అరణ్యకాండము - సర్గము 45

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే పఞ్చచత్వారింశః సర్గః |౩-౪౫|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

ఆర్తస్వరం తు తం భర్తుః విజ్ఞాయ సదృశం వనే |

ఉవాచ లక్ష్మణం సీతా గచ్ఛ జానీహి రాఘవం |౩-౪౫-౧|

న హి మే జీవితం స్థానే హృదయం వా అవతిష్ఠతే |

క్రోశతః పరమ ఆర్తస్య శ్రుతః శబ్దో మయా భృశం |౩-౪౫-౨|

ఆక్రందమానం తు వనే భ్రాతరం త్రాతుం అర్హసి |

తం క్షిప్రం అభిధావ త్వం భ్రాతరం శరణ ఏషిణం |౩-౪౫-౩|

రక్షసాం వశం ఆపన్నం సింహానాం ఇవ గోవృషం |

న జగామ తథా ఉక్తః తు భ్రాతుః ఆజ్ఞాయ శాసనం |౩-౪౫-౪|

తం ఉవాచ తతః తత్ర క్షుభితా జనక ఆత్మజా |

సౌమిత్రే మిత్ర రూపేణ భ్రాతుః త్వం అసి శత్రువత్ |౩-౪౫-౫|

యః త్వం అస్యాం అవస్థాయాం భ్రాతరం న అభిపద్యసే |

ఇచ్ఛసి త్వం వినశ్యంతం రామం లక్ష్మణ మత్ కృతే |౩-౪౫-౬|

లోభాత్ తు మత్ కృతం నూనం న అనుగచ్ఛసి రాఘవం |

వ్యసనం తే ప్రియం మన్యే స్నేహో భ్రాతరి న అస్తి తే |౩-౪౫-౭|

తేన తిష్ఠసి విస్రబ్ధః తం అపశ్యన్ మహాద్యుతిం |

కిం హి సంశయం ఆపన్నే తస్మిన్ ఇహ మయా భవేత్ |౩-౪౫-౮|

కర్తవ్యం ఇహ తిష్ఠంత్యా యత్ ప్రధానః త్వం ఆగతః |

ఏవం బ్రువాణం వైదేహీం బాష్ప శోక సమన్వితం |౩-౪౫-౯|

అబ్రవీత్ లక్ష్మణః త్రస్తాం సీతాం మృగ వధూం ఇవ |

పన్నగ అసుర గంధర్వ దేవ దానవ రాక్షసైః |౩-౪౫-౧౦|

అశక్యః తవ వైదేహీ భర్తా జేతుం న సంశయః |

దేవి దేవ మనుష్యేషు గంధర్వేషు పతత్రిషు |౩-౪౫-౧౧|

రాక్షసేషు పిశాచేషు కిన్నరేషు మృగేషు చ |

దానవేషు చ ఘోరేషు న స విద్యేత శోభనే |౩-౪౫-౧౨|

యో రామం ప్రతియుధ్యేత సమరే వాసవ ఉపమం |

అవధ్యః సమరే రామో న ఏవం త్వం వక్తుం అర్హసి |౩-౪౫-౧౩|

న త్వాం అస్మిన్ వనే హాతుం ఉత్సహే రాఘవం వినా |

అనివార్యం బలం తస్య బలైః బలవతాం అపి |౩-౪౫-౧౪|

త్రిభిః లోకైః సముదితైః స ఈశ్వరైః స అమరైః అపి |

హృదయం నిర్వృతం తే అస్తు సంతాపః త్యజ్యతాం తవ |౩-౪౫-౧౫|

ఆగమిష్యతి తే భర్తా శీఘ్రం హత్వా మృగోత్తమం |

న సస్ తస్య స్వరో వ్యక్తం న కశ్చిత్ అపి దైవతః |౩-౪౫-౧౬|

గంధర్వ నగర ప్రఖ్యా మాయా తస్య చ రక్షసః |

న్యాస భూతా అసి వైదేహి న్యస్తా మయి మహాత్మనా |౩-౪౫-౧౭|

రామేణ త్వం వరారోహే న త్వాం త్యక్తుం ఇహ ఉత్సహే |

కృత వైరాః చ కల్యాణి వయం ఏతైః నిశాచరైః |౩-౪౫-౧౮|

ఖరస్య నిధనే దేవి జనస్థాన వధం ప్రతి |

రాక్షసా వివిధా వాచో వ్యవహరంతి మహావనే |౩-౪౫-౧౯|

హింసా విహారా వైదేహి న చింతయితుం అర్హసి |

లక్ష్మణేన ఏవం ఉక్తా తు క్రుద్ధా సంరక్త లోచనా |౩-౪౫-౨౦|

అబ్రవీత్ పరుషం వాక్యం లక్ష్మణం సత్య వాదినం |

అనార్య కరుణారంభ నృశంస కుల పాంసన |౩-౪౫-౨౧|

అహం తవ ప్రియం మన్యే రామస్య వ్యసనం మహత్ |

రామస్య వ్యసనం దృష్ట్వా తేన ఏతాని ప్రభాషసే |౩-౪౫-౨౨|

న ఏవ చిత్రం సపత్నేషు పాపం లక్ష్మణ యత్ భవేత్ |

త్వత్ విధేషు నృశంసేషు నిత్యం ప్రచ్ఛన్న చారిషు |౩-౪౫-౨౩|

సుదుష్టః త్వం వనే రామం ఏకం ఏకో అనుగచ్ఛసి |

మమ హేతోః ప్రతిచ్ఛన్నః ప్రయుక్తో భరతేన వా |౩-౪౫-౨౪|

తత్ న సిద్ధ్యతి సౌమిత్రే తవ అపి భరతస్య వా |

కథం ఇందీవర శ్యామం రామం పద్మ నిభేక్షణం |౩-౪౫-౨౫|

ఉపసంశ్రిత్య భర్తారం కామయేయం పృథక్ జనం |

సమక్షం తవ సౌమిత్రే ప్రాణాన్ త్యక్ష్యామి అసంశయం |౩-౪౫-౨౬|

రామం వినా క్షణం అపి న ఏవ జీవామి భూ తలే |

ఇతి ఉక్తః పరుషం వాక్యం సీతయా రోమహర్షణం |౩-౪౫-౨౭|

అబ్రవీత్ లక్ష్మణః సీతాం ప్రాంజలిః విజితేంద్రియః |

ఉత్తరం న ఉత్సహే వక్తుం దైవతం భవతీ మమ |౩-౪౫-౨౮|

వాక్యం అప్రతిరూపం తు న చిత్రం స్త్రీషు మైథిలి |

స్వభావః తు ఏష నారీణాం ఏషు లోకేషు దృశ్యతే |౩-౪౫-౨౯|

విముక్త ధర్మాః చపలాః తీక్ష్ణా భేదకరాః స్త్రియః |

న సహే హి ఈదృశం వాక్యం వైదేహీ జనక ఆత్మజే |౩-౪౫-౩౦|

శ్రోత్రయోః ఉభయోః మధ్యే తప్త నారాచ సన్నిభం |

ఉపశృణ్వంతు మే సర్వే సాక్షినో హి వనేచరాః |౩-౪౫-౩౧|

న్యాయ వాదీ యథా వాక్యం ఉక్తో అహం పరుషం త్వయా |

ధిక్ త్వాం అద్య ప్రణశ్యంతీం యన్ మాం ఏవం విశంకసే |౩-౪౫-౩౨|

స్త్రీత్వాత్ దుష్ట స్వభావేన గురు వాక్యే వ్యవస్థితం |

గమిష్యే యత్ర కాకుత్స్థః స్వస్తి తే అస్తు వరాననే |౩-౪౫-౩౩|

రక్షంతు త్వాం విశాలాక్షి సమగ్రా వన దేవతాః |

నిమిత్తాని హి ఘోరాణి యాని ప్రాదుర్భవంతి మే |

అపి త్వాం సహ రామేణ పశ్యేయం పునరాగతః |౩-౪౫-౩౪|

లక్ష్మణేన ఏవం ఉక్తా తు రుదతీ జనకాత్మజా |

ప్రత్యువాచ తతో వాక్యం తీవ్రం బాష్ప పరిప్లుతా |౩-౪౫-౩౫|

గోదావరీం ప్రవేక్ష్యామి హీనా రామేణ లక్ష్మణ |

ఆబంధిష్యే అథవా త్యక్ష్యే విషమే దేహం ఆత్మనః |౩-౪౫-౩౬|

పిబామి వా విషం తీక్ష్ణం ప్రవేక్ష్యామి హుతాశనం |

న తు అహం రాఘవాత్ అన్యం కదాపి పురుషం స్పృశే |౩-౪౫-౩౭|

ఇతి లక్ష్మణం ఆశ్రుత్య సీతా దుహ్ఖ సమన్వితా |

పాణిభ్యాం రుదతీ దుహ్ఖాద్ ఉదరం ప్రజఘాన హ |౩-౪౫-౩౮|

తాం ఆర్త రూపాం విమనా రుదంతీం

సౌమిత్రిః ఆలోక్య విశాల నేత్రాం |

ఆశ్వాసయామాస న చైవ భర్తుః

తం భ్రాతరం కించిత్ ఉవాచ సీతా |౩-౪౫-౩౯|

తతః తు సీతాం అభివాద్య లక్ష్మణః

కృత అంజలిః కించిద్ అభిప్రణమ్య |

అవేక్షమాణో బహుశః స మైథిలీం

జగామ రామస్య సమీపం ఆత్మవాన్ |౩-౪౫-౪౦|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే పఞ్చచత్వారింశః సర్గః |౩-౪౫|