అయోధ్యాకాండము - సర్గము 59

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః |౨-౫౯|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

మమ తు అశ్వా నివృత్తస్య న ప్రావర్తంత వర్త్మని |

ఉష్ణం అశ్రు విముంచంతః రామే సంప్రస్థితే వనం |౨-౫౯-౧|

ఉభాభ్యాం రాజ పుత్రాభ్యాం అథ కృత్వా అహం జ్ఞలిం |

ప్రస్థితః రథం ఆస్థాయ తత్ దుహ్ఖం అపి ధారయన్ |౨-౫౯-౨|

గుహా ఇవ సార్ధం తత్ర ఏవ స్థితః అస్మి దివసాన్ బహూన్ |

ఆశయా యది మాం రామః పునః శబ్దాపయేద్ ఇతి |౨-౫౯-౩|

విషయే తే మహా రాజ మామ వ్యసన కర్శితాః |

అపి వృక్షాః పరింలానః సపుష్ప అంకుర కోరకాః |౨-౫౯-౪|

ఉపతప్తోదకా నద్యః పల్వలాని సరాంసి చ |

పరిష్కుపలాశాని వనాన్యుపవనాని చ |౨-౫౯-౫|

న చ సర్పంతి సత్త్వాని వ్యాలా న ప్రసరంతి చ |

రామ శోక అభిభూతం తన్ నిష్కూజం అభవద్ వనం |౨-౫౯-౬|

లీన పుష్కర పత్రాః చ నర ఇంద్ర కలుష ఉదకాః |

సంతప్త పద్మాః పద్మిన్యో లీన మీన విహంగమాః |౨-౫౯-౭|

జలజాని చ పుష్పాణి మాల్యాని స్థలజాని చ |

న అద్య భాంతి అల్ప గంధీని ఫలాని చ యథా పురం |౨-౫౯-౮|

అత్రోద్యానాని శూన్యాని ప్రలీనవిహగాని చ |

న చాభిరామానారామాన్ పశ్యామి మనుజర్షభ |౨-౫౯-౯|

ప్రవిశంతం అయోధ్యాం మాం న కశ్చిత్ అభినందతి |

నరా రామం అపశ్యంతః నిహ్శ్వసంతి ముహుర్ ముహుః |౨-౫౯-౧౦|

దేవ రాజరథం దృష్ట్వా వినా రామమిహాగతం |

దుఃఖాదశ్రుముఖః సర్వో రాజమార్గగతో జనః |౨-౫౯-౧౧|

హర్మ్యైః విమానైః ప్రాసాదైః అవేక్ష్య రథం ఆగతం |

హాహా కార కృతా నార్యో రామ అదర్శన కర్శితాః |౨-౫౯-౧౨|

ఆయతైః విమలైః నేత్రైః అశ్రు వేగ పరిప్లుతైః |

అన్యోన్యం అభివీక్షంతే వ్యక్తం ఆర్తతరాః స్త్రియః |౨-౫౯-౧౩|

న అమిత్రాణాం న మిత్రాణాం ఉదాసీన జనస్య చ |

అహం ఆర్తతయా కంచిత్ విశేషం న ఉపలక్షయే |౨-౫౯-౧౪|

అప్రహృష్ట మనుష్యా చ దీన నాగ తురంగమా |

ఆర్త స్వర పరింలానా వినిహ్శ్వసిత నిహ్స్వనా |౨-౫౯-౧౫|

నిరానందా మహా రాజ రామ ప్రవ్రాజన ఆతులా |

కౌసల్యా పుత్ర హీనా ఇవాయోధ్యా ప్రతిభాతి మా మా |౨-౫౯-౧౬|

సూతస్య వచనం శ్రుత్వా వాచా పరమ దీనయా |

బాష్ప ఉపహతయా రాజా తం సూతం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౫౯-౧౭|

కైకేయ్యా వినియుక్తేన పాప అభిజన భావయా |

మయా న మంత్ర కుశలైః వృద్ధైః సహ సమర్థితం |౨-౫౯-౧౮|

న సుహృద్భిర్ న చ అమాత్యైః మంత్రయిత్వా న నైగమైః |

మయా అయం అర్థః సమ్మోహాత్ స్త్రీ హేతోహ్ సహసా కృతః |౨-౫౯-౧౯|

భవితవ్యతయా నూనం ఇదం వా వ్యసనం మహత్ |

కులస్య అస్య వినాశాయ ప్రాప్తం సూత యదృచ్చయా |౨-౫౯-౨౦|

సూత యద్య్ అస్తి తే కించిన్ మయా అపి సుకృతం కృతం |

త్వం ప్రాపయ ఆశు మాం రామం ప్రాణాః సంత్వరయంతి మాం |౨-౫౯-౨౧|

యద్ యద్ యా అపి మమ ఏవ ఆజ్ఞా నివర్తయతు రాఘవం |

న శక్ష్యామి వినా రామ ముహూర్తం అపి జీవితుం |౨-౫౯-౨౨|

అథవా అపి మహా బాహుర్ గతః దూరం భవిష్యతి |

మాం ఏవ రథం ఆరోప్య శీఘ్రం రామాయ దర్శయ |౨-౫౯-౨౩|

వృత్త దమ్ష్ట్రః మహా ఇష్వాసః క్వ అసౌ లక్ష్మణ పూర్వజః |

యది జీవామి సాధ్వ్ ఏనం పశ్యేయం సహ సీతయా |౨-౫౯-౨౪|

లోహిత అక్షం మహా బాహుం ఆముక్త మణి కుణ్డలం |

రామం యది న పశ్యామి గమిష్యామి యమ క్షయం |౨-౫౯-౨౫|

అతః ను కిం దుహ్ఖతరం యో అహం ఇక్ష్వాకు నందనం |

ఇమాం అవస్థాం ఆపన్నో న ఇహ పశ్యామి రాఘవం |౨-౫౯-౨౬|

హా రామ రామ అనుజ హా హా వైదేహి తపస్వినీ |

న మాం జానీత దుహ్ఖేన మ్రియమాణం అనాథవత్ |౨-౫౯-౨౭|

స తేన రాజా దుఃఖేన భృశమర్పితచేతనః |

అవగాఢః సుదుష్పారం శోకసాగమబ్రవీత్ |౨-౫౯-౨౮|

రామశోకమహాభోగః సీతావిరహపారగః |

శ్వసితోర్మిమహావర్తో బాష్పఫేనజలావిలః |౨-౫౯-౨౯|

బాహువిక్షేపమీనౌఘో విక్రందితమహాస్వనః |

ప్రకీర్ణకేశశైవాలః కైకేయీబడబాముఖః |౨-౫౯-౩౦|

మమాశ్రువేగప్రభవః కుబ్జావాక్యమహాగ్రహః |

వరవేలో నృశంసాయా రామప్రవ్రాజనాయతః |౨-౫౯-౩౧|

యస్మిన్ బత నిమగ్నోఽహం కౌసల్యే రాఘవం వినా |

దుస్తరః జీవతా దేవి మయా అయం శోక సాగరః |౨-౫౯-౩౨|

అశోభనం యో అహం ఇహ అద్య రాఘవం |

దిదృక్షమాణో న లభే సలక్ష్మణం

ఇతి ఇవ రాజా విలపన్ మహా యహాశః

పపాత తూర్ణం శయనే స మూర్చితః |౨-౫౯-౩౩|

ఇతి విలపతి పార్థివే ప్రనష్టే |

కరుణతరం ద్విగుణం చ రామ హేతోః |

వచనం అనునిశమ్య తస్య దేవీ |

భయం అగమత్ పునర్ ఏవ రామ మాతా |౨-౫౯-౩౪|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః |౨-౫౯|