అయోధ్యాకాండము - సర్గము 3

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే తృతీయః సర్గః |౨-౩|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

తేషామఞ్జలిపద్మాని ప్రగృహీతాని సర్వశః |

ప్రతిగృహ్యాబ్రవీద్రాజా తేభ్యః ప్రియహితం వచః |౨-౩-౧|

అహోఽస్మి పరమప్రీతః ప్రభావశ్చాతులో మమ |

యన్మే జ్యేష్ఠం ప్రియం పుత్రం యౌవరాజ్యస్థ మిచ్ఛథ |౨-౩-౨|

ఇతి ప్రత్యర్చ్య తాన్ రాజా బ్రాహ్మణానిద మబ్రవీత్ |

వసిష్ఠం వామదేవం చ తేషామేవోపశృణ్వతాం |౨-౩-౩|

చైత్రః శ్రీమానయం మాసః పుణ్యః పుష్పితకాననః |

యౌవరాజ్యాయ రామస్య సర్వమేవోపకల్ప్యతాం |౨-౩-౪|

రాజ్ఞస్తూపరతే వాక్యే జనఘోషో మహానభూత్ |

శనైస్తస్మిన్ ప్రశాంతే చ జనఘోషే జనాధిపః |౨-౩-౫|

వసిష్ఠం మునిశార్దూలం రాజా వచనమబ్రవీత్ |

అభిషేకాయ రామస్య యత్కర్మ సపరిచ్ఛదం |౨-౩-౬|

తదద్య భగవన్ సర్వమాజ్ఞాపయితు మర్హసి |

తచ్ఛ్రుత్వా భూమిపాలస్య వసిష్ఠో ద్విజసత్తమః |౨-౩-౭|

ఆదిదేశాగ్రతో రాజ్ఞః స్థితాన్ యుక్తాన్ కృతాఞ్జలీన్ |

సువర్ణాదీని రత్నాని బలీన్ సర్వౌషధీరపి |౨-౩-౮|

శుక్లమాల్యాంశ్చ లాజాంశ్చ పృథక్చ మధుసర్పిషీ |

అహతాని చ వాసాంసి రథం సర్వాయుధాన్యపి |౨-౩-౯|

చతురఙ్గబలం చైవ గజం చ శుభలక్షణం |

చామరవ్యజనే శ్వేతే ధ్వజం ఛత్రం చ పాణ్డురం |౨-౩-౧౦|

శతం చ శాతకుంభానాం కుంభానామగ్నివర్చసాం |

హిరణ్యశృఙ్గమృషభం సమగ్రం వ్యాఘ్రచర్మ చ |౨-౩-౧౧|

ఉపస్థాపయత ప్రాతరగ్న్యగారం మహీపతేః |

యచ్చాన్యత్కిఞ్చిదేష్టవ్యం తత్సర్వముపకల్ప్యతాం |౨-౩-౧౨|

అస్తఃపురస్య ద్వారాణి సర్వస్య నగరస్య చ |

చందనస్రగ్భిరర్చ్యంతాం ధూపైశ్చ ఘ్రాణహారిభిః |౨-౩-౧౩|

ప్రశస్తమన్నం గుణవద్ధధిక్షీరోపసేచనం |

ద్విజానాం శతసాహస్రే యత్ప్రకామమలం భవేత్ |౨-౩-౧౪|

సత్కృత్య ద్విజముఖ్యానాం శ్వః ప్రభాతే ప్రదీయతాం |

ఘృతం దధి చ లాజాశ్చ దక్షిణాశ్చాపి పుష్కలాః |౨-౩-౧౫|

సూర్యేఽభ్యుదితమాత్రే శ్వో భవితా స్వస్తివాచనం |

బ్రాహ్మణాశ్చ నిమంత్ర్యంతాం కల్ప్యంతామాసనాని చ |౨-౩-౧౬|

ఆబధ్యంతాం పతాకాశ్చ రాజమార్గశ్చ సిచ్యతాం |

సర్వే చ తాళావచరా గణికాశ్చ స్వలంకృతాః |౨-౩-౧౭|

కక్ష్యాం ద్వితీయామాసాద్య తిష్ఠంతు నృపవేశ్మనః |

దేవాయతనచైత్యేషు సాన్నభక్షాః సదక్షిణాః |౨-౩-౧౮|

ఉపస్థాపయితవ్యాః స్యుర్మాల్యయోగ్యాః పృథక్ పృథక్ |

దీర్ఘాసిబద్ధా యోధాశ్చ సన్నద్ధా మృష్టవాససః |౨-౩-౧౯|

మహారాజాఙ్గణం సర్వే ప్రవిశంతు మహోదయం |

ఏవం వ్యాదిశ్య విప్రౌ తౌ క్రియాస్తత్ర సునిష్ఠితౌ |౨-౩-౨౦|

చక్రతుశ్చైవ యచ్ఛేషం పార్థివాయ నివేద్య చ |

కృతమిత్యేవ చాబ్రూతామభిగమ్య జగత్పతిం |౨-౩-౨౧|

యథోక్తవచనం ప్రీతౌ హర్షయుక్తౌ ద్విజర్షభౌ |

తతః సుమంత్రం ద్యుతిమాన్ రాజా వచనమబ్రవీత్ |౨-౩-౨౨|

రామః కృతాత్మా భవతా శీఘ్రమానీయతామితి |

స తథేతి ప్రతిజ్ఞాయ సుమంత్రో రాజశాసనాత్ |౨-౩-౨౩|

రామం తత్రానయాంచక్రే రథేన రథినాం వరం |

అథ తత్ర సమాసీనాస్తదా దశరథం నృపం |౨-౩-౨౪|

ప్రాచ్యోదీచ్యాః ప్రతీచ్యాశ్చ దాక్షిణాత్యాశ్చ భూమిపాః |

ంలేచ్ఛాశ్చార్యాశ్చ యే చాన్యే వనే శైలాంతవాసినః |౨-౩-౨౫|

ఉపాసాఞ్చక్రిరే సర్వే తం దేవా ఇవ వాసవం |

తేషాం మధ్యే స రాజర్షిర్మరుతామివ వాసవః |౨-౩-౨౬|

ప్రాసాదస్థో రథగతం దదర్శాయాంత మాత్మజం |

గంధర్వరాజప్రతిమం లోకే విఖ్యాతపౌరుషం |౨-౩-౨౭|

దీర్ఘ బాహుం మహసత్త్వం మత్తమాతఙ్గగామినం |

చంద్రకాంతాననం రామమతీవ ప్రియదర్శనం |౨-౩-౨౮|

రూపౌదార్యగుణైః పుంసాం దృష్టిచిత్తాపహారిణం |

ఘర్మాభితప్తాః పర్జన్యం హ్లాదయంతమివ ప్రజాః |౨-౩-౨౯|

న తతర్ప సమాయాంతం పశ్యమానో నరాధిపః |

అవతార్య సుమంత్రస్తం రాఘవం స్యందనోత్తమాత్ |౨-౩-౩౦|

పితుః సమీపం గచ్ఛంతం ప్రాఞ్జలిః పృష్ఠతోఽన్వగాత్ |

స తం కైలాసశృఙ్గాభం ప్రాసాదం నరపుఙ్గవః |౨-౩-౩౧|

ఆరురోహ నృపం ద్రష్టుం సహ సూతేన రాఘవః |

స ప్రాఞ్్‌జలిరభిప్రేత్య ప్రణతః పితురంతికే |౨-౩-౩౨|

నామ స్వం శ్రావయన్ రామో వవంధే చరణౌ పితుః |

తం దృష్ట్వా ప్రణతం పార్శ్వే కృతాఞ్జలిపుటం నృపః |౨-౩-౩౩|

గృహ్యాఞ్జలౌ సమాకృష్య సస్వజే ప్రియమాత్మజం |

తస్మై చాభ్యుదితం దివ్యం మణికాఞ్చనభూషితం |౨-౩-౩౪|

దిదేశ రాజా రుచిరం రామాయ పరమాసనం |

తదాసనవరం ప్రాప్య వ్యదీపయత రాఘవః |౨-౩-౩౫|

స్వయేవ ప్రభయా మేరుముదయే విమలో రవిః |

తేన విభ్రాజతా తత్ర సా సభాభివ్యరోచత |౨-౩-౩౬|

విమలగ్రహనక్షత్రా శారదీ ద్యౌరివేందునా |

తం పశ్యమానో నృపతి స్తుతోఓష ప్రియమాత్మజం |౨-౩-౩౭|

అలఙ్కృతమివాత్మానమాదర్శతలసంస్థితం |

స తం సస్మితమాభాష్య పుత్రం పుత్రవతాం వరః |౨-౩-౩౮|

ఉవాచేదం వచో రాజా దేవేంద్రమివ కాశ్యపః |

జ్యేష్ఠాయామసి మే పత్న్యాం సదృశ్యాం సదృశః సుతః |౨-౩-౩౯|

ఉత్పన్నస్త్వం గుణశ్రేష్ఠో మమ రామాత్మజః ప్రియః |

యతస్త్వయా ప్రజాశ్చేమాః స్వగుణైరనురఞ్జితాః |౨-౩-౪౦|

తస్మాత్త్వం పుష్యయోగేన యౌవరాజ్యమవాప్నుహి |

కామతస్త్వం ప్రకృత్యైవ వినీతో గుణవానసి |౨-౩-౪౧|

గుణవత్యపి తు స్నేహాత్పుత్ర వక్ష్యామి తే హితం |

భూయో వినయమాస్థాయ భవ నిత్యం జితేంద్రియః |౨-౩-౪౨|

కామక్రోధసముత్థాని త్యజేథా వ్యసనాని చ |

పరోక్షయా వర్తమానో వృత్త్యా ప్రత్యక్షయా తథా |౨-౩-౪౩|

అమాత్యప్రభృతీః సర్వాః ప్రకృతీశ్చానురఞ్జయ |

కోష్ఠాగారాయుధాగారైః కృత్వా సన్ని చయాన్ బహూన్ |౨-౩-౪౪|

తుష్టానురక్తప్రకృతిర్యః పాలయతి మేదినీం |

తస్య నందంతి మిత్రాణి లబ్ధ్వాఽమృతమివాఽమరాః |౨-౩-౪౫|

తస్మాత్త్వమపి చాత్మానం నియమ్యైవం సమాచర |

తచ్ఛ్రుత్వా సుహృదస్తస్య రామస్య ప్రియకారిణః |౨-౩-౪౬|

త్వరితాః శీఘ్రమభ్యేత్య కౌసల్యాయై న్యవేదయన్ |

సా హిరణ్యం చ గాశ్చైవ రత్నాని వివిధాని చ |౨-౩-౪౭|

వ్యాదిదేశ ప్రియాఖ్యేభ్యః కౌసల్యా ప్రమదోత్తమా |

అథాభివాద్య రాజానం రథమారుహ్య రాఘవః |౨-౩-౪౮|

యయౌ స్వం ద్యుతిమద్వేశ్మ జనౌఘైః ప్రతిపూజితః |

తే చాపి పౌరా నృపతేర్వచస్త |

చ్ఛ్రుత్వా తదా లాభమివేష్టమాశు |

నరేంద్రమామంత్ర్య గృహాణి గత్వా |

దేవాన్ సమానర్చురతిప్రహృష్టాః |౨-౩-౪౯|

ఇత్యార్షే శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే తృతీయ సర్గః

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే తృతీయః సర్గః |౨-౩|