అరణ్యకాండము - సర్గము 31

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే ఏకత్రింశః సర్గః |౩-౩౧|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

త్వరమణః తతో గత్వా జనస్థానాత్ అకంపనః |

ప్రవిశ్య లంకాం వేగేన రావణం వాక్యం అబ్రవీత్ |౩-౩౧-౧|

జనస్థాన స్థితా రాజన్ రక్షసా బహవో హతాః |

ఖరః చ నిహతః సంఖ్యే క్థంచిత్ అహం ఆగతః |౩-౩౧-౨|

ఏవం ఉక్తో దశగ్రీవః క్రుద్ధః సంరకత లోచనః |

అకంపనం ఉవాచ ఇదం నిర్దహన్ ఇవ తేజసా |౩-౩౧-౩|

కేన భీమం జనస్థానం హతం మమ పరాసునా |

కో హి సర్వేషు లోకేషు గతిం న అధిగమిష్యతి |౩-౩౧-౪|

న హి మే విప్రియం కృతా శక్యం మఘవతా సుఖం |

ప్రప్తుం వైశ్రవణేన అపి న యమేన చ విష్ణునా |౩-౩౧-౫|

కాలస్య చ అపి అహం కలో దహేయం అపి పావకం |

మృత్యుం మరణ ధర్మేణ సంయోజయితుం ఉత్సహే |౩-౩౧-౬|

వాతస్య తరసా వేగం నిహంతుం అపి చ ఉత్సహే |

దహేయం అపి సంక్రుద్ధః తేజసా ఆదిత్య పావకౌ |౩-౩౧-౭|

తథా క్రుద్ధం దశగ్రీవం కృతాంజలిః అకంపనః |

భయాత్ సందిగ్ధయా వచా రావణం యాచతే అభయం |౩-౩౧-౮|

దశగ్రీవో అభయం తస్మై ప్రదదౌ రక్షసాం వరః |

స విస్రబ్ధో అబ్రవీత్ వాక్యం అసందిగ్ధం అకంపనః |౩-౩౧-౯|

పుత్రో దశరథః తే సింహ సంహననో యువా |

రామో నామ మహాస్కంధో వృత్త ఆయత మహాభుజః |౩-౩౧-౧౦|

శ్యామః పృథుయశాః శ్రీమాన్ అతుల్య బల విక్రమః |

హతః తేన జనస్థానే ఖరః చ సహ దూషణః |౩-౩౧-౧౧|

అకంపన వచః శ్రుత్వా రావణో రాక్షసాధిప |

నాగేంద్ర ఇవ నిఃశ్వస్య ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౩-౩౧-౧౨|

స సురేంద్రేణ సంయుక్తో రామః సర్వ అమరైః సహ |

ఉపయాతో జనస్థానం బ్రూహి కచ్చిత్ అకంపన |౩-౩౧-౧౩|

రావణస్య పునర్ వాక్యం నిశమ్య తద్ అకంపనః |

ఆచచక్షే బలం తస్య విక్రమం చ మహాత్మనః |౩-౩౧-౧౪|

రామో నామ మహాతేజాః శ్రేష్టః సర్వ ధనుష్మతాం |

దివ్య అస్త్ర గుణ సంపన్నః పరంధర్మ గతో యుధి |౩-౩౧-౧౫|

తస్య అనురూపో బలబ్వాన్ రక్తాక్షో దుందుభి స్వనః |

కనీయాన్ లక్ష్మణో భ్రాతా రాకా శశి నిభ ఆననః |౩-౩౧-౧౬|

స తేన సహ సంయుక్తః పావకేన అనిలో యథా |

శ్రీమాన్ రాజ వరః తేన జనస్థానం నిపాతితం |౩-౩౧-౧౭|

న ఏవ దేవా మహత్మనో న అత్ర కార్యా విచారణా |

శరా రామేణ తు ఉత్సృష్టా రుక్మపుంఖాః పతత్రిణః |౩-౩౧-౧౮|

సర్పాః పంచాననా భూత్వా భక్షయంతి స్మ రాక్షసాన్ |

యేన యేన చ గచ్ఛంతి రాక్షసా భయ కర్శితాః |౩-౩౧-౧౯|

తేన తేన స్మ పశ్యంతి రామం ఏవ అగ్రతః స్థితం |

ఇత్థం వినాశితం జనస్థానం తేన తవ అనఘ |౩-౩౧-౨౦|

అకంపన అచః శ్రుత్వా రావణో వాక్యం అబ్రవీత్ |

గమిష్యామి జనస్థనం రామం హంతుం స లక్ష్మణం |౩-౩౧-౨౧|

అథ ఏవం ఉక్తే వచనే ప్రోవాచ ఇదం అకంపనః |

శ్రుణు రాజన్ యథా వృత్తం రామస్య బల పౌరుషం |౩-౩౧-౨౨|

అసాధ్యః కుపితో రామో విక్రమేణ మహాయశాః |

ఆప గాయాః తు పూర్ణాయా వేగం పరిహరేత్ శరైః |౩-౩౧-౨౩|

స తారా గ్రహ నక్షత్రం నభః చ అపి అవసాదయేత్ |

అసౌ రామః తు సీదంతీం శ్రీమాన్ అభ్యుద్ధరేత్ మహీం |౩-౩౧-౨౪|

భిత్వా వేలాం సముద్రస్య లోకాన్ ఆప్లావయేత్ విభుః |

వేగం వా అపి సముద్రస్య వాయుం వా విధమేత్ శరైః |౩-౩౧-౨౫|

సంహృత్య వా పునర్ లోకాన్ విక్రమేణ మహాయశాః |

శకతః శ్రేష్ఠః స పురుషః స్రష్టుం పునర్ అపి ప్రజాః |౩-౩౧-౨౬|

న హి రామో దశగ్రీవ శక్యో జేతుం రణే త్వయా |

రక్షసాం వా అపి లోకేన స్వర్గః పాప జనైః ఇవ |౩-౩౧-౨౭|

న తం వధ్యం అహం మన్యే సర్వైః దేవ అసురైః అపి |

అయం అస్య వధ ఉపాయ తత్ ఏకమనాః శౄణు |౩-౩౧-౨౮|

భార్యా తస్య ఉత్తమా లోకే సీతా నామ సుమధ్యమా |

శ్యామా సమ విభక్త అంగీ స్త్రీ రత్నం రత్న బూషితా |౩-౩౧-౨౯|

న ఏవ దేవీ న గంధర్వీ న అప్సరా న చ పన్నగీ |

తుల్యా సీమంతినీ తస్యా మానుషీ తు కుతో భవేత్ |౩-౩౧-౩౦|

తస్య అపహర భార్యాం త్వం తం ప్రమథ్య మహావనే |

సీతాయా రహితో రామో న చ ఏవ హి భవిష్యతి |౩-౩౧-౩౧|

అరోచయత్ తద్ వాక్యం రావణో రాక్షస అధిపః |

చింతయిత్వా మహాబాహుః అకంపనం ఉవాచ |౩-౩౧-౩౨|

బాఢం కల్యం గమిష్యామి హి ఏకః సారథినా సహ |

ఆనేష్యామి చ వైదేహీం ఇమాం హృష్టో మహా పురీం |౩-౩౧-౩౩|

తత్ ఏవం ఉక్త్వా ప్రయయౌ ఖర యుక్తేన రావణః |

రథేన ఆదిత్య వర్ణేన దిశః సర్వాః ప్రకాశయన్ |౩-౩౧-౩౪|

స రథో రాక్షస ఇంద్రస్య నక్షత్ర పథగో మహాన్ |

చంచూర్యమానః శుశుభే జలదే చంద్రమా ఇవ |౩-౩౧-౩౫|

స దూరే చ ఆశ్రమం గత్వా తాటకేయం ఉపాగతం |

మారీచేన అర్చితో రాజా భక్ష్య భోజ్యైః అమానుషైః |౩-౩౧-౩౬|

తం స్వయం పూజయిత్వా తు ఆసనేన ఉదకేన చ |

అర్థ ఉపహితయా వాచా మారీచో వాక్యం అబ్రవీత్ |౩-౩౧-౩౭|

కశ్చిత్ సుకుశలం రాజన్ లోకానాం రాక్షసాధిప |

ఆశంకే న అథ జానే త్వం యతః తూర్ణం ఉపాగతం |౩-౩౧-౩౮|

ఏవం ఉక్తో మహాతేజా మారీచేన స రావణ |

తతః పశ్చాత్ ఇదం వాక్యం అబ్రవీత్ వాక్య కోవిదః |౩-౩౧-౩౯|

ఆరక్షో మే హతః తాత రామేణ అక్లిష్ట కారిణా |

జనస్థానం అవధ్యం తత్ సర్వం యుధి నిపాతితం |౩-౩౧-౪౦|

తస్య మే కురు సాచివ్యం తస్య భార్య అపహరణే |

రాక్షసేంద్ర వచః శ్రుత్వా మారీచో వాక్యం అబ్రవీత్ |౩-౩౧-౪౧|

ఆఖ్యాతా కేన వా సీతా మిత్ర రూపేణ శత్రుణా |

త్వయా రాక్షస శార్దూల కో న నందతి నందితః |౩-౩౧-౪౨|

సీతాం ఇహ ఆనస్వ ఇతి కో బ్రవీతి బ్రవీహి మే |

రక్షో లోకస్య సర్వస్య కః శృంగం చ్ఛేత్తుం ఇచ్ఛతి |౩-౩౧-౪౩|

ప్రోత్సాహయతి యః చ త్వం స చ శత్రుః అసంశయం |

ఆశీ ముఖాత్ దంష్ట్రాం ఉద్ధర్తుం చ ఇచ్ఛతి త్వయా |౩-౩౧-౪౪|

కర్మణా అనేన కేన అసి కాపథం ప్రతిపాదితః |

సుఖ సుప్తస్య తే రాజన్ ప్రహృతం కేన మూర్ధని |౩-౩౧-౪౫|

విశుద్ధ వంశ అభిజనా అగ్ర హస్తః

తేజో మదః సంస్థిత దోర్??? విషాణః |

ఉదీక్షితుం రావణ న ఇహ యుక్తః

స సంయుగే రాఘవ గంధి హస్తీ |౩-౩౧-౪౬|

అసౌ రణ అంతః స్థితి సంధి వాలః

విదగ్ధ రక్షో మృగ హా నృసింహః |

సుప్తః త్వయా బోధయితుం న శక్యః

శారాంగ పుర్ణో నిశిత అసి దంష్ట్ఋఅః |౩-౩౧-౪౭|

చాపాపహారే భుజ వేగ పంకే

శర ఊర్మిమాలే సు మహా ఆహవ ఓఘే |

న రామ పాతాల ముఖే అతి ఘోరే

ప్రస్కందితుం రాక్షస రాజ యుక్తం |౩-౩౧-౪౮|

ప్రసీద లంకేశ్వర రాక్షసేంద్ర

లంకాం ప్రసన్నో భవ సాధు గచ్ఛ |

త్వం స్వేషు దారేషు రమస్వ నిత్యం

రామః స భార్యో రమతాం వనేషు |౩-౩౧-౪౯|

ఏవం ఉక్తో దశగ్రీవో మారీచేన స రావణః |

న్యవర్తత పురీం లంకాం వివేశ చ గృహ ఉత్తమం |౩-౩౧-౫౦|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకత్రింశః సర్గః |౩-౩౧|