కావ్యము
బాలకాండము
5
కథాప్రారంభము
ఘనతపస్స్వాధ్యాయకమనీయశీలు - మునినాథు నారదు మునిలోకవంద్యు
ననఘతపోనిధి యైన వాల్మీకిఁ - గనుఁగొని యొకనాఁడు కర మర్థి నడిగె,
“ఎవ్వఁడు శ్రీమంతుఁ? డెవ్వఁడు శాంతుఁ? - డెవ్వఁడు ఘనపుణ్యుఁ? డెవ్వఁ డున్నతుఁడు? .
ఎవ్వఁడు నీతిజ్ఞుఁ? డెవ్వఁడు ప్రాజ్ఞుఁ? - డెవ్వఁడు దుర్దముం? డెవ్వఁ డుత్తముఁడు?
ఎవ్వఁడు జితకాముఁ? డెవ్వఁ డజేయుఁ? - డెవ్వడు నిరసూయుఁ? డెవ్వఁ డాఢ్యుండు?
ఎవ్వఁడు సువ్రతుం? డెవ్వఁ డుదారుఁ? - డెవ్వండు సుచరిత్రుఁ? డెవ్వఁడు సముఁడు?
ఎవ్వనికిన్కకు నింద్రాదిసురలు - దవ్వుదవ్వులనుండి తలఁకుచుండుదురు?110
అట్టివాఁ డిలఁ బుట్టి యరిగెనో ? యిప్డు - పుట్టెనో? యిఁకమీదఁ బుట్టనున్నాఁడొ?"
యనినఁ ద్రిలోకజ్ఞుఁ డైననారదుఁడు - దనబుద్ధి నెంతయుఁ దలపోసి చూచి
“యామహి శ్రీవిష్ణుఁ డిపుడు జన్మించె, రాముఁడై దశరథరాజున; కతఁడు
నియతాత్ముఁ, డతిశౌర్యనిధి, కృపాజలధి - జయశాలి స్వజనరక్షణవిచక్షణుఁడు
కంబుకంధరుఁడు చక్కనిమేనివాఁడు - బింబారుణోష్ఠుండు పీనవక్షుండు
వెడదకన్నులవాఁడు విపులాంసతలుఁడు - నిడుదచేతులవాఁడు నియతవర్తనుఁడు
వేదవేదాంగకోవిదుఁడు కోదండ - వేదవిదుండు వివేకభూషణుఁడు
కమలాప్తుతేజంబు కడలిగాంభీర్య - మమరాద్రిదైర్యంబు, నవనిసైరణయు,
ధనదునిత్యాగంబుఁ దనయందు మిగులఁ - ననువొందు నిత్యకల్యాణవిగ్రహుఁడు,
కౌసల్య కానందకరుఁడు శ్రీకరుఁడు - భాసురత్రైలోక్యపావనమూర్తి120
రాముఁడై యిలఁ బుట్టి రాజశేఖరుఁడు - రాము నిమ్మని వేఁడ రాజు పంపఁగను,
మౌని వెంటను బోయి, మఖమును గాచి - దానవి నటు కూల్సి దైత్యుని ద్రుంచి,
రాతి నాతిని జేసి, రాముఁడు వేగ - సీతఁ జేకొనుటకు శివువిల్లు విఱిచి,
ఖ్యాతిగా సీతను గడుఁ బెండ్లియాడి - సీతతోడను గూడి, చెలఁగి యయోధ్య
కేతెంచుచోటను గెరలుచు విప్రు - డేతెంచి, నిలిచిన నేపునఁ గదిసి,
వాపోవ నాతని బలువిల్లు దిగిచి - కోపంబుతో మునుఁ గొమరొప్పఁదీసి,
యేపున నందఱ నెద వేడ్క మీఱ - నాపట్టుననె వచ్చి యప్పురిఁ జేరి,
“యాసక్తి యౌవరాజ్యాభిషిక్తునిగఁ - జేసెద"నని తండ్రి చెలఁగి యయోధ్యఁ
బట్టంబు గట్ట భూపతి సమకట్ట - మట్టు మీఱినయట్టి మంథర యపుడు
నెట్టనఁ గైకతో నెఱినాటఁ జెప్పఁ - గట్టడి కైక సంగరమునఁ దొల్లి130
రెండువరంబు లర్థించిన దౌట - జండించి, కాననస్థలికి రాఘవునిఁ
బనిచిన, జనకునిప్రతిన కై పూని - జనకజాలక్ష్మణసహితుఁడై వెడలి,
దేవనంబునను నెంతేవనంబునను - బావనమునిచర్యఁ బరఁగుసంయములఁ
