అరణ్యకాండము - సర్గము 46

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే షట్చత్వారింశః సర్గః |౩-౪౬|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

తయా పరుషం ఉక్తః తు కుపితో రాఘవ అనుజః |

స వికాంక్షన్ భృశం రామం ప్రతస్థే న చిరాత్ ఇవ |౩-౪౬-౧|

తదా ఆసాద్య దశగ్రీవః క్షిప్రం అంతరం ఆస్థితః |

అభిచక్రామ వైదేహీం పరివ్రాజక రూప ధృక్ |౩-౪౬-౨|

శ్లక్ష్ణ కాషాయ సంవీతః శిఖీ చత్రీ ఉపానహీ |

వామే చ అంసే అవసజ్య అథ శుభే యష్టి కమణ్డలూ |౩-౪౬-౩|

పరివ్రాజక రూపేణ వైదేహీం అన్వవర్తత |

తాం ఆససాద అతిబలో భ్రాతృభ్యాం రహితాం వనే |౩-౪౬-౪|

రహితాం సూర్య చంద్రాభ్యాం సంధ్యాం ఇవ మహత్ తమః |

తాం అపశ్యత్ తతో బాలాం రాజ పుత్రీం యశస్వినీం |౩-౪౬-౫|

రోహిణీం శశినా హీనాం గ్రహవత్ భృశ దారుణః |

తం ఉగ్రం పాప కర్మాణం జనస్థాన గతా ద్రుమాః |౩-౪౬-౬|

సందృశ్య న ప్రకంపంతే న ప్రవాతి చ మారుతః |

శీఘ్ర స్రోతాః చ తం దృష్ట్వా వీక్షంతం రక్త లోచనం |౩-౪౬-౭|

స్తిమితం గంతుం ఆరేభే భయాత్ గోదావరీ నదీ |

రామస్య తు అంతరం ప్రేప్సుః దశగ్రీవః తత్ అంతరే |౩-౪౬-౮|

ఉపతస్థే చ వైదేహీం భిక్షు రూపేణ రావణః |

అభవ్యో భవ్య రూపేణ భర్తారం అనుశోచతీం |౩-౪౬-౯|

అభ్యవర్తత వైదేహీం చిత్రాం ఇవ శనైశ్చరః |

సహసా భవ్య రూపేణ తృణైః కూప ఇవ ఆవృతః |౩-౪౬-౧౦|

అతిష్ఠత్ ప్రేక్ష్య వైదేహీం రామ పత్నీం యశస్వినీం |

తిష్టన్ సంప్రేక్ష్య చ తదా పత్నీం రామస్య రావణ |౩-౪౬-౧౧|

శుభాం రుచిర దంత ఓష్ఠీం పూర్ణ చంద్ర నిభ ఆననాం |

ఆసీనాం పర్ణశాలాయాం బాష్ప శోక అభిపీడితాం |౩-౪౬-౧౨|

స తాం పద్మ పలాశ అక్షీం పీత కౌశేయ వాసినీం |

అభ్యగచ్ఛత వైదేహీం హృష్ట చేతా నిశా చరః |౩-౪౬-౧౩|

దృష్ట్వా కామ శర ఆవిద్ధో బ్రహ్మ ఘోషం ఉదీరయన్ |

అబ్రవీత్ ప్రశ్రితం వాక్యం రహితే రాక్షస అధిపః |౩-౪౬-౧౪|

తాం ఉత్తమాం త్రిలోకానాం పద్మ హీనాం ఇవ శ్రియం |

విభ్రాజమానాం వపుషా రావణః ప్రశశంస హ |౩-౪౬-౧౫|

కా త్వం కాంచన వర్ణ ఆభే పీత కౌశేయ వాసిని |

కమలానాం శుభాం మాలాం పద్మినీ ఇవ చ బిభ్రతీ |౩-౪౬-౧౬|

హ్రీః శ్రీః కీర్తిః శుభా లక్ష్మీః అప్సరా వా శుభ ఆననే |

భూతిర్ వా త్వం వరారోహే రతిర్ వా స్వైర చారిణీ |౩-౪౬-౧౭|

సమాః శిఖరిణః స్నిగ్ధాః పాణ్డురా దశనాః తవ |

విశాలే విమలే నేత్రే రక్తాంతే కృష్ణ తారకే |౩-౪౬-౧౮|

విశాలం జఘనం పీనం ఊరూ కరి కర ఉపమౌ |

ఏతౌ ఉపచితౌ వృత్తౌ సంహతౌ సంప్రగల్భితౌ |౩-౪౬-౧౯|

పీన ఉన్నత ముఖౌ కాంతౌ స్నిగ్ధ తాల ఫల ఉపమౌ |

మణి ప్రవేక ఆభరణౌ రుచిరౌ తే పయో ధరౌ |౩-౪౬-౨౦|

చారు స్మితే చారు దతి చారు నేత్రే విలాసిని |

మనో హరసి మే రామే నదీ కూలం ఇవ అంభసా |౩-౪౬-౨౧|

కరాంతమిత మధ్యా అసి సుకేశీ సంహత స్తనీ |

న ఏవ దేవీ న గంధర్వీ న యక్షీ న చ కింనరీ |౩-౪౬-౨౨|

న ఏవం రూపా మయా నారీ దృష్ట పూర్వా మహీ తలే |

రూపం అగ్ర్యం చ లోకేషు సౌకుమార్యం వయః చ తే |౩-౪౬-౨౩|

ఇహ వాసః చ కాంతారే చిత్తం ఉన్మథయంతి మే |

సా ప్రతిక్రామ భద్రం తే న త్వం వస్తుం ఇహ అర్హసి |౩-౪౬-౨౪|

రాక్షసానాం అయం వాసో ఘోరాణాం కామ రూపిణాం |

ప్రాసాద అగ్రాణి రమ్యాణి నగర ఉపవనాని చ |౩-౪౬-౨౫|

సంపన్నాని సుగంధీని యుక్తాని ఆచరితుం త్వయా |

వరం మాల్యం వరం గంధం వరం వస్త్రం చ శోభనే |౩-౪౬-౨౬|

భర్తారం చ వరం మన్యే త్వత్ యుక్తం అసితేక్షణే |

కా త్వం భవసి రుద్రాణాం మరుతాం వా శుచిస్మితే |౩-౪౬-౨౭|

వసూనాం వా వరారోహే దేవతా ప్రతిభాసి మే |

న ఇహ గచ్ఛంతి గంధర్వా న దేవా న చ కిన్నరాః |౩-౪౬-౨౮|

రాక్షసానాం అయం వాసః కథం తు త్వం ఇహ ఆగతా |

ఇహ శాఖామృగాః సింహా ద్వీపి వ్యాఘ్ర మృగాః తథా |౩-౪౬-౨౯|

ఋక్షాః తరక్షవః కంకాః కథం తేభ్యో న బిభ్యసే |

మద అన్వితానాం ఘోరాణాం కుంజరాణాం తరస్వినాం |౩-౪౬-౩౦|

కథం ఏకా మహారణ్యే న బిభేషి వరాననే |

కా అసి కస్య కుతః చ త్వం కిం నిమిత్తం చ దణ్డకాన్ |౩-౪౬-౩౧|

ఏకా చరసి కల్యాణి ఘోరాన్ రాక్షస సేవితాన్ |

ఇతి ప్రశస్తా వైదేహీ రావణేన దురాత్మనా - మహాత్మనా- |౩-౪౬-౩౨|

ద్విజాతి వేషేణ హి తం దృష్ట్వా రావణం ఆగతం |

సర్వైః అతిథి సత్కారైః పూజయామాస మైథిలీ |౩-౪౬-౩౩|

ఉపానీయ ఆసనం పూర్వం పాద్యేన అభినిమంత్ర్య చ |

అబ్రవీత్ సిద్ధం ఇతి ఏవ తదా తం సౌమ్య దర్శనం |౩-౪౬-౩౪|

ద్విజాతి వేషేణ సమీక్ష్య మైథిలీ

తం ఆగతం పాత్ర కుసుంభ ధారిణం |

అశక్యం ఉద్ద్వేష్టుం ఉపాయ దర్శనాన్

న్యమంత్రయత్ బ్రాహ్మణవత్ యథా ఆగతం |౩-౪౬-౩౫|

ఇయం బృసీ బ్రాహ్మణ కామం ఆస్యతాం

ఇదం చ పాద్యం ప్రతిగృహ్యతాం ఇతి |

నిమంత్ర్యమాణః ప్రతిపూర్ణ భాషిణీం

నరేంద్ర పత్నీం ప్రసమీక్ష్య మైథిలీం |

ప్రసహ్య తస్యా హరణే ధృఢం మనః

సమర్పయామాస ఆత్మ వధాయ రావణః |౩-౪౬-౩౬|

తతః సువేషం మృగయా గతం పతిం

ప్రతీక్షమాణా సహ లక్ష్మణం తదా |

నిరీక్షమాణా హరితం దదర్శ తత్

మహద్ వనం న ఏవ తు రామ లక్ష్మణౌ |౩-౪౬-౩౭|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే షట్చత్వారింశః సర్గః |౩-౪౬|