10
శ్రీరంగనాథరామాయణము
ద్విపద
దశరథుం డలరె, నాతనిదేశమునను - గృపఁడు కొండీఁడు రోగియు దరిద్రుండు260
జారుండు మఱి యనాచారుండు పుణ్య - దూరుండు క్రూరుండు తుచ్చుండు జడుఁడు
మందుండు మఱి లేరు మందునకైన; - నందఱు మణికుండలాద్యలంకృతులు
నందఱు ధర్మపరాయణచిత్తు - లందఱు విహితకులాచారరతులు
అందఱు సకలశాస్త్రాబ్ధిపారగులు - నందఱు శ్రీవిష్ణునతిభక్తిపరులు.
ఈచందమున రాజ్య మేపు దీపింప - భూచక్ర మెల్ల నేర్పున నేలి యేలి
ప్రకటరాజ్యాంగసంపద దేలి తేలి, యొకనాఁడు దశరథుం డుల్లంబులోనఁ
మంత్రులతో దశరథుఁడు పుత్రకామేష్టి సేయుట కాలోచించుట
దనకు సంతతిలేమిఁ దలపోసి వగచి - తనకు నాయువు వేగ తగఁ బోయె ననుచు
మనమునఁ గుందుచు మఱియు నాతండు - తనమంత్రివరుల నందఱను రప్పించి
ఘనముగఁ గొలువిచ్చి ఘనతఁ గూర్చుండి - తనమంత్రివరుల నందఱఁ జూచి పలికెఁ
బెక్కుదానంబులు పెక్కుధర్మములు , పెక్కుయాగంబులు పెక్కువఁ జేసి270
పెక్కేండ్లు మంటి: శోభితకీర్తి గంటి; - మక్కువ మీవంటిమంత్రులు గలుగఁ
గొదవ లే దేమిటఁ; గొడుకులు లేని - కొదువ యొక్కటిగాని, కుల ముద్ధరించు
కొడుకులు లేకున్నఁ గోరి పుణ్యములు - వడయ రుత్తమలోకపదవు లెవ్వరును,
గానఁ బుత్రులఁ గానఁగా నాకు వలయుఁ - గాన నే నింక లోకము లెల్ల మెచ్చఁ
దలకొని యశ్వమేధము సేసి, పిదప - నెలమితోఁ బుత్త్రకామేష్టి వ్రేల్చెదను.
ఈయాగములచేత హితము రంజిల్లఁ - బాయక పుత్రులఁ బడసెద నేను"
నని చెప్ప వారలు. నతిసంభ్రమమున - మనమున సంతోషమగ్నులై యున్న
నామంత్రివర్యుల నందఱఁ జూచి - తా మది నూహించి తగవొప్పఁ బలికె
“ననుపమంబుగ. నేను నశ్వమేధంబు - వినయంబునఁ జేసి విబుధులు మెచ్చఁ
బుత్రులకొఱకునై పుత్రకామేష్టి - నేత్రోత్సవంబుగ నేఁ జేయువాఁడ."280
నని తగుపనులకు నందఱఁ బనుప - ననఘులు మఱి వసిష్ఠాదులు వచ్చి
నిలిచిన మ్రొక్కుచు నెలమిఁ దోడ్తెచ్చి - పలికెను వారితోఁ బార్థివోత్తముఁడు.
“అనఘ వసిష్టసంయములార యిపుడు - ఘనమైనహయమేధకంబు నాచేత
జేయించి పత్రైకసిద్ధి నొందుటకుఁ - జేయింపుఁడీ దాని జెచ్చెఱ" నన్న
నలవడ నీచేయు హయమేధమఖము - నెలకొని యే మింక నిర్వహించెదము.
మది నెన్న శక్యమే మఖరాజమహిమ? - యిది గాక పుత్రకామేష్టియుఁ జేయఁ
దనయులఁ గాంచెదు ధన్యమానసుల" - ననవుడు హర్షించి యవనినాయకుఁడు
అందఱఁ బనిచి శుద్ధాంతంబు సొచ్చి- సుందరీమణుల కాశుభవార్తఁ జెప్పి,
యనురక్తి నేకాంతమైయున్నవేళ - ననఘుండు సూతుఁ డిట్లనియె భూపతికి:—
