అయోధ్యాకాండము - సర్గము 111
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
వసిష్ఠహ్ తు తదా రామం ఉక్త్వా రాజ పురొహితహ్ |
అబ్రవీద్ ధర్మ సమ్యుక్తం పునర్ ఎవ అపరం వచహ్ || 2-111-1
పురుషస్య ఇహ జాతస్య భవంతి గురవహ్ త్రయహ్ |
ఆచార్యహ్ చైవ కాకుత్స్థ పితా మాతా చ రాఘవ || 2-111-2
పితా హ్య్ ఎనం జనయతి పురుషం పురుష ఋ్ఇషభ |
ప్రజ్ఞాం దదాతి చ ఆచార్యహ్ తస్మాత్ స గురుర్ ఉచ్యతె || 2-111-3
సె తె అహం పితుర్ ఆచార్యహ్ తవ చైవ పరం తప |
మమ త్వం వచనం కుర్వన్ న అతివర్తెహ్ సతాం గతిం || 2-111-4
ఇమా హి తె పరిషదహ్ ష్రెణయహ్ చ సమాగతాహ్ |
ఎషు తాత చరన్ ధర్మం న అతివర్తెహ్ సతాం గతిం || 2-111-5
వృ్ఇద్ధాయా ధర్మ షీలాయా మాతుర్ న అర్హస్య్ అవర్తితుం |
అస్యాహ్ తు వచనం కుర్వన్ న అతివర్తెహ్ సతాం గతిం || 2-111-6
భరతస్య వచహ్ కుర్వన్ యాచమానస్య రాఘవ |
ఆత్మానం న అతివర్తెహ్ త్వం సత్య ధర్మ పరాక్రమ || 2-111-7
ఎవం మధురం ఉక్తహ్ తు గురుణా రాఘవహ్ స్వయం |
ప్రత్యువాచ సమాసీనం వసిష్ఠం పురుష ఋ్ఇషభహ్ || 2-111-8
యన్ మాతాపితరౌ వృ్ఇత్తం తనయె కురుతహ్ సదా |
న సుప్రతికరం తత్ తు మాత్రా పిత్రా చ యత్ కృ్ఇతం || 2-111-9
యథా షక్తి ప్రదానెన స్నాపనాచ్ చాదనెన చ |
నిత్యం చ ప్రియ వాదెన తథా సంవర్ధనెన చ || 2-111-10
స హి రాజా జనయితా పితా దషరథొ మమ |
ఆజ్ఞాతం యన్ మయా తస్య న తన్ మిథ్యా భవిష్యతి || 2-111-11
ఎవం ఉక్తహ్ తు రామెణ భరతహ్ ప్రత్యనంతరం |
ఉవాచ పరమ ఉదారహ్ సూతం పరమ దుర్మనాహ్ || 2-111-12
ఇహ మె స్థణ్డిలె షీఘ్రం కుషాన్ ఆస్తర సారథె |
ఆర్యం ప్రత్యుపవెక్ష్యామి యావన్ మె న ప్రసీదతి || 2-111-13
అనాహారొ నిరాలొకొ ధన హీనొ యథా ద్విజహ్ |
షెష్యె పురస్తాత్ షాలాయా యావన్ న ప్రతియాస్యతి || 2-111-14
స తు రామం అవెక్షంతం సుమంత్రం ప్రెక్ష్య దుర్మనాహ్ |
కుష ఉత్తరం ఉపస్థాప్య భూమాఉ ఎవ ఆస్తరత్ స్వయం || 2-111-15
తం ఉవాచ మహా తెజా రామొ రాజ ఋ్ఇషి సత్తమాహ్ |
కిం మాం భరత కుర్వాణం తాత ప్రత్యుపవెక్ష్యసి || 2-111-16
బ్రాహ్మణొ హ్య్ ఎక పార్ష్వెన నరాన్ రొద్ధుం ఇహ అర్హతి |
న తు మూర్ధా అవసిక్తానాం విధిహ్ ప్రత్యుపవెషనె || 2-111-17
ఉత్తిష్ఠ నర షార్దూల హిత్వా ఎతద్ దారుణం వ్రతం |
పుర వర్యాం ఇతహ్ క్షిప్రం అయొధ్యాం యాహి రాఘవ || 2-111-18
ఆసీనహ్ తు ఎవ భరతహ్ పౌర జానపదం జనం |
ఉవాచ సర్వతహ్ ప్రెక్ష్య కిం ఆర్యం న అనుషాసథ || 2-111-19
తె తం ఊచుర్ మహాత్మానం పౌర జానపదా జనాహ్ |
కాకుత్స్థం అభిజానీమహ్ సమ్యగ్ వదతి రాఘవహ్ || 2-111-20
ఎషొ అపి హి మహా భాగహ్ పితుర్ వచసి తిష్ఠతి |
అత ఎవ న షక్తాహ్ స్మొ వ్యావర్తయితుం అంజసా || 2-111-21
తెషాం ఆజ్ఞాయ వచనం రామొ వచనం అబ్రవీత్ |
ఎవం నిబొధ వచనం సుహృ్ఇదాం ధర్మ చక్షుషాం || 2-111-22
ఎతచ్ చ ఎవ ఉభయం ష్రుత్వా సమ్యక్ సంపష్య రాఘవ |
ఉత్తిష్ఠ త్వం మహా బాహొ మాం చ స్పృ్ఇష తథా ఉదకం || 2-111-23
అథ ఉత్థాయ జలం స్పృ్ఇష్ట్వా భరతొ వాక్యం అబ్రవీత్ |
షృ్ఇణ్వంతు మె పరిషదొ మంత్రిణహ్ ష్రెణయహ్ తథా || 2-111-24
న యాచె పితరం రాజ్యం న అనుషాసామి మాతరం |
ఆర్యం పరమ ధర్మజ్ఞం అభిజానామి రాఘవం || 2-111-25
యది తు అవష్యం వస్తవ్యం కర్తవ్యం చ పితుర్ వచహ్ |
అహం ఎవ నివత్స్యామి చతుర్దష వనె సమాహ్ || 2-111-26
ధర్మ ఆత్మా తస్య తథ్యెన భ్రాతుర్ వాక్యెన విస్మితహ్ |
ఉవాచ రామహ్ సంప్రెక్ష్య పౌర జానపదం జనం || 2-111-27
విక్రీతం ఆహితం క్రీతం యత్ పిత్రా జీవతా మమ |
న తల్ లొపయితుం షక్యం మయా వా భరతెన వా || 2-111-28
ఉపధిర్ న మయా కార్యొ వన వాసె జుగుప్సితహ్ |
యుక్తం ఉక్తం చ కైకెయ్యా పిత్రా మె సుకృ్ఇతం కృ్ఇతం || 2-111-29
జానామి భరతం క్షాంతం గురు సత్కార కారిణం |
సర్వం ఎవ అత్ర కల్యాణం సత్య సంధె మహాత్మని || 2-111-30
అనెన ధర్మ షీలెన వనాత్ ప్రత్యాగతహ్ పునహ్ |
భ్రాత్రా సహ భవిష్యామి పృ్ఇథివ్యాహ్ పతిర్ ఉత్తమహ్ || 2-111-31
వృ్ఇతొ రాజా హి కైకెయ్యా మయా తద్ వచనం కృ్ఇతం |
అనృ్ఇతాన్ మొచయ అనెన పితరం తం మహీ పతిం || 2-111-32