అయోధ్యాకాండము - సర్గము 111

వికీసోర్స్ నుండి
వాల్మీకి రామాయణము
రామాయణ కాండములు
1. బాలకాండము
2. అయోధ్యాకాండము
3. అరణ్యకాండము
4. కిష్కింధకాండము
5. సుందరకాండము
6. యుద్ధకాండము
7. ఉత్తరకాండము

వసిష్ఠహ్ తు తదా రామం ఉక్త్వా రాజ పురొహితహ్ |

అబ్రవీద్ ధర్మ సమ్యుక్తం పునర్ ఎవ అపరం వచహ్ || 2-111-1

పురుషస్య ఇహ జాతస్య భవంతి గురవహ్ త్రయహ్ |

ఆచార్యహ్ చైవ కాకుత్స్థ పితా మాతా చ రాఘవ || 2-111-2

పితా హ్య్ ఎనం జనయతి పురుషం పురుష ఋ్ఇషభ |

ప్రజ్ఞాం దదాతి చ ఆచార్యహ్ తస్మాత్ స గురుర్ ఉచ్యతె || 2-111-3

సె తె అహం పితుర్ ఆచార్యహ్ తవ చైవ పరం తప |

మమ త్వం వచనం కుర్వన్ న అతివర్తెహ్ సతాం గతిం || 2-111-4

ఇమా హి తె పరిషదహ్ ష్రెణయహ్ చ సమాగతాహ్ |

ఎషు తాత చరన్ ధర్మం న అతివర్తెహ్ సతాం గతిం || 2-111-5

వృ్ఇద్ధాయా ధర్మ షీలాయా మాతుర్ న అర్హస్య్ అవర్తితుం |

అస్యాహ్ తు వచనం కుర్వన్ న అతివర్తెహ్ సతాం గతిం || 2-111-6

భరతస్య వచహ్ కుర్వన్ యాచమానస్య రాఘవ |

ఆత్మానం న అతివర్తెహ్ త్వం సత్య ధర్మ పరాక్రమ || 2-111-7

ఎవం మధురం ఉక్తహ్ తు గురుణా రాఘవహ్ స్వయం |

ప్రత్యువాచ సమాసీనం వసిష్ఠం పురుష ఋ్ఇషభహ్ || 2-111-8

యన్ మాతాపితరౌ వృ్ఇత్తం తనయె కురుతహ్ సదా |

న సుప్రతికరం తత్ తు మాత్రా పిత్రా చ యత్ కృ్ఇతం || 2-111-9

యథా షక్తి ప్రదానెన స్నాపనాచ్ చాదనెన చ |

నిత్యం చ ప్రియ వాదెన తథా సంవర్ధనెన చ || 2-111-10

స హి రాజా జనయితా పితా దషరథొ మమ |

ఆజ్ఞాతం యన్ మయా తస్య న తన్ మిథ్యా భవిష్యతి || 2-111-11

ఎవం ఉక్తహ్ తు రామెణ భరతహ్ ప్రత్యనంతరం |

ఉవాచ పరమ ఉదారహ్ సూతం పరమ దుర్మనాహ్ || 2-111-12

ఇహ మె స్థణ్డిలె షీఘ్రం కుషాన్ ఆస్తర సారథె |

ఆర్యం ప్రత్యుపవెక్ష్యామి యావన్ మె న ప్రసీదతి || 2-111-13

అనాహారొ నిరాలొకొ ధన హీనొ యథా ద్విజహ్ |

షెష్యె పురస్తాత్ షాలాయా యావన్ న ప్రతియాస్యతి || 2-111-14

స తు రామం అవెక్షంతం సుమంత్రం ప్రెక్ష్య దుర్మనాహ్ |

కుష ఉత్తరం ఉపస్థాప్య భూమాఉ ఎవ ఆస్తరత్ స్వయం || 2-111-15

తం ఉవాచ మహా తెజా రామొ రాజ ఋ్ఇషి సత్తమాహ్ |

కిం మాం భరత కుర్వాణం తాత ప్రత్యుపవెక్ష్యసి || 2-111-16

బ్రాహ్మణొ హ్య్ ఎక పార్ష్వెన నరాన్ రొద్ధుం ఇహ అర్హతి |

న తు మూర్ధా అవసిక్తానాం విధిహ్ ప్రత్యుపవెషనె || 2-111-17

ఉత్తిష్ఠ నర షార్దూల హిత్వా ఎతద్ దారుణం వ్రతం |

పుర వర్యాం ఇతహ్ క్షిప్రం అయొధ్యాం యాహి రాఘవ || 2-111-18

ఆసీనహ్ తు ఎవ భరతహ్ పౌర జానపదం జనం |

ఉవాచ సర్వతహ్ ప్రెక్ష్య కిం ఆర్యం న అనుషాసథ || 2-111-19

తె తం ఊచుర్ మహాత్మానం పౌర జానపదా జనాహ్ |

కాకుత్స్థం అభిజానీమహ్ సమ్యగ్ వదతి రాఘవహ్ || 2-111-20

ఎషొ అపి హి మహా భాగహ్ పితుర్ వచసి తిష్ఠతి |

అత ఎవ న షక్తాహ్ స్మొ వ్యావర్తయితుం అంజసా || 2-111-21

తెషాం ఆజ్ఞాయ వచనం రామొ వచనం అబ్రవీత్ |

ఎవం నిబొధ వచనం సుహృ్ఇదాం ధర్మ చక్షుషాం || 2-111-22

ఎతచ్ చ ఎవ ఉభయం ష్రుత్వా సమ్యక్ సంపష్య రాఘవ |

ఉత్తిష్ఠ త్వం మహా బాహొ మాం చ స్పృ్ఇష తథా ఉదకం || 2-111-23

అథ ఉత్థాయ జలం స్పృ్ఇష్ట్వా భరతొ వాక్యం అబ్రవీత్ |

షృ్ఇణ్వంతు మె పరిషదొ మంత్రిణహ్ ష్రెణయహ్ తథా || 2-111-24

న యాచె పితరం రాజ్యం న అనుషాసామి మాతరం |

ఆర్యం పరమ ధర్మజ్ఞం అభిజానామి రాఘవం || 2-111-25

యది తు అవష్యం వస్తవ్యం కర్తవ్యం చ పితుర్ వచహ్ |

అహం ఎవ నివత్స్యామి చతుర్దష వనె సమాహ్ || 2-111-26

ధర్మ ఆత్మా తస్య తథ్యెన భ్రాతుర్ వాక్యెన విస్మితహ్ |

ఉవాచ రామహ్ సంప్రెక్ష్య పౌర జానపదం జనం || 2-111-27

విక్రీతం ఆహితం క్రీతం యత్ పిత్రా జీవతా మమ |

న తల్ లొపయితుం షక్యం మయా వా భరతెన వా || 2-111-28

ఉపధిర్ న మయా కార్యొ వన వాసె జుగుప్సితహ్ |

యుక్తం ఉక్తం చ కైకెయ్యా పిత్రా మె సుకృ్ఇతం కృ్ఇతం || 2-111-29

జానామి భరతం క్షాంతం గురు సత్కార కారిణం |

సర్వం ఎవ అత్ర కల్యాణం సత్య సంధె మహాత్మని || 2-111-30

అనెన ధర్మ షీలెన వనాత్ ప్రత్యాగతహ్ పునహ్ |

భ్రాత్రా సహ భవిష్యామి పృ్ఇథివ్యాహ్ పతిర్ ఉత్తమహ్ || 2-111-31

వృ్ఇతొ రాజా హి కైకెయ్యా మయా తద్ వచనం కృ్ఇతం |

అనృ్ఇతాన్ మొచయ అనెన పితరం తం మహీ పతిం || 2-111-32