అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 27
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అనుశాసన పర్వము - అధ్యాయము - 27) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వ]
బృహస్పతిసమం బుథ్ధ్యా కషమయా బరహ్మణః సమమ
పరాక్రమే శక్రసమమ ఆథిత్యసమతేజసమ
2 గాఙ్గేయమ అర్జునేనాజౌ నిహతం భూరి వర్చసమ
భరాతృభిః సహితొ ఽనయైశ చ పర్యుపాస్తే యుధిష్ఠిరః
3 శయానం వీరశయనే కాలాకాఙ్క్షిణమ అచ్యుతమ
ఆజగ్ముర భరతశ్రేష్ఠం థరష్టుకామా మహర్షయః
4 అత్రిర వసిష్ఠొ ఽద భృగుః పులస్త్యః పులహః కరతుః
అఙ్గిరా గౌతమొ ఽగస్త్యః సుమతిః సవాయుర ఆత్మవాన
5 విశ్వామిత్రః సదూలశిరాః సంవర్తః పరమతిర థమః
ఉశనా బృహస్పతిర వయాసశ చయవనః కాశ్యపొ ధరువః
6 థుర్వాసా జమథగ్నిశ చ మార్కణ్డేయొ ఽద గాలవః
భరథ్వాజశ చ రైభ్యశ చ యవక్రీతస తరితస తదా
7 సదూలాక్షః శకలాక్షశ చ కణ్వొ మేధాతిదిః కృశః
నారథః పర్వతశ చైవ సుధన్వాదైకతొ థవితః
8 నితమ్భూర భువనొ ధౌమ్యః శతానన్థొ ఽకృతవ్రణః
జామథగ్న్యస తదా రామః కామ్యశ చేత్య ఏవమాథయః
సమాగతా మహాత్మానొ భీష్మం థరష్టుం మహర్షయః
9 తేషాం మహాత్మనాం పూజామ ఆగతానాం యుధిష్ఠిరః
భరాతృభిః సహితశ చక్రే యదావథ అనుపూర్వశః
10 తే పూజితాః సుఖాసీనాః కదశ చక్రుర మహర్షయః
భీష్మాశ్రితాః సుమధురాః సర్వేన్థ్రియమనొహరాః
11 భీష్మస తేషాం కదాః శరుత్వా ఋషీణాం భావితాత్మనామ
మేనే థివిస్దమ ఆత్మానం తుష్ట్యా పరమయా యుతః
12 తతస తే భీష్మమ ఆమన్త్ర్య పాణ్డవాంశ చ మహర్షయః
అన్తర్ధానం గతాః సర్వే సర్వేషామ ఏవ పశ్యతామ
13 తాన ఋషీన సుమహాభాగాన అన్తర్ధానగతాన అపి
పాణ్డవాస తుష్టువుః సర్వే పరణేముశ చ ముహుర ముహుః
14 పరసన్నమనసః సర్వే గాఙ్గేయం కురుసత్తమాః
ఉపతస్దుర యదొథ్యన్తమ ఆథిత్యం మన్త్రకొవిథాః
15 పరభావాత తపసస తేషామ ఋషీణాం వీక్ష్య పాణ్డవాః
పరకాశన్తొ థిశః సర్వా విస్మయం పరమం యయుః
16 మహాభాగ్యం పరం తేషామ ఋషీణామ అనుచిన్త్య తే
పాండవాః సహ భీష్మేణ కదాశ చక్రుస తథాశ్రయాః
17 కదాన్తే శిరసా పాథౌ సపృష్ట్వా భీష్మస్య పాణ్డవః
ధర్మ్యం ధర్మసుతః పరశ్నం పర్యపృచ్ఛథ యుధిష్ఠిరః
18 కే థేశాః కే జనపథా ఆశ్రమాః కే చ పర్వతాః
పరకృష్టాః పుణ్యతః కాశ చ జఞేయా నథ్యః పితామహ
19 [భ]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
శిలొఞ్ఛ వృత్తేః సంవాథం సిథ్ధస్య చ యుధిష్ఠిర
20 ఇమాం కశ చిత పరిక్రమ్య పృదివీం శైలభూషితామ
అసకృథ థవిపథాం శరేష్ఠః శరేష్ఠస్య గృహమేధినః
21 శిల వృత్తేర గృహం పరాప్తః స తేన విధినార్చితః
కృతకృత్య ఉపాతిష్ఠత సిథ్ధం తమ అతిదిం తథా
22 తౌ సమేత్య మహాత్మానౌ సుఖాసీనౌ కదాః శుభాః
చక్రతుర వేథ సంబథ్ధాస తచ ఛేష కృతలక్షణాః
23 శిల వృత్తిః కదాన్తే తు సిథ్ధమ ఆమన్త్ర్య యత్నతః
పరశ్నం పప్రచ్ఛ మేధావీ యన మాం తవం పరిపృచ్ఛసి
24 [షిలవృత్తి]
కే థేశాః కే జనపథాః కే ఽఽశరమాః కే చ పర్వతాః
పరకృష్టాః పుణ్యతః కాశ చ జఞేయా నథ్యస తథ ఉచ్యతామ
25 [సిథ్ధ]
తే థేశాస తే జనపథాస తే ఽఽశరమాస తే చ పర్వతాః
యేషాం భాగీరదీ గఙ్గా మధ్యేనైతి సరిథ్వరా
26 తపసా బరహ్మచర్యేణ యజ్ఞైస తయాగేన వా పునః
గతిం తాం న లభేజ జన్తుర గఙ్గాం సంసేవ్య యాం లభేత
27 సపృష్టాని యేషాం గాఙ్గేయైస తొయైర గాత్రాణి థేహినామ
నయస్తాని న పునస తేషాం తయాగః సవర్గాథ విధీయతే
28 సర్వాణి యేషాం గాఙ్గేయైస తొయైః కృత్యాని థేహినామ
గాం తయక్త్వా మానవా విప్ర థివి తిష్ఠన్తి తే ఽచలాః
29 పూర్వే వయసి కర్మాణి కృత్వా పాపాని యే నరాః
పశ్చాథ గఙ్గాం నిషేవన్తే తే ఽపి యాన్త్య ఉత్తమాం గతిమ
30 సనాతానాం శుచిభిస తొయైర గాఙ్గేయైః పరయతాత్మనామ
వయుష్టిర భవతి యా పుంసాం న సా కరతుశతైర అపి
31 యావథ అస్ది మనుష్యస్య గఙ్గాతొయేషు తిష్ఠతి
తావథ వర్షసహస్రాణి సవర్గం పరాప్య మహీయతే
32 అపహత్య తమస తీవ్రం యదా భాత్య ఉథయే రవిః
తదాపహత్య పాప్మానం భాతి గఙ్గా జలొక్షితః
33 విసొమా ఇవ శర్వర్యొ విపుష్పాస తరవొ యదా
తథ్వథ థేశా థిశశ చైవ హీనా గఙ్గా జలైః శుభైః
34 వర్ణాశ్రమా యదా సర్వే సవధర్మజ్ఞానవర్జితాః
ఋతవశ చ యదా సొమాస తదా గఙ్గాం వినా జగత
35 యదా హీనం నభొ ఽరకేణ భూః శైలైః ఖం చ వాయునా
తదా థేశా థిశశ చైవ గఙ్గా హీనా న సంశయః
36 తరిషు లొకేషు యే కే చిత పరాణినః సర్వ ఏవ తే
తర్ప్యమాణాః పరాం తృప్తిం యాన్తి గఙ్గా జలైః శుభైః
37 యస తు సూర్యేణ నిష్టప్తం గాఙ్గేయం పిబతే జలమ
గవాం నిర్హార నిర్ముక్తాథ యావకాత తథ విశిష్యతే
38 ఇన్థ్ర వరతసహస్రం తు చరేథ యః కాయశొధనమ
పిబేథ యశ చాపి గఙ్గామ్భః సమౌ సయాతాం న వా సమౌ
39 తిష్ఠేథ యుగసహస్రం తు పాథేనైకేన యః పుమాన
మాసమ ఏకం తు గఙ్గాయాం సమౌ సయాతాం న వా సమౌ
40 లమ్బేతావాక శిరా యస తు యుగానామ అయుతం పుమాన
తిష్ఠేథ యదేష్టం యశ చాపి గఙ్గాయాం స విశిష్యతే
41 అగ్నౌ పరాప్తం పరధూయేత యదా తూలం థవిజొత్తమ
తదా గఙ్గావగాఢస్య సర్వం పాపం పరధూయతే
42 భూతానామ ఇహ సర్వేషాం థుఃఖొపహత చేతసామ
గతిమ అన్వేషమాణానాం న గఙ్గా సథృశీ గతిః
43 భవన్తి నిర్విషాః సర్పా యదా తార్క్ష్యస్య థర్శనాత
గఙ్గాయా థర్శనాత తథ్వత సర్వపాపైః పరముచ్యతే
44 అప్రతిష్ఠాశ చ యే కే చిథ అధర్మశరణాశ చ యే
తేషాం పరతిష్ఠా గఙ్గేహ శరణం శర్మ వర్మ చ
45 పరకృష్టైర అశుభైర గరస్తాన అనేకైః పురుషాధమాన
పతతే నరకే గఙ్గా సంశ్రితాన పరేత్య తారయేత
46 తే సంవిభక్తా మునిభిర నూనం థేవైః స వాసవైః
యే ఽభిగచ్ఛన్తి సతతం గఙ్గామ అభిగతాం సురైః
47 వినయాచార హీనాశ చ అశివాశ చ నరాధమాః
తే భవన్తి శివా విప్ర యే వై గఙ్గాం సమాశ్రితాః
48 యదా సురాణామ అమృతం పితౄణాం చ యదా సవధా
సుధా యదా చ నాగానాం తదా గఙ్గా జలం నృణామ
49 ఉపాసతే యదా బాలా మాతరం కషుధయార్థితాః
శరేయః కామాస తదా గఙ్గామ ఉపాసన్తీహ థేహినః
50 సవాయమ్భువం యదాస్దానం సర్వేషాం శరేష్ఠమ ఉచ్యతే
సనాతానాం సరితాం శరేష్ఠా గఙ్గా తథ్వథ ఇహొచ్యతే
51 యదొపజీవినాం ధేనుర థేవాథీనాం ధరా సమృతా
తదొపజీవినాం గఙ్గా సర్వప్రాణభృతామ ఇహ
52 థేవాః సొమార్క సంస్దాని యదా సత్రాథిభిర మఖైః
అమృతాన్య ఉపజీవన్తి తదా గఙ్గా జలం నరాః
53 జాహ్నవీ పులినొత్దాభిః సికతాభిః సముక్షితః
మన్యతే పురుషొ ఽఽతమానం థివిష్ఠమ ఇవ శొభితమ
54 జాహ్నవీతీర సంభూతాం మృథం మూర్ధ్నా విభర్తి యః
బిభర్తి రూపం సొ ఽరకస్య తమొ నాశాత సునిర్మలమ
55 గఙ్గొర్మిభిర అదొ థిగ్ధః పురుషం పవనొ యథా
సపృశతే సొ ఽపి పాప్మానం సథ్య ఏవాపమార్జతి
56 వయసనైర అభితప్తస్య నరస్య వినశిష్యతః
గఙ్గా థర్శనజా పరీతిర వయసనాన్య అపకర్షతి
57 హంసారావైః కొక రవై రవైర అన్యైర్శ చ పక్షిణామ
పస్పర్ధ గఙ్గా గన్ధర్వాన పులినైశ చ శిలొచ్చయాన
58 హంసాథిభిః సుబహుభిర వివిధైః పక్షిభిర వృతామ
గఙ్గాం గొకులసంబాధాం థృష్ట్వా సవర్గొ ఽపి విస్మృతః
59 న సా పరీతిర థివిష్ఠస్య సర్వకామాన ఉపాశ్నతః
అభవథ యా పరా పరీతిర గఙ్గాయాః పులినే నృణామ
60 వాన మనః కర్మజైర గరస్తః పాపైర అపి పుమాన ఇహ
వీక్ష్య గఙ్గాం భవేత పూతస తత్ర మే నాస్తి సంశయః
61 సప్తావరాన సప్త పరాన పితౄంస తేభ్యశ చ యే పరే
పుమాంస తారయతే గఙ్గాం వీక్ష్య సపృష్ట్వావగాహ్య చ
62 శరుతాభిలషితా థృష్టా సపృష్టా పీతావగాహితా
గఙ్గా తారయతే నౄణామ ఉభౌ వంశౌ విశేషతః
63 థర్శనాత సపర్శనాత పానాత తదా గఙ్గేతి కీర్తనాత
పునాత్య అపుణ్యాన పురుషాఞ శతశొ ఽద సహస్రశః
64 య ఇచ్ఛేత సఫలం జన్మ జీవితం శరుతమ ఏవ చ
స పితౄంస తర్పయేథ గఙ్గామ అభిగమ్య సురాంస తదా
65 న సుతైర న చ విత్తేన కర్మణా న చ తత ఫలమ
పరాప్నుయాత పురుషొ ఽతయన్తం గఙ్గాం పరాప్య యథ ఆప్నుయాత
66 జాత్యన్ధైర ఇహ తుల్యాస తే మృతైః పఙ్గుభిర ఏవ చ
సమర్దా యే న పశ్యన్తి గఙ్గాం పుణ్యజలాం శివామ
67 భూతభవ్య భవిష్యజ్ఞైర మహర్షిభిర ఉపస్దితామ
థేవైః సేన్థ్రైశ చ కొ గఙ్గాం నొపసేవేత మానవః
68 వానప్రస్దైర గృహస్దైశ చ యతిభిర బరహ్మ చారిభిః
విథ్యావథ్భిః శరితాం గఙ్గాం పుమాన కొ నామ నాశ్రయేత
69 ఉత్క్రామథ్భిశ చ యః పరాణైః పరయతః శిష్టసంమతః
చిన్తయేన మనసా గఙ్గాం స గతిం పరమాం లభేత
70 న భయేభ్యొ భయం తస్య న పాపేభ్యొ న రాజతః
ఆ థేహపతనాథ గఙ్గామ ఉపాస్తే యః పుమాన ఇహ
71 గగనాథ యాం మహాపుణ్యాం పతన్తీం వై మహేశ్వరః
థధార శిరసా థేవీం తామ ఏవ థివి సేవతే
72 అలంకృతాస తరయొ లొకాః పదిభిర విమలైస తరిభిః
యస తు తస్యా జలం సేవేత కృతకృత్యః పుమాన భవేత
73 థివి జయొతిర యదాథిత్యః పితౄణాం చైవ చన్థ్రమాః
థేవేశశ చ యదా నౄణాం గఙ్గేహ సరితాం తదా
74 మాత్రా పిత్రా సుతైర థారైర వియుక్తస్య ధనేన వా
న భవేథ ధి తదా థుఃఖం యదా గఙ్గా వియొగజమ
75 నారణ్యైర నేష్ట విషయైర న సుతైర న ధనాగమైః
తదా పరసాథొ భవతి గఙ్గాం వీక్ష్య యదా నృణామ
76 పూర్ణమ ఇన్థుం యదాథృష్ట్వా నృణాం థృష్టిః పరసీథతి
గఙ్గాం తరిపదగాం థృష్ట్వా తదా థృష్టిః పరసీథతి
77 తథ్భావస తథ్గతమనస తన్నిష్ఠస తత్పరాయణః
గఙ్గాం యొ ఽనుగతొ భక్త్యా స తస్యాః పరియతాం వరజేత
78 భూఃస్దైః ఖస్దైర థివిష్ఠైశ చ భూతైర ఉచ్చావచైర అపి
గఙ్గా విగాహ్యా సతతమ ఏత కార్యతమం సతామ
79 తరిషు లొకేషు పుణ్యత్వాథ గఙ్గాయాః పరదితం యశః
యత పుత్రాన సగరస్యైషా భస్మాఖ్యాన అనయథ థివమ
80 వాయ్వీరితాభిః సుమహాస్వనాభిర; థరుతాభిర అత్యర్ద సముచ్ఛ్రితాభిః
గఙ్గొర్మిభిర భానుమతీభిర ఇథ్ధః; సహస్రరశ్మి పరతిమొ విభాతి
81 పయస్వినీం ఘృతినీమ అత్యుథారాం; సమృథ్ధినీం వేగిణీం థుర్విగాహ్యామ
గఙ్గాం గత్వా యైః శరీరం విసృష్టం; గతా ధీరాస తే విబుధైః సమత్వమ
82 అన్ధాఞ జడాన థరవ్యహీనాంశ చ గఙ్గా; యశస్వినీ బృహతీ విశ్వరూపా
థేవైః సేన్థ్రైర మునిభిర మానవైశ చ; నిషేవితా సర్వకామైర యునక్తి
83 ఊర్జావతీం మధుమతీం మహాపుణ్యాం తరివర్త్మగామ
తరిలొకగొప్త్రీం యే గఙ్గాం సంశ్రితాస తే థివం గతాః
84 యొ వత్స్యతి థరక్ష్యతి వాపి మర్త్యస; తస్మై పరయచ్ఛన్తి సుఖాని థేవాః
తథ్భావితాః సపర్శనే థర్శనే యస; తస్మై థేవా గతిమ ఇష్టాం థిశన్తి
85 థక్షాం పృద్వీం బృహతీం విప్రకృష్టాం; శివామ ఋతాం సురసాం సుప్రసన్నామ
విభావరీం సర్వభూతప్రతిష్ఠాం; గఙ్గాం గతా యే తరిథివం గతాస తే
86 ఖయాతిర యస్యాః ఖం థివం గాం చ నిత్యం; పురా థిశొ విథిశశ చావతస్దే
తస్యా జలం సేవ్య సరిథ వరాయా; మర్త్యాః సర్వే కృతకృత్యా భవన్తి
87 ఇయం గఙ్గేతి నియతం పరతిష్ఠా; గుహస్య రుక్మస్య చ గర్భయొషా
పరాతస తరిమార్గా ఘృతవహా విపాప్మా; గఙ్గావతీర్ణా వియతొ విశ్వతొయా
88 సుతావనీధ్రస్య హరస్య భార్యా; థివొ భువశ చాపి కక్ష్యానురూపా
భవ్యా పృదివ్యా భావినీ భాతి రాజన; గఙ్గా లొకానాం పుణ్యథా వై తరయాణామ
89 మధు పరవాహా ఘృతరాగొథ్ధృతాభిర; మహొర్మిభిః శొభితా బరాహ్మణైశ చ
థివశ చయుతా శిరసాత్తా భవేన; గఙ్గావనీధ్రాస తరిథివస్య మాలా
90 యొనిర వరిష్ఠా విరజా వితన్వీ; శుష్మా ఇరా వారివహా యశొథా
విశ్వావతీ చాకృతిర ఇష్టిర ఇథ్ధా; గఙ్గొక్షితానాం భువనస్య పన్దాః
91 కషాన్త్యా మహ్యా గొపనే ధారణే చ; థీప్త్యా కృశానొస తపనస్య చైవ
తుల్యా గఙ్గా సంమతా బరాహ్మణానాం; గుహస్య బరహ్మణ్యతయా చ నిత్యమ
92 ఋషిష్టుతాం విష్ణుపథీం పురాణీం; సుపుణ్యతొయాం మనసాపి లొకే
సర్వాత్మనా జాహ్నవీం యే పరపన్నాస; తే బరహ్మణః సథనం సంప్రయాతాః
93 లొకాన ఇమాన నయతి యా జననీవ పుత్రాన; సర్వాత్మనా సర్వగుణొపపన్నా
సవస్దానమ ఇష్టమ ఇహ బరాహ్మమ అభీప్సమానైర; గఙ్గా సథైవాత్మ వశైర ఉపాస్యా
94 ఉస్రాం జుష్టాం మిషతీం విశ్వతొయామ; ఇరాం వజ్రీం రేవతీం భూధరాణామ
శిష్టాశ్రయామ అమృతాం బరహ్మ కాన్తాం; గఙ్గాం శరయేథ ఆత్మవాన సిథ్ధికామః
95 పరసాథ్య థేవాన స విభూన సమస్తాన; భగీరదస తపసొగ్రేణ గఙ్గామ
గామ ఆనయత తామ అభిగమ్య శశ్వన; పుమాన భయం నేహ నాముత్ర విథ్యాత
96 ఉథాహృతః సర్వదా తే గుణానాం; మయైక థేశః పరసమీక్ష్య బుథ్ధ్యా
శక్తిర న మే కా చిథ ఇహాస్తి వక్తుం; గుణాన సర్వాన పరిమాతుం తదైవ
97 మేరొః సముథ్రస్య చ సర్వరత్నైః; సంఖ్యొపలానామ ఉథకస్య వాపి
వక్తుం శక్యం నేహ గఙ్గా జలానాం; గుణాఖ్యానం పరిమాతుం తదైవ
98 తస్మాథ ఇమాన పరయా శరథ్ధయొక్తాన; గుణాన సర్వాఞ జాహ్నవీజాంస తదైవ
భవేథ వాచా మనసా కర్మణా చ; భక్త్యా యుక్తః పరయా శరథ్థధానః
99 లొకాన ఇమాంస తరీన యశసా వితత్య; సిథ్ధిం పరాప్య మహతీం తాం థురాపామ
గఙ్గా కృతాన అచిరేణైవ లొకాన; యదేష్టమ ఇష్టాన విచరిష్యసి తవమ
100 తవ మమ చ గుణైర మహానుభావా; జుషతు మతిం సతతం సవధర్మయుక్తైః
అభిగత జనవత్సలా హి గఙ్గా; భజతి యునక్తి సుఖైశ చ భక్తిమన్తమ
101 [భ]
ఇతి పరమమతిర గుణాన అనేకాఞ; శిల రతయే తరిపదానుయొగ రూపాన
బహువిధమ అనుశాస్య తద్య రూపాన; గగనతలం థయుతిమాన వివేశ సిథ్ధః
102 శిలవృత్తిస తు సిథ్ధస్య వాక్యైః సంబొధితస తథా
గఙ్గామ ఉపాస్య విధివత సిథ్ధిం పరాప్తః సుథుర్లభామ
103 తస్మాత తవమ అపి కౌన్తేయ భక్త్యా పరమయా యుతః
గఙ్గామ అభ్యేహి సతతం పరాప్స్యసే సిథ్ధిమ ఉత్తమామ
104 [వ]
శరుత్వేతిహాసం భీష్మొక్తం గఙ్గాయాః సతవసంయుతమ
యుధిష్ఠిరః పరాం పరీతిమ అగచ్ఛథ భరాతృభిః సహ
105 ఇతిహాసమ ఇమం పుణ్యం శృణుయాథ యః పఠేత వా
గఙ్గాయాః సతవసంయుక్తం స ముచ్యేత సర్వకిల్బిషైః