వాత్స్యాయన కామ సూత్రములు/సాంప్రయోగికాధికరణం/రతావస్థాపనం
రతావస్థాపనం
<poem> 1. శశోవృషోశ్వ ఇతి లింగతో నాయక విశేషాః, నాయకా పునర్మగీ, బడబా, హస్తినీ చేతి.
2. తత్ర సదృశ సంప్రయోగే సమరతానితత్రేణ.
3. విపర్వయేణ విషమాణి షట్, విషమేష్వపి పురుషాధిక్యం, చేదనంతర సంప్రయేగే, ద్వే ఉచ్చరతే, వ్యవహితమేమ ముచ్చతర రతం, విపర్యయే ద్వే పునర్నీచరతే, వ్యవహిత నిచతర తరం, తేషు నమానిశ్రేష్ఠాని, తరశబ్దాంకితే ద్వే కనిష్ఠే, శేషాని మధ్యాని.
4. సామ్యేపుచ్చాంకం నీచాంకాజ్జ్యాయా / ఇతి ప్రమాణతో నవరతాని.
5. యస్య సంప్రయోగకాలే ప్రీతి ఉదాసీనా, వీర్యమల్పం, క్షతాని చ న సహతే స మందవేగః
6. తద్విపర్యయే మధ్యమచండవేగౌ భవతః తథా నాయికా ఆపి.
7. తత్రాపి ప్రమాణ వదేవ నవరతాని.
8. తదత్కాలతోపి శీఘ్ర మధ్య, చిరకాలా నాయకాః
9. తత్ర స్త్రియాం వివాదః
10. న స్త్రీ పురుష వ దేవభావ మదిగచ్ఛతి.
11. సాతత్యాత్త్వస్యాః పురుషేణ కండూతిరప నుద్యతే.
12. సా పునరాభిమానికేన సుఖేన, సంసృష్టా రసాంతరం జనయతి / తస్మిన్ సుఖబుద్ధి రస్యాః
13. పురుషప్రీతేశ్చా నభిఙత్వాత్ కథం తే సుఖమితి ప్రష్టుమశక్యత్వాత్.
14. కథమే తదుపలభ్యత ఇతి చేత్, పురుషో హి రతి మధిగమ్య స్వేచ్ఛయా విరమతి, న స్త్రియమపేక్షతే, న త్వేవం స్త్రీత్యౌద్దలకిః
15. తత్రై తత్స్యాత్, చిరవేగే నాయకే, స్త్రియోను రజ్యంతే, శీఘ్రవేగస్య భావమనాసాధ్య అవసానే, అభ్యసూయిన్యో భవంతి, తత్సర్వం, భావప్రాప్తే ర ప్రాప్తేశ్చ లక్షణం.
16. తచ్చ న / కండూతి ప్రతీకారోపి హి దీర్ఘకాలం ప్రియ ఇతి / ఏతదుప పద్యత ఏవ / తస్మాత్సందిగ్ధత్వాద లక్షణమితి.
17. సంయోగే యోషితః పుంసాం, కండూతిరపనుద్యతే / చత్చాభిమాన సంసృష్టం సుఖమిత్యభిధీయతే.
18. సాతత్యాధ్య్వతిరారంభాత్ప్రభృతి, భావమధిగచ్ఛతి, పురుషః పునరంత ఏవ / ఏత దుపపన్న తరం / నహ్యసత్యాం భావప్రాప్తౌగర్భసంభవ ఇతి బాభ్రవీయాః
19. ఆత్రాపి తావేవ ఆశంకా, పరిహౌరౌభూయః
20. తత్తేతత్స్యాత్ సాతత్సేస, రసప్రాప్తావారంభాకాలే మధ్యస్థ చిత్తాతా, నాతిసహిష్ణుతా చ, తతః క్రమేణాధికో రాగయోగః శరీరే నిరపేక్షత్వం, అంతే చ, విరామభీప్సేత్యేతదను పపన్నమితి.
21. తచ్ఛన / సామంవేపి భాంతి సంస్కారే, కులాన చక్రస్య భ్రమకర స్య వాభ్రాంతావేవ వర్తమానస్య, ప్రారంభే మందవేగతా, తతశ్చక్రమేణ పూరణం వేగస్యేత్యుపపద్యతే / ధాతుక్షయాచ్చ విరామా భీప్సేతి / తస్మాదనాపేక్ష ఇతి.
22. సురతాంతే సుఖం పుంసాం స్త్రీణాంతు సతతం సుఖం / ధాతుయనిమిత్తా చ విరామేచ్ఛోప జాయతే.
23. తస్మాత్పురుషదేవ యోషితోఆపి రసవ్యక్తిర్ద్రిష్టవ్యా.
24. కథం హి సమానాయా మేవా కృతావేకార్థమభి, ప్రపన్న యోః కార్యవైలక్షణ్యం.
25. స్యాదుపాయ వైలక్షణ్యాదభి మానవైలక్షణ్యాచ్ఛ.
26. కథం / ఉపాయవైలక్షణ్యం తు సర్గాత్కర్తాహి పురుషః అధికరణం యువతిః / అన్యదాహి కర్తాక్రియా ప్రతి పద్యతః అన్యధా చాధారః / తస్మాచ్చోపాయ వైలక్షణ్యాత్, సర్గాదభిమాన వైలక్షణ్యమపి భవతి / అభియోక్తాహమితి పురుషః అనురజ్యతే / అభియుక్తాహమనే నేతి యువతిరితి వాత్స్యాయనః
27. తత్త్రేతత్స్యాదుపాయ వైలక్షణ్య వదేవ హి కార్య వై లక్షణ్య మపి కస్మాన్న స్యాదితి / తచ్చన / హేతు మదుపాయవై లక్షణ్యం / తత్రకర్త్రాధారయోర్భిన్న లక్షణత్వాత్ / ఆహేతుమత్కార్య వైలక్షణ్య మన్యాయ్యం స్యాత్ / ఆకృతే రభేదాత్ ఇతి.
28. తత్త్రెతత్స్యాత్ / సంహత్య కారకై రేకోర్ధోఆభి నిర్వత్రతే / ప్రుథక్ ప్రుథక్ స్వార్థ సాధకౌ పునర్నిమౌ, తదయుక్తమిదతి.
29. తచ్చ న / యుగపద నేకార్ధ సిద్ధి రపి దృశ్యతే, యధా మేషయో / న తత్ర కారకభ్రేద ఇతి చేత్ / ఇహపి న వస్తుభేద ఇతి / ఉపాయవైలక్షణ్యం తు సర్గాదితి. తదభిహితం పురస్తాత్ / తేనోభయోరపి సదృశీ సుఖ ప్రతిపత్తిరితి.
30. జాతే రభేదాద్దంపత్యోః సదృశం సుఖమిష్యతే / తస్మాత్తథోపచార్యా స్త్రీ అయథా గ్రేప్రాప్నుయాద్రితిం.
31. సదృసత్వస్య సిద్ధత్వాత్, కాలయోగీన్యపిన భావతోపి కాలతః ప్రమాణవదేవ నవరతాని.
32. రసో, రతిః ప్రీతి, ర్భావో, రాగో వేగః, సమాప్తి రితి రితి పర్యాయాః / సంప్రయోగో రతం రహః శయనం మేహనం ఇతి సురతపర్యాయాః
33. ప్రమాణకాలభావజానాం సంప్రయోగాణాం ఏకైకస్య నవ విధత్వాత్తేషా వ్యతికరే సురఖ సంఖ్యా న శక్యతే కర్తు మతి బహుత్వాత్.
34. తేషు తర్కాద్యుపచరాన్ ప్రయోజయేదితి వాత్స్యాయనః
35. ప్రథమరతే, చండవేగతా, శ్రీఘ్ర కాలతా చ పురుషస్య తద్విపరీత ముత్తరేషు / యోషితః పునరే తదేవ విపరీత మధాతుక్షయాత్.
36. ప్రాక్చ స్త్రీధాతుక్షయాత్పురుష ధాతుక్షయ ఇతి ప్రాయోవాదః
37. మృదుత్వాదుపమృదుత్వాన్ని సర్గాచ్సైవ యోషితః / ప్రాప్ను వంత్యాశుతాః ప్రీతి మిత్యాచార్యా వ్యవస్థితాః
38. ఏతావదేవ యుక్తానాం, వ్యాఖ్యాతం సంప్రయోగికం, మందానామవబోధార్ధం, విస్తరోఆవః ప్రవక్ష్యతే.
39. అభ్యాసా దభిమానాశ్చ, తథా సంప్రత్యయాదపి / విషయోభ్యశ్చ తంత్రఙాః ప్రీతి మహుశ్చతుర్విధాం.
40. శబ్దాభ్యో బహిర్భూతా, యాకర్మాభ్యాసలక్షణా / ప్రీతి స్సాఆ భ్యాసికి ఙఏయా, మృగ యాదిషు కర్మసు.
41. అనభ్యంతేస్వపి పురా, కర్మ స్వవిషయాత్మికా / సంకల్పాజ్జాయతే ప్రీతిర్యా సా స్యాదాభిమానికీ.
42. ప్రకృతేర్యా తృతీయాస్యాః స్త్రీయా శ్చైవోపరిష్టికే / తేషు తేషు చ విజ్ఙఏయా, చుంబనాదిషు కర్మసు.
43. నాన్యోత మితి యత్రస్యా ధన్యస్మిన్ ప్రీతి కారణే / తంత్రజ్నైః కథ్యతే సాపి ప్రీతి స్సంప్రత్యయాత్మికా.
44. ప్రత్యక్షా లోకతస్సిద్ధా, యాప్రీత్విషయాత్మికా / ప్రధాన ఫలవత్త్వాత్సా, తదర్థాశ్వేతరా ఆపి.
45. ప్రీతిరేగాః పరామృగ్య శాస్త్రత శ్శాస్త్రలక్షణాః / యో యథా వర్తతే భావంతంతథైవ ప్రయోజ యేత్.
ఇతి శ్రీ వాత్స్యాయనీయే, కామసూత్ర, సాంప్రయోగికే, ద్వితీయేధికరణే, ప్రమాణ భావాకాలేభో, రతావస్థాపనం, ప్రీతివిశేషా ఇతి ప్రథయోధ్యాయః <poem>