సంగ్రహ ఆంధ్ర విజ్ఞాన కోశము/మూడవ సంపుటము/గానశాస్త్ర చరిత్ర
గానశాస్త్ర చరిత్ర :
ప్రాచీన కాలముననే ఈజిప్టు, గ్రీసు, మున్నగు దేశముల వారికి భారతీయ సంగీతము ఆదర్శకముగ నుండెనని హెల్ము హోల్ట్సు (Helm Holts), బ్లెస్‌రినా (Blessrina) మున్నగు పాశ్చాత్య శాస్త్రజ్ఞులు తెలిపిరి.
గానశాస్త్ర మనగా సంగీత శాస్త్రము. సంగీతము వలన ధర్మము, అర్థము, కామము, మోక్షము అను చతుర్వర్గ ఫలములు కలుగ గలవని చెప్పబడెను. అందు వలన ధర్మము, అర్థము, కామము, అను మూడు పురుషార్థములను మాత్రమే కలుగజేయునట్టి దాన, యజ్ఞ, జపాదుల కంటెను సంగీతము ఉత్కృష్టమైనదిగా చెప్పబడినది. గానము యజ్ఞాంగముగ గూడ వినియోగ మగుచున్నది. పూర్వము బ్రహ్మ ఋగ్వేదము, యజుర్వేదము, సామవేదము, అధర్వవేదము అను నాలుగు వేదముల నుండి క్రమముగా వాద్య, అభినయ గీత రసములను సంగ్రహించి గాంధర్వ వేదమును నిర్మించెను. అట్టి గాంధర్వ వేదమే కాలక్రమమున నాట్యవేదము. భరతము, తౌర్య త్రికము, సంగీతము అను పేర్లతో వ్యవహరింప బడుచు వచ్చినది. నేడు సంగీతశాస్త్ర మనునది వ్యవహారములో ఉన్నది. గీత, వాద్య, నృత్యముల చేరిక యే సంగీతమని ప్రథమమున నిర్ణయింపబడినది. తరువాత కొందరు గీతవాద్యముల చేరిక యే సంగీతమని వ్యవహరించిరి. నేడు కేవల గాను పరముగనే ఈ పదము వినియోగమగు చున్నది.
గీతము సామవేదము నుండి ఉద్దరింప బడినది. బ్రహ్మ దీనిని భరతమునికి ఉపదేశించెను. పిమ్మట భరతముని తన నూర్గురు కుమారులకు బోధించెను. తదాది కాలక్రమమున అనేకులు ఈ విద్యను ఉద్ధరించుచు గ్రంథములను రచించి యుండిరి.
(1) పదునైదవ శతాబ్దము వరకు గల గ్రామరాగకాలము. (2) అప్పటి నుండి పదునెనిమిదవ శతాబ్దము వరకు గల మేళ రాగకాలము. (3) అప్పటి నుండి నేటివరకు గల ప్రస్తార మేళరాగ కాలము - అని చారిత్రక కాలమును మూడు విభాగములుగ చేయదగును.
గ్రామరాగకాలము (క్రీ.శ. 15వ శతాబ్దము వరకు): గ్రామరాగకాలమున భాషారాగ విధానము గాంధర్వ వేదమున కలదు.
పంచభరతులు : శారదాతనయుని "భావప్రకాశము"న పంచభరతులనుగూర్చి చెప్పబడెను. వీరు (1) భరతుడు, (2) మతంగుడు, (3) నంది కేశ్వరుడు, (4) దత్తిలుడు, (5) కోహలుడు అనువారు.
(1) భరతుడు: ఇతడు క్రీ. పూ. 4 వ శతాబ్దమున “నాట్యశాస్త్రము” ను రచించెను. అందాతడు విశేషముగ నాట్యమునుగూర్చి చెప్పెను. అందు (1) సాత్త్విక, (2) ఆంగిక, (3) వాచిక, (4) ఆహార్యములు అను విభాగములు గలవి. అది 36 అధ్యాయములు గల గ్రంథము. నాట్యోత్పత్తి, ప్రేక్షక గృహలక్షణము, దైవతపూజ, తాండవలక్షణము. పూర్వరంగము, అంగాభినయము, చారీవిధానము, మండలకల్పనము, గతిప్రచారము, అష్టోత్తశతకరణములు, నటీనటుల వేషము, అలంకారము, దుస్తులు, వీరి అవస్థాభేదములు, రంగప్రవేశ నిష్క్రమములు, వాచిక విధానము, ఛందోలక్షణము, దశరూపకములు, నాల్గువృత్తులు, ఎనిమిది రసములు, నాట్య ప్రయోజనము - ఈ అంశములు అందు విపులముగా చెప్పబడినవి. గాన విషయమున శ్రుతులు, స్వరావళి, స్వరసాధారణములు, మూర్ఛనలు, జాతులు మున్నగునవి విశదీకరింపబడినవి.
(2) మతంగుని "బృహద్దేశి" అచ్చయినది. అందు భాషాదిరాగములు మార్గసంగీతముగ నెంచి, గ్రామ మూర్ఛనలు, జాతిరాగములు చెప్పెను.
(3) నందికేశ్వరుని " నందీశ్వర సంహిత" నుండి గ్రహింపబడిన ఉదాహరణములు 17 వ శతాబ్దమునాటి “సంగీతసుధ” యందు కలవు. నందికేశ్వరుని గ్రంథము అలభ్యముగ నున్నది.
(4) దత్తిలాచార్యుని "గాంధర్వ వేదసారము"న స్వరమూర్ఛనలతో గ్రామరాగములు తెలుపబడెను. ఈ గ్రంథము గూడ అలభ్యముగ నున్నది.
(5) కోహలుని “సంగీతమేరు" అను గ్రంథముగూడ అలభ్యముగ నున్నది. స్థాయియందు, అనగా, ఏడు స్వరములందు 22 శ్రుతులు ఎంచెను. ఏడు భాషారాగములు తెలిపెను.
భారతీయ సంగీత సంప్రదాయమునకు ముఖ్య గ్రంథమగు “నాట్యశాస్త్రము"నకు పెక్కురు వ్యాఖ్యాతలు వెలసిరి. వీరిలో (1) ఉద్భటుడు, (2) లొల్లటుడు, (3) శంకుకుడు, (4) భట్టనాయకుడు, (5) రాహులుడు, (6) భట్ట యంత్రుడు, (7) అభినవగుప్తుడు, (8) కీర్తిధరుడు, (9) మాతృగుప్తుడు అనువారు ముఖ్యులు. కొందరు నాన్యదేవ, భోజదేవ, సోమేశ్వర, మమ్మటాదులు భరతుని నాట్యమునకు సంబంధించిన వివిధాంశములను పురస్కరించుకొని స్వతంత్రగ్రంథములు వెల యించిరి. యక్షటిక, కీర్తిధరులు భాషా-విభాషాంతర భాషలు అను విధమున మతంగుని మతము ననుసరించి రాగములను విడంబించిరి.
నారదుడు 7 వ శతాబ్దమున “సంగీత మకరందము" అను గ్రంథమును రచించెను. అందతడు 22 శ్రుతులు;[1] 29 స్వరతానములు, 93 దేశీరాగములు, స్త్రీ - పుం నపుంసక రాగములు, 108 చచ్చత్పుటాదులు వివరించెను.
అభినవగుప్తుడు (క్రీ. శ. 1050) : భరతుని నాట్యరీతులు 14 వ శతాబ్దికి అనంతరము దేశకాలముల ననుసరించి మారుచుండుట వింతగొల్పదు. మార్గ సంగీతము శాస్త్రీయమైనది. దేశి సంగీతము గూడ ఆదరణీయమని ఆయా కాలములందలి శాస్త్రజ్ఞులు చెప్పుచుండిరి. అభినవ గుప్తుడు 96 రాగములను తెలిపి, వాటిని (1) శుద్ధ, (2) భిన్న, (3) గౌడ, (4) వేసారి, (5) సాధారణములు అని పంచవిధములుగ విభజించెను. ఒక శతాబ్దము పిదప 'నాన్యభూపాలుడు' (క్రీ.శ. 1093-1133) అభినవగుప్తుని పంచవిధ రాగములకు భాష, విభాషలను చేర్చి, వాటిని ఏడు విధములుగ చెప్పెను. ఇతడు భరతుని అంతర్భాషలను చెప్పలేదు.
శారదా తనయుడు (క్రీ. శ. 1175-1250) : “భావ ప్రకాశన" యందు 104 రాగముల వరకు చెప్పెను. భరతుని భాషాదులనే అనువదించెను. క్రీ శ. 1165 కాలమునాటి పార్శ్వదేవుని “సంగీత సమయసారము"న 108 తాళములు, భాషాది రాగ విధానములు చెప్పబడెను.
శార్జ్గ దేవుడు (క్రీ. శ. 1210-1247): ఇతడు “సంగీత రత్నాకరము" అను స్వతంత్ర గ్రంథమును రచించెను. షడ్జ, మధ్యమ గ్రామములే కాక, గాంధార గ్రామముకూడ చెప్పెను. కాని అది గంధర్వలోకముననే ఉండినట్లు చెప్పెను. ఇతడు 14 మూర్ఛనలతో గ్రామ రాగముల నెంచి అందు భరతుని వలె ఏడు జాతి రాగములను చెప్పెను. మరియు యక్షటికుని భాషాదిరాగ విధానము పూర్వోక్తముగా గణించి రాగములను రాగాంగోపాంగ భాషాంగ క్రియాంగములు అను నాలుగు విధముల పేర్కొనెను. మార్గదేశిరాగముల మొత్తమును 264 గా చెప్పెను. రాగాలప్తి, రూపకాలప్తి విధానములు జెప్పెను. ఇతడు రాగమునకు "శ్లో. గ్రహాంశతార మంద్రాశ్చ న్యాసా పన్యాసకౌ తథా ! అపి సన్యాస విన్యాసౌ బహుత్వం చాల్పతా తతః | ఏతా న్యంతర మార్గేణ సహలక్ష్మాణి జాతిషు | షాడవౌడువితే క్వాపీ త్యేవమాహుస్త్రయోదశ" (సం. ర.) అని 13 లక్షణములను చెప్పెను. రాగనిరూపక గమక విషయమున (1) తిరుపము, (2) స్ఫురితము, (3) కంపితము, (4) లీనము, (5) ఆందోళితము, (6) వళి, (7) త్రిభిన్నము, (8) కురీళము, (9) ఉల్లాసితము, (10) ప్లావితము, (11) హుంపితము, (12) ముద్రితము, (13) నామితము, (14) మిశ్రితము, (15) అహతము - అనునవి చెప్పెను. వీటి నిప్పుడును గ్రహింతుము-ఇతడు భరతుని తాళదశప్రాణములను, చచ్చత్పుటాది 108 తాళములను వివరించెను. మరికొన్ని తాళములను, స్వకల్పితమగు నిశ్శంక తాళమును కలిపి 120 తాళములను చెప్పెను.
పాల్కురికి సోమనాథుడు (క్రీ. శ. 1199-1260) : ఇంచు మించు శార్జ్గదేవుని కాలము నాటి వాడు. ఇతడు తన "పండితారాధ్య చరిత్రమున" గాన విషయము గూడ వివరించుచు ద్వావింశతి శ్రుతుల పేర్లు, ద్వివిధ గ్రామములు, 14 మూర్ఛనలు, 32 శుద్ధతానములు, రాగాంగోపాంగ– భాషాంగ – రాగ విభాగములు సంపూర్ణ షాడవ ఔడవ రాగ విధములు, స్త్రీ - పుం - నపుంసక రాగములు, చచ్చత్పుటాది అష్టోత్తరశతతాళములు, జాతీయ, దేశీయ నృత్యరీతుల వర్ణనలు, ప్రేరణ, ప్రేంఖన, కుండలి, తాండవ లాస్య నృత్యములు, 108 కరణములు చెప్పెను. పెక్కు రాగముల పేర్లు శార్జ్గదేవు డెంచిన చొప్పున ఇతడు తెలిపెను.
తిక్కన సోమయాజి కూడ (13వ శతాబ్దము) దేశీయ నృత్యము లిట్లు అర్జునుని నోట పలికించెను-
"అభ్యసించితి శైశవ మాదిగాగ
దండలాసక విధమును, గుండలియును,
ప్రేంఖణంబు తెఱంగును బ్రేరణియును"
ఈనాటి కవుల గ్రంథములను బట్టి అప్పటికి వీణ, వేణు, మృదంగములు; ఆనకములు, కాహళము, పటహము, భేరి, ఢంకా, బుడుబుడుక్క, డమరుకము మున్నగు వాద్యములు దేశమున విశ్రుతములై యుండినట్లు తెలియుచున్నది.
జయదేవుడు: 13 వ శతాబ్దము నందలి సంగీత శాస్త్రమును తెలిసికొనుటకు "సంగీత రత్నాకరము" వలె లక్ష్య విషయమున జయదేవుని “గీతగోవిందము" కూడ తోడ్పడును. ఇతడు 24 అష్టపదులందును "మాలవ, ఘూర్జరి, వసంత, రామక్రియ, మాళవగౌడ, కర్ణాట, దేశాఖ్య, దేశవరాళి, గుణకరి, వరాళి, విభాస, భైరవి" అను రాగములును, “రూపక, యతి, నిస్సారుక, ఏక, అష్టతాళము”లును చేర్చి పాడెను. ఇవి భక్త్యను సరణ, నృత్యానుకూల గేయములు. నాయికా నాయక భావభరితముగ నున్నవి. ఈ తాళములు చచ్చత్పుటాది 108 తాళవిధానము లందలివి. అనంతర కాలమున 15వ శతాబ్దము వరకు వేమభూపాలుడు, గోపేంద్ర తిప్పభూపాలుడు, సింగభూపాలుడు, వసంతరాయలు మున్నగువారు సంగీత గ్రంథములు వెలయించిరి.
ద్వివిధ సంగీతములు: ఇప్పుడు మనకు శ్రుతమగుచున్న హిందూస్థానీ, కర్ణాటక గానరీతులు 15 వ శతాబ్దికి వ్యాప్తిలో నున్నట్లు కానము. మొగలాయి రాజ్యము ఉత్తరమున స్థిరపడినప్పటినుండి హిందూస్థానీ పద్ధతి వెలసినట్లు చరిత్రము వలన తెలియుచున్నది. అప్పటికి పారశీక ఆఫ్ఘన్ స్థానములందలి సంగీత విద్వాంసులు తమ దేశపు ఏలికలతో ఢిల్లీప్రాంతములకు వచ్చి, స్థిరపడి తమగాన విధానమును నెలకొల్ప దొడగిరి. 17వ శతాబ్దినాటి అక్బరు ఆస్థాన గాయకులైన 'తాన్ సేన్', 'అమీర్ ఖుస్రు', 'రాజామాన్ సింగ్ ' మున్నగువారు 'ధ్రుపద్ ' గానము, 'సారంగ' వాద్యము, హమ్మీర్, కమాచ్, మాల్ కౌస్, బేహాగ్, సారంగ్ మున్నగు రాగములు తమ పద్ధతుల చొప్పున ప్రవేశపెట్టిరి.
మేళరాగకాలము (క్రీ.శ. 15, 16,17,18 శతాబ్దములు): విద్యారణ్యులు (క్రీ. శ. 1330-1450) కర్ణాట రాజ్యస్థాపన మొనర్చెను. ఇతడు శుద్ధ వికృత స్వరములను క్రమముగ జేర్చిన పంచదశ మేళ రాగములను[2] చెప్పిరి. ఇతడు తక్కినరాగములు వీటి జన్యము లని చెప్పెను. అనంతరము రామామాత్యుడు మున్నగువారు ఈ పద్ధతిని అనుసరించిరి.
తాల్లపాకవారు : 15, 16 శతాబ్దములందు తాళ్లపాకవారు సంకీర్తన పద్ధతియందు తమ గేయములను దేశీయ రాగములందు పాడిరి. అన్నమాచార్యుడు (1425 - 1503) శృంగార కీర్తనలలో, నాయకుని శ్రీ వేంకటేశ్వరునిగను, నాయికను అలివేలుమంగగను ఎంచి విశ్రుత రాగములందు రచించెను ఇతని కుమాళ్లు, మనుమలుకూడ కీర్తనలు రచించిరి. ఇప్పుడు ప్రచారమున కొంతవరకు తగ్గిన ఆహిరి, సామంత, పాడి, దేశాక్షి, ఘూర్జరీ మున్నగు రాగములు వీరి కీర్తనలందు కలవు.
రామామాత్యుడు (క్రీ. శ. 1550): “స్వరమేళ కళానిధి" అను గ్రంథమును రచించెను. ఏడు వికృత స్వరములలో 9వ శ్రుతిని పంచశ్రుతి ఋషభముగను, 10 వ శ్రుతిని సాధారణ గాంధారముగను, 11 వ శ్రుతిని అంతర గాంధారముగను, 12 వ శ్రుతిని చ్యుత మధ్యమముగను, 16 వ శ్రుతిని చ్యుతపంచమముగను, 22 వ శ్రుతిని పంచశ్రుతి ధైవతముగను, 1 వ శ్రుతిని కైశికి నిషాదముగను, 2 వ శ్రుతిని కాకలి నిషాదముగను తెలిపెను. శుద్ధములతోగూడ చేర్చి (1) ముఖారి, (2) మాళవగౌళ, (3) శ్రీరాగము, (4) సారంగనాట, (5) హిందోళము, (6) శుద్ధరామక్రియ, (7) దేశాక్షి, (8) కన్నడగౌళ, (9) శుద్ధనాట, (10) ఆహిరి, (11) నాదనామక్రియ, (12) శుద్ధవరాళి, (13) గౌళ, (14) వసంత భైరవి, (15) కేదారగౌళ, (16) హెజ్జజ్జి, (17) సామవరాళి, (18) రేవగుప్తి, (19) సామంత, (20) కాంభోజి అను మేళ రాగములను పేర్కొనెను.
సోమనార్యుడు : క్రీ. శ. 1609 వ సంవత్సరమున “రాగవిబోధ" అను గ్రంథమును రచించెను. ఈతని వికృత స్వరములలో (1) చతుశ్రుతి ఋషభము, (2) సాధారణ గాంధారము, (3) అంతరగాంధారము, (4) షట్ఛ్రుతి మధ్యమము, (5) చతుశ్శ్రుతి ధైవతము, (6) కైశికి నిషాదము, (7) కాకలి నిషాదము అను వాటిని శుద్ధములతో చేర్చి (1) ముఖారి, (2) రేవగుప్తి, (3) సామ వరాళి, (4) తోడి, (5) నాదనామక్రియ, (8) భైరవి, (7) వసంత, (8) వసంత భైరవి (9) మాళవగౌళ, (10) రీతిగౌళ, (11) అభేరి, (12) హమ్మీరు, (18) శుద్ధనాట, (14) శుద్ధరామక్రియ, (15) శ్రీరాగము, (16) కల్యాణి, (17) కాంభోజి, (18) మల్లారి, (19) సామంత, (20) కర్ణాటగౌడ, (21) దేశాక్షి, (22) శుద్ధనాట (29) సారంగ అను మేళములు, వీటియందు ప్రచారమునగల 74 రాగములు జన్యములుగ జెప్పబడినవి.
రఘునాథరాయలు : క్రీ.శ. 1614-1633 వరకు తంజావూరు రాష్ట్రము నేలెను. ఈయన తన “సంగీతసుధ” యందు 15 మేళములు, తజ్జన్యములు చెప్పెను. ఇతడు చచ్చత్పుటాది 108 తాళములు పేర్కొనుటను బట్టి అప్పటికి సూళాది తాళము లుండియున్నను పూర్వపద్ధతిని త్యజించనివారు కొందరు కలరని తెలియవలెను. రఘునాథనాయకుని వాల్మీకి చరిత్ర అను ప్రబంధమువలన భరతుని 108 కరణములును, తాండవ, లాస్య, ప్రేంఖన, ప్రేరణ, కుండలీ, నృత్యములును దేశమున ఆ కాలమందు సాగుచుండినట్లు విదితమగును.
ప్రస్తార మేళరాగకాలము (18, 19, 20 శతాబ్దములు) :
వేంకటమఖి : ఈతడు గోవిందదీక్షితుల రెండవ కుమారుడు. “చతుర్దండి ప్రకాశిక" అను సంగీత గ్రంథము రచించెను. ఈతడు (1)చతుశ్శ్రుతి రిషభము, (2) షట్ఛ్రుతి రిషభము, (3) సాధారణ గాంధారము, (4) అంతర గాంథారము, (5) వరాళి మధ్యమము, (6) చతుశ్శ్రుతి ధైవతము, (7) షట్ఛ్రుతి ధైవతము, (8) కైశికి నిషాదము, (9) కాకలి నిషాదము అను తొమ్మిది వికృత స్వరములతో శుద్ధస్వరము లేడింటిని జేర్చి 16 స్వరములు తెలిపెను. కాని చతుశ్శ్రుతి రిషభ శుద్ధగాంధారములు ; షట్ఛ్రుతి రిషభ సాధారణ గాంధారములు; చతుశ్శ్రుతి ధైవత శుద్ధనిషాదములు; షట్ఛ్రుతి ధైవత కైశికి నిషాదములు ఒక్క స్థానమునందే చెప్పబడుటచేత స్వరస్థానములు పండ్రెండుగ విదితములుగ నున్నవి. వీటిని ప్రస్తరించి శుద్ధ మధ్యమముతో 36 మేళములును, ప్రతి మధ్యమముతో 86 మేళములును మొత్తము 72 మేళములను ప్రస్తారక్రమముగ వివరించి, వాటియందు లక్షణ గీతములను గూర్చి, వేంకటమఖి మార్గదర్శకు డాయెను. ఈతని 72 మేళములు 'కనకాంబరి' మున్నగు పేర్లతో కలవు. ఇవి ఇప్పుడు వాడుకలో గల 'కనకాంగి', 'రత్నాంగి' మొదలగు పేర్లకంటె భిన్నములుగ నున్నవి. వేంకటమఖి తన కాలమునాటి మేళము లిట్లు పేర్కొనెను --(1) ముఖారి, (2) సామవరాళి, (3) భూపాలము, (4) హెజ్జజ్జి, (5) వసంతభైరవి, (6) గౌళ, (7) భైరవి, (8) ఆహిరి, (9) శ్రీ రాగము, (10) కాంభోజి, (11) శంకరాభరణము, (12) సామంత, (13) దేశాక్షి, (14) నాట, (15) శుద్ధవరాళి, (16) పంతువరాళి, (17) శుద్ధ రామక్రియ, (18) సింహారవ, (19) కల్యాణి. ఇతడు తక్కిన రాగములు వీటి జన్యము లనెను.
పురందర విఠలుడు: ఇతడు “సద్రాగ చంద్రోదయము", “రాగమాల" అను గ్రంథములు రచించెను. విద్యార్థులకు వలయు పిళ్ళారి గీతములు, రాగలక్షణము నిలుపు లక్షణ గీతములు, పెక్కు కీర్తనలు కన్నడ భాషలో ఇతడు చెప్పెను. సూళాది సప్తతాళములు విశ్రుతము లగుటకు స్వరాలంకారములను గూర్చెను. నేటికిని ఇవి ఆదరింప బడుచున్నవి.
క్షేత్రయ : తంజావూరు నేలిన విజయరాఘవుని కాలమున (క్రీ శ. 1639-73) నాయికారీతుల చొప్పున శృంగారభావము పుంఖానుపుంఖముగా వెలయ దేశీయ రక్తిరాగములందు వేనవేలు పదములు పాడినవాడు. పదవాఙ్మయమునకు మార్గదర్శకుడు. అంగోపాంగాభి నయము చూరగొను భావము, రాగవిన్యాసాదికమున విలంబకాలమున తాళము నడచుట వీటియందు కన నగును. ఈతని మధురభావో పేతములయిన పదములు అనతికాలముననే దేశమున విశ్రుతములై, నర్తకులకు అమృతతుల్యములై వరలెను. పెక్కుపదములు త్రిపుట, రూపకము, ఆది అను తాళములలో ఇతనిచే చెప్పబడెను.
నారాయణతీర్థులు సంస్కృతమున గానయోగ్యముగ "శ్రీకృష్ణ లీలాతరంగిణి" ని రచించెను.
మరికొందరు పదకర్తలు : క్షేత్రయ పదవాఙ్మయ రీతులను అనుసరించి 18. 19 శతాబ్దము లందలి గోవింద సామయ్య, కూవన సామయ్య, ఘనం సీనయ్య, వీర భద్రయ్య, ఆది అప్పయ్య (క్రీ.శ.1720). సారంగపాణి మున్నగు నాట్యాచార్యులును, గాయకులును పదములు, పద వర్ణములు, తాన వర్ణములు, జతి స్వరములు, తిల్లానాలు, జావళ్ళు మున్నగువాటిని నాట్యానుకూలముగ చెప్పిరి. మాతృభూతయ్య, వేంకట్రామయ్య, వీణ పెరుమాళ్ళయ్య మొదలగువారు కొందరు కీర్తనాదులను చెప్పి పాడిరి.
19 వ శతాబ్దమున మరికొందరు శొంఠి వేంకటసుబ్బయ్య, రామస్వామి దీక్షితులు, ముద్దుస్వామి దీక్షితులు, పైడాల గురుమూర్తి శాస్త్రి, శ్యామశాస్త్రి, త్యాగరాజు, వడివేలు, స్వాతి తిరునాళ్ళు మహారాజు మొదలగువారు 72 ప్రస్తార మేళరాగములను పురస్కరించుకొని గేయవాఙ్మయము రచించిరి. రామస్వామి దీక్షితులు పెక్కు రాగమాలికలు నూతన పద్ధతిలో రచించెను. వేంకటమఖి 72 ప్రస్తార మేళరాగములలో, 108 తాళములలో కొన్నిటిని చేర్చి రాగమాలిక పాడెను. గురుమూర్తి శాస్త్రి లక్షణ గీతముల రచించెను. శ్యామశాస్త్రి కదళీపాకమున కామాక్షిప్రార్థనారూపమున కీర్తనలను జెప్పెను. విశేషముగ ఆనందభైరవి రాగమును, చాపుతాళము (మిశ్రగతి) ను వినియోగించెను. ముద్దుస్వామి దీక్షితులు నారికేళపాక రాగవిన్యాసమున 72 మేళ కర్తలందును, వీటి జన్యములందును సంస్కృతపాండిత్య యుతముగ కీర్తనలను జెప్పెను. మధ్యమకాలావృతములు, చిట్టస్వరములు కూడ వీరి కీర్తనలందు గలవు. సూళాది సప్తతాళములందు నవావరణకీర్తనలు, నవగ్రహ కీర్తనలు, షోడశ గణపతులనుగూర్చియు, సుబ్రహ్మణ్యుని గూర్చియు వందలాదిగా కీర్తనలను ఇతడు రచించెను.
త్యాగరాజు : ఇతడు రామభక్తుడై ద్రాక్షాపాకయుత రాగశైలితో పెక్కు కీర్తనలు భావమునకు తగిన రాగములతో పాడెను. ఊటలూరు భక్తిభావములతో సంకలిత మగునట్లు తన దైనందిన చర్యలు, తన కష్టములు, తన యిష్టదైవ మగు రామునకు నివేదించుకొనుచు ఇతడు పాడినపాటలు కడుంగడు శ్లాఘ్యములు, శ్రావ్యములు . వాటిలో కొన్ని భావ ప్రకటీకృత రాగ విధానమునకు తార్కాణములై ఆతని అనన్య సామాన్య ప్రతిభను ప్రకటించుచున్నవి.
వడివేలు అటతాళమున, పదవర్ణములను కాంభోజి, శంకరాభరణ రాగములందు చెప్పెను. స్వాతి తిరునాళ్లు మళయాళమున, సంస్కృతమున, తెనుగున, తమిళమున పెక్కు కీర్తనలు రచించెను. పెక్కు గాయకులను పోషించెను. గోవింద మారారీ కూడ యితని ఆస్థాన విద్వాంసుడే. పల్లవి గోపాలయ్య ఘన, నయ రాగములలో కీర్తనలను రచించెను. తోడి సీతారామయ్య తోడిరాగమును, శంకరాభరణం నరసయ్య శంకరాభరణ రాగమును దినములకొలది పునరుక్తి రహితముగ అలాపనము చేయగలిగిరట.
ఇక 20వ శతాబ్దియందు మహారాజపురం వైద్యనాథ అయ్యరు "కనకాంగ్యా "ది నామములు గల 72 మేళకర్తలను రాగమాలికగా పాడెను. ప్రజాదరణమును చూరగొను సంగీతకచేరి పద్ధతిని ప్రవేశ పెట్టి పండితాళి మెచ్చు పల్లవులు, పాటలు కచేరీలందు ఇతడు పాడుచుండెను. స్వరకల్పనలు కీర్తనలందుగూడ చేయుచుండెను. పట్నం సుబ్రహ్మణ్య అయ్యరు, తచ్చూరి సింగరాచార్యులు, కోనేరి వైద్యనాథయ్యరు, రామనాథపురం (పూచ్చి) శ్రీనివాసయ్యంగారు, మధుర పుష్పవనం, మున్నగువారు ఘన, నయ రాగములందు కీర్తనలు పాడిరి.
ఫిడేలునందు తిరుక్కోడికావల్ కృష్ణయ్యరు, గోవిందస్వామిపిళ్లె మున్నగువారు నిపుణులైరి. అప్పటి నుండి ఫిడేలు గాత్రమునకు సహకార వాద్యముగ ఇట నెలకొన్నది.
తుమురాడ సంగమేశ్వరశాస్త్రి, వీణ వేంకటరమణ దాసు, ఈమని అచ్యుతరామశాస్త్రి, వీణధనం, కరైక్కుడి సాంబశివయ్యర్ ప్రభృతులు వీణాగానమునందు అసమానమైన పాండిత్యమును సంపాదించిరి. మైసూర్ నారాయణ అయ్యంగారు గోటువాద్యమున పాండిత్యమును సంపాదించిరి.
పొన్నూరు రామసుబ్బయ్య, ప్రయాగ తిరుమలయ్య, పాపట్ల కాంతయ్య, సుసర్ల దక్షిణామూర్తి శాస్త్రి, రాజనాల వేంకటప్పయ్య, దుడ్డు సీతారామయ్య, నారుమంచి చినసీతారామయ్య, గద్వాల ఆస్థాన విద్వాంసుడగు అనంతశాస్త్రి, బలిజేపల్లి సీతారామశాస్త్రి, తాడిగడప శేషయ్య, పారుపల్లి రామకృష్ణయ్య పంతులు, పిరాట్ల శివరామయ్య, ముక్త్యాల ఆస్థానవిద్వాంసు డగు పిరాట్ల శంకరశాస్త్రి, పురాణం కనకయ్యశాస్త్రి, టైగర్ వరదా చారి, బెంగుళూరు నాగరత్తమ్మ, జంగం కోటయ్యదేవర, మునుగంటి పానకాలు ప్రభృతులు గాత్రగానమున సుప్రసిద్ధ విద్వాంసులు. హరికథా పితామహు డగు ఆదిభట్ల నారాయణదాసు గాయకుడుగా, నర్తకుడుగా, కవివర్యుడుగా గొప్పఖ్యాతిని గాంచెను. చదలవాడ కుమారస్వామి ఫిడేలు, మృదంగ వాద్యముల యందును, అశ్వధాటి రామమూర్తి, పొట్లూరి వీరరాఘవయ్య చౌదరి, వారణాసి ఘంటయ్యశాస్త్రి మృదంగ వాద్యమందును; టి. యన్. రాజరత్నం పిళ్లె, జి. పైడిస్వామి నాగస్వర (కాహళ) వాద్యమందును గొప్పప్రతిభను సంపాదించిరి, ఇంకను ఎందరో పెక్కురు మహానీయులు గతించిరి.
విం. వ. న.