అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 13
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 13) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వై]
భొజాః పరవ్రజితాఞ శరుత్వా వృష్ణయశ చాన్ధకైః సహ
పాణ్డవాన థుఃఖసంతప్తాన సమాజగ్ముర మహావనే
2 పాఞ్చాలస్య చ థాయాథా ధృష్టకేతుశ చ చేథిపః
కేకయాశ చ మహావీర్యా భరాతరొ లొకవిశ్రుతాః
3 వనే తే ఽభియయుః పార్దాన కరొధామర్శ సమన్వితాః
గర్హయన్తొ ధార్తరాష్ట్రాన కిం కుర్మ ఇతి చాబ్రువన
4 వాసుథేవం పురస్కృత్య సర్వే తే కషత్రియర్షభాః
పరివార్యొపవివిశుర ధర్మరాజం యుధిష్ఠిరమ
5 [వా]
థుర్యొధనస్య కర్ణస్య శకునేశ చ థురాత్మనః
థుఃశాసనచతుర్దానాం భూమిః పాస్యతి శొణితమ
6 తతః సర్వే ఽభిషిఞ్చామొ ధర్మరాజం యుధిష్ఠిరమ
నికృత్యొపచరన వధ్య ఏవ ధర్మః సనాతనః
7 [వై]
పార్దానామ అభిషఙ్గేణ తదా కరుథ్ధం జనార్థనమ
అర్జునః శమయామ ఆసా థిధక్షన్తమ ఇవ పరజాః
8 సంక్రుథ్ధం కేశవం థృష్ట్వా పూర్వథేహేషు ఫల్గునః
కీర్తయామ ఆస కర్మాణి సత్యకీర్తేర మహాత్మనః
9 పురుషస్యాప్రమేయస్య సత్యస్యామిత తేజసః
పరజాపతిపతేర విష్ణొర లొకనాదస్య ధీమతః
10 [అర]
థశవర్షసహస్రాణి యత్రసాయం గృహొ మునిః
వయచరస తవం పురా కృష్ణ పర్వతే గన్ధమాథనే
11 థశవర్షసహస్రాణి థశవర్షశతాని చ
పుష్కరేష్వ అవసః కృష్ణ తవమ అపొ భక్షయన పురా
12 ఊర్ధ్వబాహుర విశాలాయాం బథర్యాం మధుసూథన
అతిష్ఠ ఏకపాథేన వాయుభక్షః శతం సమాః
13 అపకృష్టొత్తరాసఙ్గః కృశొ ధమని సంతతః
ఆసీః కృష్ణ సరస్వత్యాం సత్రే థవాథశ వార్షికే
14 పరభాసం చాప్య అదాసాథ్య తీర్దం పుణ్యజనొచితమ
తదా కృష్ణ మహాతేజా థివ్యం వర్షసహస్రకమ
ఆతిష్ఠస తప ఏకేన పాథేన నియమే సదితః
15 కషేత్రజః సర్వభూతానామ ఆథిర అన్తశ చ కేశవ
నిధానం తపసాం కృష్ణ యజ్ఞస తవం చ సనాతనః
16 నిహత్య నరకం భౌమమ ఆహృత్య మణికుణ్డలే
పరదమొత్పాథితం కృష్ణ మేధ్యమ అశ్వమ అవాసృజః
17 కృత్వా తత కర్మ లొకానామ ఋషభః సర్వలొకజిత
అవధీస తవం రణే సర్వాన సమేతాన థైత్యథానవాన
18 తతః సర్వేశ్వరత్వం చ సంప్రథాయ శచీపతేః
మానుషేషు మహాబాహొ పరాథుర్భూతొ ఽసి కేశవ
19 స తవం నారాయణొ భూత్వా హరిర ఆసీః పరంతప
బరహ్మా సొమశ చ సూర్యశ చ ధర్మొ ధాతా యమొ ఽనలః
20 వాయుర వైశ్రవణొ రుథ్రః కాలః ఖం పృదివీ థిశః
అజశ చరాచరగురుః సరష్టా తవం పురుషొత్తమ
21 తురాయణాథిభిర థేవక్రతుభిర భూరిథక్షిణైః
అయజొ భూరి తేజా వై కృష్ణ చైత్రరదొ వనే
22 శతం శతసహస్రాణి సువర్ణస్య జనార్థన
ఏకైకస్మింస తథా రజ్ఞే పరిపూర్ణాని భాగశః
23 అథితేర అపి పుత్రత్వమ ఏత్య యాథవనన్థన
తవం విష్ణుర ఇతి విఖ్యాత ఇన్థ్రాథ అవరజొ భువి
24 శిశుర భూత్వా థివం ఖం చ పృదివీం చ పరంతప
తరిభిర విక్రమణైః కృష్ణ కరాన్తవాన అసి తేజసా
25 సంప్రాప్య థివమ ఆకాశమ ఆథిత్యసథనే సదితః
అత్యరొచశ చ భూతాత్మన భాస్కరం సవేన తేజసా
26 సాథితా మౌరవాః పాశా నిసున్థ నరకౌ హతౌ
కృతః కషేమః పునః పన్దాః పురం పరాగ్జ్యొతిషం పరతి
27 జారూద్యామ ఆహుతిః కరాదః శిశుపాలొ జనైః సహ
భీమసేనశ చ శైబ్యశ చ శతధన్వా చ నిర్జితః
28 తదా పర్జన్యఘొషేణ రదేనాథిత్యవర్చసా
అవాక్షీర మహిషీం భొజ్యాం రణే నిర్జిత్య రుక్మిణమ
29 ఇన్థ్ర థయుమ్నొ హతః కొపాథ యవనశ చ కశేరుమాన
హతః సౌభపతిః శాల్వస తవయా సౌభం చ పాతితమ
30 ఇరావత్యాం తదా భొజః కార్తవీర్యసమొ యుధి
గొపతిస తాలకేతుశ చ తవయా వినిహతావ ఉభౌ
31 తాం చ భొగవతీం పుణ్యామ ఋషికాన్తాం జనార్థన
థవారకామ ఆత్మసాత్కృత్వా సముథ్రం గమయిష్యసి
32 న కరొధొ న చ మాత్సర్యం నానృతం మధుసూథన
తవయి తిష్ఠతి థాశార్హ న నృశంస్యం కుతొ ఽనఘ
33 ఆసీనం చిత్తమధ్యే తవాం థీప్యమానం సవతేజసా
ఆగమ్య ఋషయః సర్వే ఽయాచన్తాభయమ అచ్యుత
34 యుగాన్తే సర్వభూతాని సంక్షిప్య మధుసూథన
ఆత్మన్య ఏవాత్మ సాత్కృత్వా జగథ ఆస్సే పరంతప
35 నైవం పూర్వే నాపరే వా కరిష్యన్తి కృతాని తే
కర్మాణి యాని థేవ తవం బాల ఏవ మహాథ్యుతే
36 కృతవాన పుణ్డరీకాక్ష బలథేవ సహాయవాన
వైరాజ భవనే చాపి బరహ్మణా నయవసః సహ
37 [వై]
ఏవమ ఉక్త్వా తథాత్మానమ ఆత్మా కృష్ణస్య పాణ్డవః
తూష్ణీమ ఆసీత తతః పార్దమ ఇత్య ఉవాచ జనార్థనః
38 మమైవ తవం తవైవాహం యే మథీయాస తవైవ తే
యస తవాం థవేష్టి స మాం థవేష్టి యస తవామ అను స మామ అను
39 నరస తవమ అసి థుర్ధర్ష హరిర నారాయణొ హయ అహమ
లొకాల లొకమ ఇమం పరప్తౌ నరనారాయణావ ఋషీ
40 అనన్యః పార్ద మత్తస తవమ అహం తవత్తశ చ భారత
నావయొర అన్తరం శక్యం వేథితుం భరతర్షభ
41 తస్మిన వీర సమావాయే సంరబ్ధేష్వ అద రాజసు
ధృష్టథ్యుమ్నముఖైర వీరైర భరాతృభిః పరివారితా
42 పాఞ్చాలీ పుణ్డరీకాక్షమ ఆసీనం యాథవైః సహ
అభిగమ్యాబ్రవీత కృష్ణా శరణ్యం శరణైషిణీ
43 పూర్వే పరజా నిసర్వే తవామ ఆహుర ఏకం పరజాపతిమ
సరష్టారం సర్వభూతానామ అసితొ థేవలొ ఽబరవీత
44 విష్ణుస తవమ అసి థుర్ధర్ష తవం యజ్ఞొ మధుసూథన
యష్టా తవమ అసి యష్టవ్యొ జామథగ్న్యొ యదాబ్రవీత
45 ఋషయస తవాం కషమామ ఆహుః సత్యం చ పురుషొత్తమ
సత్యాథ యజ్ఞొ ఽసి సంభూతః కశ్యపస తవాం యదాబ్రవీత
46 సాధ్యానామ అపి థేవానాం వసూనామ ఈశ్వరేశ్వర
లొభభావేన లొకేశ యదా తవాం నారథొ ఽబరవీత
47 థివం తే శిరసా వయాప్తం పథ్భ్యాం చ పృదివీ విభొ
జఠరం తే ఇమే లొకాః పురుషొ ఽసి సనాతనః
48 విథ్యా తపొ ఽభితప్తానాం తపసా భావితాత్మనామ
ఆత్మథర్శనసిథ్ధానామ ఋషీణామ ఋషిసత్తమ
49 రాజర్షీణాం పుణ్యకృతామ ఆహవేష్వ అనివర్తినామ
సర్వధర్మొపపన్నానాం తవం గతిః పురుషొత్తమ
50 తవం పరభుస తవం విభుస తవం భూర ఆత్మభూస తవం సనాతనః
లొకపాలాశ చ లొకాశ చ నక్షత్రాణి థిశొ థశ
నభశ చన్థ్రశ చ సూర్యశ చ తవయి సర్వం పరతిష్ఠితమ
51 మర్త్యతా చైవ భూతానామ అమరత్వం థివౌకసామ
తవయి సర్వం మహాబాహొ లొకకార్యం పరతిష్ఠితమ
52 సా తే ఽహం థుఃఖమ ఆఖ్యాస్యే పరణయాన మధుసూథన
ఈశస తవం సర్వభూతానాం యే థివ్యా యే చ మానుషాః
53 కదం ను భార్యా పార్దానాం తవ కృష్ణ సఖీ విభొ
ధృష్టథ్యుమ్నస్య భగినీ సభాం కృష్యేత మాథృశీ
54 సత్రీ ధర్మిణీ వేపమానా రుధిరేణ సముక్షితా
ఏకవస్త్రా వికృష్టాస్మి థుఃఖితా కురుసంసథి
55 రాజమధ్యే సభాయాం తు రజసాభిసమీరితామ
థృష్ట్వా చ మాం ధార్తరాష్ట్రః పరాహసన పాపచేతసః
56 థాసీ భావేన భొక్తుం మామ ఈషుస తే మధుసూథన
జీవత్సు పాణ్డుపుత్రేషు పాఞ్చాలేష్వ అద వృష్ణిషు
57 నన్వ అహం కృష్టభీష్మస్య ధృతరాష్ట్రస్య చొభయొః
సనుషా భవామి ధర్మేణ సాహం థాసీ కృతా బలాత
58 గర్హయే పాణ్డవాంస తవ ఏవ యుధి శరేష్ఠాన మహాబలాన
యే కలిశ్యమానాం పరేక్షన్తే ధర్మపత్నీం యశస్వినీమ
59 ధిగ బలం భీమసేనస్య ధిక పార్దస్య ధనుష్మతామ
యౌ మాం విప్రకృతాం కషుథ్రైర మర్షయేతాం జనార్థన
60 శాశ్వతొ ఽయం ధర్మపదః సథ్భిర ఆచరితః సథా
యథ భార్యాం పరిరక్షన్తి భర్తారొ ఽలపబలా అపి
61 భార్యాయాం రక్ష్యమాణాయాం పరజా భవతి రక్షితా
పరజాయాం రక్ష్యమాణాయామ ఆత్మా భవతి రక్షితః
62 ఆత్మా హి జాయతే తస్యాం తస్మాజ జాయా భవత్య ఉత
భర్తా చ భార్యయా రక్ష్యః కదం జాయాన మమొథరే
63 నన్వ ఇమే శరణం పరాప్తాన న తయజన్తి కథా చన
తే మాం శరణమ ఆపాన్నాం నాన్వపథ్యన్త పాణ్డవాః
64 పఞ్చేమే పఞ్చభిర జాతాః కుమారాశ చామితౌజసః
ఏతేషామ అప్య అవేక్షార్దం తరాతవ్యాస్మి జనార్థన
65 పరతివిన్ధ్యొ యుధిష్ఠిరాత సుత సొమొ వృకొథరాత
అర్జునాచ ఛరుత కీరిత్స తు శతానీకస తు నాకులిః
66 కనిష్టాచ ఛరుత కర్మా తు సర్వే సత్యపరాక్రమాః
పరథ్యుమ్నొ యాథృశః కృష్ణ తాథృశాస తే మహారదాః
67 నన్వ ఇమే ధనుషి శరేష్ఠా అజేయా యుధి శాత్రవైః
కిమర్దం ధార్తరాష్ట్రాణాం సహన్తే థుర్బలీయసామ
68 అధార్మేణ హృతం రాజ్యం సర్వే థాసాః కృతాస తదా
సభాయాం పరికృష్టాహమ ఏకవస్త్రా రజస్వలా
69 నాధిజ్యమ అపి యచ ఛక్యం కర్తుమ అన్యేన గాణ్డివమ
అన్యత్రార్జున భీమాభ్యాం తవయా వా మధుసూథన
70 ధిగ భీమసేనస్య బలం ధిక పార్దస్య చ గాణ్డివమ
యత్ర థుర్యొధనః కృష్ణ ముహూర్తమ అపి జీవతి
71 య ఏతాన ఆక్షిపథ రాష్ట్రాత సహ మాత్రావిహింసకాన
అధీయానాన పురా బాలాన వరతస్దాన మధుసూథన
72 భొజనే భీమసేనస్య పాపః పరాక్షేపయథ విషమ
కాలకూటం నవం తీక్ష్ణం సంభృతం లొమహర్షణమ
73 తజ జీర్ణమ అవికారేణ సహాన్నేన జనార్థన
సశేషత్వాన మహాబాహొ భీమస్య పురుషొత్తమ
74 పరమాణ కొట్యాం విశ్వస్తం తదా సుప్తం వృకొథరమ
బథ్ధ్వైనం కృష్ణ గఙ్గాయాం పరక్షిప్య పునర ఆవ్రజత
75 యథా విబుథ్ధః కౌన్తేయస తథా సంఛిథ్య బన్ధనమ
ఉథతిష్ఠన మహాబాహుర భీమసేనొ మహాబలః
76 ఆశీవిషైః కృష్ణసర్పైః సుప్తం చైనమ అథర్శయత
సర్వేష్వ ఏవాఙ్గథేశేషు న మమార చ శత్రుహా
77 పరతిబ్బుథ్ధస తు కౌన్తేయః సర్వాన సర్పాన అపొదయత
సారదిం చాస్య థయితమ అపహస్తేన జఘ్నివాన
78 పునః సుప్తాన ఉపాధాక్షీథ బాలకాన వారణావతే
శయానాన ఆర్యయా సార్ధం కొ ను తత కర్తుమ అర్హతి
79 యత్రార్యా రుథతీ భీతా పాణ్డవాన ఇథమ అబ్రవీత
మహథ వయసనమ ఆపన్నా శిఖినా పరివారితా
80 హాహతాస్మి కుతొ నవ అథ్య భవేచ ఛాన్తిర ఇహానలాత
అనాదా వినశిష్యామి బాలకైః పుత్రకైః సహ
81 తత్ర భీమొ మహాబాహుర వాయువేగపరాక్రమః
ఆర్యామ ఆశ్వాసయామ ఆస భరాతౄంశ చాపి వృకొథరః
82 వైనతేయొ యదా పక్షీ గరుడః పతతాం వరః
తదైవాభిపతిష్యామి భయం వొ నేహ విథ్యతే
83 ఆర్యామ అఙ్కేన వామేన రాజానం థక్షిణేన చ
అంసయొశ చ యమౌ కృత్వా పృష్ఠే బీభత్సుమ ఏవ చ
84 సహసొత్పత్య వేగేన సర్వాన ఆథాయ వీర్యవాన
భరాతౄన ఆర్యాం చ బలవాన మొక్షయామ ఆస పావకాత
85 తే రాత్రౌ పరస్దితాః సర్వే మాత్రా సహ యశస్వినః
అభ్యగచ్ఛన మహారణ్యం హిడిమ్బవనమ అన్తికాత
86 శరాన్తాః పరసుప్తాస తత్రేమే మాత్రా సహ సుథుఃఖితాః
సుప్తాంశ చైనాన అభ్యగచ్ఛథ ధిడిమ్బా నామ రాక్షసీ
87 భీమస్య పాథౌ కృత్వా తు ఖ ఉత్సఙ్గే తతొ బలాత
పర్యమర్థత సంహృష్టా కల్యాణీ మృథు పాణినా
88 తామ అబుధ్యథ అమేయాత్మా బలవాన సత్యవిక్రమః
పర్యపృచ్ఛచ చ తాం భీమః కిమ ఇహేచ్ఛస్య అనిన్థితే
89 తయొః శరుతా తు కదితమ ఆగచ్ఛథ రాక్షసాధమః
భీమరూపొ మహానాథాన విసృజన భీమథర్శనః
90 కేన సార్ధం కదయసి ఆనయైనం మమాన్తికమ
హిడిమ్బే భక్షయిష్యావొ నచిరం కర్తుమ అర్హసి
91 సా కృపా సంగృహీతేన హృథయేన మనస్వినీ
నైనమ ఐఛత తథాఖ్యాతుమ అనుక్రొశాథ అనిన్థితా
92 స నాథాన వినథన ఘొరాన రాక్షసః పురుషాథకః
అభ్యథ్రవత వేగేన భీమసేనం తథా కిల
93 తమ అభిథ్రుత్య సంక్రుథ్ధొ వేగేన మహతా బలీ
అగృహ్ణాత పాణినా పాణిం భీమసేనస్య రాక్షసః
94 ఇన్థ్రాశనిసమస్పర్శం వజ్రసంహననం థృఢమ
సంహత్య భీమసేనాయ వయాక్షిపత సహసా కరమ
95 గృహీతం పాణినా పాణిం భీమసేనొ ఽద రక్షసా
నామృష్యత మహాబాహుస తత్రాక్రుధ్యథ వృకొథరః
96 తత్రాసీత తుములం యుథ్ధం భీమసేనహిడిమ్బయొః
సర్వాస్త్రవిథుషొర ఘొరం వృత్రవాసవయొర ఇవ
97 హత్వా హిడిమ్బం భీమొ ఽద పరస్దితొ భరాతృభిః సహ
హిడిమ్బామ అగ్రతః కృత్వా యస్యాం జాతొ ఘటొత్కచః
98 తతశ చ పరాథ్రవన సర్వే సహ మాత్రా యశస్వినః
ఏకచక్రామ అభిముఖాః సంవృతా బరాహ్మణ వరజైః
99 పరస్దానే వయాస ఏషాం న మన్త్రీ పరియహితొ ఽభవత
తతొ ఽగచ్ఛన్న ఏకచక్రాం పాణ్డవాః సంశితవ్రతాః
100 తత్ర అప్య ఆసాథయామ ఆసుర బకం నామ మహాబలమ
పురుషాథం పరతిభయం హిడిమ్బేనైవ సంమితమ
101 తం చాపి వినిహత్యొగ్రం భీమః పరహరతాం వరః
సహితొ భరాతృభిః సర్వైర థరుపథస్య పురం యయౌ
102 లబ్ధాహమ అపి తత్రైవ వసతా సవ్యసాచినా
యదా తవయా జితా కృష్ణ రుక్మిణీ భీష్మకాత్మజా
103 ఏవం సుయుథ్ధే పార్దేన జితాహం మధుసూథన
సవయంవరే మహత కర్మకృత్వా నసుకరం పరైః
104 ఏవం కలేశైః సుబహుభిః కలిశ్యమానాః సుథుఃఖితాః
నివసామ ఆర్యయా హీనాః కృష్ణ ధౌమ్య పురఃసరాః
105 త ఇమే సింహవిక్రాన్తా వీర్యేణాభ్యధికా పరైః
విహీనైః పరిక్లిశ్యన్తీం సముపేక్షన్త మాం కదమ
106 ఏతాథృశాని థుఃఖాని సహన్తే థుర్బలీయసామ
థీర్ఘకాలం పరథీప్తాని పాపానాం కషుథ్రకర్మణామ
107 కులే మహతి జాతాస్మి థివ్యేన విధినా కిల
పాణ్డవానాం పరియా భార్యా సనుషా పాణ్డొర మహాత్మనః
108 కచ గరహమ అనుప్రాప్తా సాస్మి కృష్ణ వరా సతీ
పఞ్చానామ ఇన్థ్రకల్పానాం పరేక్షతాం మధుసూథన
109 ఇత్య ఉక్త్వా పరారుథత కృష్ణా ముఖం పచ్ఛాథ్య పాణినా
పథ్మకేశ పరకాశేన మృథునా మృథుభాషిణీ
110 సతనావ అపతితౌ పీనౌ సుజాతౌ శుభలక్షణౌ
అభ్యవర్షత పాఞ్చాలీ థుఃఖజైర అశ్రుబిన్థుభిః
111 చక్షుషీ పరిమార్జన్తీ నిఃశ్వసన్తీ పునః పునః
బాష్పపూర్ణేన కణ్ఠేన కరుథ్ధా వచనమ అబ్రవీత
112 నైవ మే పతయః సన్తి న పుత్రా మధుసూథన
న భరాతరొ న చ పితా నైవ తవం న చ బాన్ధవాః
113 యే మాం విప్రకృతాం కషుథ్రైర ఉపేక్షధ్వం విశొకవత
న హి మే శామ్యతే థుఃఖం కర్ణొ యత పరాహసత తథా
114 అదైనామ అబ్రవీత కృష్ణస తస్మిన వీర సమాగమే
రొథిష్యన్తి సత్రియొ హయ ఏవం యేషాం కరుథ్ధాసి భామిని
115 బీభత్సు శరసాంఛన్నాఞ శొణితౌఘపరిప్లుతాన
నిహతాఞ జీవితం తయక్త్వా శయానాన వసుధాతలే
116 యత సమర్దం పాణ్డవానాం తత కరిష్యామి మా శుచః
సత్యం తే పరతిజానామి రాజ్ఞాం రాజ్ఞీ భవిష్యసి
117 పతేథ థయౌర హిమవాఞ శీర్యేత పృదివీ శకలీభవేత
శుష్యేత తొయనిధిః కృష్ణే న మే మొఘం వచొ భవేత
118 [ధృస్త]
అహం థరొణం హనిష్యామి శిఖణ్డీ తు పితామహమ
థుర్యొధనం భీమసేనః కర్ణం హన్తా ధనంజయః
119 రామ కృష్ణౌ వయపాశ్రిత్య అజేయాః సమ శుచిస్మితే
అపి వృత్రహణా యుథ్ధే కిం పునర ధృతరాష్ట్రజైః
120 [వై]
ఇత్య ఉక్తే ఽభిముఖా వీరా వాసుథేవ్వమ ఉపస్దితా
తేషాం మధ్యే మహాబాహుః కేశవొ వాక్యమ అబ్రవీత