అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 4
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 4) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భ]
శరూయతాం పార్ద తత్త్వేన విశ్వామిత్రొ యదా పురా
బరాహ్మణత్వం గతస తాత బరహ్మర్షిత్వం తదైవ చ
2 భరతస్యాన్వయే చైవాజమీఢొ నామ పార్దివః
బభూవ భరతశ్రేష్ఠ యజ్వా ధర్మభృతాం వరః
3 తస్య పుత్రొ మనా ఆసీజ జహ్నుర నామ నరేశ్వరః
థుహితృత్వమ అనుప్రాప్తా గఙ్గా యస్య మహాత్మనః
4 తస్యాత్మజస తుల్యగుణః సిన్ధుథ్వీపొ మహాయశాః
సిన్ధుథ్వీపాచ చ రాజర్షిర బలాకాశ్వొ మహాబలః
5 వల్లభస తస్య తనయః సాక్షాథ ధర్మ ఇవాపరః
కుశికస తస్య తనయః సహస్రాక్షసమథ్యుతిః
6 కుశికస్యాత్మజః శరీమాన గాధిర నామ జనేశ్వరః
అపుత్రః స మహాబాహుర వనవాసమ ఉథావసత
7 కన్యా జజ్ఞే సుతా తస్య వనే నివసతః సుతః
నామ్నా సత్యవతీ నామ రూపేణాప్రతిమా భువి
8 తాం వవ్రే భార్గవః శరీమాంశ చయవనస్యాత్మజః పరభుః
ఋచీక ఇతి విఖ్యాతొ విపులే తపసి సదితః
9 స తాం న పరథథౌ తస్మై ఋచీకాయ మహాత్మనే
థరిథ్ర ఇతి మత్వా వై గాధిః శత్రునిబర్హణః
10 పరత్యాఖ్యాయ పునర యాన్తమ అబ్రవీథ రాజసత్తమః
శుల్కం పరథీయతాం మహ్యం తతొ వేత్స్యసి మే సుతామ
11 [ర]
కిం పరయచ్ఛామి రాజేన్థ్ర తుభ్యం శుల్కమ అహం నృప
థుహితుర బరూహ్య అసంసక్తొ మాత్రాభూత తే విచారణా
12 [గాధి]
చన్థ్రరశ్మిప్రకాశానాం హయానాం వాతరంహసామ
ఏకతః శయామ కర్ణానాం సహస్రం థేహి భార్గవ
13 [భ]
తతః స భృగుశార్థూలశ చయవనస్యాత్మజః పరభుః
అబ్రవీథ వరుణం థేవమ ఆథిత్యం పతిమ అమ్భసామ
14 ఏకతః శయామ కర్ణానాం హయానాం చన్థ్ర వర్చసామ
సహస్రం వాతవేగానాం భిక్షే తవాం థేవ సత్తమ
15 తదేతి వరుణొ థేవ ఆథిత్యొ భృగుసత్తమమ
ఉవాచ యత్ర తే ఛన్థస తత్రొత్దాస్యన్తి వాజినః
16 ధయాత మాత్రే ఋచీకేన హయానాం చన్థ్ర వర్చసామ
గఙ్గా జలాత సముత్తస్దౌ సహస్రం విపులౌజసామ
17 అథూరే కన్యకుబ్జస్య గఙ్గాయాస తీరమ ఉత్తమమ
అశ్వతీర్దం తథ అథ్యాపి మానవాః పరిచక్షతే
18 తత తథా గాధయే తాత సహస్రం వాజినాం శుభమ
ఋచీకః పరథథౌ పరీతః శుల్కార్దం జపతాం వరః
19 తతః స విస్మితొ రాజా గాధిః శాపభయేన చ
థథౌ తాం సమలంకృత్య కన్యాం భృగుసుతాయ వై
20 జగ్రాహ పాణిం విధినా తస్య బరహ్మర్షిసత్తమః
సా చ తం పతిమ ఆసాథ్య పరం హర్షమ అవాప హ
21 స తుతొష చ విప్రర్షిస తస్యా వృత్తేన భారత
ఛన్థయామ ఆస చైవైనాం వరేణ వరవర్ణినీమ
22 మాత్రే తత సర్వమ ఆచఖ్యౌ సా కన్యా రాజసత్తమమ
అద తామ అబ్రవీన మాతా సుతాం కిం చిథ అవాఙ్ముఖీమ
23 మమాపి పుత్రి భర్తా తే పరసాథం కర్తుమ అర్హతి
అపత్యస్య పరథానేన సమర్దః స మహాతపాః
24 తతః సా తవరితం గత్వా తత సర్వం పరత్యవేథయత
మాతుశ చికీర్షితం రాజన్న ఋచీకస తామ అదాబ్రవీత
25 గుణవన్తమ అపత్యం వై తవం చ సా జనయిష్యదః
జనన్యాస తవ కల్యాణి మా భూథ వై పరణయొ ఽనయదా
26 తవ చైవ గుణశ్లాఘీ పుత్ర ఉత్పత్స్యతే శుభే
అస్మథ వంశకరః శరీమాంస తవ భరాతా చ వంశకృత
27 ఋతుస్నాతా చ సాశ్వత్దం తవం చ వృక్షమ ఉథుమ్బరమ
పరిష్వజేదాః కల్యాణి తత ఇష్టమ అవాప్స్యదః
28 చరుథ్వయమ ఇథం చైవ మన్త్రపూతం శుచిస్మితే
తవం చ సా చొపయుఞ్జీదాం తతః పుత్రావ అవాప్స్యదః
29 తతః సత్యవతీ హృష్టా మాతరం పరత్యభాషత
యథ ఋచీకేన కదితం తచ చాచఖ్యౌ చరుథ్వయమ
30 తామ ఉవాచ తతొ మాతా సుతాం సత్యవతీం తథా
పుత్రి మూర్ధ్నా పరపన్నాయాః కురుష్వ వచనం మమ
31 భర్త్రా య ఏష థత్తస తే చరుర మన్త్రపురస్కృతః
ఏతం పరయచ్ఛ మహ్యం తవం మథీయం తవం గృహాణ చ
32 వయత్యాసం వృక్షయొశ చాపి కరవావ శుచిస్మితే
యథి పరమాణం వచనం మమ మాతుర అనిన్థితే
33 వయక్తం భగవతా చాత్ర కృతమ ఏవం భవిష్యతి
తతొ మే తవచ చరౌ భావః పాథపే చ సుమధ్యమే
కదం విశిష్టొ భరాతా తే భవేథ ఇత్య ఏవ చిన్తయ
34 తదా చ కృతవత్యౌ తే మాతా సత్యవతీ చ సా
అద గర్భావ అనుప్రాప్తే ఉభే తే వై యుధిష్ఠిర
35 థృష్ట్వా గర్భమ అనుప్రాప్తాం భార్యాం స చ మహాన ఋషిః
ఉవాచ తాం సత్యవతీం థుర్మనా భృగుసత్తమః
36 వయత్యాసేనొపయుక్తస తే చరుర వయక్తం భవిష్యతి
వయత్యాసః పాథపే చాపి సువ్యక్తం తే కృతః శుభే
37 మయా హి విశ్వం యథ బరహ్మ తవచ చరౌ సంనివేశితమ
కషత్రవీర్యం చ సకలం చరౌ తస్యా నివేశితమ
38 తరిలొకవిఖ్యాత గుణం తవం విప్రం జనయిష్యసి
సా చ కషత్రం విశిష్టం వై తత ఏతత కృతం మయా
39 వయత్యాసస తు కృతొ యస్మాత తవయా మాత్రా తదైవ చ
తస్మాత సా బరాహ్మణశ్రేష్ఠం మాతా తే జనయిష్యతి
40 కషత్రియం తూగ్ర కర్మాణం తవం భథ్రే జనయిష్యసి
న హి తే తత కృతం సాధు మాతృస్నేహేన భామిని
41 సా శరుత్వా శొకసంతప్తా పపాత వరవర్ణినీ
భూమౌ సత్యవతీ రాజంశ ఛిన్నేవ రుచిరా లతా
42 పరతిలభ్య చ సా సంజ్ఞాం శిరసా పరణిపత్య చ
ఉవాచ భార్యా భర్తారం గాధేయీ బరాహ్మణర్షభమ
43 పరసాథయన్త్యాం భార్యాయాం మయి బరహ్మ విథాం వర
పరసాథం కురు విప్రర్షే న మే సయాత కషత్రియః సుతః
44 కామం మమొగ్ర కర్మా వై పౌత్రొ భవితుమ అర్హతి
న తు మే సయాత సుతొ బరహ్మన్న ఏష మే థీయతాం వరః
45 ఏవమ అస్త్వ ఇతి హొవాచ సవాం భార్యాం సుమహాతపాః
తతః సా జనయామ ఆస జమథగ్నిం సుతం శుభమ
46 విశ్వామిత్రం చాజనయథ గొధేర భార్యా యశస్వినీ
ఋషేః పరభావాథ రాజేన్థ్ర బరహ్మర్షిం బరహ్మవాథినమ
47 తతొ బరాహ్మణతాం యాతొ విశ్వామిత్రొ మహాతపాః
కశత్రియః సొ ఽపయ అద తదా బరహ్మ వంశస్య కారకః
48 తస్య పుత్రా మహాత్మానొ బరహ్మ వంశవివర్ధనాః
తపస్వినొ బరహ్మ విథొ గొత్ర కర్తాక్ర ఏవ చ
49 మధుచ ఛన్థశ చ భగవాన థేవరాతశ చ వీర్యవాన
అక్షీణశ చ శకున్తశ చ బభ్రుః కాలపదస తదా
50 యాజ్ఞవల్క్యశ చ విఖ్యాతస తదా సదూణొ మహావ్రతః
ఉలూకొ యమథూతశ చ తదర్షిః సైన్ధవాయనః
51 కర్ణ జఙ్ఘశ చ భగవాన గాలవశ చ మహాన ఋషిః
ఋషిర వజ్రస తదాఖ్యాతః శాలఙ్కాయన ఏవ చ
52 లాలాట్యొ నారథశ చైవ తదా కూర్చ ముఖః సమృతః
వాథులిర ముసలశ చైవ రక్షొగ్రీవస తదైవ చ
53 అఙ్ఘ్రికొ నైకభృచ చైవ శిలా యూపః సితః శుచిః
చక్రకొ మారుతన్తవ్యొ వాతఘ్నొ ఽదాల్శ్వలాయనః
54 శయామాయనొ ఽద గార్గ్యశ చ జాబాలిః సుశ్రుతస తదా
కారీషిర అద సంశ్రుత్యః పరపౌరవ తన్తవః
55 మహాన ఋషిశ చ కపిలస తదర్షిస తారకాయనః
తదైవ చొపగహనస తదర్షిశ చార్జునాయనః
56 మార్గమిత్రిర హిరణ్యాక్షొ జఙ్ఘారిర బభ్రు వాహనః
సూతిర విభూతిః సూతశ చ సురఙ్గశ చ తదైవ హి
57 ఆరాథ్ధిర నామయశ చైవ చామ్పేయొజ్జయనౌ తదా
నవతన్తుర బకనఖః శయొన రతిర ఏవ చ
58 శయొ రుహశ చారు మత్స్యః శిరీషీ చాద గార్థభిః
ఉజ్జ యొనిరథాపేక్షీ నారథీ చ మహాన ఋషిః
విశ్వామిత్రాత్మజాః సర్వే మునయొ బరహ్మవాథినః
59 తన నైష కషత్రియొ రాజన విశ్వామిత్రొ మహాతపాః
ఋచీకేనాహితం బరహ్మ పరమ ఏతథ యుధిష్ఠిర
60 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం తత్త్వేన భరతర్షభ
విశ్వామిత్రస్య వై జన్మ సొమసూర్యాగ్నితేజసః
61 యత్ర యత్ర చ సంథేహొ భూయస తే రాజసత్తమ
తత్ర తత్ర చ మాం బరూహి ఛేత్తాస్మి తవ సంశయాన