సుందరకాండము - సర్గము 6

సర్గ – 6

స నికామం విమానేషు నిషణ్ణః కామ రూపధృత్ | విచచార పునర్లఞ్కాం లాఘవేన సమన్వితః || 5.6.1

ఆససాదాథ లక్ష్మీవాన్రాక్షసేన్ద్ర నివేశనమ్ | ప్రాకారేణార్క వర్ణేన భాస్వరేణాభిసంవృతమ్ || 5.6.2

రక్షితం రాక్షసైర్ఘోరైః సింహైరివ మహద్వనమ్ | సమీక్షమాణో భవనం చకాశే కపి కుఙ్జరః || 5.6.3

రూప్య కోప హితైశ్చిత్రైర్తోరణైర్హేమ భూషితైః | విచిత్రాభిశ్చ కక్ష్యాభిర్ద్వారైశ్చ రుచిరైర్వృతమ్ || 5.6.4

గజాస్థితైర్మహా మాత్రైః శూరైశ్చ విగత శ్రమైః | ఉపస్థితమసంహార్యైః హయైః స్యన్దనయాయిభిః || 5.6.5

సింహ వ్యాఘ్ర తను త్రాణైర్దాన్త కాఙ్చన రాజతైః | ఘోషవద్భిర్విచిత్రైశ్చ సదా విచరితం రథైః || 5.6.6

బహు రత్న సమాకీర్ణం పరార్ధ్యాసన భాజనమ్ | మహా రథ సమావాసం మహా రథ మహాస్వనమ్ || 5.6.7

దృశ్యైశ్చ పరమోదారైస్తైస్తైశ్చ మృగ పక్షిభిః | వివిధైర్బహు సాహస్రైః పరిపూర్ణం సమన్తతః || 5.6.8

వినీతైరన్త పాలైశ్చ రక్షోభిశ్చ సురక్షితమ్ | ముఖ్యాభిశ్చ వర స్త్రీభిః పరిపూర్ణం సమన్తతః || 5.6.9

ముదిత ప్రమదా రత్నం రాక్షసేన్ద్ర నివేశనమ్ | వరాభరణ సంహృదైః సముద్ర స్వన న్నిస్వనమ్ || 5.6.10

తద్రాజ గుణ సమ్పన్నం ముఖ్యైశ్చ గురు చన్దనైః | మహజనైః సమాకీర్ణాం సింహైరివ మహద్వనం || 5.6.11

భేరీమృదఞ్గాభిరుతం శఞ్ఖఘోషనినాదితమ్ | నిత్యార్చితం పర్వహుతం పూజితం రాక్షసైః సదా || 5.6.12

సముద్రమివ గమ్భీరం సముద్రమివ నిస్స్వనమ్ | మహాత్మనో మహద్వేశ్మ మహా రత్న పరిచ్చదమ్ || 5.6.13

మహా జన సమాకీర్ణం దదర్శ స మహా కపిః | విరాజమానం వపుషా గజాశ్వ రథ సఞ్కులమ్ || 5.6.14

లఞ్కాభరణమిత్యేవ సోమన్యత మహా కపిః | చచార హనుమాంస్తత్ర రావణస్య సమీపతః || 5.6.15

గృహాద్గృహం రాక్షసానాముద్యానాని చ వానరః | వీక్షమాణోహయసంత్రస్తః ప్రాసాదాంశ్చ చచార సః || 5.6.16

అవప్లుత్య మహా వేగః ప్రహస్తస్య నివేశనమ్ | తతోన్యత్పుప్లువే వేశ్మ మహా పార్శ్వస్య వీర్యవాన్ || 5.6.17

అథ మేఘ ప్రతీకాశం కుమ్భ కర్ణ నివేశనమ్ | విభీషణస్య చ తథా పుప్లువే స మహా కపిః || 5.6.18

మహోదరస్య చ గృహం విరూపాక్షస్య చైవ హి | విద్యుజ్జిహ్వస్య భవనం విద్యున్మాలేస్తథైవ చ || 5.6.19

వజ్ర దంష్ట్రస్య చ తథా పుప్లువే స మహా కపిః | శుకస్య చ మహా తేజాః సారణస్య చ ధీమతః || 5.6.20

తథా చేన్ద్రజితో వేశ్మ జగామ హరి యూథపః | జమ్బు మాలేః సుమాలేశ్చ జగామ హరిసత్తమః || 5.6.21

రశ్మి కేతోశ్చ భవనం సూర్య కేతోస్తథైవ చ | వజ్రకాయస్య చ తథా పుప్లువే స మహాకపిః || 5.6.22

ధూమ్రాక్షస్య చ సమ్పాతేర్భవనం మారుతాత్మజః | విద్యుద్రూపస్య భీమస్య ఘనస్య విఘనస్య చ || 5.6.23

శుక నాభస్య వక్రస్య శఠస్య వికఠస్య చ | హ్రస్వ కర్ణస్య దంష్ట్రస్య రోమశస్య చ రక్షసః || 5.6.24

యుద్ధోన్మత్తస్య మత్తస్య ధ్వజ గ్రీవస్య నాదినః | విద్యుజ్జిహ్వేన్ద్ర జిహ్వానాం తథా హస్తి ముఖస్య చ || 5.6.25

కరాళస్య పిశాచస్య శోణితాక్షస్య చైవ హి | క్రమమాణః క్రమేణేవ హనూమాన్మారుతాత్మజః || 5.6.26

తేషు తేషు మహార్హేషు భవనేషు మహా యశాః | తేషామృద్ధిమతామృద్ధిం దదర్శ స మహా కపిః || 5.6.27

సర్వేషాం సమతిక్రమ్య భవనాని సమన్తతః | ఆససాదాథ లక్ష్మీవాన్ రాక్షసేన్ద్ర నివేశనమ్ || 5.6.28

రావణస్యోపశాయిన్యో దదర్శ హరి సత్తమః | విచరన్హరి శార్దూలో రాక్షసీర్వికృతేక్షణాః || 5.6.29

శూల ముద్గర హస్తాశ్చ శక్తితోమర ధారిణీః | దదర్శ వివిధాన్గుల్మాన్ తస్య రక్షః పతేర్గృహే || 5.6.30

రాక్షసాంశ్చ మహాకాయాన్నానాప్రహరణోద్యతాన్ | రక్తాన్ శ్వేతాన్ సితాంశ్చైవ హరీంశ్చైవ మహా జవాన్ ||5.6.31

కులీనాన్ రూప సమ్పన్నాన్ గజాన్పర గజారుజాన్ | నిష్ఠితాన్ గజ శిక్షాయామైరావత సమాన్యుధి || 5.6.32

నిహన్తృన్ పర సైన్యానామ్ గృహే తస్మిన్ దదర్శ సః | క్షరతశ్చ యథా మేఘాన్ స్రవతశ్చ యథా గిరీన్ || 5.6.33

మేఘస్తనిత నిర్ఘోషాన్ దుర్ధర్షాన్ సమరే పరైః | సహస్రం వాహినీస్తత్ర జామ్బూనద పరిష్కృతాః || 5.6.34

హేమ జాలైపరిచ్ఛన్నాస్తరుణాదిత్య సన్నిభాః | దదర్శ రాక్షసేన్ద్రస్య రావణస్య నివేశనే || 5.6.35

శిబికా వివిధాకారాః స కపిర్మారుతాత్మజః | లతా గృహాణి చిత్రాణి చిత్ర శాలా గృహాణి చ || 5.6.36

క్రీఢా గృహాణి చాన్యాని దారు పర్వతకానపి | కామస్య గృహకం రమ్యం దివా గృహకమేవ చ || 5.6.37

దదర్శ రాక్షసేన్ద్రస్య రావణస్య నివేశనే | స మన్దర గిరి ప్రఖ్యం మయూర స్థాన సఞ్కులమ్ || 5.6.38

ధ్వజ యష్టిభిరాకీర్ణం దదర్శ భవనోత్తమమ్ | అనేక రత్న సఞ్కీర్ణం నిధి జాలం సమన్తతః || 5.6.39

ధీర నిష్ఠిత కర్మాన్తం గృహం భూత పతేరివ | అర్చిర్భిశ్చాపి రత్నానాం తేజసా రావణస్య చ || 5.6.40

విరరాజాథ తద్వేశ్మ రశ్మిమానివ రశ్మిభిః | జామ్బూనదమయాన్యేన శయనాన్యాసనాని చ || 5.6.41

భాజనాని చ ముఖ్యని దదర్శ హరియూథపః | మధ్వాసవ కృత క్లేదమ్ మణి భాజన సఞ్కులమ్ || 5.6.42

మనో రమమసంబాధం కుబేర భవనమ్ యథా | నూపురాణాం చ ఘోషేణ కాఙ్చీనాం నినదేన చ || 5.6.43 మృదన్గ తల ఘోషైశ్చ ఘోషవద్భిర్వినాదితమ్ | ప్రాసాద సఞ్ఘాత యుతం స్త్రీ రత్న శత సఞ్కులమ్ || 5.6.42

సువ్యూఢకక్ష్యం హనుమాన్ ప్రవివేశ మహా గృహమ్ |

ఇత్యార్షే వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే సున్దర కాణ్డే షష్ఠస్సర్గః