ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 39
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 39) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [ధృ]
అనీశ్వరొ ఽయం పురుషొ భవాభవే; సూత్రప్రొతా థారుమయీవ యొషా
ధాత్రా హి థిష్టస్య వశే కిలాయం; తస్మాథ వథ తవం శరవణే ఘృతొ ఽహమ
2 అప్రాప్తకాలం వచనం బృహస్పతిర అపి బరువన
లభతే బుథ్ధ్యవజ్ఞానమ అవమానం చ భారత
3 పరియొ భవతి థానేన పరియవాథేన చాపరః
మన్త్రం మూలబలేనాన్యొ యః పరియః పరియ ఏవ సః
4 థవేష్యొ న సాధుర భవతి న మేధావీ న పణ్డితః
పరియే శుభాని కర్మాణి థవేష్యే పాపాని భారత
5 న స కషయొ మహారాజ యః కషయొ వృథ్ధిమ ఆవహేత
కషయః స తవ ఇహ మన్తవ్యొ యం లబ్ధ్వా బహు నాశయేత
6 సమృథ్ధా గుణతః కే చిథ భవన్తి ధనతొ ఽపరే
ధనవృథ్ధాన గుణైర హీనాన ధృతరాష్ట్ర వివర్జయేత
7 [ధృ]
సర్వం తవమ ఆయతీ యుక్తం భాషసే పరాజ్ఞసంమతమ
న చొత్సహే సుతం తయక్తుం యతొ ధర్మస తతొ జయః
8 సవభావగుణసంపన్నొ న జాతు వినయాన్వితః
సుసూక్ష్మమ అపి భూతానామ ఉపమర్థం పరయొక్ష్యతే
9 పరాపవాథ నిరతాః పరథుఃఖొథయేషు చ
పరస్పరవిరొధే చ యతన్తే సతతొదితాః
10 స థొషం థర్శనం యేషాం సంవాసే సుమహథ భయమ
అర్దాథానే మహాన థొషః పరథానే చ మహథ భయమ
11 యే పాపా ఇతి విఖ్యాతాః సంవాసే పరిగర్హితాః
యుక్తాశ చాన్యైర మహాథొషైర యే నరాస తాన వివర్జయేత
12 నివర్తమానే సౌహార్థే పరీతిర నీచే పరణశ్యతి
యా చైవ ఫలనిర్వృత్తిః సౌహృథే చైవ యత సుఖమ
13 యతతే చాపవాథాయ యత్నమ ఆరభతే కషయే
అల్పే ఽపయ అపకృతే మొహాన న శాన్తిమ ఉపగచ్ఛతి
14 తాథృశైః సంగతం నీచైర నృశంసైర అకృతాత్మభిః
నిశామ్య నిపుణం బుథ్ధ్యా విథ్వాన థూరాథ వివర్జయేత
15 యొ జఞాతిమ అనుగృహ్ణాతి థరిథ్రం థీనమ ఆతురమ
సపుత్రపశుభిర వృథ్ధిం యశశ చావ్యయమ అశ్నుతే
16 జఞాతయొ వర్ధనీయాస తైర య ఇచ్ఛన్త్య ఆత్మనః శుభమ
కులవృథ్ధిం చ రాజేన్థ్ర తస్మాత సాధు సమాచర
17 శరేయసా యొక్ష్యసే రాజన కుర్వాణొ జఞాతిసత్క్రియామ
విగుణా హయ అపి సంరక్ష్యా జఞాతయొ భరతర్షభ
18 కిం పునర గుణవన్తస తే తవత్ప్రసాథాభికాఙ్క్షిణః
పరసాథం కురు థీనానాం పాణ్డవానాం విశాం పతే
19 థీయన్తాం గరామకాః కే చిత తేషాం వృత్త్యర్దమ ఈశ్వర
ఏవం లొకే యశఃప్రాప్తొ భవిష్యత్సి నరాధిప
20 వృథ్ధేన హి తవయా కార్యం పుత్రాణాం తాత రక్షణమ
మయా చాపి హితం వాచ్యం విథ్ధి మాం తవథ్ధితైషిణమ
21 జఞాతిభిర విగ్రహస తాత న కర్తవ్యొ భవార్దినా
సుఖాని సహ భొజ్యాని జఞాతిభిర భరతర్షభ
22 సంభొజనం సంకదనం సంప్రీతిశ చ పరస్పరమ
జఞాతిభిః సహ కార్యాణి న విరొధః కదం చన
23 జఞాతయస తారయన్తీహ జఞాతయొ మజ్జయన్తి చ
సువృత్తాస తారయన్తీహ థుర్వృత్తా మజ్జయన్తి చ
24 సువృత్తొ భవ రాజేన్థ్ర పాణ్డవాన పరతి మానథ
అధర్షణీయః శత్రూణాం తైర వృతస తవం భవిష్యసి
25 శరీమన్తం జఞాతిమ ఆసాథ్య యొ జఞాతిర అవసీథతి
థిగ్ధహస్తం మృగ ఇవ స ఏనస తస్య విన్థతి
26 పశ్చాథ అపి నరశ్రేష్ఠ తవ తాపొ భవిష్యతి
తాన వా హతాన సుతాన వాపి శరుత్వా తథ అనుచిన్తయ
27 యేన ఖట్వాం సమారూఢః పరితప్యేత కర్మణా
ఆథావ ఏవ న తత కుర్యాథ అధ్రువే జీవితే సతి
28 న కశ చిన నాపనయతే పుమాన అన్యత్ర భార్గవాత
శేషసంప్రతిపత్తిస తు బుథ్ధిమత్స్వ ఏవ తిష్ఠతి
29 థుర్యొధనేన యథ్య ఏతత పాపం తేషు పురా కృతమ
తవయా తత కులవృథ్ధేన పరత్యానేయం నరేశ్వర
30 తాంస తవం పథే పరతిష్ఠాప్య లొకే విగతకల్మషః
భవిష్యసి నరశ్రేష్ఠ పూజనీయొ మనీషిణామ
31 సువ్యాహృతాని ధీరాణాం ఫలతః పరవిచిన్త్య యః
అధ్యవస్యతి కార్యేషు చిరం యశసి తిష్ఠతి
32 అవృత్తిం వినయొ హన్తి హన్త్య అనర్దం పరాక్రమః
హన్తి నిత్యం కషమా కరొధమ ఆచారొ హన్త్య అలక్షణమ
33 పరిచ్ఛథేన కషత్రేణ వేశ్మనా పరిచర్యయా
పరీక్షేత కులం రాజన భొజనాచ్ఛాథనేన చ
34 యయొశ చిత్తేన వా చిత్తం నైభృతం నైభృతేన వా
సమేతి పరజ్ఞయా పరజ్ఞా తయొర మైత్రీ న జీర్యతే
35 థుర్బుథ్ధిమ అకృతప్రజ్ఞం ఛన్నం కూపం తృణైర ఇవ
వివర్జయీత మేధావీ తస్మిన మైత్రీ పరణశ్యతి
36 అవలిప్తేషు మూర్ఖేషు రౌథ్రసాహసికేషు చ
తదైవాపేత ధర్మేషు న మైత్రీమ ఆచరేథ బుధః
37 కృతజ్ఞం ధార్మికం సత్యమ అక్షుథ్రం థృఢభక్తికమ
జితేన్థ్రియం సదితం సదిత్యాం మిత్రమ అత్యాగి చేష్యతే
38 ఇన్థ్రియాణామ అనుత్సర్గొ మృత్యునా న విశిష్యతే
అత్యర్దం పునర ఉత్సర్గః సాథయేథ థైవతాన్య అపి
39 మార్థవం సర్వభూతానామ అనసూయా కషమా ధృతిః
ఆయుష్యాణి బుధాః పరాహుర మిత్రాణాం చావిమాననా
40 అపనీతం సునీతేన యొ ఽరదం పరత్యానినీషతే
మతిమ ఆస్దాయ సుథృఢాం తథ అకాపురుష వరతమ
41 ఆయత్యాం పరతికారజ్ఞస తథాత్వే థృఢనిశ్చయః
అతీతే కార్యశేషజ్ఞొ నరొ ఽరదైర న పరహీయతే
42 కర్మణా మనసా వాచా యథ అభీక్ష్ణం నిషేవతే
తథ ఏవాపహరత్య ఏనం తస్మాత కల్యాణమ ఆచరేత
43 మఙ్గలాలమ్భనం యొగః శరుతమ ఉత్దానమ ఆర్జవమ
భూతిమ ఏతాని కుర్వన్తి సతాం చాభీక్ష్ణ థర్శనమ
44 అనిర్వేథః శరియొ మూలం థుఃఖనాశే సుఖస్య చ
మహాన భవత్య అనిర్విణ్ణః సుఖం చాత్యన్తమ అశ్నుతే
45 నాతః శరీమత్తరం కిం చిథ అన్యత పద్యతమం తదా
పరభ విష్ణొర యదా తాత కషమా సర్వత్ర సర్వథా
46 కషమేథ అశక్తః సర్వస్య శక్తిమాన ధర్మకారణాత
అర్దానర్దౌ సమౌ యస్య తస్య నిత్యం కషమా హితా
47 యత సుఖం సేవమానొ ఽపి ధర్మార్దాభ్యాం న హీయతే
కామం తథ ఉపసేవేత న మూఢ వరతమ ఆచరేత
48 థుఃఖార్తేషు పరమత్తేషు నాస్తికేష్వ అలసేషు చ
న శరీర వసత్య అథాన్తేషు యే చొత్సాహ వివర్జితాః
49 ఆర్జవేన నరం యుక్తమ ఆర్జవాత సవ్యపత్రపమ
అశక్తిమన్తం మన్యన్తొ ధర్షయన్తి కుబుథ్ధయః
50 అత్యార్యమ అతిథాతారమ అతిశూరమ అతివ్రతమ
పరజ్ఞాభిమానినం చైవ శరీర భయాన నొపసర్పతి
51 అగ్నిహొత్రఫలా వేథాః శీలవృత్తఫలం శరుతమ
రతిపుత్ర ఫలా థారా థత్తభుక్త ఫలం ధనమ
52 అధర్మొపార్జితైర అర్దైర యః కరొత్య ఔర్ధ్వ థేహికమ
న స తస్య ఫలం పరేత్య భుఙ్క్తే ఽరదస్య థురాగమాత
53 కానార వనథుర్గేషు కృచ్ఛ్రాస్వ ఆపత్సు సంభ్రమే
ఉథ్యతేషు చ శస్త్రేషు నాస్తి శేషవతాం భయమ
54 ఉత్దానం సంయమొ థాక్ష్యమ అప్రమాథొ ధృతిః సమృతిః
సమీక్ష్య చ సమారమ్భొ విథ్ధి మూలం భవస్య తత
55 తపొబలం తాపసానాం బరహ్మ బరహ్మవిథాం బలమ
హింసా బలమ అసాధూనాం కషమాగుణవతాం బలమ
56 అష్టౌ తాన్య అవ్రతఘ్నాని ఆపొ మూలం ఫలం పయః
హవిర బరాహ్మణ కామ్యా చ గురొర వచనమ ఔషధమ
57 న తత్పరస్య సంథధ్యాత పరతికూలం యథాత్మనః
సంగ్రహేణైష ధర్మః సయాత కామాథ అన్యః పరవర్తతే
58 అక్రొధేన జయేత కరొధమ అసాధుం సాధునా జయేత
జయేత కథర్యం థానేన జయేత సత్యేన చానృతమ
59 సత్రీ ధూర్తకే ఽలసే భీరౌ చణ్డే పురుషమానిని
చౌరే కృతఘ్నే విశ్వాసొ న కార్యొ న చ నాస్తికే
60 అభివాథనశీలస్య నిత్యం వృథ్ధొపసేవినః
చత్వారి సంప్రవర్ధన్తే కీర్తిర ఆయుర యశొబలమ
61 అతిక్లేశేన యే ఽరదాః సయుర ధర్మస్యాతిక్రమేణ చ
అరేర వా పరణిపాతేన మా సమ తేషు మనః కృదాః
62 అవిథ్యః పురుషః శొచ్యః శొచ్యం మిదునమ అప్రజమ
నిరాహారాః పరజాః శొచ్యాః శొచ్యం రాష్ట్రమ అరాజకమ
63 అధ్వా జరా థేహవతాం పర్వతానాం జలం జరా
అసంభొగొ జరా సత్రీణాం వాక్శల్యం మనసొ జరా
64 అనామ్నాయ మలా వేథా బరాహ్మణస్యావ్రతం మలమ
కౌతూహలమలా సాధ్వీ విప్రవాస మలాః సత్రియః
65 సువర్ణస్య మలం రూప్యం రూప్యస్యాపి మలం తరపు
జఞేయం తరపు మలం సీసం సీసస్యాపి మలం మలమ
66 న సవప్నేన జయేన నిథ్రాం న కామేన సత్రియం జయేత
నేన్ధనేన జయేథ అగ్నిం న పానేన సురాం జయేత
67 యస్య థానజితం మిత్రమ అమిత్రా యుధి నిర్జితాః
అన్నపానజితా థారాః సఫలం తస్య జీవితమ
68 సహస్రిణొ ఽపి జీవన్తి జీవన్తి శతినస తదా
ధృతరాష్ట్రం విముఞ్చేచ్ఛాం న కదం చిన న జీవ్యతే
69 యత పృదివ్యాం వరీహి యవం హిరణ్యం పశవః సత్రియః
నాలమ ఏకస్య తత సర్వమ ఇతి పశ్యన న ముహ్యతి
70 రాజన భూయొ బరవీమి తవాం పుత్రేషు సమమ ఆచర
సమతా యథి తే రాజన సవేషు పాణ్డుసుతేషు చ