అరణ్యకాండము - సర్గము 24

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే చతుర్వింశః సర్గః |౩-౨౪|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

ఆశ్రమం ప్రతి యాతే తు ఖరే ఖర పరాక్రమే |

తాన్ ఏవ ఔత్పాతికాన్ రామః సహ భ్రాత్రా దదర్శ హ |౩-౨౪-౧|

తాన్ ఉత్పాతాన్ మహాఘోరాన్ రామో దృష్ట్వా అతి అమర్షణ |

ప్రజానాం అహితాన్ దృష్ట్వా వాక్యం లక్ష్మణం అబ్రవీత్ |౩-౨౪-౨|

ఇమాన్ పశ్య మహాబాహో సర్వ భూత అపహారిణః |

సముత్థితాన్ మహా ఉత్పాతాన్ సంహర్తుం సర్వ రాక్షసాన్ |౩-౨౪-౩|

అమీ రుధిర ధారాః తు విసృజంతో ఖర స్వనాః |

వ్యోమ్ని మేఘా నివర్తంతే పరుషా గర్దభ అరుణాః |౩-౨౪-౪|

స ధూమాః చ శరాః సర్వే మమ యుద్ధ అభినందితాః |

రుక్మ పృష్ఠాని చాపాని విచేష్టంతే విచక్షణ |౩-౨౪-౫|

యాదృశా ఇహ కూజంతి పక్షిణో వన చారిణః |

అగ్రతో నః భయం ప్రాప్తం సంశయో జీవితస్య చ |౩-౨౪-౬|

సంప్రహారః తు సుమహాన్ భవిష్యతి న సంశయః |

అయం ఆఖ్యాతి మే బాహుః స్ఫురమాణో ముహుర్ ముహుః |౩-౨౪-౭|

సంనికర్షే తు నః శూర జయం శత్రోః పరాజయం |

సుప్రభం చ ప్రసన్నం చ తవ వక్త్రం హి లక్ష్యతే |౩-౨౪-౮|

ఉద్యతానాం హి యుద్ధార్థం యేషాం భవతి లక్ష్మణః |

నిష్ప్రభం వదనం తేషాం భవతి ఆయుః పరిక్షయః |౩-౨౪-౯|

రక్షసాం నర్దతాం ఘోరః శ్రూయతే అయం మహాధ్వనిః |

ఆహతానాం చ భేరీణాం రాక్షసైః క్రూర కర్మభిః |౩-౨౪-౧౦|

అనాగత విధానం తు కర్తవ్యం శుభం ఇచ్ఛతా |

ఆపదం శంకమానేన పురుషేణ విపశ్చితా |౩-౨౪-౧౧|

తస్మాత్ గృహీత్వా వైదేహీం శర పాణిః ధనుర్ ధరః |

గుహాం ఆశ్రయ శైలస్య దుర్గాం పాదప సంకులాం |౩-౨౪-౧౨|

ప్రతికూలితుం ఇచ్ఛామి న హి వాక్యం ఇదం త్వయా |

శాపితో మమ పాదాభ్యాం గమ్యతాం వత్స మా చిరం |౩-౨౪-౧౩|

త్వం హి శూరః చ బలవాన్ హన్యా ఏతాన్ న సంశయః |

స్వయం నిహంతుం ఇచ్ఛమి సర్వాన్ ఏవ నిశాచరాన్ |౩-౨౪-౧౪|

ఏవం ఉక్తః తు రామేణ లక్ష్మణః సహ సీతయా |

శరాన్ ఆదాయ చాపం చ గుహాం దుర్గాం సమాశ్రయత్ |౩-౨౪-౧౫|

తస్మిన్ ప్రవిష్టే తు గుహాం లక్ష్మణే సహ సీతయా |

హంత నిర్యుక్తం ఇతి ఉక్త్వా రామః కవచం ఆవిశత్ |౩-౨౪-౧౬|

స తేన అగ్ని నికాశేన కవచేన విభూషితః |

బభూవ రామః తిమిరే మహాన్ అగ్నిర్ ఇవ ఉత్థితః |౩-౨౪-౧౭|

స చాపం ఉద్యమ్య మహత్ శరాన్ ఆదాయ వీర్యవాన్ |

సంబభూవ అవస్థితః తత్ర జ్యా స్వనైః పూరయన్ దిశః |౩-౨౪-౧౮|

తతో దేవాః సగంధర్వాః సిద్ధాః చ సహ చారణైః |

సమేయుః చ మహాత్మనో యుద్ధ దర్శన కాంక్షయా |౩-౨౪-౧౯|

ఋషయః చ మహాత్మనో లోకే బ్రహ్మర్షి సత్తమాః |

సమేత్య చ ఊచుః సహితాః తే అన్యోన్యం పుణ్య కర్మణః |౩-౨౪-౨౦|

స్వస్తి గో బ్రాహ్మణానాం చ లోకానాం చ ఇతి సంస్థితాః |

జయతాం రాఘవో యుద్ధే పౌలస్త్యాన్ రజనీ చరాన్ |౩-౨౪-౨౧|

చక్ర హస్తో యథా యుద్ధే సర్వాన్ అసుర పుంగవాన్ |

ఏవం ఉక్త్వా పునః ప్ర ఊచుః ఆలోక్య చ పరస్పరం |౩-౨౪-౨౨|

చతుర్దశ సహస్రాణి రక్షసాం భీమ కర్మణాం |

ఏకః చ రామో ధర్మాత్మా కథం యుద్ధం భవిష్యతి |౩-౨౪-౨౩|

ఇతి రాజర్షయః సిద్ధాః స గణాః చ ద్విజర్షభాః |

జాత కౌతూహలాత్ తస్థుర్ విమానస్థాః చ దేవతా |౩-౨౪-౨౪|

ఆవిష్టం తేజసా రామం సంగ్రామ శిరసి స్థితం |

దృష్ట్వా సర్వాణి భూతాని భయాత్ వివ్యథిరే తదా |౩-౨౪-౨౫|

రూపం అప్రతిమం తస్య రామస్య అక్లిష్ట కర్మణః |

బభూవ రూపం క్రుద్ధస్య రుద్రస్య ఇవ మహాత్మనః |౩-౨౪-౨౬|

ఇతి సంభాష్యమాణో తు దేవ గంధర్వ చారణైః |

తతో గంభీర నిర్హ్రాదం ఘోర చర్మ ఆయుధ ధ్వజం |౩-౨౪-౨౭|

అనీకం యాతుధానానాం సమంతాత్ ప్రత్యదృశ్యత |

వీర ఆలాపాన్ విసృజతాం అన్యోన్యం అభిగచ్ఛతాం |౩-౨౪-౨౮|

చాపాని విస్ఫరయతాం జృంభతాం చ అపి అభీక్ష్ణశః |

విప్రఘుష్ట స్వనానాం చ దుందుభీం చ అపి నిఘ్నతాం |౩-౨౪-౨౯|

తేషాం సుతుములః శబ్దః పూరయామాస తద్ వనం |

తేన శబ్దేన విత్రస్తాః శ్వాపదా వన చారిణః |౩-౨౪-౩౦|

దుద్రువుః యత్ర నిఃశబ్దం పృష్ఠతో న అవలోకయన్ |

తత్ చ అనీకం మహావేగం రామం సమనువర్తత |౩-౨౪-౩౧|

ఘృత నానా ప్రహరణం గంభీరం సాగరోపమం |

రామో అపి చారయన్ చక్షుః సర్వతో రణ పణ్డితః |౩-౨౪-౩౨|

దదర్శ ఖర సైన్యం తత్ యుద్ధ అభిముఖో గతః |

వితత్య చ ధనుర్ భీమం తూణ్యాః చ ఉద్ధృత్య సాయకాన్ |౩-౨౪-౩౩|

క్రోధం ఆహారయత్ తీవ్రం వధార్థం సర్వ రక్షసాం |

దుష్ప్రేక్ష్యశ్చాభవత్క్రుద్ధోయుగాంతాగ్నిరివజ్వలన్ -

యద్వా -

దుష్ప్రేక్ష్యః చ అభవత్ క్రుద్ధో యుగాంత అగ్నిః ఇవ జ్వలన్ |౩-౨౪-౩౪|

తం దృష్ట్వా తేజసా ఆవిష్టం ప్రావ్యథన్ వన దేవతాః |

తస్య రుష్ట్స్య రూపం తు రామస్య దదృశే తదా |

దక్షస్య ఇవ క్రతుం హంతుం ఉద్యతస్య పినాకినీ |౩-౨౪-౩౫|

తత్ కార్ముకైః ఆభరణైః రథైః చతత్ వర్మాభిః చ అగ్ని సమాన వర్ణైః |

బభూవ సైన్యం పిశిత అశనినాంసూర్య ఉదయే నీలం ఇవ అభ్ర జాలం |౩-౨౪-౩౬|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే చతుర్వింశః సర్గః |౩-౨౪|