అరణ్యకాండము - సర్గము 54
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే చతుఃపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౪|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
హ్రియమాణా తు వైదేహీ కంచిత్ నాథం అపశ్యతీ |
దదర్శ గిరి శృంగస్థాన్ పంచ వానర పుంగవాన్ |౩-౫౪-౧|
తేషాం మధ్యే విశాలాక్షీ కౌశేయం కనక ప్రభం |
ఉత్తరీయం వరారోహా శుభాని ఆభరణాని చ |౩-౫౪-౨|
ముమోచ యది రామాయ శంసేయుః ఇతి భామినీ |
వస్త్రం ఉత్సృజ్య తన్ మధ్యే వినిక్షిప్తం స భూషణం |౩-౫౪-౩|
సంభ్రమాత్ తు దశగ్రీవః తత్ కర్మ న చ బుద్ధ్వాన్ |
పింగాక్షాః తాం విశాలాక్షీం నేత్రైః అనిమిషైః ఇవ |౩-౫౪-౪|
విక్రోశంతీం తదా సీతాం దదృశుః వానర ఋషభాః |
స చ పంపాం అతిక్రమ్య లంకాం అభిముఖః పురీం |౩-౫౪-౫|
జగామ రుదతీం గృహ్య మైథిలీం రాక్షస ఈశ్వరః |
తాం జహార సుసంహృష్టో రావణో మృత్యుం ఆత్మనః |౩-౫౪-౬|
ఉత్సంగేన ఏవ భుజగీం తీక్ష్ణ దంష్ట్రాం మహావిషాం |
వనాని సరితః శైలాన్ సరాంసి చ విహాయసా |౩-౫౪-౭|
స క్షిప్రం సమతీయాయ శరః చాపాత్ ఇవ చ్యుతః |
తిమి నక్ర నికేతం తు వరుణ ఆలయం అక్షయం |౩-౫౪-౮|
సరితాం శరణం గత్వా సమతీయాయ సాగరం |
సంభ్రమాత్ పరివృత్త ఊర్మీ రుద్ధ మీన మహోరగః |౩-౫౪-౯|
వైదేహ్యాం హ్రియమాణాయాం బభూవ వరుణ ఆలయః |
అంతరిక్ష గతా వాచః ససృజుః చారణాః తదా |౩-౫౪-౧౦|
ఏతత్ అంతో దశగ్రీవ ఇతి సిద్ధాః తదా అబ్రువన్ |
స తు సీతాం విచేష్టంతీం అంకేన ఆదాయ రావణః |౩-౫౪-౧౧|
ప్రవివేశ పురీం లంకాం రూపిణీం మృత్యుం ఆత్మనః |
సః అభిగమ్య పురీం లంకాం సువిభక్త మహాపథాం |౩-౫౪-౧౨|
సంరూఢ కక్ష్యా బహులం స్వం అంతః పురం ఆవిశత్ |
తత్ర తాం అసిత అపాంగాం శోక మోహ పరాయణాం |౩-౫౪-౧౩|
నిదధే రావణః సీతాం మయో మాయాం ఇవ ఆసురీం |
అబ్రవీత్ చ దశగ్రీవః పిశాచీః ఘోర దర్శనాః |౩-౫౪-౧౪|
యథా న ఏనాం పుమాన్ స్త్రీ వా సీతాం పశ్యతి అసమ్మతః |
ముక్తా మణి సువర్ణాని వస్త్రాణి ఆభరణాని చ |౩-౫౪-౧౫|
యత్ యత్ ఇచ్ఛేత్ తత్ ఏవ అస్యా దేయం మత్ చ్ఛందతో యథా |
యా చ వక్ష్యతి వైదేహీం వచనం కించిత్ అప్రియం |౩-౫౪-౧౬|
అజ్ఞానాత్ యది వా జ్ఞానాన్ న తస్యా జీవితం ప్రియం |
తథా ఉక్త్వా రాక్షసీః తాః తు రాక్షసేంద్రః ప్రతాపవాన్ |౩-౫౪-౧౭|
నిష్క్రమ్య అంతః పురాత్ తస్మాత్ కిం కృత్యం ఇతి చింతయన్ |
దదర్శ అష్టౌ మహావీర్యాన్ రాక్షసాన్ పిశిత అశనాన్ |౩-౫౪-౧౮|
స తాన్ దృష్ట్వా మహావీర్యో వర దానేన మోహితః |
ఉవాచ తాన్ ఇదం వాక్యం ప్రశస్య బల వీర్యతః |౩-౫౪-౧౯|
నానా ప్రహరణాః క్షిప్రం ఇతో గచ్ఛత సత్వరాః |
జనస్థానం హత స్థానం భూత పూర్వం ఖర ఆలయం |౩-౫౪-౨౦|
తత్ర ఉష్యతాం జనస్థానే శూన్యే నిహత రాక్షసే |
పౌరుషం బలం ఆశ్రిత్య త్రాసం ఉత్సృజ్య దూరతః |౩-౫౪-౨౧|
బహు సైన్యం మహావీర్యం జనస్థానే నివేశితం |
స దూషణ ఖరం యుద్ధే నిహతం రామ సాయకైః |౩-౫౪-౨౨|
తతః క్రోధో మమ అపూర్వో ధైర్యస్య ఉపరి వర్ధతే |
వైరం చ సుమహత్ జాతం రామం ప్రతి సుదారుణం |౩-౫౪-౨౩|
నిర్యాతయితుం ఇచ్ఛామి తత్ చ వైరం అహం రిపోః |
న హి లప్స్యామి అహం నిద్రాం అహత్వా సంయుగే రిపుం |౩-౫౪-౨౪|
తం తు ఇదానీం అహం హత్వా ఖర దూషణ ఘాతినం |
రామం శర్మ ఉపలప్స్యామి ధనం లబ్ధ్వా ఇవ నిర్ధనః |౩-౫౪-౨౫|
జనస్థానే వసద్భిః తు భవద్భిః రామం ఆశ్రితా |
ప్రవృత్తిః ఉపనేతవ్యా కిం కరోతి ఇతి తత్త్వతః |౩-౫౪-౨౬|
అప్రమాదాత్ చ గంతవ్యం సర్వైః ఏవ నిశాచరైః |
కర్తవ్యః చ సదా యత్నో రాఘవస్య వధం ప్రతి |౩-౫౪-౨౭|
యుష్మాకం తు బలం జ్ఞాతం బహుశో రణ మూర్ధని |
అతః తు అస్మిన్ జనస్థానే మయా యూయం నియోజితాః |౩-౫౪-౨౮|
తతః ప్రియం వాక్యం ఉపేత్య రాక్షసా
మహార్థం అష్టౌ అభివాద్య రావణం |
విహాయ లంకాం సహితాః ప్రతస్థిరే
యతో జనస్థానం అలక్ష్య దర్శనాః |౩-౫౪-౨౯|
తతః తు సీతాం ఉపలభ్య రావణః
సుసంప్రహృష్టః పరిగృహ్య మైథిలీం |
ప్రసజ్య రామేణ చ వైరం ఉత్తమం
బభూవ మోహాత్ ముదితః స రాక్షసః |౩-౫౪-౩౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే చతుఃపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౪|