద్యను అజ్ఞానమును నశింపఁ జేయునది గాన ఉపనిషత్తు అని వ్యుత్పత్తి. |
కుర్వన్నేనేహ కర్మాణి |
కం. |
ఈ లోకమందు కర్మలు చేయుచునే నూరు సంవత్సరములు జీవింపఁ గోరవలయును. మఱియొక మార్గము లేదు . ఇట్లు జీవింపం గోరు నరుఁడవయిన నీకు అశుభకర్మలు అంటుకొనవు.
కర్మలు - అగ్నిహోత్రాది కర్మలని పూర్వులు, స్వస్వభావోచిత కర్మలని నవీనులు . |
అసూర్యా నామ తే లోకాః |
తే.గీ. |
అజ్ఞానాంధకారముతో నావరింపఁబడిన యసుర్యము లను లోకములు గలవు. ఆత్మను నిరసించు జనులు చనిపోయిన పిదప ఆలోకములను పొందుదురు. కట్టెలు, బొగ్గులు, వత్తి కంటె వేఱుగా అగ్ని యున్నట్లు దేహములకంటె వేఱుగా ఆత్మ యున్నది. అది లేదని నిరసించువారు స్థావరాదులైన యాసురజన్మములను బొందుదురని భావము. లోకములు = చూడఁబడునవి అనఁగా అనుభవింపఁబడునవి అని శంకరులు. అసు - ప్రాణములందు, ర - క్రీడించువారు, అసురులు = విషయంబులందు ఆసక్తి గలవారు, వీరు పొందు లోకములు - అసుర్యలోకములు అనఁగా స్థావరతిర్యగాది జన్మలని భావము. |
అనేజ దేకం మనసో జవీయో |
మధురాక్కర |
ఆత్మ కలదు, ఒకటె . మనసుకంటె వేగము కలది . దీనిని దేవులు -(ఇంద్రియములు) సమీపింపలేరు . అది ముందుగనే పోవును . అది కదలనిదై పరువెత్తుకొని పోవునట్టి యితరేంద్రియములను అతిక్రమించి పోవును . ఆ యాత్మ యన్నపుడు వాయువు ప్రాణులకు ఆయా చేష్టాదిశక్తులను విభజించుచున్నది . ఆత్మ పదమునకు వ్యుత్పత్తి యీ విధముగాఁ జెప్పబడినది . "అన్నిటిని వ్యాపించునది, అన్నిటిని దనయందు లయింప జేయునది, విషయముల ననుభవించునది, త్రాటియందుఁ బాముగుణమువలె దీనియందు ప్రపంచరూపము లారోపింపబడును గాన "ఆత్మ" అని వ్యుత్పత్తి." దేవులు - ద్యోతన స్వభావముగల నేత్రాది జ్ఞానేంద్రియములని శంకరులు . ఆకాశము వలె సర్వవ్యాపియు నామరూపాదులు లేనిదియుఁ గాన కదలకయె యన్నిటిని దాటి యుండు నని భావము. |
త దేజతి తన్మైజతి |
కం. |
ఆయాత్మ కదులును , అది కదలదు , అది దూరముగ నున్నది . అట్లే దగ్గరగ నున్నది . అది యీ సర్వప్రపంచముయొక్క లోపల నున్నది . అది యీ సర్వ ప్రపంచముయొక్క వెలుపలను ఉన్నది . ఆత్మ యాకాశమువలెఁ గదలనిదానను గదలు చున్నట్లు గనిపించును . దానిని బొందఁ గోరినవారి కందును . కోరనివారి కందదని భావము . |
యస్తు సర్వాణి భూతాని |
తే.గీ. |
ఎవఁడు సర్వ ప్రాణులను ఆత్మయందే చూచునో , అన్ని ప్రాణులందు ఆత్మను జూచునో వాఁడు అట్లు చూచుటవల్ల ఇతరులను ఏవగించుకొనఁడు . |
యస్మిన్ సర్వాణి భూతాని |
ఆ.వె. |
ఎప్పుడు తెలిసినవానికి సర్వభూతములు ఆత్మగనే యయ్యెనో అప్పుడు అన్నిచోట్ల ఏకత్వమును జూచువానికి మోహమేది ? శోక మేది ? |
స పర్యగా చ్ఛుక్ర మకాయ మవ్రణ |
మధురాక్కర |
ఆ యాత్మ అంతట వ్యాపించినది , శుద్ధమైనది , కాంతిమయమైనది , శరీరము లేనిది , నరములు లేనిది , పాపము లేనిది , అన్నిటిని జూచునది , మనస్సునకుఁ బ్రభువైనది , అన్నిటిపైని నున్నది , తనకుఁ దానె పుట్టినది , అది తగినట్లు సర్వపదార్థములను శాశ్వత సంవత్సరముల వఱకుండునట్లు గావించెను . అగ్నికి బొగ్గు, కట్టెలు, వత్తి లేనట్లు ఆత్మకు ఒడలు, నాడులు మొదలైనవి లేవు. ఎట్లు అగ్ని యొక జ్యోతియో అట్లే ఆత్మయుఁ దేజస్సే , బొగ్గు మొదలైనవి అగ్నిని బైకిఁ గనిపింపఁ జేయునట్లు ఒడలు ఆత్మను బైకిఁ గనిపింపఁ జేయును . కాన బొగ్గు మొదలైనవి ఆఱిపోయినను అగ్ని ఆఱనట్లు ఒడలు పోయినను ఆత్మ నశించదని భావము. |
అంధం తమః ప్రవిశంతి |
కం. |
ఎవరు అవిద్యను= ( కర్మను ) ఉపాసింతురో వారు అజ్ఞానాంధకారమునఁ బ్రవేశింతురు . ఎవరు విద్యయందె= ( దేవతోపాసన యందే ) ఆసక్తులై యుందురో వారంతకంటె ఎక్కువ అజ్ఞానాంధకారమునఁ బ్రవేశింతురు . విద్యను = దేవతోపాసనను అని పూర్వులు . కర్మను = జ్ఞానరహిత కేవల కర్మను . విద్యను = ఆచరణరహిత కేవల విద్యను అని నవీనులు. |
అన్య దేవా హు ర్విద్యయా |
తే.గీ. |
విద్యచేత ఒక విధమైన ఫలమును అవిద్యచేత మఱియొక విధమైన ఫలమును గలుగునని పండితులనిరి. ఎవరు మాకు ఆ కర్మను జ్ఞానమును వివరించి చెప్పిరో యట్టి ధీరులనుండి యిది వింటిమి." కర్మణా పితృలోకో విద్యయా దేవలోకః " కేవల కర్మోపాసనచే బితృలోకమును కేవల దేవోపాసనచే దేవలోకము గలుగును అని శ్రుతి. |