చతుర్థాశ్వాసము
క.
శ్రీకీర్తిదివ్యతటినీ | ప్రాకటజలధౌతవిష్ణుపదతల! పుణ్య
1
వ.
ఆకర్ణింపుము. ప్రహ్లాదచరిత్రానంతరంబున మార్కండేయుండు రోమశున కిట్లనియె.
2
హరికథామృతపానాభిరతి
క.
మునివల్లభ! భవదానన | మను జలనిధివలన హరికథామృతపానం[1]
3
ఉ.
కావున, నీశ్వరుండును జగంబును భిన్నములంచుఁ దోఁచు దు
4
మ.
గరిమన్ లోకములన్ సృజింపఁ, బెనుపన్, ఖండింపఁగాఁ జాలు నీ[2] [3]
5
క.
అనఘ! వసిష్ఠుఁడు, నారదుఁ | డును, సనకాదులుఁ దపఃపటుత్వము, బోధం[4]
6
క.
శ్రీరమణుఁడు మీనాద్యవ | తారము లంగీకరించి దానవకులసం[5]
7
వ.
అని మార్కండేయుం డడిగిన, నుచితవాక్ప్రపంచంబున రోమాంచసమంచితాంగుం
8
చ.
వినుము మునీంద్ర! పూర్వమున [6] [7] [8]
9
సీ.
నారాయణుం డాత్మనాభీసరోజమ | ధ్యమమున బ్రహ్మయై యవతరించి,[9]
తే.
నందు నెచ్చట [10] [11]
10
మ.
హరిమాయా[12] [13]
11
శ్రీహరి మాహాత్మ్యము
వ.
మునీంద్రా! వినుము. ఆ యాదిపురుషం గొందఱు కాలరూపి యనియును, గొందఱు[14] [15] [16] [17]
12
క.
గురువుల నమరుల ధాత్రీ | సురులను ధేనువుల నదుల సుస్థిరభక్తిన్
13
సీ.
ఎన్ని బ్రహ్మాండంబు లన్నింటి కందఱు | బ్రహ్మలై హరి సృష్టిభరము పూను,[18]
తే.
నెవ్వఁ డేరూపమునఁ దన్ను నెఱుఁగఁగోరు | వాని కారూపమునఁ గానవచ్చుచుండు,
14
మ.
అవతారంబు లనేకకోట్లు గల, వాయాబ్రహ్మకల్పంబునన్
15
ఆ.
సర్వ[19] [20]
16
మ.
ఘనవిద్యాకులరూపసంపదలచే గర్వించి [21] [22]
17
క.
భువనేశుఁడు శాసింపఁగ | నవివేకము దొఱఁగి, [23] [24] [25]
18
చ.
హరి, నిజజన్మ[26] [27]
19
మ.
ధర నిక్షేపము, పాల వెన్న, తిలలం దైలంబు, ధారాధరో[28]
20
తే.
ఇందిరాభర్తమాహాత్మ్య మిట్టి దట్టి | దని యెఱుంగఁగనేరక ఖి వేద[29] [30]
21
సీ.
మానవుండని భక్తిఁ బూని భావించిన | వారి కారూపమై వరము లొసఁగుఁ,[31]
తే.
నిన్నియును నేల యెవ్వరి కెట్లు తోఁచు | నట్టి తెఱఁగున గోచరుండై తదీయ[32]
22
క.
అనుమానింప కజాండము | లను బూర్ణుఁడు చక్రి, తత్కళారహితంబై
23
వ.
అది కావునఁ, బరమపురుషదృక్కోణదర్శనమాత్ర[33] [34]
24
వరాహపురాణము/117-118 పుటలు
సీ.
మూలముల్ [35] [36] [37]
తే.
యమ్మహీజమ్ముఁ బాలింప నణఁపఁజాలి | తత్ఫలశ్రేణి [38]
38
క.
బాలుఁడను బుద్ధిహీనుఁడ | నాలోకింపుము కృపాకటాక్షముల ననున్;[39] [40]
39
వ.
అని యిట్లు హిరణ్యగర్భుం డుచితవాక్యసందర్భంబున నుతించి, ప్రార్థించిన, నా[41]
40
విష్ణుదుర్గాస్తవము
శ్లో.
వందే౽హం [42] [43]
41
వ.
అని నమస్కరించి, వెండియు నిట్లనియె.
42
క.
శ్రీపతిని యోగనిద్రా | రూపంబున నలము కాలరూపిణివగు నీ
43
ఉ.
కంబుసమానకంఠికి, జగత్త్రయదేవకిరీటరత్నభా
44
క.
ఘనరాజసమున బ్రాహ్మీ | వనజాక్షియు, సాత్త్వికమున వైష్ణవియుఁ [44] [45]
45
తే.
శక్తులందెల్ల నాదిమశక్తి వీవ, | మూర్తులందెల్ల నాదిమమూర్తి వీవ,[46]
46
క.
నిఱుపేదలైన, నీపద | సరసిజములు గొలిచిరేని సాగర[47] [48] [49]
47
చ.
ప్రణవము కామరాజము, ప్భంజనబీజము, [50]
48
ఉ.
నీనిజరూపముం దెలియనేరని దుర్మతు లన్యదేవతా[51]
49
సీ.
నిద్రయై యే దేవి నిఖిలభూతంబుల | చేష్టలు [52] [53] [54]
తే.
ద్రిభువనేశ్వరి యగుచు నేదేవి తనరుఁ, | బరఁగ బ్రహ్మాదిసకలరూపములు దాల్చి
50
సీ.
నినుఁ గాళ[55] [56] [57] [58] [59] [60] [61]
తే.
జనని! నిను దుర్గ యనుచుఁ బేర్కొని భజింతు, I సర్వలోకనమస్కృతచరణపీఠ
51
క.
ఈదుర్గాస్తవ మెప్పుడు | సాదరబుద్ధిం బఠించు సరసులు, సుతపౌ
52
వైష్ణవీమాయ సాక్షాత్కారము
వ.
అని యిట్లు కొనియాడిన వనజాసనుని వినుతుల కనుమతించి, [62] [63] [64] [65] [66] [67] [68] [69]
నిద్దంబులగు చెక్కుటద్దంబుల మకరిపత్రంబులై పొంకంబులగు రత్నతాటంకంబులకాంతి[70] [71] [72] [73] [74]
53
మ.
అరిషడ్వర్గము నిగ్రహించి, మమతాహంకారముల్ ద్రించి, బం
54
క.
హరి విష్ణుండు రమాపతి | యరవిందాక్షుండు చక్రి యహిశాయి యతీ
55
తే.
బాలుఁడను బుద్ధిహీనుఁడ భ్రాంతియుతుఁడఁ | గార్యకారణమూఢుఁడఁ, గాన నన్నుఁ
56
సీ.
అవధరింపుము, దేవ! భువనత్రయము మున్ను | సృజియించి మానససృష్టి చేసి,[75] [76]
తే.
ధృతి వినిర్మింపఁ, గాలచోదితము లగుచు | నవియు నన్యోన్యవైరమహత్త్వమునను
57
క.
అని [77]
58
విశ్వసృష్టి వికాసము
చ.
తనరఁగ నాత్మ నాకసముఁ, దద్గగనంబున మారుతంబు, నా
59
క.
అది [78]
60
తే.
శౌరి మఱి[79]
61
వ.
అందు, శిల్పవిద్యాకుశలుండగు విశ్వకర్మం బిలిచి, నీవు లోకత్రయంబునందు సౌధ
62
ఉ.
అంబుజనాభుఁ డాత్మవదనాంబురుహంబున భూమిదేవ వం[80]
63
క.
నాసాముఖమధ్యమమున | వాసవముఖహరిదధీశవర్గముఁ, బ్రాణో[81]
64
సీ.
వరుసఁ [82] [83]
తే.
గూర్మి నిర్మించి, నిర్మాణకర్మపాట | వంబుఁ దనుఁ దాన మెచ్చి, సర్వంబుఁ జూచి ,
65
మ.
విను, మాయాసతి! సర్వజంతువులకుం [84] [85] [86] [87]
66
క.
వారలవలనఁ గుమారకు | మారీవ్రాతంబు వొడము, మఱియును దత్త
67
క.
[88] [89]
68
అవతారప్రసక్తి
సీ.
ఈ జగత్త్రయమున నెచ్చోటనైనను | మించి దుర్జనులు జన్మించిరేని,
తే.
కఠినపాషండజనములు గలిగిరేని, | దురితబలమున సత్యంబు విరిసెనేని,
68
వ.
అని యానతిచ్చినఁ బుండరీకాక్షు నాజ్ఞానుసారంబున, నమ్మాయాదేవి స్త్రీ[90]
70
అమరుల ప్రాదుర్భావము
ఆ.
కలితకీర్తిశాలి కశ్యపుఁ డొకనాఁడు, | మానవతిని జెఱఁగు మాసి యనల[91] [92]
71
ఉ.
ప్రేయసిఁ జేరఁదీసి, రతిభేదములం గరఁగింప, నాసరో[93] [94]
72
క.
వారలఁ ద్రిజగద్విభుఁ డం | భోరుహలోచనుఁడు నాకభువనమునం దిం
73
దైత్యుల జన్మక్రమము
చ.
పదపడి కశ్యపాహ్వయుఁడు బంధురమోహభరాంధచిత్తుఁడై[95]
74
క.
హరి, నిజసేవాపరులగు | సురలకు విద్వేషు లగుచుఁ జూపోపని యా
75
క.
[96]
76
ఉ.
పంకజనాభుఁ డాత్మపదభక్తుల కాపద వచ్చెనేని యా
77
భూసురప్రతతికృతాపరాధము
సీ.
తొల్లి భూమిసురుల్ తోయజాసను మీఱ | వేదాది[97] [98]
తే.
యంబునిధిలోన దాఁగిన, [99]
78
క.
ఆపద్భవమగు పశ్చా | [100]
79
ఉ.
నిర్గతగమ్యులైన యవనీసురు లుగ్రతపంబు సేయ, నం[101]
80
చ.
వినుఁడు! మదీయరూపమగు వేదము నిందయొనర్చు మత్తులం
81
క.
పశ్చాత్తాపంబునఁ గృత | నిశ్చయులై తపము సేఁత నిందా[102]
82
వ.
అని యుపలాలించి, యమ్మహీసురుల వీడ్కొని వారిజోదరుండు పారావారంబు
83
మత్స్యావతారవర్ణనము
సీ.
మధ్యాహ్నమార్తాండమండలప్రతిమాన | దారుణదీర్ఘనేత్రములతోడ[103] [104] [105]
తే.
నొకమహామీనమై శౌరి యుదధిలోన | దురము గావించి [106]
84
చ.
అకట! నిజప్రయోజనసహాయతకై హరి తానె మున్ను [107]
85
వ.
అనిన మార్కండేయునకు రోమశుం డిట్లనియె.
86
సీ.
వినుము, కార్యార్థమై వనజాక్షుఁ డొకవేళ | తనదాసులం దొకతప్పు వెట్టి,
తే.
వీరు నా చేతఁ దెగ కన్యవీరవరుల | చేత హతులైన ముక్తికిఁ జేర రనుచు[108]
87
క.
హరి యెవ్వనిఁ దాఁ జంపక | పరుచేఁ జంపించు, వాఁడు భవ[109]
88
తే.
సురలు గర్వింప, యామినీచరులచేత | మానభంగంబు నొందించు; దానవేంద్రు
89
వ.
అని మత్స్యావతారవృత్తాంతంబు చెప్పి, సంతతానందుండును, రోమహర్షుండు నగు
90
కూర్మావతారవర్ణనము
మ.
హరిఁ బూజింపక దేవదైత్యులు మహాహంకారసంపన్నతా
91
మ.
సమదామర్త్యనిశాచరేశ్వరభుజాసత్త్వోద్భవంబైన గ[110] [111] [112]
92
క.
వ్రతదానతీర్థసేవా | క్రతుముఖ్యములైన విహితకర్మంబులు శ్రీ
93
ఉ.
వెండియు దేవదానవులు విష్ణుపదాంబుజభక్తి లేక యు[113] [114]
94
ఉ.
ధారుణిఁ బుట్టి, బాహుబలదర్పితుఁడై, కనకాచలంబు బృం[115] [116]
95
శా.
బాహాగర్వము లుజ్జగించి, కరుణాపాథోనిధిం, బక్షిరా[117] [118] [119]
96
క.
దళిత హిరణ్యాక్షతనూ | గళితాసృఙ్మాంసశోణఘనఘోణాగ్రో
97
క.
వినుము, క్రమంబున విజయుం | డనునతఁడు హిరణ్యకశిపుఁ డను దానవుఁడై
98
వ.
అని చెప్పిన, మార్కండేయుండు విస్మితుండై, యంభోధరగంభీరస్వరంబున
99
వరాహావతారవర్ణనము
సీ.
అనఘ! విశ్వేశ్వరుం డగు శంకరునకు నా | వాసమై యుండుఁ గైలాసశిఖరి,
తే.
నట్టి భూమండలమునెల్లఁ జుట్టి పట్టి | దనుజుఁ డేరీతి [120]
100
చ.
వినుము మునీంద్ర! యాదనుజవీరుని దీర్ఘభుజాయుగంబు కాం[121]
102
ఆ.
పెనఁచి పట్టి, యూఁచి, పెకలింప [122] [123] [124]
103
క.
హరచరణాంగుష్ఠంబునఁ | బరిపీడితమగుచు, దివిజపర్వత మేనూ
104
వ.
ఇట్లు ధరావలయంబుతో సురనిలయంబగు సువర్ణభూధరంబు రసాతలంబున
105
మ.
తలవంపయ్యె భుజంగరాజునకుఁ, దద్ధాత్రీభరం బానఁగా[125]
106
ఉ.
భేదము మాని వార్ధు లొక[126] [127] [128]
107
సీ.
[129] [130] [131] [132] [133]
తే.
జలజజాతాదినతనిజచరణనలిన! | అండజాధీశకేతన! యజ్[134]
108
క.
జయ సర్వమంగళాలయ! | జయ జయ యోగీంద్రహృదయజలరుహ వసతే!
109
చ.
ఉరవడి వార్థిలో మునుఁగుచున్నది మేరువు ధాత్రితోడ, నె
110
క.
హరిమాయామోహితులై | సుర లది శీతాంశుఖండజూటకృతముగా
112
ఉ.
వారిభయంబు మాన్ప, సురవత్సలుఁ డాదివరాహమూర్తియై[135]
113
చ.
అనుడు, మృకండునందనమహాముని రోమశుఁ బల్కె, నో కథా[136]
114
వ.
అనిన రోమశుం డమ్మహాత్మున కిట్లనియె.
115
వామనావతారవర్ణనము
మ.
హరి, రక్షోహరణంబు సేయుటకు మాయావామనాకారుఁడై
116
చ.
అరయఁగ [137] [138] [139] [140]
117
క.
అడుగుట హీనము, వేఁడిన | నిడకుండుట యంతకన్న హీనము, విభు నె
118
ఉ.
కుందక యిత్తు వర్థులకుఁ గోరినయర్థము లంచు , గోఁచి ము
119
క.
[141] [142]
120
క.
దానవవర్యుని నురగ | స్థానంబున నిల్పి, యభయదానంబున ని
121
క.
ఆవేళ మీఁదఁజూచిన | శ్రీవరు చరణంబు జలముచే నింపుగ వా
122
ఉ.
మానితలీలఁ బద్మజకమండలుపూరితవారి, యిందిరా[143] [144]
123
వ.
అని చెప్పి వెండియు నిట్లనియె.
124
పరశురామావతారవర్ణనము
ఉ.
తామరసేక్షణుండు జమదగ్నికి రాముఁడనం జనించి, యు
125
శ్రీరామావతారవర్ణనము
చ.
జయవిజయాహ్వయుల్ మును నిశాచరులై [145]
126
ఉ.
ఓమునిసార్వభౌమ! సుగుణోజ్జ్వల! నిష్ఫలనిర్మితంబు లీ
127
వ.
కావున, రామాయణకథాక్రమంబు వినిపించెద. ఆకర్ణింపుము. తొల్లి రావణకుంభ[146]
128
క.
గాధితనూజుఁడు దశరథ | భూధవుకడ కేఁగుదెంచి, పూజితుఁడై శౌ
129
ఉ.
పాటవ మొప్ప వేఁడి, జనపాలకుఁ డంపిన, వారితోఁ దపో[147]
130
క.
దాశరథి మఱియు యజ్ఞవి | నాశకులగు నుగ్రదైత్యనాథుల నుద్దం
131
చ.
ప్రథనము లిట్లు గెల్చి, మునిరత్నముతోడ స[148] [149] [150]
132
క.
కేకయతనయావశుఁడై | భూకాంతుం డనుప, జనకపుత్రికతో సు
133
సీ.
దండకారణ్యంబు దరిసి, యచ్చోటు వాసి | చని, కుంభజాశ్రమమున వసించి,
తే.
జనకజాదృష్టిపథమున సంచరించి, | తన్నుఁ బట్టంగ వచ్చిన దశరథేంద్ర
134
తే.
పర్ణశాలానివాసినిఁ, బరమసాధ్వి, | జనకసుతఁ దేరిపైఁ బెట్టుకొని రయమున
135
క.
ధరణితనూభవఁ గానక | పరితాపము నొంది, [151]
136
ఉ.
పావనిఁ గాంచి, తన్మధురభాషల కుత్సవమంది, చేరి, సు[152] [153]
137
ఉ.
వానరరాజ్యపీఠమున వారిజమిత్రకుమారు నిల్పి, సీ[154] [155]
138
క.
విభుఁ డిచ్చిన మణిముద్రిక | నిభగామిని కీయ, నమ్మహీసుత రామ
139
ఉ.
రామునిసేమముం దెలిపి, రమ్యమృదూక్తుల నూఱడించి, యా[156]
140
మ.
తిరుగ న్వారిధి దాఁటి, రాఘవధరిత్రీనాథచూడామణిం[157]
141
ఉ.
ప్రాణము ప్రాణమైన ప్రియభామిని మంగళవార్త దెచ్చి, నా[158]
142
క.
భానుసుతానీతములగు | వానరసైన్యములతోడ వసుధ చలింపం[159]
143
సీ.
శరణాగతత్రాణబిరుదవిఖ్యాతుఁ డా | జానకీపతి, విభీషణుఁడు వచ్చి[160] [161]
తే.
జయము గొని, సీతతోడ లక్ష్మణునితోడఁ | బుష్పకారూఢుఁడై సైన్యములు భజింప
144
వ.
ఇవ్విధంబున జయవిజయులు రెండవజన్మంబున రావణకుంభకర్ణులై, రాఘవేశ్వరు
145
కృష్ణబుద్ధకల్క్యవతారకార్యములు
చ.
జలరుహలోచనుండు, హరి, సాధుజనావనశాలి, దేవతా
146
తే.
బుద్ధరూపంబు దాల్చి యంభోజనాభుఁ | డసురవీరుల మోహాబ్ధియందు ముంచె;
147
క.
అది గావున, హరిచరితము | తుద మొద లిది యనుచుఁ దెలియఁ, దోయజభవుఁడున్,
148
వ.
అని పలికిన రోమశునకు మార్కండేయుం డిట్లనియె.
149
మార్మికప్రశ్నము - ధార్మికసమాధానము
ఉ.
రోమశ! నీదుపల్కుల విరోధము గానఁగవచ్చె, నిందిరా[162]
150
వ.
అనిన రోమశుం డిట్లనియె.నన్ని జన్మములు నీసన్నిధానము లేక | కాలంబు గడపుట - గలదె మాకు?
151
తే.
అరులమై మూఁడుజన్మము లంది, పిదప | మిమ్ముఁ జేరెద మని తారె సమ్మతించి
నలిననాభునితోఁ బల్కినారు గాన | ననఘ! జన్మత్రయము వారి కందవలసె.
152
వ.
అని యిట్లు దశావతారవృత్తాంతం బెఱింగించిన రోమశునకు మార్కండేయుం
153
క.
దేవకివరగర్భంబున | శ్రీవల్లభుఁ డుదయమంది, శ్రీకృష్ణుండై[163]
154
కృష్ణావతారవర్ణనము
ఉ.
నావుడు, రోమశుండు మునినాథున కిట్లను, బ్రహ్మచేఁ బ్రియం
155
మ.
[164] [165] [166]
156
చ.
నియత[167] [168]
157
సీ.
మాధవ! నరసింహ! మధుకైటభాంతక! | దేవ! జగన్నాథ! [169]
తే.
సతతనారదసంగీత[170] [171]
158
ఉ.
భౌతికదేహధారులగు ప్రాణులు తావకనామమంత్రముం
159
శా.
ఆశాపాశవిముక్తులయ్యును వశిష్ఠాదుల్ మహాత్ముల్, పురో[172]
160
చ.
సరసిజనాభ! నీచరణసారసభక్తివిహీనులైన [173]
161
తే.
అఖిలలోకేశ! పారపర్యంతరూప | పారపారగ! వారిజపత్రనేత్ర![174] [175]
162
చ.
అని వినుతింపుచుం ప్రణతులై హరికిన్, శిశుపాలముఖ్యదు
163
సీ.
అంబుజాసనదత్తమగు వరంబున మదో | [176]
తే.
యంత, యదువంశమందుఁ గృష్ణాహ్వయమున | భువనరక్షాపరుండనై యవతరించి, [177]
164
వ.
అని, దనుజాంతకుం డంతర్ధానంబు నొందె. వాసవాదులు నిజనివాసంబున కరిగి,
165
సీ.
విను ముగ్రసేననందనుఁడు కంసుం డను | వాఁడు, సోదరియైన వనజ[178] [179]
తే.
నిరుపమోత్సాహభరితుఁడై యరుగుచున్న | యవసరంబున వినువారి కద్భుతముగఁ,
166
మ.
క్రమ మొప్ప న్వసుదేవుగేహమున కీకాంతామణిన్, దేవకిం[180]
167
క.
అని యశరీరియుఁ బలికిన | సునిశితవాక్యంబు, తప్తశూలముమాడ్కిన్[181]
168
ఉ.
దేహవినాశమూలమగు తీవ్రవిషావృతమైనయట్టి యా
169
క.
వసుదేవుఁడు ప్రాణేశ్వరి | యసువుల [182]
170
మ.
విను, కంసక్షితినాథ! కీర్తిసుగుణాన్వీ[183] [184]
171
చ.
చలమున వేఁగురించి సతిఁ జంపినఁ, బాపము దక్కుఁగాని, కాఁ[185]
172
క.
సుదతీమణి గర్భంబున | నుదయించిన సుతులఁ జంప నొసఁగెద, నీబె[186]
173
తే.
దేవకీవసుదేవులఁ దిరుగఁ దెచ్చి | యాత్మపురమునఁ గారాగృహంబునందు[187]
174
క.
ఆనినుఁగు నొసఁగుటయుఁ, ద | త్సూనృతమున కాత్మ మెచ్చి, తోడనె మగుడం
175
ఉ.
అంతట నొక్కనాఁడు కలహాశనమౌనివరుండు కంసభూ
176
క.
[188] [189]
177
తే.
జనకుఁడగు నుగ్రసేనుని, ననపరాధు |శృంఖలాబద్ధచరణుని జేసి యునిచి,[190]
178
శ్రీకృష్ణజననము
ఉ.
వారిజనాభుఁ డంత యదువంశమునం దుదయించి, 'మేదినీ[191]
179
తే.
వెలఁది! నీమాయ నచ్చోటు వెడలఁ దిగిచి | రోహిణీగర్భ[192]
180
క.
అని నియమించిన, మాయా | వనితామణి యట్ల చేసె, వారిజనాభుం
181
ఆ.
[193] [194]
182
క.
పురుషోత్తముఁ డుదరంబునఁ | బెరుగన్, సతిబడుగునడుము [195] [196]
183
చ.
హరి యుదయించి క్రోలఁగలఁ డంచుఁ దలంచి, సుధారసంబు వి[197]
184
తే.
అతివ భక్షింప లోనికి నరుగు మంటి | పెల్ల గమి యొప్పెఁ, 'దనభారమెల్ల మాన్పు'
185
తే.
దేవకీదేవిగర్భమందిరములోని | విష్ణుదీపంబు కొడి నాభి వెడలి పాఱ,[198]
186
చ.
క్రమమున నిట్టి చిహ్నములు గల్గిన గర్భము, [199]
187
క.
[200] [201]
188
సీ.
జయ సర్వమంగళాస్పద! నిత్య! నిరవద్య! | జయ దయారసపూర్ణచారునయన![202] [203] [204]
తే.
జయ రమాకామినీనాథ! సకలపూర్ణ ! | జయ మహేంద్రాదివందితచరణకమల!
189
క.
సనకాదియోగిపుంగవు | లును గానఁగలేని నిన్ను, లోకేశ్వరు, నేఁ
190
క.
కోపించి చంపెఁ గంసుఁడు | చాపలమున మత్కుమారషట్కము, నిఁక నీ[205]
191
వ.
అని వినుతించి, సాంత్వనాలాపంబుల విన్నవించిన వసుదేవునకు, నా దేవదేవుం
192
చ.
భయ మిఁక నేల? కంసముఖపార్థివభంజన మాచరింప నే[206]
193
ఉ.
అని హితకార్యముం దెలిపి, యాశ్రితలోలుఁడు బాలుఁడైనఁ, గ[207]
194
క.
ఆ పిన్నది [208] [209]
195
చ.
పవనజవంబునం బఱచి, [210] [211] [212] [213]
196
తే.
గగనవీథికి లంఘించి, కంసుఁ జూచి, | 'యోరి పాపాత్మ! నీపాలి వైరి వాఁడె[214]
197
వ.
అని చెప్పిన విని కంసుండు నిర్విణ్ణమానసుండై పశ్చాత్తాపంబు నొంది, వీరల [215] [216]
198
చ.
మదమునఁ గంసభూవిభుఁ డమాత్యులతోఁ గొలువుండి, కృష్ణుఁ డా
199
చ.
వ్రజమునఁ బుట్టినట్టి శిశువర్గమునెల్ల వధింపుమంచు నా
200
కృష్ణుని బాలక్రీడలు
ఆ.
[217] [218]
201
క.
కరములఁ దత్కుచకుంభము | దొరకంగాఁ దొడఁగి పట్టి, దుర్వారబల
202
క.
విడు [219]
203
వ.
బాలఘాతిని యగు నాపూతన విగతప్రాణయై, శైలంబుకరణిం గనుపించె. సురలు
204
సీ.
శకటాదిఘోరరాక్షసుల నిర్మూలించి, | వృషభుని సమవర్తివీటి కనిపి,[220] [221]
తే.
యశ్రమంబున గోవర్ధనాద్రి యెత్తి, | బహువిధంబుల బలరామసహితుఁ డగుచుఁ
205
చ.
కలుషగుణావతంసుఁ డగు కంసుఁడు చారులచేత రామకృ[222]
207
తే.
ధీరు నక్రూరుఁ బిలిచి, యో భూరిపుణ్య! | చనుము తేరెక్కి నందగోష్ఠమున [223]
208
ఉ.
మందకు నేఁగి, బాలుఁడగు మాధవుఁ గన్గొని, [224] [225]
209
శా.
ఆ యక్రూరునితో హితాన్నముల నాహారించి, కృష్ణుండు కౌం[226]
210
క.
అరుగునెడ, గోపికలు త | ద్విరహమ్మున కోర్వలేక వెనుదగిలిన, నా
211
వ.
అంతఁ గంసుండు రామకృష్ణాగమనంబు చారులవలన నెఱింగి, నిజమందిరద్వారంబున
212
మ.
కకుబంతద్విపతుల్యరూపముల, రంగక్షోణిఁ జాణూరము
213
చ.
కినుక మనంబునం [227]
214
ఉ.
[228]
215
ఉ.
కౌరవపాండవప్రథనకోలమునం జని, సవ్యసాచికిన్
216
ఉ.
ధీరత రుక్మిణీముఖసతీవితతిం గ్రమయుక్తిఁ బెండ్లియై[229]
217
క.
ఇంద్రాదిదివిజ[230]
218
శిశుపాలవధ
సీ.
అత్తఱి, శ్రీకృష్ణుఁ డరుగుదెంచిన వార్త | విని, పాండుతనయు లావిష్ణుమూర్తి[231]
తే.
యార్యభూసురమునిసమూ[232]
219
ఉ.
ఈసభయం దకృత్య [233] [234]
220
చ.
అని, తన కంత్యకాలము సమాగతమౌట యెఱుంగలేక, నిం[235] [236]
221
తే.
దేవకీదేవి కి ట్లిందిరావిభుండు | కృష్ణుఁడై పుట్టి, దైత్యుల గీటణంచి,
222
తే.
ఎపుడు దానవు లుదయించి, రపుడు చక్రి | తద్వినాశంబు [237] [238]
223
జీవుని జన్మకర్మబంధనము
సీ.
విను, పాంచభౌతికవిగ్రహంబులు దాల్చి, | భూవలయంబున జీవరాశి[239]
తే.
బుత్త్రదారాదిసంగతిఁ బొదలుచుండుఁ | బాము మూర్కొన్నవానికి వేము తీయ[240] [241] [242]
224
వ.
అట్టి సంసారంబునం దగులువడి, [243]
225
ఆశ్వాసాంతపద్యగద్యములు
స్వాగతము.
[244] [245] [246]
226
క.
ఫణిశయనచరణకమల | ప్రణమితనిజ[247] [248]
227
మాలిని.
హరిపదయుగపూజాయత్తచేతఃపయోజా!
228
గద్యము
ఇది శ్రీహనుమత్కరుణావరప్రసాదాసాదితసారస్వతనిరాతంక, చంద్రనామాంక
↑ బొందవు - త, తా; బొందదు - మ; నొందవు మా,తీ
↑ హతి - త,క; హరి - మా, తా, తి, తీ,హ,ర
↑ వాఁ డయ్యు - తీ
↑ మూల మ్మనఘా - తీ
↑ మీరిన కథలానతిమ్ము - క; మీరిశరీరములు - మ,మా,త, తి, తీ,హ,ర
↑ విశ్వ - మా
↑ భవాంత - తీ; భవామరేంద్రభవ - మా, త
↑ మానవాదిగ - మా,త
↑ గాఁగలయవి పెక్కు - తీ
↑ తానయై యతిశయిలుచు - మ, తా,క
↑ యరవింద - త
↑ విహితంబు - మ,మా, తా, తి, తీ,హ,ర,క
↑ బ్రహ్మాండంబు లా శ్రీరమా - తీ
↑ గొందఱు పరబ్రహ్మం బనియును - తీ. ప్ర. లోని పాఠము
↑ సాత్త్విక - మ,మా,త,తి,తీ,హ,ర,క
↑ ధ్యాన - అన్ని ప్ర.
↑ ర్యామియైన వాసుదేవుం డుండు - త
↑ భోగేంద్రులై - మ,త,తా, తి, తీ,హ,ర,క
↑ దేవ - మా; భూత - ర
↑ శాశ్వతుండు, మునుల సురల నరుల ముదముతో గోవుల, నవ్యయుండు బ్రోచు - క
↑ మోహాంధకుల్ - తి, తీ,క ; మోహెూద్ధతుల్ - త
↑ మేపారగన్ - తీ
↑ దుర్మదాంధత లేకన్, భువివనటబాసి మనుజులు - మ, తి,హ,ర, క ; దుర్మదాంధత విడి యీభువి - తీ
↑ యమరుల్ - మా
↑ ధ్రువముగ - మ,హ,ర,క
↑ పుణ్య - త
↑ కమలాంతరజ్వల - మ, మా,హ,ర,క
↑ దాగుండు - మ,మా,త,తి,హ,ర
↑ పటలముల - త, తా; వలయమున - మా; పృథుల జంకెడివార లీయుర్విమీద
↑ లేరింకఁ దరమె తెలియ - తీ
↑ సమ్మతంబు - త
↑ నాహరించి (యతి?) - తీ
↑ నిర్జితంబు - తా
↑ దశముఖ - మా, త. ప్ర.పాఠము
↑ మెండుకొమ్మలు (యతి?) - మ,మా, తి,హ,ర,క; మెండల్పముగ శాఖములు గల్గి - తీ
↑ దత్వము - త
↑ లా తరువును - తీ
↑ నీభక్త - మ, తా; తద్భక్త - క
↑ పాలింపుము - తీ
↑ వదలి - తీ
↑ కృతంబని - త,హ,ర
↑ దేహి - త
↑ తావకసేవకిష్టా - మ; తావకే సేవకిష్టా - మా,త; తావకస్సేవకేష్టా - తి,తీ, ర; తావకీసేవకేష్టా - తా
↑ ననన్ ఘనతాస - మ,మా, తి, తీ,హ,ర,క
↑ యంబుజనేత్రీ-మ,మా,త, తి, తీ,హ, ర,క
↑ విరించ్యాది - త, తా, తీ
↑ చేలా - తీ
↑ వృక్ష - ర
↑ పరివృతు - త, తా; పరిపృథు-మ,మా,తి,హ,ర,క
↑ దేహకాంతియున్, రణవిజయంబు దుర్దశ శరణ్య హుతాశన లక్ష్మియుక్తమున్, బ్రణుకితి-మ,తా,క
↑ మాత్రమున్-మ, తా, తి,హ,ర, క ; సూత్రమున్-తీ
↑ వర్జించి-త
↑ మాహేంద్రజాల - త,తా
↑ విశ్వంబు - యట్టినిన్ను ,తి, తీర,ప్ర, లో లుప్తము
↑ గాళరాత్రి - తి,తీ.క
↑ యందు తీవ్ర
↑ గౌమారి - బ్రహ్మాణి యని హ. ప్ర. లో లుప్తము.
↑ వర్ణ నయే నొనర్తు (యతి?) - మ
↑ నందు - తీ; నుడుతు - మ, మా, తా, గ,క
↑ బ్రాహ్మియటంచు నిన్ - తీ
↑ సంస్మరింతు-మ, మా, తా, తి,హ,ర క
↑ జగన్మోహన - మా, త, తా,క
↑ జలంబుల - మత,క
↑ హంసక్రౌంచ-కలాప మ,మా, తి, తీ,హ,ర, క, ప్ర. లో లుప్తము
↑ బొనుగుపడిన - తీ
↑ జిలుగు-తీ
↑ గంచెలియ-అన్ని ప్ర.
↑ దత్కుచభరం - త
↑ మధ్యమహారికదండ - త,తా; మధ్యమహారకరదండ - మ,మా,హ; మధ్యమాహారి కరదండ-తి, తీ,ర
↑ నిటలంబుల - తీ
↑ నాసామౌక్తికాభరణంబు - తీ
↑ ఆలంకరించిన - త
↑ భక్తాభయశోభనంబులై - క
↑ ధారంబగు - మ,మా, త, తి ,హ,ర
↑ నర్థి - తి; నబ్ధి - తీ
↑ కింపురుష - మ,మా,త, తాతి,హ,ర,క
↑ వినుతింపఁగ - క
↑ జంతుకోటి కెల్లను నుదరా - తీ
↑ యునుజిద్రూప - తి,తీ,ర
↑ సృజియించె నత్తఱిన్ - తీ
↑ మున సమీరపక్షి - తీ
↑ దేశంబుల - త
↑ నంభోధిచయము (యతి?) - త; నంభోధరములు (యతి?) - మ,మా,హ, క
↑ వేర్వేఱ -త, తా,క
↑ దత్కాపురుష - తి,హ,ర
↑ నిబంధంబున - త, తీ,ర
↑ సురస - హ,ర
↑ ఈ ప క ప్ర.లో లుప్తము
↑ యాతను - తా
↑ వేష - క
↑ నాల్నాడ్లు - మ; నానాడ్లు - మా; నానాళ్లు - త, తా, ర; నాల్నాడు - క
↑ యతివ - మ, తి, తీ,హ,ర, క
↑ నేత్రి - అన్ని తాళపత్ర ప్ర.
↑ బంధు - మ, తి, తీ,హ,ర,క
↑ నాశరతుల్ పరతుల్ సురాహితుల్ - తా; సాదరకృత్యులు దేవశాత్రవుల్ (యతి?) - మ; మానులు పాపరతుల్ సురాహితుల్ - మా, త; మానులు వారపతుల్ సురాహితుల్ - తి తీ,హ, ర; దూరులు దారపతుల్ సురాహితుల్ - క
↑ హరిదేహంబులు సురలా - మ,మా,త, తా, తి, హ,ర ,క
↑ దివ్య - మా,త
↑ సర్వతత్వార్థమ్ము - మా,త
↑ నవనిసురలు - అన్ని ప్ర.
↑ త్తాపమునం బొంది - త; తాపంబును బొంది - తీ
↑ తార్చనా - మ, మా, తా, తి, తీ, హ, ర, క
↑ భిప్రాయ - మ,మా, తి,ర, క; దిప్రాయ - ఆ; సప్రాయ - తా; భిప్రాయశ్చిత్తులయ్యు - తీ,హ
↑ యవధికాలో - మా,త
↑ రీనతా - మ ,తీ, క; లీనతా - మా,త; దీనతో - తా; నతా - తి,హ,ర
↑ సంధి గృహా - మా,త; సంధిగుహ - తా; నందీగృహ - తి,హ; బందీగ్రహ - తీ; సందగృహ - ర; సందీహ - మ
↑ సోముకా - మ,మా
↑ సోమకుని (యతి?)-త,హ,ర
↑ హరియించు - తీ
↑ బద్ధుండై - తా
↑ బాడ - త: బాధ - తి; బాద - మా, తా, తీ; బాఠ-మ,హ,ర,క
↑ నశ్యం-అన్ని ప్ర
↑ నమత్కీలమున్ - వ ; సముచ్ఛైలమున్ - మా; నముంగీటమున్ - క
↑ వర్గము - తా
↑ పంపె - తీ
↑ గుభేలున - మ, చూ, తా,హ
↑ వైవఁజూచినన్ - తా
↑ సంస్తుతి - మా, త
↑ చరస్థపృథివీసర్వంబవక్రా - క
↑ చక్రంబు చక్రాకృతిన్ - మ, తా
↑ (వ?) నధి-మా ,తి,హ, గంగలో- తీ
↑ మణంచెద -త
↑ నూకించు - హ
↑ డొరగి - మ , తి, తీ,హ,ర,క
↑ శృంగ మదుము - మ,తా,తి
↑ లేక కూర్మ - తీ
↑ బెట్టుగ - మా, త
↑ నటంచు - తీ
↑ పుణ్యుని- మ,మా,త,తా,తి,హ,ర,క
↑ ఇది నిరోష్ఠ్యసీసపద్యము.
↑ తాఘతత - తీ; తదుర్జన - ర
↑ రాజ - తీ
↑ నయన - మ,మా, తి, తీ,హ,ర,క
↑ సహితరూప - మ,మా,తి; సహితహృదయ - తీ, ర; సహితరూఢ - క
↑ ధాత - తీ; నాథ - త; వాత - హ
↑ నిది - త,హ
↑ మీరు - తా
↑ జిత్రమైన - మా
↑ యాచ్న - అన్ని ప్ర.
↑ కొననీను - త
↑ దఱిఁగిన - తీ. భిన్న ప్ర.
↑ అనుటయు - హ
↑ పాదం - తీ
↑ గాంచు, నే - క
↑ మాస - తీ
↑ జలజాక్షుచేత సం - మ,మా, తా, తి, తీ,హ,ర,క
↑ క్రమంబుగ వర్ధ - తా,తి, తీ
↑ వాటికి నేఁగు - త
↑ లక్ష్మణుండు - హ
↑ మెచ్చగు - తి, తీ
↑ నేగి - తీ
↑ యడవిఁ బరికింపుచు - త
↑ జలస్థితి - మా,త
↑ విమలంబు - తీ; విదులంబు - తా; విముదంబు - మ,మా,తి,హ,ర,క
↑ విధం - క
↑ లోన - తి,తీ
↑ హర్మ్యసౌధములు - ర
↑ మున్నిచ్చి - త
↑ ముచిత్ర - త; పవిత్ర - క
↑ నేఁగి - మా,తి,ర
↑ విడిచి - అన్ని ప్ర.
↑ వితత - మ,మా,త
↑ నంటివిది - తా,హ; బుట్టినది - తీ
↑ లను - మ,తి, తీ,హ,ర,క
↑ అమరాంభోధి - తీ
↑ నాథున్ (యతి?) - తీ
↑ గ సంఘటించి వినుతిం - త
↑ గుణోజ్జ్వలామహిత - తీ
↑ నంద్య - తీ
↑ దివ్య - త
↑ సరస - క
↑ ననఁ గృపఁ బ్రోవవయ్య (యతి?) - క
↑ దత్ఫలాకారివై - హ
↑ తత్పురుషులు - తా
↑ నాథ - మ,మా, తి, తీ, హ,ర,క; నేత - త
↑ మాం పాహి దేవేశ పాహిశయన - తా
↑ ద్ధారులై - మ, తా, తి, ర; ద్గారులై - హ
↑ నిర్మూలితంబు - తా,తీ
↑ నేత్ర - తీ
↑ నంప - తి
↑ కమలాధీశుఁడు - క; కమలానాభుఁడు - మ
↑ డలుకన్ - మ,మా,త,తా,తి,హ,ర,క
↑ పోకపుడు - మ, త, తా, తి,హ,ర,క
↑ తుండవై, సోదరిన్ - త
↑ రేని - తీ
↑ ద్రుంచగా - తీ
↑ ముట్టమరచి - తా
↑ డుదితమైన - తా,హ; డుదయమైన - త
↑ ఈ ప. మా.ర. ప్ర లో లుప్తము.
↑ యించెం గంసుఁ డుచిత - త
↑ బాలించె - ర; పాలించె - తీ
↑ మాన్తుఁగాక - త,ర
↑ మునను - తి, తీ,హ,ర
↑ తపన దప్పి మా, త; తనువు దప్పి - తా,క; తమము దప్పి- తి,తీ
↑ బలకబారె - మ.మా, తా, తి, తీ,హ,ర,క
↑ పెంపొదవించెన్ - తా
↑ లోగొన (యతి?) - మ, తా,హ,ర
↑ నీలిమంబనన్ - మ.మా ,త, తా, తీ,హ,ర,క
↑ దగఁగ క; దగను - ఇతర ప్ర.
↑ నాఁడునాటి - అన్ని ప్ర
↑ నుత - త,తా,హ
↑ కామికా - తా
↑ నిరత - మా
↑ లోక - తీ; భోగ - త,తా
↑ తత్త్వ - ర
↑ నత - త, తా, తి, ర
↑ ఈ ప.త. ప్ర. లో లుప్తము.
↑ నందు వనితా - మ,మా,త
↑ నినదంబున - తా
↑ కడుక్రోధమునన్ - క
↑ బాణకృపాణ - మ,మా, త, తా, తి,హ, ర,క
↑ కోలు - తీ; కోర - త; కోరు -మ, మా,హ, ర,క
↑ రవమున (యతి?) - మ, త, తా, తి, తీ,హ,ర, క; స్రవమున (యతి?) - మా
↑ జయ్యన బాలయు (యతి?) - తీ
↑ రేపల్లె - అన్ని ప్ర
↑ నడ్డు - తీ
↑ రేపల్లె - అన్ని ప్ర.
↑ చేఁపె - ర
↑ నాయన్న - క
↑ విడువు మనుచుఁ - మ, మా, తా, తి, తీ,హ,ర, క
↑ వెస - తీ; బల - తి
↑ దివ్యోదనం - తా
↑ బంచెద - తా
↑ కీవు - తీ
↑ సంతసింపుచున్ - తా
↑ రాశి - మ
↑ క్షేత్ర - మ, హ, ర
↑ దొడర - త
↑ ఈ ప. తా.ప్ర. లో లుప్తము
↑ యాప్తజునిం - తీ
↑ వంద్యుం - మ, తా, తి,హ,క
↑ వందనాదుల - స్నానంబులర్థిఁజేసి ర.ప్ర. లో లుప్తము
↑ హములతోన - మ,మా,త, తీ,హ,ర,క
↑ విధి - తా కంటె భిన్న ప్ర.
↑ పాడరి - త, పాదరి (పాదలి?) - తా; పాపము - మా
↑ బలుని - తా
↑ ద్రుంచె - హ
↑ వారింప - తా
↑ సర్వ - తీ
↑ పాపానుకూల - తి,తీ,హ,ర
↑ గతుల - మా
↑ సుఖమతి - తీ; ముఖముఖ - తి
↑ మగుచు - మ,మా,హ,క
↑ విశిష్టులు సదాసావిక్రియా - మ; విశిష్టు లాదానవిక్రియా - తా; విశిష్టులు దాసాక్రియా - తి; విశిష్టులు సదానక్రియా - తీ; విశిష్టజనులు దాసాదిక్రియా - హ; విశిష్టులు దాసావిక్రియా - ర; విశిష్టులు దాసాదిక్రియా - క
↑ దోష (యతి?) - మ, మా
↑ మద - తా
↑ నిస్ఫుట (యతి?) - మ
↑ మూర్ధ్వ - అన్ని ప్ర.
↑ ఈ ప. ముక్తపదగ్రస్తము.
