అయోధ్యాకాండము - సర్గము 77

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే సప్తసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౭|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

తతః దశ అహే అతిగతే కృత శౌచో నృప ఆత్మజః |

ద్వాదశే అహని సంప్రాప్తే శ్రాద్ధ కర్మాణి అకారయత్ |౨-౭౭-౧|

బ్రాహ్మణేభ్యో దదౌ రత్నం ధనం అన్నం చ పుష్కలం |

వాసాంసి చ మహార్హాణి రత్నాని వివిధాని చ |౨-౭౭-౨|

బాస్తికం బహు శుక్లం చ గాః చ అపి శతశః తథా |

దాసీ దాసం చ యానం చ వేశ్మాని సుమహాంతి చ |౨-౭౭-౩|

బ్రాహ్మణేభ్యో దదౌ పుత్రః రాజ్ఞః తస్య ఔర్ధ్వదైహికం |

తతః ప్రభాత సమయే దివసే అథ త్రయోదశే |౨-౭౭-౪|

విలలాప మహా బాహుర్ భరతః శోక మూర్చితః |

శబ్ద అపిహిత కణ్ఠః చ శోధన అర్థం ఉపాగతః |౨-౭౭-౫|

చితా మూలే పితుర్ వాక్యం ఇదం ఆహ సుదుహ్ఖితః |

తాత యస్మిన్ నిషృష్టః అహం త్వయా భ్రాతరి రాఘవే |౨-౭౭-౬|

తస్మిన్ వనం ప్రవ్రజితే శూన్యే త్యక్తః అస్మ్య్ అహం త్వయా |

యథా గతిర్ అనాథాయాః పుత్రః ప్రవ్రాజితః వనం |౨-౭౭-౭|

తాం అంబాం తాత కౌసల్యాం త్యక్త్వా త్వం క్వ గతః నృప |

దృష్ట్వా భస్మ అరుణం తచ్ చ దగ్ధ అస్థి స్థాన మణ్డలం |౨-౭౭-౮|

పితుః శరీర నిర్వాణం నిష్టనన్ విషసాద హ |

స తు దృష్ట్వా రుదన్ దీనః పపాత ధరణీ తలే |౨-౭౭-౯|

ఉత్థాప్యమానః శక్రస్య యంత్ర ధ్వజైవ చ్యుతః |

అభిపేతుస్ తతః సర్వే తస్య అమాత్యాః శుచి వ్రతం |౨-౭౭-౧౦|

అంత కాలే నిపతితం యయాతిం ఋషయో యథా |

శత్రుఘ్నః చ అపి భరతం దృష్ట్వా శోక పరిప్లుతం |౨-౭౭-౧౧|

విసంజ్ఞో న్యపతత్ భూమౌ భూమి పాలం అనుస్మరన్ |

ఉన్మత్తైవ నిశ్చేతా విలలాప సుదుహ్ఖితః |౨-౭౭-౧౨|

స్మృత్వా పితుర్ గుణ అంగాని తని తాని తదా తదా |

మంథరా ప్రభవః తీవ్రః కైకేయీ గ్రాహ సంకులః |౨-౭౭-౧౩|

వర దానమయో అక్షోభ్యో అమజ్జయత్ శోక సాగరః |

సుకుమారం చ బాలం చ సతతం లాలితం త్వయా |౨-౭౭-౧౪|

క్వ తాత భరతం హిత్వా విలపంతం గతః భవాన్ |

నను భోజ్యేషు పానేషు వస్త్రేష్వ్ ఆభరణేషు చ |౨-౭౭-౧౫|

ప్రవారయసి నః సర్వాంస్ తన్ నః కో అద్య కరిష్యతి |

అవదారణ కాలే తు పృథివీ న అవదీర్యతే |౨-౭౭-౧౬|

విహీనా యా త్వయా రాజ్ఞా ధర్మజ్ఞేన మహాత్మనా |

పితరి స్వర్గం ఆపన్నే రామే చ అరణ్యం ఆశ్రితే |౨-౭౭-౧౭|

కిం మే జీవిత సామర్థ్యం ప్రవేక్ష్యామి హుత అశనం |

హీనో భ్రాత్రా చ పిత్రా చ శూన్యాం ఇక్ష్వాకు పాలితాం |౨-౭౭-౧౮|

అయోధ్యాం న ప్రవేక్ష్యామి ప్రవేక్ష్యామి తపో వనం |

తయోః విలపితం శ్రుత్వా వ్యసనం చ అన్వవేక్ష్య తత్ |౨-౭౭-౧౯|

భృశం ఆర్తతరా భూయః సర్వాఎవ అనుగామినః |

తతః విషణ్ణౌ శ్రాంతౌ చ శత్రుఘ్న భరతావ్ ఉభౌ |౨-౭౭-౨౦|

ధరణ్యాం సంవ్యచేష్టేతాం భగ్న శృంగావ్ ఇవ ఋషభౌ |

తతః ప్రకృతిమాన్ వైద్యః పితుర్ ఏషాం పురోహితః |౨-౭౭-౨౧|

వసిష్ఠో భరతం వాక్యం ఉత్థాప్య తం ఉవాచ హ |

త్రయోదశోఽయం దివసః పితుర్వృత్తస్య తే విభో |౨-౭౭-౨౨|

సావశేషాస్థినిచయే కిమిహ త్వం విలంబసే |

త్రీణి ద్వంద్వాని భూతేషు ప్రవృత్తాని అవిశేషతః |౨-౭౭-౨౩|

తేషు చ అపరిహార్యేషు న ఏవం భవితుం అర్హతి |

సుమంత్రః చ అపి శత్రుఘ్నం ఉత్థాప్య అభిప్రసాద్య చ |౨-౭౭-౨౪|

శ్రావయాం ఆస తత్త్వజ్ఞః సర్వ భూత భవ అభవౌ |

ఉత్థితౌ తౌ నర వ్యాఘ్రౌ ప్రకాశేతే యశస్వినౌ |౨-౭౭-౨౫|

వర్ష ఆతప పరిక్లిన్నౌ పృథగ్ ఇంద్ర ధ్వజావ్ ఇవ |

అశ్రూణి పరిమృద్నంతౌ రక్త అక్షౌ దీన భాషిణౌ |౨-౭౭-౨౬|

అమాత్యాః త్వరయంతి స్మ తనయౌ చ అపరాః క్రియాః |

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే సప్తసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౭|