అరణ్యకాండము - సర్గము 4
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే చతుర్థః సర్గః |౩-౪|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
హ్రియమాణౌ తు కాకుత్స్థౌ దృష్ట్వా సీతా రఘూత్తమౌ |
ఉచ్చైః స్వరేణ చుక్రోశ ప్రగృహ్య సు మహాభుజౌ |౩-౪-౧|
ఏష దాశరథీ రామః సత్యవాన్ శీలవాన్ శుచిః |
రక్షసా రౌద్ర రూపేణ హ్రియతే సహ లక్ష్మణః |౩-౪-౨|
మాం ఋకా భక్ష ఇష్యంతి శార్దూల ద్వీపినః తథా |
మాం హరః ఉత్సృజ్య కాకుత్స్థౌ నమస్తే రాక్షసోత్తమః |౩-౪-౩|
తస్యాః తత్ వచనం శ్రుత్వా వైదేహ్యాః రామ లక్ష్మణౌ |
వేగం ప్రచక్రతుర్ వీరౌ వధే తస్య దురాత్మనః |౩-౪-౪|
తస్య రౌద్రస్య సోఉమిత్రిః సవ్యం బాహుం బభఞ్జ హ |
రామః తు దక్షిణం బాహుం తరసా తస్య రక్షసః |౩-౪-౫|
సః భగ్న బహుః సంవిగ్నః పపాత ఆశు విమూర్ఛితః |
ధరణ్యాం మేఘ సంకాశో వజ్ర భిన్న ఇవ అచలః |౩-౪-౬|
ముష్టిభిర్ బాహుభిర్ పద్భిః సూదయంతౌ తు రాక్షసం |
ఉద్యమ్యోద్యమ్య చ అపి ఏనం స్థణ్డిలే నిష్పిపేషతుః |౩-౪-౭|
స విద్ధో బహుభిర్ బాణైః ఖడ్గాభ్యాం చ పరిక్షతః |
నిష్పిష్టో బహుధా భూమౌ న మమార స రాక్షసః |౩-౪-౮|
తం ప్రేక్ష్య రామః సుభృశం అవధ్యం అచల ఉపమం |
భయేషు అభయ దః శ్రీమాన్ ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౩-౪-౯|
తపసా పురుషవ్యాఘ్ర రాక్షసోఽయం న శక్యతే |
శస్త్రేణ యుధి నిర్జేతుం రాక్షసం నిఖనావహే |౩-౪-౧౦|
కుంజర్స్య ఇవ రౌద్రస్య రాక్షసస్య అస్య లక్ష్మణ! |
వనే అస్మిన్ సుమహద్ శ్వభ్రం ఖన్యతాం రౌద్రవర్చసః |౩-౪-౧౧|
ఇతి ఉక్త్వా లక్ష్మణం రామః ప్రదరః ఖన్యతాం ఇతి |
తస్థౌ విరాధం ఆక్ర్మ్య కణ్ఠే పాదేన వీర్యవాన్ |౩-౪-౧౨|
తత్ శ్రుత్వా రాఘవేణ ఉక్తం రాక్షసః ప్రశ్రితం వచః |
ఇదం ప్రోవాచ కాకుత్స్థం విరాధః పురుషర్షభం |౩-౪-౧౩|
హతోఽహం పురుషవ్యాఘ్రః శక్ర తుల్య బలేన వై |
మయా తు పూర్వం త్వం మోహాన్ న జ్ఞాతః పురుషర్షభః |౩-౪-౧౪|
కౌసల్యా సుప్రజాతః తాత రామః త్వం విదితో మయా |
వైదేహీ చ మహాభాగా లక్ష్మణః చ మహాయశాః |౩-౪-౧౫|
అభి శాపాద్ అహం ఘోరం ప్రవిష్టో రాక్ష్సీం తనుం |
తుంబురుః నామ గంధర్వః శప్తో వైశ్రవణేన హి |౩-౪-౧౬|
ప్రసాద్యమానః చ మయా సోఽబ్రవీత్ మాం మహాయశాః |
యదా దాశరథీ రమః త్వాం వధిష్యతి సంయుగే |౩-౪-౧౭|
తదా ప్రకృతిం ఆపన్నో భవాన్ స్వర్గం గమిష్యతి |
అనుపస్థీయమానో మాం స క్రుద్ధో వ్యాజహార హ |౩-౪-౧౮|
ఇతి వైశ్రవణో రాజా రంభ ఆసక్తం ఉవాచ హ |
తవ ప్రసాదాన్ ముక్తో అహం అభిశాపాత్ సు దారుణాత్ |౩-౪-౧౯|
భువనం స్వం గమిష్యామి స్వస్తి వోఽస్తు పరంతప |
ఇతో వసతి ధర్మాత్మా శరభఙ్గః ప్రతాపవాన్ |౩-౪-౨౦|
అధ్యర్థ యోజనే తాతః మహర్షిః సూర్య సంనిభః |
తం క్షిప్రం అభిగచ్ఛ త్వం స తే శ్రేయో అభిధాస్యతి |౩-౪-౨౧|
అవటే చ అపి మాం రామ నిక్షిప్య కుశలీ వ్రజ |
రక్షసాం గత సత్త్వానాం ఏష ధర్మః సనాతనః |౩-౪-౨౨|
అవటే యే నిధీయంతే తేషాం లోకాః సనాతనాః |
ఏవం ఉక్త్వా తు కాకుత్స్థం విరాధః శర పీడితః |౩-౪-౨౩|
బభూవ స్వర్గ సంప్రాప్తో న్యస్త దేహో మహాబలః |
తత్ శ్రుత్వా రాఘవః వాక్యం లక్ష్మణం వ్యాదిదేశ హ |౩-౪-౨౪|
కుంజర్స్య ఇవ రౌద్రస్య రాక్షసస్య అస్య లక్ష్మణ! |
వనే అస్మిన్ సుమహత్ శ్వభ్రం ఖన్యతాం రౌద్రకర్మణః|౩-౪-౨౫|
ఇతి ఉక్త్వా లక్ష్మణం రామః ప్రదరః ఖన్యతాం ఇతి |
తస్థౌ విరాధం ఆక్రమ్య కణ్ఠే పాదేన వీర్యవాన్ |౩-౪-౨౬|
తతః ఖనిత్రం ఆదాయ లక్ష్మణః శ్వభ్రం ఉత్తమం |
అఖనత్ పార్శ్వతః తస్య విరాధస్య మహాత్మనః |౩-౪-౨౭|
తం ముక్త కణ్ఠం ఉత్క్షిప్య శఙ్కు కర్ణం మహాస్వనం |
విరాధం ప్రాక్షిపత్ శ్వభ్రే నదంతం భైరవ స్వనం |౩-౪-౨౮|
తం ఆహవే దారుణం ఆశు విక్రమౌస్థిరౌ ఉభౌ సంయతి రామ లక్ష్మణౌ |
ముదాన్వితౌ చిక్షిపతుర్ భయావహమ్నదంతం ఉత్క్షిప్య బిలేన రాక్ష్సం |౩-౪-౨౯|
అవధ్యతాం ప్రేక్ష్య మహాసురస్య తౌశితేన శస్త్రేణ తదా నరర్షభౌ |
సమర్థ్య చ అత్యర్థ విశారదౌ ఉభౌబిలే విరధస్య వధం ప్రచక్రతుః |౩-౪-౩౦|
స్వయం విరాధేన హి మృత్యుం ఆత్మనఃప్రసహ్య రామేణ వధార్థం ఈప్సితః |
నివేదితః కానన చారిణా స్వయమ్న మే వధః శస్త్ర కృతో భవేత్ ఇతి |౩-౪-౩౧|
తదేవ రామేణ నిశమ్య భాషితంకృతా మతిః తస్య బిల ప్రవేశనే |
బిలం చ తేన అతి బలేన రక్షసాప్రవేశ్యమానేన వనం వినాదితం |౩-౪-౩౨|
ప్రహృష్ట రూపౌ ఇవ రామ లక్ష్మణౌవిరాధం ఉర్వ్యాం ప్రదరే నిపాత్య తం |
ననందతుః వీత భయౌ మహావనేశిలాభిః అంతర్ దధతుః చ రాక్షసం |౩-౪-౩౩|
తతః తు తౌ కాంచన చిత్ర కార్ముకౌనిహత్య రక్షః పరిగృహ్య మైథిలీం |
విజహ్రతుః తౌ ముదితౌ మహావనేదివి స్థితౌ చంద్ర దివాకరౌ ఇవ |౩-౪-౩౪|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే చతుర్థః సర్గః |౩-౪|