అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 91
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 91) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వ]
శమయిత్వా పశూన అన్యాన విధివథ థవిజసత్తమాః
తురగం తం యదాశాస్త్రమ ఆలభన్త థవిజాతయః
2 తతః సంజ్ఞాప్య తురగం విధివథ యాజకర్షభాః
ఉపసంవేశయన రాజంస తతస తాం థరుపథాత్మజామ
కలాభిస తిసృభీ రాజన యదావిధి మనస్వినీమ
3 ఉథ్ధృత్య తు వపాం తస్య యదాశాస్త్రం థవిజర్షభాః
శరపయామ ఆసుర అవ్యగ్రాః శాస్త్రవథ భరతర్షభ
4 తం వపా ధూమగన్ధం తు ధర్మరాజః సహానుజః
ఉపాజిఘ్రథ యదాన్యాయం సర్వపాప్మాపహం తథా
5 శిష్టాన్య అఙ్గాని యాన్య ఆసంస తస్యాశ్వస్య నరాధిప
తాన్య అగ్నౌ జుహువుర ధీరాః సమస్తాః షొడశర్త్విజః
6 సంస్దాప్యైవం తస్య రాజ్ఞస తం కరతుం శక్ర తేజసః
వయాసః స శిష్యొ భగవాన వర్ధయామ ఆస తం నృపమ
7 తతొ యుధిష్ఠిరః పరాథాత సథస్యేభ్యొ యదావిధి
కొటీసహస్రం నిష్కాణాం వయాసాయ తు వసుంధరామ
8 పరతిగృహ్య ధరాం రాజన వయాసః సత్యవతీ సుతః
అబ్రవీథ భరతశ్రేష్ఠం ధర్మాత్మానం యుధిష్ఠిరమ
9 పృదివీ భవతస తవ ఏషాం సంన్యస్తా రాజసత్తమ
నిష్క్రయొ థీయతాం మహ్యం బరాహ్మణా హి ధనార్దినః
10 యుధిష్ఠిరస తు తాన విప్రాన పరత్యువాచ మహామనాః
భరాతృభిః సహితొ ధీమాన మధ్యే రాజ్ఞాం మహాత్మనామ
11 అశ్వమేధే మహాయజ్ఞే పృదివీ థక్షిణా సమృతా
అర్జునేన జితా సేయమ ఋత్విగ్భ్యః పరాపితా మయా
12 వనం పరవేక్ష్యే విప్రేన్థ్రొ విభజధ్వం మహీమ ఇమామ
చతుర్ధా పృదివీం కృత్వా చాతుర్హొత్ర పరమాణతః
13 నాహమ ఆథాతుమ ఇచ్ఛామి బరహ్మ సవం మునిసత్తమాః
ఇథం హి మే మతం నిత్యం భరాతౄణాం చ మమానఘాః
14 ఇత్య ఉక్తవతి తస్మింస తే భరాతరొ థరౌపథీ చ సా
ఏవమ ఏతథ ఇతి పరాహుస తథ అభూథ రొమహర్షణమ
15 తతొ ఽనతరిక్షే వాగ ఆసీత సాధు సాధ్వ ఇతి భారత
తదైవ థవిజసంఘానాం శంసతాం విబభౌ సవనః
16 థవైపాయనస తదొక్తస తు పునర ఏవ యుధిష్ఠిరమ
ఉవాచ మధ్యే విప్రాణామ ఇథం సంపూజయన మునిః
17 థత్తైషా భవతా మహ్యం తాం తే పరతిథథామ్య అహమ
హిరణ్యం థీయతామ ఏభ్యొ థవిజాతిభ్యొ ధరాస తు తే
18 తతొ ఽబరవీథ వాసుథేవొ ధర్మరాజం యుధిష్ఠిరమ
యదాహ భగవాన వయాసస తదా తత కర్తుమ అర్హసి
19 ఇత్య ఉక్తః స కురుశ్రేష్ఠః పరీతాత్మా భరాతృభిః సహ
కొటొ కొటికృతాం పరాథాథ థక్షిణాం తరిగుణాం కరతొః
20 న కరిష్యతి తల లొకే కశ చిథ అన్యొ నరాధిపః
యత్కృతం కురు సింహేన మరుత్తస్యానుకుర్వతా
21 పరతిగృహ్య తు తథ థరవ్యం కృష్ణ థవౌపాయనః పరభుః
ఋత్విగ్భ్యః పరథథౌ విథ్వాంశ చతుర్ధా వయభజంశ చ తే
22 పృదివ్యా నిష్క్రయం థత్త్వా తథ ధిరణ్యం యుధిష్ఠిరః
ధూతపాప్మా జితస్వర్గొ ముముథే భరాతృభిః సహ
23 ఋత్విజస తమ అపర్యన్తం సువర్ణనిచయం తథా
వయభజన్త థవిజాతిభ్యొ యదొత్సాహం యదాబలమ
24 యజ్ఞవాటే తు యత కిం చిథ ధిరణ్యమ అపి భూషణమ
తొరణాని చ యూపాంశ చ ఘటాః పాత్రీస తదేష్టకాః
యుధిష్ఠిరాభ్యనుజ్ఞాతాః సర్వం తథ వయభజన థవిజాః
25 అనన్తరం బరాహ్మణేభ్యః కషత్రియా జహ్రిరే వసు
తదా విట శూథ్ర సంఘాశ చ తదాన్యే మలేచ్ఛ జాతయః
కాలేన మహతా జహ్రుస తత సువర్ణం తతస తతః
26 తతస తే బరాహ్మణాః సర్వే ముథితా జగ్ముర ఆలయాన
తర్పితా వసునా తేన ధర్మరాజ్ఞా మహాత్మనా
27 సవమ అంశం భగవాన వయాసః కున్త్యై పాథాభివాథనాత
పరథథౌ తస్య మహతొ హిరణ్యస్య మహాథ్యుతిః
28 శవశురాత పరీతిథాయం తం పరాప్య సా పరీతిమానసా
చకార పుణ్యం లొకే తు సుమహాన్తం పృదా తథా
29 గత్వా తవ అవభృదం రాజా విపాప్మా భరాతృభిః సహ
సభాజ్యమానః శుశుభే మహేన్థ్రొ థైవతైర ఇవ
30 పాణ్డవాశ చ మహీపాలైః సమేతైః సంవృతాస తథా
అశొభన్త మహారాజ గరహాస తారాగణైర ఇవ
31 రాజభ్యొ ఽపి తతః పరాథాథ రత్నాని వివిధాని చ
గజాన అశ్వాన అలంకారాన సత్రియొ వస్త్రాణి కాఞ్చనమ
32 తథ ధనౌఘమ అపర్యన్తం పార్దః పార్దివ మణ్డలే
విసృజఞ శుశుభే రాజా యదా వైశ్రవణస తదా
33 ఆనాయ్య చ తదా వీరం రాజానం బభ్రు వాహనమ
పరథాయ విపులం విత్తం గృహాన పరస్దాపయత తథా
34 థుఃశలాయాశ చ తం పౌత్రం బాలకం పార్దివర్షభ
సవరాజ్యే పితృభిర గుప్తే పరీత్యా సమభిషేచయత
35 రాజ్ఞశ చైవాపి తాన సర్వాన సువిభక్తాన సుపూజితాన
పరస్దాపయామ ఆస వశీకురురాజొ యుధిష్ఠిరః
36 ఏవం బభూవ యజ్ఞః స ధర్మరాజస్య ధీమతః
బహ్వ అన్నధనరత్నౌఘః సురా మైరేయ సాగరః
37 సర్పిః పఙ్కా హరథా యత్ర బహవశ చాన్న పర్వతాః
రసాలా కర్థమాః కుల్యా బభూవుర భరతర్షభ
38 భక్ష్యషాణ్డవ రాగాణాం కరియతాం భుజ్యతామ ఇతి
పశూనాం వధ్యతాం చాపి నాన్తస తత్ర సమ థృశ్యతే
39 మత్తొన్మత్త పరముథితం పరగీత యువతీ జనమ
మృథఙ్గశఙ్ఖశబ్థైశ చ మనొరమమ అభూత తథా
40 థీయతాం భుజ్యతాం చేతి థివారాత్రమ అవారితమ
తం మహొత్సవ సంకాశమ అతిహృష్ట జనాకులమ
కదయన్తి సమ పురుషా నానాథేశనివాసినః
41 వర్షిత్వా ధనధారాభిః కామై రత్నైర ధనైస తదా
విపాప్మా భరతశ్రేష్ఠః కృతార్ద పరావిశత పురమ