అయోధ్యాకాండము - సర్గము 118
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
సా తు ఎవం ఉక్తా వైదెహీ అనసూయాన్ అసూయయా |
ప్రతిపూజ్య వచొ మందం ప్రవక్తుం ఉపచక్రమె || 2-118-1
న ఎతద్ ఆష్చర్యం ఆర్యాయా యన్ మాం త్వం అనుభాషసె |
విదితం తు మమ అప్య్ ఎతద్ యథా నార్యాహ్ పతిర్ గురుహ్ || 2-118-2
యద్య్ అప్య్ ఎష భవెద్ భర్తా మమ ఆర్యె వృ్ఇత్త వర్జితహ్ |
అద్వైధం ఉపవర్తవ్యహ్ తథా అప్య్ ఎష మయా భవెత్ || 2-118-3
కిం పునర్ యొ గుణ ష్లాఘ్యహ్ సానుక్రొషొ జిత ఇంద్రియహ్ |
స్థిర అనురాగొ ధర్మ ఆత్మా మాతృ్ఇ వర్తీ పితృ్ఇ ప్రియహ్ || 2-118-4
యాం వృ్ఇత్తిం వర్తతె రామహ్ కౌసల్యాయాం మహా బలహ్ |
తాం ఎవ నృ్ఇప నారీణాం అన్యాసాం అపి వర్తతె || 2-118-5
సకృ్ఇద్ దృ్ఇష్టాసు అపి స్త్రీషు నృ్ఇపెణ నృ్ఇప వత్సలహ్ |
మాతృ్ఇవద్ వర్తతె వీరొ మానం ఉత్సృ్ఇజ్య ధర్మవిత్ || 2-118-6
ఆగగ్చ్ఛంత్యాహ్ చ విజనం వనం ఎవం భయ ఆవహం |
సమాహితం హి మె ష్వష్ర్వా హృ్ఇదయె యత్ స్థితం మహత్ || 2-118-7
ప్రాణి ప్రదాన కాలె చ యత్ పురా తు అగ్ని సమ్నిధౌ |
అనుషిష్టా జనన్యా అస్మి వాక్యం తద్ అపి మె ధృ్ఇతం || 2-118-8
నవీ కృ్ఇతం తు తత్ సర్వం వాక్యైహ్ తె ధర్మ చారిణి |
పతి షుష్రూషణాన్ నార్యాహ్ తపొ న అన్యద్ విధీయతె || 2-118-9
సావిత్రీ పతి షుష్రూషాం కృ్ఇత్వా స్వర్గె మహీయతె ||
తథా వృ్ఇత్తిహ్ చ యాతా త్వం పతి షుష్రూషయా దివం || 2-118-10
వరిష్ఠా సర్వ నారీణాం ఎషా చ దివి దెవతా |
రొహిణీ చ వినా చంద్రం ముహూర్తం అపి దృ్ఇష్యతె || 2-118-11
ఎవం విధాహ్ చ ప్రవరాహ్ స్త్రియొ భర్తృ్ఇ దృ్ఇఢ వ్రతాహ్ |
దెవ లొకె మహీయంతె పుణ్యెన స్వెన కర్మణా || 2-118-12
తతొ అనసూయా సమ్హృ్ఇష్టా ష్రుత్వా ఉక్తం సీతయా వచహ్ |
షిరస్య్ ఆఘ్రాయ చ ఉవాచ మైథిలీం హర్షయంత్య్ ఉత || 2-118-13
నియమైర్ వివిధైర్ ఆప్తం తపొ హి మహద్ అస్తి మె |
తత్ సమ్ష్రిత్య బలం సీతె చందయె త్వాం షుచి వ్రతె || 2-118-14
ఉపపన్నం చ యుక్తం చ వచనం తవ మైథిలి |
ప్రీతా చ అస్మ్య్ ఉచితం కిం తె కరవాణి బ్రవీహ్యహం || 2-118-15
తస్యాస్తద్వచనం ష్రుత్వా విస్మితా మందవిస్మయా |
కృ్ఇతం ఇత్య్ అబ్రవీత్ సీతా తపొ బల సమన్వితాం || 2-118-16
సా తు ఎవం ఉక్తా ధర్మజ్ఞా తయా ప్రీతతరా అభవత్ |
సఫలం చ ప్రహర్శం తె హంత సీతె కరొమ్యహం || 2-118-17
ఇదం దివ్యం వరం మాల్యం వస్త్రం ఆభరణాని చ |
అంగ రాగం చ వైదెహి మహా అర్హం అనులెపనం || 2-118-18
మయా దత్తం ఇదం సీతె తవ గాత్రాణి షొభయెత్ |
అనురూపం అసంక్లిష్టం నిత్యం ఎవ భవిష్యతి || 2-118-19
అంగ రాగెణ దివ్యెన లిప్త అంగీ జనక ఆత్మజె |
షొభయిష్యామి భర్తారం యథా ష్రీర్ విష్ణుం అవ్యయం || 2-118-20
సా వస్త్రం అంగ రాగం చ భూషణాని స్రజహ్ తథా |
మైథిలీ ప్రతిజగ్రాహ ప్రీతి దానం అనుత్తమం || 2-118-21
ప్రతిగృ్ఇహ్య చ తత్ సీతా ప్రీతి దానం యషస్వినీ |
ష్లిష్ట అంజలి పుటా ధీరా సముపాస్త తపొ ధనాం || 2-118-22
తథా సీతాం ఉపాసీనాం అనసూయా దృ్ఇఢ వ్రతా |
వచనం ప్రష్టుం ఆరెభె కాంచిద్ త్ప్రియాం కథామను || 2-118-23
స్వయం వరె కిల ప్రాప్తా త్వం అనెన యషస్వినా |
రాఘవెణ ఇతి మె సీతె కథా ష్రుతిం ఉపాగతా || 2-118-24
తాం కథాం ష్రొతుం ఇగ్చ్ఛామి విస్తరెణ చ మైథిలి |
యథా అనుభూతం కార్త్స్న్యెన తన్ మె త్వం వక్తుం అర్హసి || 2-118-25
ఎవం ఉక్తా తు సా సీతా తాం తతొ ధర్మ చారిణీం |
ష్రూయతాం ఇతి చ ఉక్త్వా వై కథయాం ఆస తాం కథాం || 2-118-26
మిథిలా అధిపతిర్ వీరొ జనకొ నామ ధర్మవిత్ |
క్షత్ర ధర్మణ్య్ అభిరతొ న్యాయతహ్ షాస్తి మెదినీం || 2-118-27
తస్య లాంగల హస్తస్య కర్షతహ్ క్షెత్ర మణ్డలం |
అహం కిల ఉత్థితా భిత్త్వా జగతీం నృ్ఇపతెహ్ సుతా || 2-118-28
స మాం దృ్ఇష్ట్వా నర పతిర్ ముష్టి విక్షెప తత్ పరహ్ |
పామ్షు గుణ్ఠిత సర్వ అంగీం విస్మితొ జనకొ అభవత్ || 2-118-29
అనపత్యెన చ స్నెహాద్ అంకం ఆరొప్య చ స్వయం |
మమ ఇయం తనయా ఇత్య్ ఉక్త్వా స్నెహొ మయి నిపాతితహ్ || 2-118-30
అంతరిక్షె చ వాగ్ ఉక్తా అప్రతిమా మానుషీ కిల |
ఎవం ఎతన్ నర పతె ధర్మెణ తనయా తవ || 2-118-31
తతహ్ ప్రహృ్ఇష్టొ ధర్మ ఆత్మా పితా మె మిథిలా అధిపహ్ |
అవాప్తొ విపులాం ఋ్ఇద్ధిం మాం అవాప్య నర అధిపహ్ || 2-118-32
దత్త్వా చ అస్మి ఇష్టవద్ దెవ్యై జ్యెష్ఠాయై పుణ్య కర్మణా |
తయా సంభావితా చ అస్మి స్నిగ్ధయా మాతృ్ఇ సౌహృ్ఇదాత్ || 2-118-33
పతి సమ్యొగ సులభం వయొ దృ్ఇష్ట్వా తు మె పితా |
చింతాం అభ్యగమద్ దీనొ విత్త నాషాద్ ఇవ అధనహ్ || 2-118-34
సదృ్ఇషాచ్ చ అపకృ్ఇష్టాచ్ చ లొకె కన్యా పితా జనాత్ |
ప్రధర్షణాం అవాప్నొతి షక్రెణ అపి సమొ భువి || 2-118-35
తాం ధర్షణాం అదూరస్థాం సందృ్ఇష్య ఆత్మని పార్థివహ్ |
చినంతా అర్ణవ గతహ్ పారం న ఆససాద అప్లవొ యథ || 2-118-36
అయొనిజాం హి మాం జ్ఞాత్వా న అధ్యగగ్చ్ఛత్ స చింతయన్ |
సదృ్ఇషం చ అనురూపం చ మహీ పాలహ్ పతిం మమ || 2-118-37
తస్య బుద్ధిర్ ఇయం జాతా చింతయానస్య సంతతం |
స్వయం వరం తనూజాయాహ్ కరిష్యామి ఇతి ధీమతహ్ || 2-118-38
మహా యజ్ఞె తదా తస్య వరుణెన మహాత్మనా |
దత్తం ధనుర్ వరం ప్రీత్యా తూణీ చ అక్షయ్య సాయకౌ || 2-118-39
అసంచాల్యం మనుష్యైహ్ చ యత్నెన అపి చ గౌరవాత్ |
తన్ న షక్తా నమయితుం స్వప్నెషు అపి నర అధిపాహ్ || 2-118-40
తద్ ధనుహ్ ప్రాప్య మె పిత్రా వ్యాహృ్ఇతం సత్య వాదినా |
సమవాయె నర ఇంద్రాణాం పూర్వం ఆమంత్ర్య పార్థివాన్ || 2-118-41
ఇదం చ ధనుర్ ఉద్యమ్య సజ్యం యహ్ కురుతె నరహ్ |
తస్య మె దుహితా భార్యా భవిష్యతి న సమ్షయహ్ || 2-118-42
తచ్ చ దృ్ఇష్ట్వా ధనుహ్ ష్రెష్ఠం గౌరవాద్ గిరి సమ్నిభం |
అభివాద్య నృ్ఇపా జగ్ముర్ అషక్తాహ్ తస్య తొలనె || 2-118-43
సుదీర్ఘస్య తు కాలస్య రాఘవొ అయం మహా ద్యుతిహ్ |
విష్వామిత్రెణ సహితొ యజ్ఞం ద్రష్టుం సమాగతహ్ || 2-118-44
లక్ష్మణెన సహ భ్రాత్రా రామహ్ సత్య పరాక్రమహ్ |
విష్వామిత్రహ్ తు ధర్మ ఆత్మా మమ పిత్రా సుపూజితహ్ || 2-118-45
ప్రొవాచ పితరం తత్ర రాఘవొ రామ లక్ష్మణౌ |
సుతౌ దషరథస్య ఇమౌ ధనుర్ దర్షన కాంక్షిణౌ || 2-118-46
ధనుర్దర్షయ రామాయ రాజపుత్రాయ దైవికం |
ఇత్య్ ఉక్తహ్ తెన విప్రెణ తద్ ధనుహ్ సముపానయత్ || 2-118-47
నిమెష అంతర మాత్రెణ తద్ ఆనమ్య స వీర్యవాన్ |
జ్యాం సమారొప్య ఝటితి పూరయాం ఆస వీర్యవాన్ || 2-118-48
తెన పూరయతా వెగాన్ మధ్యె భగ్నం ద్విధా ధనుహ్ |
తస్య షబ్దొ అభవద్ భీమహ్ పతితస్య అషనెర్ ఇవ || 2-118-49
తతొ అహం తత్ర రామాయ పిత్రా సత్య అభిసంధినా |
ఉద్యతా దాతుం ఉద్యమ్య జల భాజనం ఉత్తమం || 2-118-50
దీయమానాం న తు తదా ప్రతిజగ్రాహ రాఘవహ్ |
అవిజ్ఞాయ పితుహ్ చందం అయొధ్యా అధిపతెహ్ ప్రభొహ్ || 2-118-51
తతహ్ ష్వషురం ఆమంత్ర్య వృ్ఇద్ధం దషరథం నృ్ఇపం |
మమ పిత్రా అహం దత్తా రామాయ విదిత ఆత్మనె || 2-118-52
మమ చైవ అనుజా సాధ్వీ ఊర్మిలా ప్రియ దర్షనా |
భార్య అర్థె లక్ష్మణస్య అపి దత్తా పిత్రా మమ స్వయం || 2-118-53
ఎవం దత్తా అస్మి రామాయ తదా తస్మిన్ స్వయం వరె |
అనురక్తా చ ధర్మెణ పతిం వీర్యవతాం వరం || 2-118-54