సుందరకాండము - సర్గము 36

సర్గ – 36

భూయ ఏవ మహాతేజా హనూమాన్ మారుతాత్మజః | అబ్రవీత్ ప్రశ్రితం వాక్యం సీతా ప్రత్యయ కారణాత్ || 5.36.1

వానరో హం మహాభాగే దూతో రామస్య ధీమతః | రామ నామాంకితం చేదం పశ్య దేవ్యంగులీయకం || 5.36.2

ప్రత్యయార్థం తవా నీతం తేన దత్తం మహాత్మనా | సమాశ్వసిహి భద్రం తే క్షీణ దుఃఖ ఫలా హ్యసి || 5.36.3

గృహీత్వా ప్రేక్షమాణా సా భర్తుః కర విభూషణం | భర్తారమివ సంప్రాప్తా జానకీ ముదితా భవత్ || 5.36.4

చారు తద్వదనం తస్యాస్తామ్ర శుక్లాయతేక్షణం | అశోభత విశాలాక్ష్యా రాహు ముక్త ఇవోడురాట్ || 5.36.5

తతస్సా హ్రీమతీ బాలా భర్తృ సందేశ హర్షితా | పరితుష్టా ప్రియం కృత్వా ప్రశశంస మహాకపిం || 5.36.6

విక్రాంతస్త్వం సమర్థస్త్వం ప్రాజ్ఞస్త్వం వానరోత్తమ | యేనేదం రాక్షస పదం త్వయైకేన ప్రధర్షితం || 5.36.7

శత యోజన విస్తీర్ణస్సాగరో మకరాలయః | విక్రమ శ్లాఘనీయేన క్రమతా గోష్పదీ కృతః || 5.36.8

న హి త్వాం ప్రాకృతం మన్యే వానరం వానరర్షభ | యస్య తే నాస్తి సంత్రాసో రావణాన్నాపి సంభ్రమః || 5.36.9

అర్హసే చ కపి శ్రేష్ఠ మయా సమభిభాషితుం | యద్యసి ప్రేషితస్తేన రామేణ విదితాత్మనా || 5.36.10

ప్రేషయిష్యతి దుర్ధర్షో రామో న హ్యపరీక్షితం | పరాక్రమమవిజ్ఞాయ మత్సకాశం విశేషతః || 5.36.11

దిష్ట్యా చ కుశలీ రామో ధర్మాత్మా సత్యసఞ్గరః | లక్ష్మణస్చ మహాతేజాస్సుమిత్రానంద వర్ధనః || 5.36.12

కుశలీ యది కాకుత్స్థః కిం ను సాగర మేఖలాం | మహీం దహతి కోపేన యుగాంతాగ్నిరివోత్థితః || 5.36.13

అథవా శక్తిమంతౌ తౌ సురాణామపి నిగ్రహే | మమైవ తు న దుఃఖానామస్తి మన్యే విపర్యయః || 5.36.14

కచ్చిన్న వ్యథితో రామః కచ్చిన్న పరితప్యతే | ఉత్తరాణి చ కార్యాణి కురుతే పురుషోత్తమః || 5.36.15

కచ్చిన్న దీన స్సంభ్రాంతః కార్యేషు చ న ముహ్యతి | కచ్చి పురుష కార్యాణి కురుతే నృపతే స్సుతః || 5.36.16

ద్వివిధం త్రివిధోపాయముపాయమపి సేవతే | విజిగీషు స్సుహృత్కచ్చిన్ మిత్రేషు చ పరంతపః || 5.36.17

కచ్చిన్ మిత్రాణి లభతే మిత్రైశ్చాప్యభిగమ్యతే | కచ్చిత్ కల్యాణ మిత్రశ్చ మిత్రైశ్చాపి పురః కృతః || 5.36.18

కచ్చిదాశాస్తి దేవానాం ప్రసాదం పార్థివాత్మజః | కచ్చిత్ పురుషకారం చ దైవం చ ప్రతిపద్యతే || 5.36.19

కచ్చిన్న విగత స్నేహః ప్రవాసాన్ మయి రాఘవః | కచ్చిన్ మాం వ్యసనాదస్మాన్ మోక్షయిష్యతి వానరః || 5.36.20

సుఖానాముచితో నిత్యమసుఖానామనౌచితః | దుఃఖముత్తరమాసాద్య కచ్చిత్ రామో న సీదతి || 5.36.21

కౌసల్యాయాస్తథా కచ్చిత్సుమిత్రాయాస్తథైవ చ | అభీక్ష్ణం శ్రూయతే కచ్చిత్ కుశలం భరతస్య చ || 5.36.22

మన్నిమిత్తేన మానార్హః కచ్చిచ్ఛోకేన రాఘవః | కచ్చిన్ నాన్య మనా రామః కచ్చిన్ మాం తారయిష్యతి || 5.36.23

కచ్చిదక్షౌహిణీం భీమాం భరతో భ్రాతృ వత్సలః | ధ్వజినీం మంత్రిభిర్గుప్తాం ప్రేషయిష్యతి మత్కృతే || 5.36.24

వానరాధిపతి శ్శ్రీమాన్ సుగ్రీవః కచ్చిదేష్యతి | మత్ కృతే హరిభిర్వీరైః వృతో దంత నఖాయుధైః || 5.36.25

కచ్చిచ్చ లక్ష్మణశ్శూర స్సుమిత్రానంద వర్ధనః | అస్త్రవిచ్ఛర జాలేన రాక్షసాన్ విధమిష్యతి || 5.36.26

రౌద్రేణ కచ్చిదస్త్రేణ రామేణ నిహతం రణే | ద్రక్ష్యామ్యల్పేన కాలేన రావణం ససుహృజ్జనం || 5.36.27

కచ్చిన్న తద్ధేమ సమాన వర్ణం | తస్యాననం పద్మ సమాన గంధి | మయా వినా శుష్యతి శోక దీనం | జల క్షయే పద్మమివాతపేన || 5.36.28

ధర్మాపదేశాత్త్యజతశ్చ రాజ్యాం | మాం చాప్యరణ్యం నయతః పదాతిం | నాసీద్ వ్యథా యస్య న భీర్న శోకః | కచ్చిత్స ధైర్యం హృదయే కరోతి || 5.36.29

న చాస్య మాతా న పితా చా నాన్యః | స్నేహాద్విశిష్టో స్తి మయా సమో వా | తావత్త్వహం దూత జిజీవిషేయం | యావత్ ప్రవృత్తిం శృణుయాం ప్రియస్య || 5.36.30

ఇతీవ దేవీ వచనం మహార్థం | తం వానరేంద్రం మధురార్థముక్త్వా | శ్రోతుం పునస్తస్య వచో భిరామం | రామార్థ యుక్తం విరరామ రామా || 5.36.31

సీతాయా వచనం శ్రుత్వా మారుతిర్భీమ విక్రమః | శిరస్యఞ్జలిమాధాయ వాక్యముత్తరమబ్రవీత్ || 5.36.32

న త్వామిహస్థాం జానీతే రామః కమల లోచనే | తేన త్వాం నానయత్యాసు శచీమివ పురందరః || 5.36.33

శ్రుత్వైవ తు వచో మహ్యం క్షిప్రమేష్యతి రాఘవః | చమూం ప్రకర్షన్ మహతీం హర్యుక్ష గణ సఞ్కులాం || 5.36.34

విష్టంభయిత్వా బాణౌఘైరక్షోభ్యం వరుణాలయం | కరిష్యతి పురీం లంకాం కాకుత్థ్సః శాంత రాక్షసాం || 5.36.35

తత్ర యద్యంతరా మృత్యుర్యది దేవా స్సహాసురాః | స్థాస్యంతి పథి రామస్య స తానపి వధిష్యతి || 5.36.36

తవాదర్శనజేనార్యే శోకేన స పరిప్లుతః | న శర్మ లభతే రామః సింహార్దిత ఇవ ద్విపః || 5.36.37

మలయేన చ వింధ్యేన మేరుణా మందరేణ చ | దర్దరేణ చ తే దేవి శపే మూల ఫలేన చ || 5.36.38

యథా సునయనం వల్గు బింబోష్ఠం చారుకుణ్డలం | ముఖం ద్రక్ష్యసి రామస్య పూర్ణచంద్రమివోదితం || 5.36.39

క్షిప్రం ద్రక్ష్యసి వైదేహి రామం ప్రస్రవణే గిరౌ | శతక్రతుమివాసీనం నాగరాజస్య మూర్ధని || 5.36.40

న మాంసం రాఘవో భుంక్తే న చా పి మధుసేవతే | వన్యం సువిహితం నిత్యం భక్తమశ్నాతి పఙ్చమం || 5.36.41

నైవ దంశాన్న మశకాన్న కీటాన్న సరీసృపాన్ | రాఘవో పనయేద్గత్రాత్త్వద్గతేనాంతరాత్మనా || 5.36.42

నిత్యం ధ్యాన పరో రామో నిత్యం శోక పరాయణః | నాన్యచ్చింతయతే కిఙ్చిత్స తు కామ వశం గతః || 5.36.43

అనిద్ర స్సతతం రామ స్సుప్తో పి చ నరోత్తమః | సీతేతి మధురాం వాణీం వ్యాహరన్ ప్రతిబుధ్యతే || 5.36.44

దృష్ట్వా ఫలం వా పుష్పం వా యద్వా న్యత్సుమనోహరం | బహుశో హా ప్రియేత్యేవం శ్వసంస్త్వామభిభాషతే || 5.36.45

స దేవి నిత్యం పరితప్యమానః | త్వామేవ సీతేత్యభిభాషమాణః | ధృత వ్రతో రాజ సుతో మహాత్మా | తవైవ లాభాయ కృత ప్రయత్నః || 5.36.46

సా రామ సంకీర్తన వీత శోకా | రామస్య శోకేన సమాన శోకా | శరన్ముఖే సాంబుదశేషచంద్రా | నిశేవ వైదేహ సుతా బభూవ || 5.36.47

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే సుందరకాణ్డే షట్త్రింశస్సర్గః