సుందరకాండము - సర్గము 10

సర్గ – 10

తత్ర దివ్యోపమం ముఖ్యం స్ఫాటికం రత్న భూషితమ్ | అవేక్షమాణో హనుమాన్ దదర్శ శయనాసనమ్ || 5.10.1

దాన్తకాఙ్చనచిత్రాఞ్గైర్వైడూర్యైశ్చ వరాసనైః | మహార్హస్తరణోపేతైరుపపన్నం మహాధనైః || 5.10.2

తస్య చైకతమే దేశే సో గ్ర్య మాల్యా విభూషితమ్ | దదర్శ పాణ్డురం ఛత్రం తారాధిపతి సన్నిభమ్ || 5.10.3

జాతరూపపరిక్షిప్తం చిత్రభానుసమప్రభమ్ | అశోకమాలావితతం దదర్శ పరమాసనమ్ || 5.10.4

వాల వ్యజన హస్తాభిర్వీజ్యమానం సమన్తతః | గన్ధైశ్చ వివిధైర్జుష్టం వర ధూపేన ధూపితమ్ || 5.10.5

పరమాస్తరణాస్తీర్ణమావికాజిన సంవృతమ్ | దామభిర్వర మాల్యానాం సమన్తాదుపశోభితమ్ || 5.10.6

తస్మిన్ జీమూత సంకాశం ప్రదీప్తోత్తమ కుణ్డలమ్ | లోహితాక్షం మహా బాహుం మహా రజత వాససమ్ || 5.10.7

లోహితేనానులిప్తాన్గం చన్దనేన సుగన్ధినా | సన్ధ్యారక్తమివాకాశే తోయదం సతటిద్గణమ్ || 5.10.8

వృతమాభరణైర్దివ్యైః సురూపం కామ రూపిణమ్ | సవృక్ష వన గుల్మాఢ్యం ప్రసుప్తమివ మన్దరమ్ || 5.10.9

క్రీడిత్వోపరతం రాత్రౌ వరాభరణ భూషితమ్ | ప్రియం రాక్షస కన్యానాం రాక్షసానాం సుఖావహమ్ || 5.10.10

పీత్వా ప్యుపరతం చాపి దదర్శ స మహాకపిః | భాస్వరే శయనే వీరం ప్రసుప్తం రాక్షసాధిపమ్ || 5.10.11

నిఃశ్వసన్తం యథా నాగం రావణం వానరర్షభః | ఆసాద్య పరమోద్విగ్నస్సోపాసర్పత్సుభీతవత్ || 5.10.12

అథారోహణమాసాద్య వేదికాన్తరమాశ్రితః | సుప్తం రాక్షస శార్దూలం ప్రేక్షతే స్మ మహాకపిః || 5.10.13

శుశుభే రాక్షసేన్ద్రస్య స్వపతః శయనోత్తమమ్ | గన్ధ హస్తిని సంవిష్టే యథా ప్రస్రవణం మహత్ || 5.10.14

కాఙ్చనాఞ్గదసన్నద్ధై చ దదర్శ స మహాత్మనః | విక్షిప్తౌ రాక్షసేన్ద్రస్య భుజావిన్ద్రధ్వజోపమౌ || 5.10.15

ఐరావత విషాణాగ్రైరాపీడన కృత వ్రణౌ | వజ్రోల్లిఖిత పీనాంసౌ విష్ణు చక్ర పరిక్షితౌ || 5.10.16

పీనౌ సమసుజాతాంసౌ సంగతౌ బల సంయుతౌ | సులక్షణ నఖాఞ్గుష్ఠా స్వఞ్గులీ తల లక్షితౌ || 5.10.17

సంహతౌ పరిఘాకారౌ వృత్తౌ కరి కరోపమౌ | విక్షిప్తౌ శయనే శుభ్రే పఙ్చ శీర్షావివోరగౌ || 5.10.18

శశ క్షతజ కల్పేన సుశీతేన సుగన్ధినా | చన్దనేన పరార్ధ్యేన స్వనులిప్తౌ స్వలఞ్కృతౌ || 5.10.19

ఉత్తమ స్త్రీ విమృదితౌ గన్ధోత్తమ నిషేవితౌ | యక్ష పన్నగ గన్ధర్వ దేవ దానవ రావిణౌ || 5.10.20

దదర్శ స కపిస్తస్య బాహూ శయన సంస్థితౌ | మన్దరస్యాంతరే సుప్తౌ మహాహీ రుషితావివ || 5.10.21

తాభ్యాం స పరిపూర్ణాభ్యాం భుజాభ్యాం రాక్షసేశ్వరః | శుశుభే చల సఞ్కాశః శృఞ్గాభ్యామివ మన్దరః || 5.10.22

చూత పుమ్నాగ సురభిర్వకుళోత్తమ సంయుతః | మృష్టాన్న రస సంయుక్తః పాన గన్ధ పురస్కృతః || 5.10.23

తస్య రాక్షస సింహస్య నిశ్చక్రామ మహాముఖాత్ | శయానస్య వినిఃశ్వాసః పూరయన్నివ తద్గృహమ్ || 5.10.24

ముక్తా మణి విచిత్రేణ కాఙ్చనేన విరాజతమ్ | ముకుటేనాపవృత్తేన కుణ్డలోజ్జ్వలితాననమ్ || 5.10.25

రక్త చన్దన దిగ్ధేన తథా హారేణ శోభినా | పీనాయత విశాలేన వక్షసాభివిరాజితమ్ || 5.10.26

పాణ్డరేణాపవిద్ధేన క్షౌమేణ క్షతజేక్షణమ్ | మహార్హేణ సుసంవీతం పీతేనోత్తమ వాససా || 5.10.27

మాష రాశి ప్రతీకాశం నిశ్శ్వసన్తం భుజఞ్గవత్ | గాఞ్గే మహతి తోయాన్తే ప్రసుప్తమివ కుఙ్జరమ్ || 5.10.28

చతుర్భిః కాఙ్చనైర్దీపైద్ధీప్యమాన చతుర్దిశమ్ | ప్రకాశీ కృత సర్వాఞ్గం మేఘం విద్యుద్గణైరివ || 5.10.29

పాద మూల గతాశ్చాపి దదర్శ సుమహాత్మనః | పత్నీః స ప్రియ భార్యస్య తస్య రక్షః పతేర్గృహే || 5.10.30

శశి ప్రకాశ వదనాశ్చారు కుణ్డల భూషితాః | అమ్లానమాల్యాభరణా దదర్శ హరియూథపః || 5.10.31

నృత్త వాదిత్ర కుశలా రాక్షసేన్ద్ర భుజాఞ్కగాః | వరాభరణ ధారిణ్యో నిషణ్ణా దదృశే హరిః || 5.10.32

వజ్ర వైడూర్య గర్భాణి శ్రవణాన్తేషు యోషితామ్ | దదర్శ తాపనీయాని కుణ్డలాన్యఞ్గదాని చ || 5.10.33

తాసాం చన్ద్రోపమైర్వక్త్రైశ్శుభైర్లలిత కుణ్డలైః | విరరాజ విమానం తన్నభస్తారా గణైరివ || 5.10.34

మద వ్యాయామ ఖిన్నాస్తా రాక్షసేన్ద్రస్య యోషితః | తేషు తేష్వవకాశేషు ప్రసుప్తాస్తను మధ్యమాః || 5.10.35

అఞ్గహారైస్తథైవాన్యా కోమలైర్నృత్తశాలినీ | విన్యస్తశుభసర్వాఞ్గీ ప్రసుప్తా వరవర్ణినీ || 5.10.36

కాచిద్వీణాం పరిష్వజ్య ప్రసుప్తా సంప్రకాశతే | మహా నదీ ప్రకీర్ణైవ నలినీ పోతమాశ్రితా || 5.10.37

అన్యా కక్ష గతేనైవ మడ్డుకేనాసితేక్షణా | ప్రసుప్తా భామినీ భాతి బాల పుత్రేవ వత్సలా || 5.10.38

పటహం చారు సర్వాఞ్గీ పీడ్య శేతే శుభ స్తనీ | చిరస్య రమణం లబ్ధ్వా పరిష్వజ్యేవ కామినీ || 5.10.39

కాచిద్వంశం పరిష్వజ్య సుప్తా కమల లోచనా | రహః ప్రియతమం గృహ్య సకామేవ చ కామినీ || 5.10.40

విపఙ్చీం పరిగృహ్యాన్యా నియతా నృత్తశాలినీ | నిద్రా వశమనుప్రాప్తా సహ కాన్తేవ భామినీ || 5.10.41

అన్యా కనక సఞ్కాశైర్మృదు పీనైర్మనో రమైః | మృదన్గం పరిపీడ్యాఞ్గైః ప్రసుప్తా మత్త లోచనా || 5.10.42

భుజ పార్శ్వాన్తరస్థేన కక్షగేన కృశోదరీ | పణవేన సహానిన్ద్యా సుప్తా మదకృతశ్రమా || 5.10.43

డిణ్డిమం పరిగృహ్యాన్యా తథైవాసక్త డిణ్డిమా | ప్రసుప్తా తరుణం వత్సముపగూహ్యేవ భామినీ || 5.10.44

కాచిదాడమ్బరం నారీ భుజ సంయోగ పీడితమ్ | కృత్వా కమల పత్రాక్షీ ప్రసుప్తా మద మోహితా || 5.10.45

కలశీమపవిద్ధ్యాన్యా ప్రసుప్తా భాతి భామినీ | వసన్తే పుష్పశబలా మాలేవ పరిమార్జితా || 5.10.46

పాణిభ్యాం చ కుచౌ కాచిత్సువర్ణ కలశోపమౌ | ఉపగూహ్యాబలా సుప్తా నిద్రా బల పరాజితా || 5.10.47

అన్యా కమల పత్రాక్షీ పూర్ణేన్దు సదృశాననా | అన్యామాలిఞ్గ్య సుశ్రోణీం ప్రసుప్తా మద విహ్వలా || 5.10.48

ఆతోద్యాని విచిత్రాణి పరిష్వజ్య వరస్త్రియః | నిపీడ్య చ కుచైస్సుప్తాః కామిన్యః కాముకానివ || 5.10.49

తాసామేకాన్త విన్యస్తే శయానాం శయనే శుభే | దదర్శ రూప సంపన్నామపరాం స కపిః స్త్రియమ్ || 5.10.50

ముక్తా మణి సమాయుక్తైర్భూషణైః సువిభూషితామ్ | విభూషయన్తీమివ తత్స్వ శ్రియా భవనోత్తమమ్ || 5.10.51

గౌరీం కనక వర్ణాభామిష్టామన్తఃపురేశ్వరీమ్ | కపిర్మన్డోదరీం తత్ర శయానాం చారు రూపిణీమ్ || 5.10.52

స తాం దృష్ట్వా మహా బాహుర్భూషితాం మారుతాత్మజః తర్కయామాస సీతేతి రూప యౌవన సంపదా || 5.10.53 హర్షేణ మహతా యుక్తో ననన్ద హరి యూథపః |

ఆస్ఫోటయామాస చుచుమ్బ పుచ్ఛం | ననన్ద చిక్రీడ జగౌ జగామ| స్తమ్భానరోహన్నిపపాత భూమౌ | నిదర్శయన్ స్వాం ప్రకృతిం కపీనామ్ || 5.10.54

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే సున్దరకాణ్డే దశమస్సర్గ: