వావిలాల సోమయాజులు సాహిత్యం-1/శివాలోకనము/విన్నపము
'విన్నపము'
(లౌకిక విజయమర్యాదాదులను ఆశించి నానారాజసందర్శన చేయదలచిన ధూర్జటి కవీంద్రుని మనఃప్రవృత్తిని గుర్తించిన కాళహస్తీశ్వరుడు తొలుత వారించినాడు. పెడచెవిన పెట్టి వెళ్ళి ఆయా స్థితిగతులకు ఒదగలేక తిరిగి వచ్చి సర్వేశ్వర సన్నిధానంలో ఒకనాటి ఏకాంతమందు చేసుకొన్న విన్నపము)
కం. కన్నుల మూడిటి నార్పుచు
ఎన్నడు న న్నెఱుగ నట్టు లేల నటింపన్?
కన్నీరొలుకకు తండ్రీ!
కన్నప్పను గాను నేను కన్నుల నొసగన్.
చ. చనినాడన్ విజిగీషతోడ కవితా సామ్రాజ్యమున్ గోరి నా
ఘననిష్ఠా జపహోమ సత్రియలకున్ కల్పించితిన్ స్వస్తి, మా
యని కాలుష్యము, క్లేశమున్ మిగిలె రాజాస్థాన మర్యాద లీ
వని నట్లే జరిగెన్, సభన్ గలుగవయ్యా! అర్హ సత్కారముల్.
శా. ఏ నాడైన భువిన్ అసూయ, కలుషం బీర్ష్యా, వ్యథా, శాంతియే,
కానన్ రావు సమత్వ, మభ్యుదయ, మగ్రామ్యంబు, సౌఖ్యంబు దే
వా! నాకేశగురూత్తముండు కవియై ఆస్థానముల్ చేరినన్
నే నమ్మన్ కనకాభిషేక మగునేవిన్, నా శిరం బిచ్చెదన్.
మ. 'పటు గంగా లహరీపరీత శమ శుంభత్ప్రౌఢతాంచత్కళా
ఘటనున్' న న్గని కృష్ణరాయ ధరణీకాంతుండు సామాన్య వా
క్పటిమన్ దర్పునిగా మదిన్ దలచి సంభావింపడున్, కావ్య ది
క్కటి గండస్థల గంధవాహమధు వాఘ్రాణింపగా నేర్వడున్.
ఉ. నాగరక ప్రపంచము ఘనమ్మని నెమ్మది నమ్మి స్వామి సం
ధ్యాగగనాంగనారుణ విధామథితాత్మ రజః ప్రవృత్తిమై
భోగము లారగించు తలపుల్ గొని చంచల చంచరీక హృ
ద్వేగగతిన్ చరించి భ్రమతీరగ జేరితి నిన్ సదాశివా ! 5
ఉ. అలఘుప్రౌఢిని క్రీడమై బహు రణోద్యద్భూములన్ నిల్చు రా
ట్కుల గంధేభుడు కృష్ణరాయ వసుధా గోపాలు డైంద్రద్విపో
ద్గళ ఘంటారవ పాటవోజ్వల లసత్కాష్యంబు కల్పించి నే
అలపెద్దన్నకు రాజుకున్ మధురసఖ్యం బన్న నిద్దాననే!
ఉ. అంకిలి లేక గైకొనిన ఆ శఠగోప యతీంద్రదత్త చ
క్రాంకిత సర్వ దేహమును కైటభవైరి పదాబ్జ సేవ ప్రే
మాంకిత నర్తకీగణ రహః ప్రణయార్ద్ర హృదంతరంబు లే
కంకురితమ్ము గాదు మనుజాధిప సత్కృప యెంతవానికిన్.
సీ. ఆళీక నేత్రాగ్ని హాసానంత రోచిస్సు
కనలేక శిఖిపింఛకాంతి వలచి,
హారవాతాశన మారుతౌద్ధత్యమ్ము
లడయింప కౌస్తుభహారు జేరి,
సందీప్త శితికంఠ సప్తార్చి వర్చస్సు
భయపెట్ట వైకుంఠు పజ్జ నిలిచి,
నందీశ హుంకార నాద జర్జరితోర్వి
మనలేక వాంశిక స్వనము గ్రోలి,
తే. పెద్దిరా జయ్యె నంతటి పెద్దవాడు,
ముక్కుతిమ్మన్న సంస్తుతి కెక్కినాడు,
అబ్బినది రామలింగన్న కంత చొరవ
అయ్యె కలిపితామహుడు పెద్దన్న మొన్న!
ఉ. ఏ శివలెంక నీ భువిని ఎన్ని భవంబులు గల్గు నన్నిటన్
నే శివు కొల్వగా గలనె నీ మహనీయ భుజంగ దివ్య భూ
షాశితికంఠ సుందర హసన్న వరూపము దక్క నన్య, మీ
యాశయ మొక్కటే బ్రతుకు నార్ధము మంజులమున్ పొనర్చెడిన్. 10
మ. గణికాలోలు డటన్న యొక్క ప్రథ లోకంబెల్ల వ్యాపించె నిం
దణుమాత్రమ్మును లేదు సత్యమెట ఈశా! పెట్టినా డెవ్వడో
ప్రణయాందోళన నిత్యజీవన కథాలాపుండు - కల్పించె తీ
రని దుష్కీర్తిని - సంతసించెదను కల్గన్ భుక్తి అవ్వానికిన్.
శా. రాజద్వారము లందు దర్శన సముల్లాసంబునన్ నిల్చుటన్
నా జన్మం బిటు వ్యర్థమైన యది - విన్నాణంబు కోల్పోయి పం
కేజశ్రీపరిణద్ధ మత్కవిత విక్రీడింపగా మానె - నీ
రాజన్యత్వమె నమ్మి చేరితిని శర్వా! రాజరాజేశ్వరా!
ఉ. రాజత శైలరాజ! నగరాజ సుతాసురభూజ!! ఫాలవి
భ్రాజిత నేత్ర దగ్ధరతిరాజ!! సురాసుర నమ్రమౌళి సం
యోజిత నిత్య రమ్య కరయుగ్మ సరోజ!! శిరోజరాజ! ఈ
రాజులు నిన్ను పోలగలరా! సకలార్తిహరా! కృపాకరా!!
ఉ. ఉన్నది నా శరీర మట - ఉన్నది నా యెడ కాళహస్తి సం
పన్న మనోజ్ఞ తాపక శుభప్రతిపాద జలేజ షట్పదం
బన్నటు లెల్లవేళల, నహర్నిశలందును నీవె నాకు నే
నెన్నుట గాదు సర్వము మహేశ! ఎఱుంగుడు వీవె సాక్షిగన్.
శా. నా కీ స్వర్ణముఖీ జలౌఘములలోనన్ నాకకూలంకషా
రాకాచంద్ర విశుద్ధ మోహన సుధారంహమ్ములే తోచు నిం
దేకాలమ్మున దీర్థమాడుటలు స్వామీ! ఏ పురాజన్మలో
నో కావించిన పూజకాక యెటు లై యుండున్ మరొక్కండుగన్.
మ. జననం బన్నది దుఃఖహేతువని నే శర్వా! మహాదేవ!! ము
న్ననినాడన్ మది కెక్కెనా అది మహేశా!! జన్మమే లేని నీ
గణమం దొక్కనిగా నొనర్చు మిక కైలాసరాజ్య న్నట
ద్గణమం దొక్కడనై రచించెదను సంధ్యా నృత్యగీతమ్ములన్. 16
చ. నా కొక జన్మమున్న భువి నన్ జనియింపగ నిమ్ము స్వామి! నీ
వాకిట బిల్వవృక్షమటు వత్సలతన్ - దినమున్ దినమ్ము ప
త్రాకృతితో త్వదీయ 'పదహల్లక' వీథి నలంకరింతు, ఛా
యా కమనీయ దేహమున హ్లాదము గూర్చెద నేత్రపంక్తికిన్.
చ. శిరమున నున్న గంగ శశిశేఖర! నారసనాంచలమ్మునన్
దిరముగ నిల్పుమయ్య మధుదిగ్ధ సువర్ణ మహత్త్వవాణి నీ
కరుణకథానకమ్ములె యుగమ్ములు తెల్గుధరిత్రి పాడగా
చరణములాన చెప్పెద ప్రశస్తికి పాత్రునిగా నొనర్పవే!
శా. వాగర్థంబులు శ్రోతృవక్తలు జగద్వంద్యుండ వద్వైత వి
ద్యాగోష్ఠిన్ వివరింప నీవె కద చిత్తవాసముం జేరి మ
త్రాగల్భ్యమ్ము సమస్తమున్ మెరయ శుంభ త్ప్రౌఢి పల్కింపనే
నీ గాథన్ గిరిశా! ప్రజాపతిపురంధ్రీ కంఠహారమ్ముగన్.
కం. తెలతెలవారెడ్డి తూరుపు
తెలిగన్నుల విచ్చి దేవ! దీవన లిమ్మా!
తలపున నీ యెడ నాపై
వలపే జనియింప నిమ్ము వరద! దయాళూ!
కం. "శ్రీకంఠ! కంఠభూషిత
కాకోదరవర వరాకఖండ మతవ్యా
ఖ్యాకోలాహలదూర" చి
దాకృతి! జితకాల! కాలహస్తీశ! శివా!" 21
(భారతి 1952 నవంబరు శాంతి 1961)