అరణ్యకాండము - సర్గము 30

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే త్రింశః సర్గః |౩-౩౦|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

భిత్త్వా తు తాం గదాం బాణైః రాఘవో ధర్మ వత్సలః |

స్మయమానః ఖరం వాక్యం సంరబ్ధం ఇదం అబ్రవీత్ |౩-౩౦-౧|

ఏతత్ తే బల సర్వస్వం దర్శితం రాక్షసాధమ |

శక్తి హీనతరో మత్తో వృథా త్వం ఉపగర్జసి |౩-౩౦-౨|

ఏషా బాణ వినిర్భిన్నా గదా భూమి తలం గతా |

అభిధాన ప్రగల్భస్య తవ ప్రత్యయ ఘాతినీ |౩-౩౦-౩|

యత్ త్వయా ఉక్తం వినష్టానాం ఇదం అశ్రు ప్రమార్జనం |

రాక్షసానాం కరోమి ఇతి మిథ్యా తత్ అపి తే వచః |౩-౩౦-౪|

నీచస్య క్షుద్ర శీలస్య మిథ్యా వృత్తస్య రక్షసః |

ప్రాణాన్ అపహరిష్యామి గరుత్మాన్ అమృతం యథా |౩-౩౦-౫|

అద్య తే భిన్న కణ్ఠస్య ఫేన బుద్బుద భూషితం |

విదారితస్య మత్ బాణైః మహీ పాస్యతి శోణితం |౩-౩౦-౬|

పాంసు రూషిత సర్వాంగః స్రస్త న్యస్త భుజ ద్వయః |

స్వప్స్యసే గాం సమాశ్లిష్య దుర్లభాం ప్రమదాం ఇవ |౩-౩౦-౭|

ప్రవృద్ధ నిద్రే శయితే త్వయి రాక్షస పాంసనే |

భవిష్యంతి అశరణ్యానాం శరణ్యా దణ్డకా ఇమే |౩-౩౦-౮|

జనస్థానే హత స్థానే తవ రాక్షస మత్ శరైః |

నిర్భయా విచరిష్యంతి సర్వతో మునయో వనే |౩-౩౦-౯|

అద్య విప్రసరిష్యంతి రాక్షస్యో హత బాంధవాః |

బాష్ప ఆర్ద్ర వదనా దీనా భయాత్ అన్య భయావహాః |౩-౩౦-౧౦|

అద్య శోక రసజ్ఞాః తాః భవిష్యంతి నిరర్థకాః |

అనురూప కులాః పత్న్యో యాసాం త్వం పతిః ఈదృశః |౩-౩౦-౧౧|

నృశంస శీల క్షుద్ర ఆత్మన్ నిత్యం బ్రాహ్మణ కణ్టక |

త్వత్ కృతే శంకితైః అగ్నౌ మునిభిః పాత్యతే హవిః |౩-౩౦-౧౨|

తం ఏవం అభిసంరబ్ధం బ్రువాణం రాఘవం రణే |

ఖరో నిర్భర్త్సయామాస రోషాత్ ఖరతర స్వరః |౩-౩౦-౧౩|

దృఢం ఖలు అవలిప్తో అసి భయేషు అపి చ నిర్భయః |

వాచ్య అవాచ్యం తతో హి త్వం మృత్యు వశ్యో న బుధ్యసే |౩-౩౦-౧౪|

కాల పాశ పరిక్షిప్తా భవంతి పురుషా హి యే |

కార్య అకార్యం న జానంతి తే నిరస్త షడ్ ఇంద్రియాః |౩-౩౦-౧౫|

ఏవం ఉక్త్వా తతో రామం సంరుధ్య భృకుటిం తతః |

స దదర్శ మహా సాలం అవిదూరే నిశాచరః |౩-౩౦-౧౬|

రణే ప్రహరణస్య అర్థే సర్వతో హి అవలోకయన్ |

స తం ఉత్పాటయామాస సందష్ట దశన చ్ఛదం |౩-౩౦-౧౭|

తం సముత్క్షిప్య బాహుభ్యాం వినర్దిత్వా మహాబలః |

రామం ఉద్దిశ్య చిక్షేప హతః త్వం ఇతి చ అబ్రవీత్ |౩-౩౦-౧౮|

తం ఆపతంతం బాణ ఓఘైః చ్ఛిత్త్వా రామః ప్రతాపవాన్ |

రోషం ఆహారయత్ తీవ్రం నిహంతుం సమరే ఖరం |౩-౩౦-౧౯|

జాత స్వేదః తతో రామో రోషాత్ రక్త అంత లోచనః |

నిర్బిభేద సహస్రేణ బాణానాం సమరే ఖరం |౩-౩౦-౨౦|

తస్య బాణ అంతరాత్ రక్తం బహు సుస్రావ ఫేనిలం |

గిరేః ప్రస్రవణస్య ఇవ ధారాణాం చ పరిస్రవః |౩-౩౦-౨౧|

వికల స కృతో బాణైః ఖరో రామేణ సంయుగే |

మత్తో రుధిర గంధేన తం ఏవ అభ్యద్రవత్ ద్రుతం |౩-౩౦-౨౨|

తం ఆపతంతం సంరబ్ధం కృత అస్త్రో రుధిర ఆప్లుతం |

అపసర్పత్ ద్వి త్రి పదం కించిత్ త్వరిత విక్రమః |౩-౩౦-౨౩|

తతః పావక సంకాశం వధాయ సమరే శరం |

ఖరస్య రామో జగ్రాహ బ్రహ్మ దణ్డం ఇవ అపరం |౩-౩౦-౨౪|

స తత్ దత్తం మఘవతా సుర రాజేన ధీమతా |

సందధే చ స ధర్మాత్మా ముమోచ చ ఖరం ప్రతి |౩-౩౦-౨౫|

స విముక్తో మహాబాణో నిర్ఘాత సమ నిఃస్వనః |

రామేణ ధనురాయమ్య ఖరస్య ఉరసి చ ఆపతత్ |౩-౩౦-౨౬|

స పపాత ఖరో భూమౌ దహ్యమానః శర అగ్నినా |

రుద్రేణ ఏవ వినిర్దగ్ధః శ్వేత అరణ్యే యథా అంధకః |౩-౩౦-౨౭|

స వృత్ర ఇవ వజ్రేణ ఫేనేన నముచిర్ యథా |

బలో వా ఇంద్ర అశని హతో నిపపాత హతః ఖరః |౩-౩౦-౨౮|

ఏతస్మిన్ అంతరే దేవాః చారణయోః సహ సంగతాః |

దుందుభిః చ అభినిఘ్నంతః పుష్ప వర్ష సమంతతః |౩-౩౦-౨౯|

రామస్య ఉపరి సంహృష్టా వవర్షుః విస్మితాః తదా |

అర్థ అధిక ముహూర్తేన రామేణ నిశితైః శరైః |౩-౩౦-౩౦|

చతుర్ దశ సహస్రాణి రక్ష్సాం కామ రూపిణాం |

ఖర దూషణ ముఖ్యానాం నిహతాని మహామృధే |౩-౩౦-౩౧|

అహో బత మహత్ కర్మ రామస్య విదిత ఆత్మనః |

అహో వీర్యం అహో దార్ఢ్యం విష్ణోః ఇవ హి దృశ్యతే |౩-౩౦-౩౨|

ఇతి ఏవం ఉక్త్వా తే సర్వే యయుః దేవా యథా ఆగతం|

తతో రాజ ఋషయః సర్వే సంగతాః పరమ ఋషయః |౩-౩౦-౩౩|

సభాజ్య ముదితా రామం స అగస్త్యా ఇదం అబ్రువన్ |

ఏతత్ అర్థం మహాతేజా మహేంద్రః పాక శాసనః |౩-౩౦-౩౪|

శరభంగ ఆశ్రమం పుణ్యం ఆజగామ పురందరః |

ఆనీతః త్వం ఇమం దేశం ఉపాయేన మహర్షిభిః |౩-౩౦-౩౫|

ఏషాం వధ అర్థం శత్రూణాం రక్షసాం పాప కర్మణాం |

తత్ ఇదం నః కృతం కార్యం త్వయా దశరథ ఆత్మజ |౩-౩౦-౩౬|

స్వ ధర్మం ప్రచరిష్యంతి దణ్డకేషు మహర్షయః |

ఏతస్మిన్ అనంతరే వీరో లక్ష్మణః సహ సీతయా |౩-౩౦-౩౭|

గిరి దుర్గాత్ వినిష్క్రమ్య సంవివేశ ఆశ్రమం సుఖీ |

తతో రామః తు విజయీ పూజ్యమానో మహర్షిభిః |౩-౩౦-౩౮|

ప్రవివేశ ఆశ్రమం వీరో లక్ష్మణేన అభిపూజితః |

తం దృష్ట్వా శత్రు హంతారం మహర్షీణాం సుఖ ఆవహం |౩-౩౦-౩౯|

బభూవ హృష్టా వైదేహీ భర్తారం పరిష్వజే |

ముదా పరమయా యుక్తా దృష్ట్వా రక్షో గణాన్ హతాన్ |

రామం చ ఏవ అవ్యయం దృష్టా తుతోష జనక ఆత్మజా |౩-౩౦-౪౦|

తతః తు తం రాక్షస సంఘ మర్దనం

స పూజ్యమానం ముదితైః మహాత్మభిః |

పునః పరిష్వజ్య ముదా అన్విత ఆననా

బభూవ హృష్టా జనక ఆత్మజా తదా |౩-౩౦-౪౧|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే త్రింశః సర్గః |౩-౩౦|