అయోధ్యాకాండము - సర్గము 30
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే త్రింశః సర్గః |౨-౩౦|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
సాంత్వ్యమానా తు రామేణ మైథిలీ జనక ఆత్మజా |
వన వాస నిమిత్తాయ భర్తారం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౩౦-౧|
సా తం ఉత్తమ సంవిగ్నా సీతా విపుల వక్షసం |
ప్రణయాచ్ చ అభిమానాచ్ చ పరిచిక్షేప రాఘవం |౨-౩౦-౨|
కిం త్వా అమన్యత వైదేహః పితా మే మిథిలా అధిపః |
రామ జామాతరం ప్రాప్య స్త్రియం పురుష విగ్రహం |౨-౩౦-౩|
అనృతం బల లోకో అయం అజ్ఞానాత్ యద్ద్ హి వక్ష్యతి |
తేజో న అస్తి పరం రామే తపతి ఇవ దివా కరే |౨-౩౦-౪|
కిం హి కృత్వా విషణ్ణః త్వం కుతః వా భయం అస్తి తే |
యత్ పరిత్యక్తు కామః త్వం మాం అనన్య పరాయణాం |౨-౩౦-౫|
ద్యుమత్సేన సుతం వీర సత్యవంతం అనువ్రతాం |
సావిత్రీం ఇవ మాం విద్ధి త్వం ఆత్మ వశ వర్తినీం |౨-౩౦-౬|
న తు అహం మనసా అపి అన్యం ద్రష్టా అస్మి త్వద్ ఋతే అనఘ |
త్వయా రాఘవ గచ్చేయం యథా అన్యా కుల పాంసనీ |౨-౩౦-౭|
స్వయం తు భార్యాం కౌమారీం చిరం అధ్యుషితాం సతీం |
శైలూషైవ మాం రామ పరేభ్యో దాతుం ఇచ్చసి |౨-౩౦-౮|
యస్య పథ్యం చ రామాత్థ యస్య చార్థేఽవరుధ్యసే |
త్వం తస్య భవ వశ్యశ్చ విధేయశ్ఛ సదానఘ|౨-౩౦-౯|
స మాం అనాదాయ వనం న త్వం ప్రస్థాతుం అర్హసి |
తపో వా యది వా అరణ్యం స్వర్గో వా స్యాత్ సహ త్వయా |౨-౩౦-౧౦|
న చ మే భవితా తత్ర కశ్చిత్ పథి పరిశ్రమః |
పృష్ఠతః తవ గచ్చంత్యా విహార శయనేష్వ్ అపి |౨-౩౦-౧౧|
కుశ కాశ శర ఇషీకా యే చ కణ్టకినో ద్రుమాః |
తూల అజిన సమ స్పర్శా మార్గే మమ సహ త్వయా |౨-౩౦-౧౨|
మహా వాత సముద్ధూతం యన్ మాం అవకరిష్యతి |
రజో రమణ తన్ మన్యే పర అర్ధ్యం ఇవ చందనం |౨-౩౦-౧౩|
శాద్వలేషు యద్ ఆసిష్యే వన అంతే వన గోరచా |
కుథా ఆస్తరణ తల్పేషు కిం స్యాత్ సుఖతరం తతః |౨-౩౦-౧౪|
పత్రం మూలం ఫలం యత్ త్వం అల్పం వా యది వా బహు |
దాస్యసి స్వయం ఆహృత్య తన్ మే అమృత రస ఉపమం |౨-౩౦-౧౫|
న మాతుర్ న పితుస్ తత్ర స్మరిష్యామి న వేశ్మనః |
ఆర్తవాని ఉపభుంజానా పుష్పాణి చ ఫలాని చ |౨-౩౦-౧౬|
న చ తత్ర గతః కించిత్ ద్రష్టుం అర్హసి విప్రియం |
మత్ కృతే న చ తే శోకో న భవిష్యామి దుర్భరా |౨-౩౦-౧౭|
యః త్వయా సహ స స్వర్గో నిరయో యః త్వయా వినా |
ఇతి జానన్ పరాం ప్రీతిం గచ్చ రామ మయా సహ |౨-౩౦-౧౮|
అథ మాం ఏవం అవ్యగ్రాం వనం న ఏవ నయిష్యసి |
విషం అద్య ఏవ పాస్యామి మా విశం ద్విషతాం వశం |౨-౩౦-౧౯|
పశ్చాత్ అపి హి దుహ్ఖేన మమ న ఏవ అస్తి జీవితం |
ఉజ్ఝితాయాః త్వయా నాథ తదా ఏవ మరణం వరం |౨-౩౦-౨౦|
ఇదం హి సహితుం శోకం ముహూర్తం అపి న ఉత్సహే |
కిం పునర్ దశ వర్షాణి త్రీణి చ ఏకం చ దుహ్ఖితా |౨-౩౦-౨౧|
ఇతి సా శోక సంతప్తా విలప్య కరుణం బహు |
చుక్రోశ పతిం ఆయస్తా భృశం ఆలింగ్య సస్వరం |౨-౩౦-౨౨|
సా విద్ధా బహుభిర్ వాక్యైః దిగ్ధైః ఇవ గజ అంగనా |
చిర సమ్నియతం బాష్పం ముమోచ అగ్నిం ఇవ అరణిః |౨-౩౦-౨౩|
తస్యాః స్ఫటిక సంకాశం వారి సంతాప సంభవం |
నేత్రాభ్యాం పరిసుస్రావ పంకజాభ్యాం ఇవ ఉదకం |౨-౩౦-౨౪|
తచ్చైవామలచంధ్రభం ముఖమాయతలోచనం |
పర్యశుష్యత బాష్పేణ జలోద్ధృతమివాముబుజం |౨-౩౦-౨౫|
తాం పరిష్వజ్య బాహుభ్యాం విసంజ్ఞాం ఇవ దుహ్ఖితాం |
ఉవాచ వచనం రామః పరివిశ్వాసయంస్ తదా |౨-౩౦-౨౬|
న దేవి తవ దుహ్ఖేన స్వర్గం అపి అభిరోచయే |
న హి మే అస్తి భయం కించిత్ స్వయంభోర్ ఇవ సర్వతః |౨-౩౦-౨౭|
తవ సర్వం అభిప్రాయం అవిజ్ఞాయ శుభ ఆననే |
వాసం న రోచయే అరణ్యే శక్తిమాన్ అపి రక్షణే |౨-౩౦-౨౮|
యత్ సృష్టా అసి మయా సార్ధం వన వాసాయ మైథిలి |
న విహాతుం మయా శక్యా కీర్తిర్ ఆత్మవతా యథా |౨-౩౦-౨౯|
ధర్మః తు గజ నాస ఊరు సద్భిర్ ఆచరితః పురా |
తం చ అహం అనువర్తే అద్య యథా సూర్యం సువర్చలా |౨-౩౦-౩౦|
న ఖల్వహం న గచ్ఛేయం వనం జనకనందిని |
వచనం త్న్నయతి మాం పితుః సత్యోపబృంహితం |౨-౩౦-౩౧|
ఏష ధర్మః తు సుశ్రోణి పితుర్ మాతుః చ వశ్యతా |
అతః చ ఆజ్ఞాం వ్యతిక్రమ్య న అహం జీవితుం ఉత్సహే |౨-౩౦-౩౨|
అస్వాధీనం కథం దైవం ప్రకారైరభిరాధ్యతే |
స్వాధీనం సమతిక్రమ్య మాతరం పితరం గురుం |౨-౩౦-౩౩|
యత్త్రయం తత్త్రయో లోకాః పవిత్రం తత్సమం భువి |
నాన్యదస్తి శుభాపాఙ్గే తేనేదమభిరాధ్యతే |౨-౩౦-౩౪|
న సత్యం దానమానౌ వా న యజ్ఞాశ్చాప్తదక్షిణాః |
తథా బలకరాః సీతే యథా సేవా పితుర్మతా |౨-౩౦-౩౫|
స్వర్గో ధనం వా ధాన్యం వా విద్యాః పుత్రాః సుఖాని చ |
గురువృత్త్యనురోధేన న కించిత్దపి దుర్లభం |౨-౩౦-౩౬|
దేవగంధర్వగోలోకాన్ బ్రహ్మలోకం తథాపరాన్ |
ప్రాప్నువంతి మహాత్మానో మాతాపితృపరాయణాః |౨-౩౦-౩౭|
స మాం పితా యథా శాస్తి సత్య ధర్మ పథే స్థితః |
తథా వర్తితుం ఇచ్చామి స హి ధర్మః సనాతనః |౨-౩౦-౩౮|
మమ సన్నా మతిః సీతే త్వాం నేతుం దణ్డకావనం |
వసిష్యామీతి సాత్వం మామనుయాతుం సునిశ్చితా |౨-౩౦-౩౯|
సా హి దిష్టాఽనవద్యాఙ్గీ వనాయ వదిరేక్షణే |
అనుగచ్చస్వ మాం భీరు సహ ధర్మ చరీ భవ |౨-౩౦-౪౦|
సర్వథా సదృశం సీతే మమ స్వస్య కులస్య చ |
వ్యవసాయమనుక్రాంతా కాంతే త్వమతిశోభనం |౨-౩౦-౪౧|
ఆరభస్వ శుభశ్రోణి వనవాసక్షమాః క్రియాః |
నేదానీం త్వదృతే సీతే స్వర్గోఽపి మమ రోచతే |౨-౩౦-౪౨|
బ్రాహ్మణేభ్యః చ రత్నాని భిక్షుకేభ్యః చ భోజనం |
దేహి చ ఆశంసమానేభ్యః సంత్వరస్వ చ మాచిరం |౨-౩౦-౪౩|
భూషణాని మహార్హాణి వరవస్త్రాణి యాని చ |
రమణీయాశ్చ యే కేచిత్క్రీడార్థాశ్చాపుయుపస్కరాః |౨-౩౦-౪౪|
శయనీయాని యానాని మమ చాన్యాని యాని చ |
దేహి స్వభృత్యవర్గస్య బ్రాహ్మణానామనంతరం |౨-౩౦-౪౫|
అనుకూలం తు సా భర్తుర్ జ్ఞాత్వా గమనం ఆత్మనః |
క్షిప్రం ప్రముదితా దేవీ దాతుం ఏవ ఉపచక్రమే |౨-౩౦-౪౬|
తతః ప్రహృష్టా పరిపూర్ణ మానసా |
యశస్వినీ భర్తుర్ అవేక్ష్య భాషితం |
ధనాని రత్నాని చ దాతుం అంగనా |
ప్రచక్రమే ధర్మభృతాం మనస్వినీ |౨-౩౦-౪౭|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే త్రింశః సర్గః |౨-౩౦|