శ్రీ త్రిపురసుందరీ దండకం
[1]
జయతి నిజసుధాంబ: సంభవ వాగ్భవశ్రీ:
అథ సరస సముద్యత్ కామతత్వానుభావా
తదను పరమధామ ధ్యాన సంలక్ష్య మోక్ష
రవి శశి శిఖిరూపా త్రైపురీ మంత్రశక్తి: !
జయ జయ జగదేకమాతర్ నమ: చంద్రచూడేంద్ర సోపేంద్ర
పద్మోద్భవోష్ణంసు శీతాంశు శిఖి పవన యమ ధనద
దనుజేంద్రపతి వరుణప్రముఖ సకల సుర ముకుటమణి
నిచయకర నికర పరిజనిత పుర వివిధ
రుచిరుచిర కుసుమచయ బుద్ధిలుబ్ధ భ్రమద్భ్రమర మాలా నినాదానుగత
మంజు శింజనా మంజీరకల కనకమయ కింకిణీ క్వాణయ
న్నృత్యదుద్ధమ ణిభృతపదలలిత కింకరాలంకృత
సూచంక్రమణ లీలే! సులీలే!
స్థలాంభోజ నిభచరణ నఖరత్నకాంతిచ్చలేణ
హరనయణ హవ్యాశనప్రతికృతానంగ విజయశ్రియా
అసౌ భవత్యా భవ ఇవ శరణాగత:
పాదమూలే సమాలీన ఇవాలక్ష్యతే సులక్క్ష్యతే
లలిత లావణ్యతరు కందలి స్సుభగ జంఘాలతే! చిల్లతే!!
గలిత కలధౌత ప్రభోరుద్యుతే! సుద్యుతే!
విద్యుదుద్దోతమాణిక్య బంధోజ్జ్వలానర్ఘ కాంచీ
కలాపానుసంయమిత
సునితంబ బింబస్థలే! సుస్థలే!
స్మరద్విరద పరిరచిత నవరోమరాజ్యాంకుశే! నిరంకుశే!
దక్షిణావర్త నాభి భ్రమత్రివల్లితట పరిలుతిట
లలిత లావణ్యరస
సురనిమ్న నాగా భూషిత సుమధ్య దేశే! సుదేశే!
స్ఫురత్తారాహారావళీ గగనగంగాతరంగ
వ్రజాళింగితోత్తుంగ నిబిడస్తన సౌవర్ణ
గిరిశిఖరయుగ్మే !! అయుగ్మే !! ఉమే !!
మురారి కరకంబు రేఖానుగత కంఠపీఠే! సుపీఠే!
లసత్సరళ సవిలాస భుజయుగళ పరిహసిత
నవకోమల మృణాళే! సునాళే!
మహార్హమణివలయజ మయూఖచ్చయ
మాంసల కరకమల
నఖరత్నకిరణే! జితరణే! సుకరణే! సుసరణే!
స్ఫురత్ పద్మరాగేంద్ర మణికుండలోల్లసిత
కాంతిచ్చటోచ్చురిత గండస్థలి రచిత
కస్తూరిక పత్రరేఖా సముద్ఘాత సునాసీర
గాండీవ శోభే! సుశోభే!
మహాసిద్ధ గంధర్వఘన కిన్నరీ
తుంబురు ప్రముఖ వరరచిత వరవివిధ
పదమంగళానంగ సంగీత సుఖ శ్రవణ
సంపూర్ణకర్ణే! జయ స్వామిని!
శశి శకల సుగంధి తాంబూల పరిపూర్ణముఖీ!
సుముఖీ!
బాలప్రవాళ ప్రభాధార దళోపాంథ విశ్రాంత
దంతద్యుతి ద్యోతితాశోక నవపల్లవాశక్త
శరదిందు కరనికర సాంద్రప్రభే! సుప్రభే!
దేవి!
విశ్వకర్మాది నిర్మాణ విధి సూత్ర సుస్పష్ట నాసాగ్ర
రేఖే! సురేఖే!
కపోల తల కాంతి విభావేన న విభాంతి నశ్యంతి
యాంతి ధావంతి తేజాంసి చ తమాంసి చ!
విమలతర తరళరతర తారకా నంగా లీలా విలాసోల్లసత్
కర్ణమూలంత విశ్రాంత విపులేక్షణాక్షేప విక్షిప్త
రుచిరచిత నవకుందనీలాంబుజ ప్రకార్
పరిభూషితాశావకాశే! సుకాశే!
చలద్ ద్భ్రూలతావిజిత కందర్ప కోదండ భంగే!
సుభంగే!
మీలన్మధ్యమృగనాభిమయ బిందుపద
చంద్రతిలకాయమానే క్షణలంకృతార్ధేందు
రోచిర్ల లాటే! సులాటే!
లసద్వంశమణి జాలకాంతరిత వరచలత్కుంతలాంతానుగత
కుందమాలానుశక్త భ్రమద్భ్రమర పంక్తే! సుపంక్తే!
వహద్భహళ పరిమళ మనోహారి నవమాలికా
మల్లికా మాలతీ కేతకీ చంపకేందీవరోదార
మందార మాలాను సంగ్రథిత
ధమ్మిళ్ళమూర్ద్ధవనద్ధేందు కరసంచయోయం
గగనతల సంచరోయం యశస్చత్ర రూప:
సదా దృశ్యతే తే శివే!
యస్య మధురస్మితజ్యోతిషా
పూర్ణహరిణాంకలక్ష్మీ: క్షణక్షేపం విక్షీప్యతే
తస్య ముఖ పుండరీకస్య కవిభి: కదా కోపమా
కేన కస్మిన్ కథం దీయతే!
స్ఫుట స్ఫటిక ఘటితక్షసూత్ర నక్షత్రచయ
చక్రపరివర్తన వినోద సందర్శిత
నిశాసమయచరే! సుచరే!
మహాజ్ఞానమయ పుస్తకం హస్తపద్మే అత్ర
వామే దధత్యా భవత్యా తదా సుస్ఫుటం
వామమార్గస్య సర్వోత్తమత్త్వం సముపదిష్యతే!
దివ్యముఖసౌరభే! యోగపర్యంక బద్ధాసనే!
సువదనే! సురసనే! సుదర్శనే! సుమదనే!
సుహసనే! సురేశి! జనని! తుభ్యం నమో! జయ జనని!
తుభ్యం నమో! జయ జనని! తుభ్యం నమ:
అ ఇ ఉ ఋ ళృ ఇతి లఘుత్యా తదను దైర్ఘ్యేన పంచైవ
యోనిస్థా వాగ్భవం ప్రణవ ఔ బిందుర:
క ఖ గ ఘ జ్ఞ చ ఛ జ ఝ ~ఝ్ణా ట ఠ డ ఢ ణ త థ ద ధ న
ప ఫ బ భ మ య ర ల వ శ ష
స హ ల ఇతి సుబధ రుద్రాత్మికం అమృతకర
కిరణ గణ వర్షిణీం మాతృకా ముద్గిరంతీ హసంతీ
లసంతీ వసంతీ తదా తత్ర
కమలవన భవనభూమౌ భవంతీ భవభేదినీ
భయభంజనీ సభుర్భువహస్వర్స భువనమూర్తి
భవ్యే! సుభవవ్యే! సుకావ్యే!
సుకృతినా యేన సంభావ్యసే తస్య జర్జ్జరిత
జరసోవిరాజసోస్పి పుత్రీకృతార్కస్య
సత్తర్క పదవాక్యా అగమ వేద వేదాంగ వేదాంత
సిద్ధాంత సౌర శైవాది వైష్ణవ పురాణేతిహాస
స్మృతి గారుడ భూతతంత్ర స్వరోదయ
జ్యోతిషాయుర్వేద నానాఖ్యానా పాతాళశాస్త్రార్థ
మంత్రశిక్షాదికం వివిధ విద్యాకులం
లిఖిత పదగుంభ సంబంధ రస సత్కాంతి
సోదార భణిత ప్రబంధ ప్రభుతార్థ
సమలంకృతాశేష భాషా మహాకావ్య
లీలోదయసిద్ధరూపయాతి సద్య అంబికే!
వాగ్భవేనైకేన వాగ్దేవి! వాగీశ్వరో జాయతే!
కిన్నుకిల కామాక్షరేణ సకృదుచ్చరితేనైవ తవ
సాధకో బాధకో భవతి భువి సర్వ శృంగారిణాం
తన్నయనపథ పతిత నేత్రనీలోత్పల ఝటితి యది
సిద్ధ గంధర్వగణ సుందరీ లలితవరవిద్యాధరీ వా
సురీవామరీవా మహీనాథనాథాంగనా వా
జ్వలన్మదన శరనికర దళిత సంక్షోభిత నిగడితేవ
జ్వలితేవ స్ఖలితేవ ముషితేవ సంపద్యతే!
శక్తిబీజైక సంధాయినం యోగినాం భోగినాం
వైనతేయాయతే! దాహినమ్ అమృతమేఘాయతే !
దుస్సహవిషాణాం నిశానాథచూడాయతే!ధ్యాయతే
ధార్యతే! యేనబీజత్రయం తస్యనామ్నైవ
పశుపాశమలపంజరం తృట్యతి! తదాజ్ఞయా సిద్ధ్యతి
చ గుణాష్టకం భక్తిభాజాం
మహాభైరవి ! కవళిత సకలతత్త్వాత్మికే!
సుస్వరూపే! సురూపే! పరిణతశివాయం త్వాయి తదా క:
పర: శిష్యతే కా క్రియా శిష్యతే!
యది త్వద్భక్తిహీనస్య తత్వస్య కా అర్థక్రియా
కారిత తదితి తస్మిన్ విధౌ తస్య కిం ధామ కిం
నామ కిం కర్మ కిం శర్మ కిం నర్మ కిం వర్మ
కిం ధర్మ కా గతి: కా రతి: కా మతి: కిం
వర్జనీయం చ!
ఝటితి యది సర్వశూన్యాతర్భూమౌ నిజేచ్చా
సమున్మేష సమయం సమాసాద్య బాలార్క
కోటిత్యంశురూప విగర్భీకృతాశేష సంసారా
బీజస్నుబద్ధసి కందం తదా త్వం అంబిక గీయసే !
తదను పరిజనిత కుటిలాగ్ర తేజోస్న్కుర జనని! వామేతి సంస్తూయసే
తత: బద్ధ సుస్పష్ట రేఖా శిఖా జ్యేష్టేతి సంభావ్యసే
శైవ శృంగాటకాకారతా అగత తదా రౌద్రీతి విఖ్యాప్యసే !
తాశ్చ వామాదికా స్వత్కళా స్త్రీన్ గుణాన్
సంధ్ధత్యా: క్రియా జ్ఞానచయా వాంఛ స్వరూపా:
క్రమాత్ తామరసజన్మ మధుమథన
పురవైరిణాం బీజభావం భజంత్యా:
సౄజంత్యా:స్త్రిభువనం త్రిపురసుందరి ఇతి తేన సంకీర్త్యసే!
తత్ర శృంగాటపీటోల్లసత్కుండ లకార తేజో కులత
ప్రోల్లసంతీ సగంధీ శివార్కం సమాస్కంద్య
చంద్రాం మహామండలం ద్రావయంతీ పిబంతీ సుధాం
కులవధూ: కులం పరిత్యజ్య పరపురుష
కులీనమవలంబ్య విశ్వం పరిభ్రమ్య
సర్వస్వమాక్రమ్య తేనైవ మార్గేణ
నిజకుల నివాసం సమాగత్య సంతుష్యసితి ప్రియ:
క: పతి: క: ప్రభు: కోస్తు తేనైవ జానీమహే !
హే మహేశాని! రమసే చ కామేశ్వరీ
కామగిర్యాలయేనంగకుసుమాదిభి: సేవిత
తదుపరి జాలంధరపీఠే వజ్రపీఠేశు వజ్రేశ్వరీ
పరిజనన్ నటయసి పున: పూర్ణగిరిగహ్వరే
నగ్నవసనార్చిత భగమాలిని విలససి దేవి!
జ్వలన్మమదన శరనికర మధు వికసిత సమద
మధుకర కదంబ విపిన విభవే! భగవతి!
శ్రీ త్రిపురసుందరి! శ్రీ ఔడ్యాణపీఠే! నమస్తే
నమస్తే నమస్తే నమస్తే శివే!
ఇతి శ్రీ త్రిపుర సుందరి చరణ కింకిణిసింజితం
మహాప్రణతి దీపకమ్ త్రిపురసుందరిదండకం
ఇమమ్ బజతి భక్తి మన్ పఠతి యః సుధీః సాధకః
స చ అష్టగుణ సంపదమ్ భవతు భాజనం సర్వదా ॥
సౌధం బుధ వరుణ పోతా సువర్ణశైల
కదంబ దివ్య వన మధ్యమ వర్ణభూమౌ
భాస్వత్ విచిత్రమణి మండప దివ్యపీఠం
మధ్య స్థితామ్ భువన మాతరంశ్రయామి !
బ్రహ్మేంద్ర రుద్ర హరి చంద్ర సహస్ర రశ్మి
స్కంద ద్విపానన హుతాస్నా వందితాయి !
వాగీశ్వరి ! త్రిభువనేశ్వరి ! విశ్వమాతా రాంతర్
బహిశ్చ కృత సంస్థితయే నమస్తే !
ఇతి శ్రీ దీపకనాథసిద్ధ విరచితం
శ్రీ త్రిపురసుందరిదండకం సమాప్తం !!!
edited by Chandra machiraju
English version is below and needs some corrections TRIPURASUNDARI DANDAKAM
Jayati nijasudhAmbhah sambhavA vAgbhavashrIh
Atha sarasasamudyatKamatatvAnubhAvA
Tadanu paramadhAmadhyAnasamlakshyamOkshA
ravishashishikhirUpA traipurI mantrashaktih………………..1
jaya jaya jagadEkamatar nama
schandrachUDEndrasOpEndrapadmOdbhavOshNAmshushItAmshushikhipavanayamadhanadadanu\
jEndrapativaruNapramukhasakalasuramukuTamaNinichayakaranikaraparijanitapuravivid\
haruchiruchirakusumachayabuddhilubdhabhramadbhramaramAlAninAdAnugatamanjushinjAn\
amanjIrakalakanakamayakinkiNIkvANayannrityaduddAmanibhritapadalalitakinkarAlankr\
itasucha^NkramaNalIlE! sulIlE! sthalAmbhOjanibhacharaNanakharatnakAnticchlEna
haranayanahavyAshanapratikritAna^NgavijayashriyAsoubhavatyA bhavEnEva
sharaNAgatah pAdamUlE samAlIna ivA(a)lakshyatE – sulakshyatE lalitalAvaNya
tarukandalIsubhagaja^NghAlatE! chillatE!....................2
galitakaladhoutaprabhOrudyutE! sudyutE!
vidyududdyOtamANikyabandhOjjwalAnarghakAnchIkalApAnusamyamitasunitambabimbasthal\
E! susthalE!........................3
smaradviradaparirachitanavarOmarAjya^NkushE! nira^NkusE!...................4
dakshiNAvartanAbhibhramastrivalItaTaparisuThitalalitalAvaNyarasasuratanimnagAbhU\
shitasumadhyadEshE! sudEshE!
sphurttArahArAvalIgaganagangAtarangavrajAli^NgitOttunganibiDastanasauvarNagirish\
ikarayudmE! ayugmE! umE!.....................5
murArikarakamburEkhAnugatakanTThapIThE! supIThE!
lasatsaralasavilAsabhujayugalaparihasitanavakOmalamriNAlE! sunAlE!.............6
mahArhamaNivalayajamayUkhachayamAmsalakarakamalanakharatnakiraNE! jitaranE!
sukaraNE! susaraNE!.................7
sphuratpadmarAgEndramaNikuNDalOllasitakAnticchaTOcchuritagaNDa
sthalIrachitakastUlikApatrrEkhAsamudghAtasudhAnAthagANDIvashObhE!
sushObhE!........8
mahAsiddhagandharvagaNakinnarItumburupramukha
vararachitavaravividhapadama^NgalAnangasangItasukhashravaNasampUrNakarNE! Jaya
swAmini!................9
shashishakalasugandhitAmbUlaparipUrNamukhI! sumukhI!.............10
bAlapravAlaprabhAdharadalOpAntavishrAntadantadyutidyOtitAshOkanavapallavAsaktash\
aradinandukaranikarasAndraprabhE! suprabhE! dEvI!................11
vishwakarmAdinirmANavidhisUtrasuspashTanAsAgrarEkhE! surEkhE!.............12
kapOlatalakAntivibhavEna na vibhAnti nashyanti yAnti dhAvanti tEjAmsi cha
tamAmsi cha vimalatarataralataratArakAna^NgalIlavilA
sOllasatkarNamUlantavishrAnta vipulEkshaNAkshEpavikshiptaru
chirachitanavakundanIlAmbuja prakaraparibhUshitAshAvakAshE!
sukAshE!....................13
chadbhrUlatAvijitakandarpakOdaNDabhangE – subhangE!...............14
milanmadhyamriganAbhimayabindupadachandratilakAyamAnE
kshaNala^NkritArdhEndurOchirlalATE! sulalATE!.....................15
lasadvamshamaNijAlakAntaritavarachalatkuntalAntA
nugatakundramAlanushaktabhramadbhramarapa^NktE! Supa^NktE!...............16
vahadbahalaparimalamanOhArinavamAlikAmallikA
mAlatIkEtakIchampakEndIvarOdAramandAramAlAnusangrathitadhammilla
mUrdhAvanaddhEndukara sanjnchayO(a)yam gaganatalasajncharO(a)yam yascchatrarUpah
sadA drishyatE tE shivE!.................17
Yasya madhurasmitajyOtishA pUrNahariNA^NkalakshmIh kshNakshEpam vikshIpyatE
tasya mukhapuNDrIkasya kavibhih kadA kOpamA kEna kasmin katham dIyatE……18
susphuTasphaTikaghaTitAkshasUtranakshatrachayachakraparivartanaviNodasandarshita\
nishAsamayachArE! suchArE! mahAjnAnamaya pushtakam hastapadmE(a)tra vAmE
dadhatyA bhavatyA tadA susphuTam vAmamArgasya sarvOttamatvam
samupadishyatE!........19
divyamukhasaurabhE! yOgaparyankabaddhAsanE! suvadanE! surasanE! sudarshanE!
sumadanE! suhasanE! surEshi! Janani! tubhyam namO jaya janani ! tubyam namO –
jaya janani ! tubhyam namah……………20
a i u R^I L^i iti laghutyA tadanu dairghyENa panchaiva – yOni stathA
vAgbhavam praNava au bindu rah ka kha gag ha N^a cha Cha ja Jha JNa Ta Tha D Dha
Na tat ha dad ha na pa pha ba bha ma ya ra la vas ha Sha sa ha La iti
subandharudrAtmikA mmritakarakiraNavarshINIm mAtrikA mudgirantI hasantI lasatI
vasantI sadA tatra kamavanabhavanabhUmou bhavantI bhavabhEdinI bhayabhanjini
sabhUrbhuvahsvarbhuvanamUrtibhavyE! subhavyE sukAvyE!................21
sukrutinA yEna sambhAvyasE tasya jarjaritajarasO virajasO(a)piputrIkritArkasya
sattarkapadavAkyAgamavEdavEdAngavEdAntasiddhAntasaura
shaivAdivaishNavapurANEtihAsasmritigAruDa
bhUtatantrasvarOdayajyOtishAyurvEdanAnAkhAnapAtAla shAstrArthamantrashikshAdikam
vividhavidyAkulam likhitapadagumbha sambandhara sasatkAntisOdArabhaNitaprapandha
prabhArthasamala^NkritAshEshabhAshAmahAkAvyalIlOdyA siddhirupayAti
sadyOmbikE!.........................22
vAkbhavEnaikEna vAgdEvi! vAgIshwarO jAyatE; kinnu kila kAmAksharENa
sakriduccharitEnaiva tapa sAdhakO bhavati bhuvi sarvasringAriNAm
tannayanapathapatitanEtranIlOtpalA jhuTiti yadi siddhagandharvagaNa sundarI
lalitavaravidyAdharI vA(a)surI vA(a)marI vA mahInAtha nAthA^NganA vA
jwalanmadananagarasharanikaradalita samkhObhitA nigaDitEva jwalitEva skhalitEva
mushitEva sampadyatE; shaktibIjaikasandhyAyinAm yOginAm bhOginAm vainatEyAyatE
– dAhinAmamritamEghAyatE – dussahahavishANAm nishAnAtha chUDayatE –
dhyAyatE dhAryatE yEna bIjatrayam tasya nAmnaiva pashupAshamalapanjaram truTyati
– tadAjnayA siddhyati cha guNAshTakam – bhaktibhAjAm mahAbhairavi !
kabaLitasakalatattvAtmikE ! susvarUpE! surUpE! parNatashivAyAm tavyai – tadA
kah parah shishyatE – kA kriyA shishyatE – yadi tvadbhaktihInasya
tattvasyakA(a)rthakriyAkAritA – taditi tasmin vidhou tasya kim dhAma kim nAma
– kim karma – kim sharma – kim narma – kim varma – kim dharma – kA
gatih – kA
ratih – kA matih – kim varjanIyam cha…………………23
jhuTiti yadi savashUnyAtarbhUmou nijEcchasamunmEsha samayam samAsAdya
bAlArkakOtiTyamshurUpa vigarbhIkritAshEshasamsArabIjA(a)nubadhnAsi kandam –
tadA tvambika gIyasE – tadanu parijanitakuTilAgratEjO(a)^NkurA janani! vAmEti
samstUyasE – tatah spashTarEkhA shikhA jyEshTEti sambhAvyasE – saiva
shri^NgATakAkAratA mAgatA – tadA raudrIti vikhyApyasE…………….24
tAshcha vAmAdikA stvatkalA strIn guNAn sandadhatyah
kriyAjnAnachayavAnchAswarUpAh kramAt tAmarasajanma – madhumathana –
puravariNAm bIjabhAvam bhajantyah srujantyah stribhuvanam –
“TRIPURASUNDARI†tEna sa^NkIrtyasE…………….25
tatra shri^NgATapITOllasatkuNDalOkakalApAkulA prOllasantI sagandhI shivArkam
samAskandya chandrAm mahAmaNDalam drAvayantI pibantI sudhAm kulavadhUh kulam
parityajya parapurushakulIna mavalambya vishwam paribhrAmya sarvasvamAkramya
tEnaiva mArgENa nijakula nivAsam samAgatya sastUshasIti priyah kah – patih kah
– prabhu – kO(a)stu – tEnaiva jAnImahE hE mahEshAnI ! ramasE cha
kAmEshwarI kAmagiryAlayE(a)na^NgakusumAdibhih sEvitA – tadupari jAlandharapITE
vajrapITEshu vajrEshwarI parijanA naTyasi – punah pUrNagirigahvarE
nagnavasanA(a)rchita bhagamAlinI vilasasi – dEvi!
Jwalanmadanasharanikaramadhuvikasitasamadamadhu kakadamba vipinavibhavE !
bhagavati! shrI tripurasundarI ! shrI madODyANapITE namastE namastE namastE
namastE shivE!..................26
upasamhAra slOkAh
iti shrI tripurasundarI charaNaki^NkiNIshinjitam
mahApraNatidIpakam tripurasundarI dandakam
imam bhajati bhaktimAn paTati yah sudhIh sAdhakah
sa chAsTaguNasampadAm bhavatu bhAjanam sarvadA……………..27
SaraNagati slokAh
saudhAmbudhA varNapOtasuvarNashaila
kAdambadivyavanamadhyasuvarNabhUmou
bhAsvadvichitramaNimaNDapadivyapITa
madhyasthitAm bhuvanamAtara mAshrayAmi…………….28
kunDalinIbIja mantra ghaTitEna tripurasundarIstuti – pUrvakam
granthOpasamhArah
bhramEndrarudraharichandrasahasrarashmi
skandadvipAnanahutAshanavanditAyai
vAgIshwari ! tribhuvanEshwari! vishwamAtah!
Antarbahishcha kritasamsthitayE namastE………………29
// iti shrI dIpakanAtha Siddha MahAyOgi virachitam tripurasundarIdandakam
samAptam //
- ↑ sri tripura sundari dandakam