శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 211
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 211) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
కేన వృత్తేన వృత్తజ్ఞొ జనకొ మిదిలాధిపః
జగామ మొక్షం ధర్మజ్ఞొ భొగాన ఉత్సృజ్య మానుషాన
2 [భీ]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
యేన వృత్తేన వృత్తజ్ఞః స జగామ మహత సుఖమ
3 జనకొ జనథేవస తు మిదిలాయాం జనాధిపః
ఔర్ధ్వ థేహిక ధర్మాణామ ఆసీథ యుక్తొ విచిన్తనే
4 తస్య సమ శతమ ఆచార్యా వసన్తి సతతం గృహే
థర్శయన్తః పృదగ ధర్మాన నానా పాసన్థ వాథినః
5 స తేషాం పరేత్య భావే చ పరేత్య జాతౌ వినిశ్చయే
ఆగమస్దః స భూయిష్ఠమ ఆత్మతత్త్వే న తుష్యతి
6 తత్ర పఞ్చశిఖొ నామ కాపిలేయొ మహామునిః
పరిధావన మహీం కృత్స్నాం జగామ మిదిలామ అపి
7 సర్వసంన్యాసధర్మాణాం తత్త్వజ్ఞానవినిశ్చయే
సుపర్యవసితార్దశ చ నిర్థ్వన్థ్వొ నష్ట సంశయః
8 ఋషీణామ ఆహుర ఏకం యం కామాథ అవసితం నృషు
శాశ్వతం సుఖమ అత్యన్తమ అన్విచ్ఛన స సుథుర్లభమ
9 యమ ఆహుః కపిలం సాంఖ్యాః పరమర్షిం పరజాపతిమ
స మన్యే తేన రూపేణ విస్మాపయతి హి సవయమ
10 ఆసురేః పరదమం శిష్యం యమ ఆహుశ చిరజీవినమ
పఞ్చ సరొతసి యః సత్త్రమ ఆస్తే వర్షసహస్రికమ
11 తం సమాసీనమ ఆగమ్య మన్థలం కాపిలం మహత
పురుషావస్దమ అవ్యక్తం పరమార్దం నిబొధయత
12 ఇష్టి సత్త్రేణ సంసిథ్ధొ భూయశ చ తపసా మునిః
కషేత్రక్షేత్రజ్ఞయొర వయక్తిం బుబుధే థేవ థర్శనః
13 యత తథ ఏకాక్షరం బరహ్మ నానారూపం పరథృశ్యతే
ఆసురిర మన్థలే తస్మిన పరతిపేథే తథ అవ్యయమ
14 తస్య పఞ్చశిఖః శిష్యొ మానుష్యా పయసా భృతః
బరాహ్మణీ కపిలా నామ కా చిథ ఆసీత కుతుమ్బినీ
15 తస్యాః పుత్రత్వమ ఆగమ్య సత్రియాః స పిబతి సతనౌ
తతః స కాపిలేయత్వం లేభే బుథ్ధిం చ నైష్ఠికీమ
16 ఏతన మే భగవాన ఆహ కాపిలేయాయ సంభవమ
తస్య తత కాపిలేయత్వం సర్వవిత్త్వమ అనుత్తమమ
17 సామాన్యం కపిలొ జఞాత్వా ధర్మజ్ఞానామ అనుత్తమమ
ఉపేత్య శతమ ఆచార్యాన మొహయామస హేతుభిః
18 జనకస తవ అభిసంరక్తః కాపిలేయానుథర్శనాత
ఉత్సృజ్య శతమ ఆచార్యాన పృష్ఠతొ ఽనుజగామ తమ
19 తస్మై పరమకల్పాయ పరనతాయ చ ధర్మతః
అబ్రవీత పరమం మొక్షం యత తత సాంఖ్యం విధీయతే
20 జాతినిర్వేథమ ఉక్త్వా హి కర్మ నిర్వేథమ అబ్రవీత
కర్మ నిర్వేథమ ఉక్త్వా చ సర్వనిర్వేథమ అబ్రవీత
21 యథర్దం కర్మ సంసర్గః కర్మణాం చ ఫలొథయః
తథ అనాశ్వాసికం మొఘం వినాశి చలమ అధ్రువమ
22 థృశ్యమానే వినాశే చ పరత్యక్షే లొకసాక్షికే
ఆగమాత పరమ అస్తీతి బరువన్న అపి పరాజితః
23 అనాత్మా హయ ఆత్మనొ మృత్యుః కలేశొ మృత్యుర జరా మయః
ఆత్మానం మన్యతే మొహాత తథ అసమ్యక పరం మతమ
24 అద చేథ ఏవమ అప్య అస్తి యల లొకే నొపపథ్యతే
అజరొ ఽయమ అమృత్యుశ చ రాజాసౌ మన్యతే తదా
25 అస్తి నాస్తీతి చాప్య ఏతత తస్మిన్న అసతి లక్షణే
కిమ అధిష్ఠాయ తథ బరూయాల లొకయాత్రా వినిశ్చయమ
26 పరత్యక్షం హయ ఏతయొర మూలం కృతాన్తైతిహ్యయొర అపి
పరత్యక్షొ హయ ఆగమొ ఽభిన్నః కృతాన్తొ వా న కిం చన
27 యత్ర తత్రానుమానే ఽసతి కృతం భావయతే ఽపి వా
అన్యొ జీవః శరీరస్య నాస్తికానాం మతే సమృతః
28 రేతొ వత కనీకాయాం ఘృతపాకాధివాసనమ
జాతిస్మృతిర అయః కాన్తః సూర్యకాన్తొ ఽమబులక్షణమ
29 పరేత్య భూతాత్యయశ చైవ థేవతాభ్యుపయాచనమ
మృతే కర్మ నివృత్తిశ చ పరమానమ ఇతి నిశ్చయః
30 న తవ ఏతే హేతవః సన్తి యే కే చిన మూర్తి సంస్దితాః
అమర్త్యస్య హి మర్త్యేన సామాన్యం నొపపథ్యతే
31 అవిథ్యా కర్మ చేష్టానాం కే చిథ ఆహుః పునర్భవమ
కారణం లొభమొహౌ తు థొషాణాం చ నిషేవణమ
32 అవిథ్యాం కషేత్రమ ఆహుర హి కర్మ బీజం తదా కృతమ
తృష్ణా సంజననం సనేహ ఏష తేషాం పునర్భవః
33 తస్మిన వయూధే చ థగ్ధే చ చిత్తే మరణధర్మిణి
అన్యొ ఽనయాజ జాయతే థేహస తమ ఆహుః సత్త్వసంక్షయమ
34 యథా స రూపతశ చాన్యొ జాతితః శరుతితొ ఽరదతః
కదమ అస్మిన స ఇత్య ఏవ సంబన్ధః సయాథ అసంహితః
35 ఏవం సతి చ కా పరీతిర థానవిథ్యా తపొబలైః
యథ అన్యాచరితం కర్మ సర్వమ అన్యః పరపథ్యతే
36 యథా హయ అయమ ఇహైవాన్యైః పరాకృతైర థుఃఖితొ భవేత
సుఖితైర థుఃఖితైర వాపి థృశ్యొ ఽపయ అస్య వినిర్నయః
37 తదా హి ముసలైర హన్యః శరీరం తత పునర్భవేత
పృదగ జఞానం యథ అన్యచ చ యేనైతన నొపలభ్యతే
38 ఋతుః సంవత్సరస తిద్యః శీతొష్ణే చ పరియాప్రియే
యదాతీతాని పశ్యన్తి తాథృశః సత్త్వసంక్షయః
39 జరయా హి పరీతస్య మృత్యునా వా వినాశినా
థుర్బలం థుర్బలం పూర్వం గృహస్యేవ వినశ్యతి
40 ఇన్థ్రియాణి మనొ వాయుః శొనితం మాంసమ అస్ది చ
ఆనుపూర్వ్యా వినశ్యన్తి సవం ధాతుమ ఉపయాన్తి చ
41 లొకయాత్రా విధానం చ థానధర్మఫలాగమః
యథర్దం వేథ శబ్థాశ చ వయవహారాశ చ లౌకికాః
42 ఇతి సమ్యఙ మనస్య ఏతే బహవః సన్తి హేతవః
ఏతథ అస్తీథమ అస్తీతి న కిం చిత పరతిపథ్యతే
43 తేషాం విమృశతామ ఏవం తత తత సమభిధావతామ
కవ చిన నివిశతే బుథ్ధిస తత్ర జీర్యతి వృక్షవత
44 ఏవమ అర్దైర అనర్దైశ చ థుఃఖితాః సర్వజన్తవః
ఆగమైర అపకృష్యన్తే హస్తిపైర హస్తినొ యదా
45 అర్దాంస తదాత్యన్తసుఖావహాంశ చ; లిప్సన్త ఏతే బహవొ విశుల్కాః
మహత్తరం థుఃఖమ అభిప్రపన్నా; హిత్వామిషం మృత్యువశం పరయాన్తి
46 వినాశినొ హయ అధ్రువ జీవితస్య; కిం బన్ధుభిర మిత్ర పరిగ్రహైశ చ
విహాయ యొ గచ్ఛతి సర్వమ ఏవ; కషణేన గత్వా న నివర్తతే చ
47 భూవ్యొమ తొయానల వాయవొ హి; సథా శరీరం పరిపాలయన్తి
ఇతీథమ ఆలక్ష్య కుతొ రతిభవేథ; వినాశినొ హయ అస్య న శర్మ విథ్యతే
48 ఇథమ అనుపధి వాక్యమ అచ్ఛలం; పరమనిరామయమ ఆత్మసాక్షికమ
నరపతిర అభివీక్ష్య విస్మితః; పునర అనుయొక్తుమ ఇథం పరచక్రమే