అరణ్యకాండము - సర్గము 60

వికీసోర్స్ నుండి

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే షష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౦|

వాల్మీకి రామాయణము
రామాయణ కాండములు
1. బాలకాండము
2. అయోధ్యాకాండము
3. అరణ్యకాండము
4. కిష్కింధకాండము
5. సుందరకాండము
6. యుద్ధకాండము
7. ఉత్తరకాండము

భృశం ఆవ్రజమానస్య తస్య అధో వామ లోచనం |

ప్రాస్ఫురత్ చ అస్ఖలత్ రామో వేపథుః చ అస్య జాయతే |౩-౬౦-౧|

ఉపాలక్ష్య నిమిత్తాని సో అశుభాని ముహుర్ ముహుః |

అపి క్షేమం తు సీతాయా ఇతి వై వ్యాజహార హ |౩-౬౦-౨|

త్వరమాణో జగామ అథ సీతా దర్శన లాలసః |

శూన్యం ఆవసథం దృష్ట్వా బభూవ ఉద్విగ్న మానసః |౩-౬౦-౩|

ఉద్ భ్రమన్ ఇవ వేగేన విక్షిపన్ రఘు నందనః |

తత్ర తత్ర ఉటజ స్థానం అభివీక్ష్య సమంతతః |౩-౬౦-౪|

దదర్శ పర్ణ శాలాం చ సీతయా రహితాం తదా |

శ్రియా విరహితాం ధ్వస్తాం హేమంతే పద్మినీం ఇవ |౩-౬౦-౫|

రుదంతం ఇవ వృక్షైః చ గ్లాన పుష్ప మృగ ద్విజం |

శ్రియా విహీనం విధ్వస్తం సంత్యక్త వన దైవతైః |౩-౬౦-౬|

విప్రకీర్ణ అజిన కుశం విప్రవిద్ధ బృసీ కటం |

దృష్ట్వా శూన్య ఉటజ స్థానం విలలాప పునః పునః |౩-౬౦-౭|

హృతా మృతా వా నష్టా వా భక్షితా వా భవిష్యతి |

నిలీనా అపి అథవా భీరుః అథవా వనం ఆశ్రితా |౩-౬౦-౮|

గతా విచేతుం పుష్పాణి ఫలాని అపి చ వా పునః |

అథవా పద్మినీం యాతా జల అర్థం వా నదీం గతా |౩-౬౦-౯|

యత్నాత్ మృగయమాణః తు న ఆససాద వనే ప్రియాం |

శోక రక్త ఈక్షణః శ్రీమాన్ ఉన్మత్త ఇవ లక్ష్యతే |౩-౬౦-౧౦|

వృక్షాత్ వృక్షం ప్రధావన్ స గిరీం చ అపి నదీ నదం |

బభ్రామ విలపన్ రామః శోక పంక అర్ణవ ప్లుతః |౩-౬౦-౧౧|

అస్తి కచ్చిత్ త్వయా దృష్టా సా కదంబ ప్రియా ప్రియా |

కదంబ యది జానీషే శంస సీతాం శుభ ఆననాం |౩-౬౦-౧౨|

స్నిగ్ధ పల్లవ సంకాశాం పీత కౌశేయ వాసినీం |

శంసస్వ యది సా దృష్టా బిల్వ బిల్వ ఉపమ స్తనీ |౩-౬౦-౧౩|

అథవా అర్జున శంస త్వం ప్రియాం తాం అర్జున ప్రియాం |

జనకస్య సుతా తన్వీ యది జీవతి వా న వా |౩-౬౦-౧౪|

కకుభః కకుభ ఊరుం తాం వ్యక్తం జానాతి మైథిలీం |

లతా పల్లవ పుష్ప ఆఢ్యో భాతి హి ఏష వనస్పతిః |౩-౬౦-౧౫|

భ్రమరైర్ ఉపగీతః చ యథా ద్రుమ వరో హి అసి |

ఏష వ్యక్తం విజానాతి తిలకః తిలక ప్రియాం |౩-౬౦-౧౬|

అశోక శోక అపనుద శోక ఉపహత చేతనం |

త్వన్ నామానం కురు క్షిప్రం ప్రియా సందర్శనేన మాం |౩-౬౦-౧౭|

యది తాల త్వయా దృష్టా పక్వ తాల ఫల స్తనీ |

కథయస్వ వరారోహాం కారుణ్యం యది తే మయి |౩-౬౦-౧౮|

యది దృష్టా త్వయా సీతా జంబో జాంబూనద సమ ప్రభా |

ప్రియాం యది విజానాసి నిఃశంక కథయస్వ మే |౩-౬౦-౧౯|

అహో త్వం కర్ణికార అద్య పుష్పితః శోభసే భృశం |

కర్ణికార ప్రియాం సాధ్వీం శంస దృష్టా యది ప్రియా |౩-౬౦-౨౦|

చూత నీప మహా సాలాన్ పనసాన్ కురవాన్ ధవాన్ |

దాడిమాన్ అపి తాన్ గత్వా దృష్ట్వా రామో మహాయశాః |౩-౬౦-౨౧|

బకులాన్ అథ పున్నాగాన్ చ చందనాంకేతకాన్ తథా |

పృచ్ఛన్ రామో వనే భ్రాంత ఉన్మత్త ఇవ లక్ష్యతే |౩-౬౦-౨౨|

అథవా మృగ శాబ అక్షీం మృగ జానాసి మైథిలీం |

మృగ విప్రేక్షణీ కాంతా మృగీభిః సహితా భవేత్ |౩-౬౦-౨౩|

గజ సా గజ నాసోరుః యది దృష్టా త్వయా భవేత్ |

తాం మన్యే విదితాం తుభ్యం ఆఖ్యాహి వర వారణ |౩-౬౦-౨౪|

శార్దూల యది సా దృష్టా ప్రియా చంద్ర నిభ ఆననా |

మైథిలీ మమ విస్రబ్ధం కథయస్వ న తే భయం |౩-౬౦-౨౫|

కిం ధావసి ప్రియే నూనం దృష్టా అసి కమల ఈక్షణే |

వృక్షేణ ఆచ్చాద్య చ ఆత్మానం కిం మాం న ప్రతిభాషసే |౩-౬౦-౨౬|

తిష్ఠ తిష్ఠ వరారోహే న తే అస్తి కరుణా మయి |

న అత్యర్థం హాస్య శీలా అసి కిం అర్థం మాం ఉపేక్షసే |౩-౬౦-౨౭|

పీత కౌశేయకేన అసి సూచితా వర వర్ణిని |

ధావంతి అపి మయా దృష్టా తిష్ఠ యది అస్తి సౌహృదం |౩-౬౦-౨౮|

న ఏవ సా నూనం అథవా హింసితా చారు హాసినీ |

కృచ్ఛ్రం ప్రాప్తం న మాం నూనం యథా ఉపేక్షితుం అర్హతి |౩-౬౦-౨౯|

వ్యక్తం సా భక్షితా బాలా రాక్షసైః పిశిత అశనైః |

విభజ్య అంగాని సర్వాణి మయా విరహితా ప్రియా |౩-౬౦-౩౦|

నూనం తత్ శుభ దంత ఓష్ఠం సునాసం శుభ కుణ్డలం |

పూర్ణ చంద్ర నిభం గ్రస్తం ముఖం నిష్ప్రభతాం గతం |౩-౬౦-౩౧|

సా హి చంపక వర్ణ ఆభా గ్రీవా గ్రైవేయక ఉచితా |

కోమలా విలపంత్యాః తు కాంతాయా భక్షితా శుభా |౩-౬౦-౩౨|

నూనం విక్షిప్యమాణౌ తౌ బాహూ పల్లవ కోమలౌ |

భక్షితౌ వేపమాన అగ్రౌ స హస్త ఆభరణ అంగదౌ |౩-౬౦-౩౩|

మయా విరహితా బాలా రక్షసాం భక్షణాయ వై |

సార్థేన ఇవ పరిత్యక్తా భక్షితా బహు బాంధవా |౩-౬౦-౩౪|

హా లక్ష్మణ మహాబాహో పశ్యసే త్వం ప్రియాం క్వచిత్ |

హా ప్రియే క్వ గతా భద్రే హా సీతే ఇతి పునః పునః |౩-౬౦-౩౫|

ఇతి ఏవం విలపన్ రామః పరిధావన్ వనాత్ వనం |

క్వచిత్ ఉద్ భ్రమతే వేగాత్ క్వచిత్ విభ్రమతే బలాత్ |౩-౬౦-౩౬|

క్వచిత్ మత్త ఇవ ఆభాతి కాంతా అన్వేషణ తత్పరః |

స వనాని నదీః శైలాన్ గిరి ప్రస్రవణాని చ |

కాననాని చ వేగేన భ్రమతి అపరిసంస్థితః |౩-౬౦-౩౭|

తదా స గత్వా విపులం మహత్ వనం

పరీత్య సర్వం తు అథ మైథిలీం ప్రతి |

అనిష్ఠిత ఆశః స చకార మార్గణే

పునః ప్రియాయాః పరమం పరిశ్రమం |౩-౬౦-౩౮|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే షష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౦|